Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2023 roku

Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie – Wydział III Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Janik-Białek

Protokolant: sekretarz sądowy Wioleta Fortuna-Krzyżyk

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2023 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S.

przeciwko Towarzystwu (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S. kwotę 3.828 (trzech tysięcy ośmiuset dwudziestu ośmiu) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 2 lipca 2020 roku do dnia zapłaty

zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.229,41 złotych (dwóch tysięcy dwustu dwudziestu dziewięciu złotych czterdziestu jeden groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 grudnia 2021 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła o zasądzenie od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 3.382 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia 2 lipca 2020 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powódka podniosła, że w wyniku kolizji z dnia 26 kwietnia 2020 roku doszło do uszkodzenia należącego do Ł. L. pojazdu marki C. o numerze rejestracyjnym (...). Sprawca szkody był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego w Towarzystwie (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.. Poszkodowany 26 kwietnia 2020 r. zawarł z powódką umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. o numerze rejestracyjnym (...). Umowa została zawarta na czas nieokreślony, a obowiązywała od dnia 26 kwietnia 2020 r. Dobowy czynsz najmu wynosił 200 zł plus VAT. 28 maja 2020 r. poszkodowany zawarł z powódką umowę cesji wierzytelności, na mocy której powódka nabyła przysługujące mu roszczenia z tytułu zwrotu kosztów wynajęcia pojazdu. Najem trwał do 28 maja 2020 r. – 33 dni, a łączny koszt najmu wyniósł 8.118 zł. Pozwana przyznała odszkodowanie w wysokości 4.290 zł, uznając tym samym swoją odpowiedzialność co do zasady, a także uznając za uzasadniony czas najmu. Do zapłaty pozostaje kwota 3.828 zł, której ubezpieczyciel nie zapłacił pomimo pisemnego wezwania do zapłaty. W ocenie powódki pozwana niezasadnie zaniża stawkę czynszu najmu pojazdu zastępczego, a także bezpodstawnie podnosi, że poszkodowany nie skorzystał z oferty najmu za jej pośrednictwem.

W odpowiedzi na pozew Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana przyznała, że ponosi odpowiedzialność za szkodę, do której doszło w pojeździe marki C. o numerze rejestracyjnym (...) na skutek kolizji z dnia 26 kwietnia 2020 roku. Zarzuciła natomiast, że poszkodowany przy zgłaszaniu szkody nie wskazywał na niezbędność najmu pojazdu zastępczego, ani też, że pojazd taki już wynajął. Dalej pozwana wskazała, że pismem z dnia 27 kwietnia 2020 r. informowała o możliwości zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego za jej pośrednictwem, na które to pismo nie zareagowano. Zakład ubezpieczeń uznał za zasadny czas najmu w ilości 33 dni, jednak stawkę dobową zweryfikował do 130 zł brutto z uwagi na zaproponowaną możliwość organizacji pojazdu zastępczego w sieci wypożyczalni współpracujących z zakładem ubezpieczeń. W ocenie pozwanej koszty wynikające z przedstawionej przez powódkę faktury są znacznie zawyżone i nie pozostają w związku przyczynowym za szkodą z dnia 26 kwietnia 2020 r. Roszczenie o pokrycie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego wymaga należytego udowodnienia przez poszkodowanego zasadności najmu pojazdu zastępczego oraz właściwego jego udokumentowania. Dodatkowo na poszkodowanym ciąży obowiązek minimalizacji szkody i przeciwdziałania zwiększaniu jej rozmiarów. Tymczasem powódka w żadnym stopniu nie udowodniła zasadności swojego żądania. Ponadto w ocenie powódki zakres obowiązku odszkodowawczego obejmuje co do zasady poniesione średnie koszty wynajmu samochodu zastępczego tego samego typu co pojazd uszkodzony w wyniku kolizji lub też zbliżonego do klasy auta uszkodzonego. Ponadto poszkodowany już w dniu szkody udzielił pełnomocnictwa powodowej spółce, która nie jest, z uwagi na przedmiot swojej działalności, zainteresowana minimalizacją szkody.

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

26 kwietnia 2020 roku doszło do kolizji, w której uszkodzony został należący do Ł. L. pojazd marki C. o nr rej. (...) i przez niego użytkowany.

W dniu zdarzenia sprawca kolizji legitymował się umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego w Towarzystwie (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

Niesporne, nadto dowód:

- dowód osobisty - k. 101,

- dowód rejestracyjny – k. 102-103, 105,

- zeznania Ł. L. – k.275-282.

Uszkodzony pojazd nie nadawał się do dalszej jazdy.

Dowód:

- pokwitowanie – k. 104,

- zeznania Ł. L. – k. 275-282.

26 kwietnia Ł. L. udzielił (...) sp. z o.o. w S. pełnomocnictwa do reprezentowania go w postępowaniu likwidacyjnym dotyczącym szkody z 26 kwietnia 2020 r. i zrealizowania wszystkich czynności w postępowaniu likwidacyjnym. Poszkodowany zdecydował się na współpracę ze spółką, gdyż została mu polecona. Reprezentująca poszkodowanego spółka przekazywała mu informacje napływające od ubezpieczyciela.

Tego samego dnia Ł. L. zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego z (...) sp. z o.o. w S.. Przedmiotem umowy był pojazd marki F. o numerze rejestracyjnym (...). Stawka dobowa najmu pojazdu wynosiła 200 złotych netto plus VAT.

Rozliczenie miało nastąpić bezgotówkowo. Umowa została zawarta na czas nieokreślony. Warunki najmu obejmowały brak limitu kilometrów, pełne ubezpieczenie OC i AC oraz (...) i A., brak udziału własnego w szkodach, możliwość wyjazdu za granicę.

Dowód:

- pełnomocnictwo – k. 100,

- umowa najmu pojazdu k. 11 – 11v,

- ogóle warunki umowy najmu – k. 12 – 12v,

- zeznania P. H. – 250-252,

- zeznania Ł. L. – k.275-282.

Pismem z 27 kwietnia 2020 r. szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi, który potwierdził otrzymanie zgłoszenia i zarejestrowanie szkody.

Dowód:

- zgłoszenie szkody – k. 14-14v, 98-99v, 111,

- potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia szkody – k. 111, 118-120, 123-126.

Pismem oraz e-mailem z dnia 27 kwietnia 2020 r. zakład ubezpieczeń poinformował o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem. W piśmie tym wskazano, że akceptowalna stawka najmu wynosi 130 zł brutto za dobę, zaś czas najmu to czas niezbędny do naprawienia szkody.

Dowód:

- pismo z 27 kwietnia 2020 r. – k. 29-30,71-74, 106-107, 109-110,

- e-mail z 27 kwietnia 2020 r. – k. 31, 108, 122.

Wiadomością e-mail z 28 kwietnia 2020 r. pełnomocnik poszkodowanego zwrócił się do zakładu ubezpieczeń o przesłanie szczegółów najmu pojazdu zastępczego organizowanego za pośrednictwem zakładu ubezpieczeń. Wiadomość ta pozostała bez odpowiedzi. Reprezentująca poszkodowanego spółka przekazywała mu informacje o możliwości najmu pojazdu zastępczego organizowanego za pośrednictwem zakładu ubezpieczeń. Do skorzystania z tej oferty nie doszło z powodu nieudzielenia szczegółowych informacji o warunkach najmu.

Ł. L. wiedział, że stawka najmu w (...) sp. z o.o. w S. jest wyższa niż stawka zakładu ubezpieczeń, ale z uwagi na brak przekazania mu warunków najmu dotyczących oferty ubezpieczyciela godził się na tą okoliczność. Nie weryfikował również tej stawki w innych wypożyczalniach samochodów. Poszkodowanemu zależało na warunkach najmu w szczególności co do bezgotówkowego rozliczenia, braku kaucji, braku udziału własnego w szkodach i możliwości wyjazdu za granicę.

Wiadomościami e-mail z dnia 28 kwietnia 2020 r. zakład ubezpieczeń zwrócił się o przesłanie zdjęć uszkodzonego pojazdu oraz dalszych informacji niezbędnych w toku postępowania likwidacyjnego.

Wiadomością e-mail z 29 kwietnia 2020 r. pełnomocnik poszkodowanego przekazał zakładowi ubezpieczeń adres, pod którym możliwe było dokonanie oględzin uszkodzonego pojazdu.

Dowód:

- e-mail z 28 kwietnia 2020 r. – k. 31, 122,

- e-maile z 28 kwietnia 2020 r. – k. 32, 133-134, 135-137, 138, 1396-140,

- e-mail z 29 kwietnia 2020 r. – k. 32,

- zeznania P. H. – 250-252,

- zeznania Ł. L. – k.275-282.

Najęty pojazd zastępczy użytkowany był przez Ł. L. w celach prywatnych życia codziennego. Poszkodowany nie posiadał innego pojazdu, którym moógłby zastąpić pojazd uszkodzony.

Dowód:

- oświadczenie Ł. L. - k. 52,

- zeznania świadka Ł. L. – k.275-282.

Decyzją z dnia 6 maja 2020 r. ubezpieczyciel przyznał poszkodowanemu świadczenie w kwocie 2.759,80 złotych tytułem kosztów naprawy pojazdu.

Wiadomością e-mail z 7 maja 2020 r. pełnomocnik poszkodowanego przesłał zakładowi ubezpieczeń prywatną kalkulację naprawy zwracając się jednocześnie o jej weryfikację i wyrażenie zgody na naprawę.

Następnego dnia strony ustaliły, że naprawa miałaby odbyć się bezgotówkowo.

E-mailem z 12 maja 2020 r. pełnomocnik poszkodowanego ponaglił zakład ubezpieczeń o weryfikację kosztorysu. Tego samego dnia zakład ubezpieczeń zapewnił o zweryfikowaniu kosztorysu.

Po weryfikacji kosztorysu, decyzją z 18 maja 2020 r., ubezpieczyciel przyznał poszkodowanemu dalsze świadczenie w kwocie 3.440,20 ustalając, że w pojeździe zaszła szkoda całkowita. Decyzję tę przesłano pełnomocnikowi poszkodowanego 20 maja 2020 r.

Dowód:

- wycena i kalkulacja kosztów naprawy pojazdu – k. 16-21, 23-28, 34-39, 149-155, 158-163,

- decyzja z dnia 6 maja 2020 r. k. 22, 33, 157,

- e-mail z 7 maja 2020 r. – k. 40, 166,

- kosztorys – k. 41-42, 164-165, 1771-172,

- wiadomości e-mail z 8 maja 2020 r. – k. 43, 167, 168,

- wiadomości e-mail z 12 maja 2020 r. – k. 44, 170, 173-174,

- decyzja z dnia 18 maja 2020 r. k. 45,175-176, 180-180v,

- druga wycena i kalkulacja kosztów naprawy pojazdu – k. 46-47, 176v-178, 181-183,

- e-mail z 20 maja 2020 r. – k. 48, 179.

28 maja 2020 r. Ł. L. zawarł z (...) sp. z o.o. w S. umowę przelewu wierzytelności, na mocy której przelał na spółkę wierzytelność wobec Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. wynikającą ze szkody komunikacyjnej z dnia 26 kwietnia 2020 r., obejmującą najem pojazdu zastępczego marki F. o numerze rejestracyjnym (...) w okresie od 26 kwietnia 2020 r. do 28 maja 2020 r. na kwotę 8.118 zł.

Dowód:

- umowa przelewu wierzytelności k. 10,

- zeznania Ł. L. – k.275-282.

1 czerwca 2023 r. (...) sp. z o.o. w S. wystawiła na rzecz Ł. L. fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 8.733 złotych brutto, która obejmuje koszty następujących usług:

najem pojazdu zastępczego przez 33 dni – 8.118 złotych brutto,

usługa parkingowa przez 25 dni – 615 zł brutto.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) - k. 13.

Pismem z 1 czerwca 2023 r. (...) sp. z o.o. w S. przesłał zakładowi ubezpieczeń dokumenty dotyczące najmu pojazdu zastępczego wzywając jednocześnie do zapłaty kwoty 8.118 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego i 615 zł tytułem zwrotu kosztów usługi parkingowej.

Decyzją z 15 czerwca 2020 r. ubezpieczyciel przyznał poszkodowanym świadczenie w kwocie 4.905 złotych, w tym kwotę 4.290 złotych brutto tytułem kosztów najmu pojazdu oraz 615 zł brutto tytułem kosztów usługi parkingowej. Za zasadny uznano okres najmu w wymiarze 33 dni. Stawka dobowa najmu została zweryfikowana do kwoty 130 złotych brutto. W decyzji tej wskazano, że stawka najmu zastosowana przez (...) sp. z o.o. w S. odbiegała od stawek rynkowych.

Pismami i e-mailami z 17 i 18 czerwca 2020 r. (...) sp. z o.o. w S. wezwała Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. do zapłaty dalszej kwoty tytułem odszkodowania związanego z najmem pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi na to wezwanie ubezpieczyciel poinformował, że w jego ocenie brak jest podstaw do uwzględnienia żądania z powodu nieskorzystania przez poszkodowanego z oferty najmu pojazdu organizowanego za pośrednictwem ubezpieczyciela.

Dowód:

- pismo z 1 czerwca 2020 r. z załącznikami – k. 15-15v, 184-190,

- decyzja z 15 czerwca 2020 r. – k. 50, 191,

- reklamacja – k. 49, 193-195,

- odpowiedź na reklamację – k. 51-51v, 197-199.

Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w zakresie swojej działalności współpracuje z kilkoma podmiotami, które prowadzą działalność gospodarczą w zakresie wynajmu samochodów.

Dowód:

- umowy świadczenia usług najmu pojazdów na rzecz poszkodowanych z OWU i regulaminami – k. 75-96, 229-239.

Wynajęty pojazd i pojazd uszkodzony należały do tego samego segmentu (...).

Średnia stawka dobowa wynajmu pojazdu porównywalnego do pojaz­du wynajętego i uszkodzonego, z segmentu „van” (C. (...)), w opcjach bez limitu kilometrów, bez wykupionego udziału własnego w szkodach, przy umowie na czas nieokreślony, wynosiła 328,57 zł netto w II kwartale 2020 roku.

Najniższa stawka za wynajem pojazdu z segmentu „van”, wynosiła 275 zł netto, z limitem kilometrów, przy płatnościach gotówkowych z góry i przy konieczności wniesienia kaucji w wysokości 1.000 zł.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej M. M. – k. 296-300.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w całości.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowią przepisy art. 822 § 1 i 2 k.c., art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (teks jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zmianami) oraz art. 436 § 1 k.c. i 415 k.c.

Przepis art. 822 § 1 i 2 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (§ 1 ). Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Zgodnie natomiast z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Stosownie zaś do treści przepisu art. 436 § 1 k.c. odpowiedzialność przewidzianą w przepisie art. 435 k.c. ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny. Przepis art. 415 k.c. stanowi natomiast, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Zgodnie natomiast z przepisem art 509 par. 1 i 2 k.c. stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Okoliczności kolizji z dnia 26 kwietnia 2020 roku nie były pomiędzy stronami sporne. Legitymacja czynna po stronie powodowej wynika z faktu nabycia wierzytelności o naprawienie szkody od właściciela pojazdu – Ł. L.. Legitymacja bierna pozwanego ubezpieczyciela wynika natomiast z przepisu art. 19 ust. 1 zdanie pierwsze przywołanej wyżej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), zgodnie z treścią którego poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Było bowiem okolicznością niekwestionowaną, iż sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela.

Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności za szkodę powstałą w pojeździe i wypłacił odszkodowanie obejmujące koszty najmu pojazdu zastępczego za okres 33 dni, wg dobowej stawki 130 złotych brutto, tj. w kwocie 4.290 złotych. Niespornym było również, że w pojeździe wystąpiła szkoda całkowita.

Sporne pomiędzy stronami było natomiast, czy poszkodowany niezasadnie nie skorzystał z oferty najmu zorganizowanej przez zakład ubezpieczeń, czym przyczynił się do zwiększenia szkody, jak i czy stawka najmu pojazdu zastępczego zorganizowanego przez powoda miała charakter rynkowej.

Na wstępie wskazać należy, że świadczenie ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia majątkowego ma charakter odszkodowawczy i ta funkcja kompensacyjna determinuje podstawową treść pojęciową, zakres i poziom odszkodowania. Odpowiedzialność natomiast zakładu ubezpieczeń jest szczególną postacią odpowiedzialności cywilnej, a prawo ubezpieczeń majątkowych jest częścią prawa odszkodowawczego. Pojęcie szkody w ubezpieczeniach jest zatem takie samo jak w innych działach prawa odszkodowawczego, zasada odszkodowania nie może być bowiem traktowana w oderwaniu od ogólnych zasad odszkodowawczych, które znalazły wyraz i zostały uregulowanie w kodeksie cywilnym. Dotyczy to samych pojęć szkody i odszkodowania. Wskazać przy tym należy, że zakład ubezpieczeń obowiązany jest do naprawienia szkody tylko w formie wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej, nie zaś wedle wyboru poszkodowanego także przez przywrócenie stanu poprzedniego, co wyłącza stosowanie w tych okolicznościach art. 363 § 1 k.c.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W literaturze dominującą jest teoria adekwatnego związku przyczynowego, od której odstępstwa mogą wystąpić w warunkach opisanych w art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym granicach określonych w art. 361 § 1 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Co do zasady normalny związek przyczynowy pełni zatem w prawie cywilnym funkcję przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a nadto wyznacza jej granice w tym sensie, że zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa zdarzeń, z którymi ustawa łączy jego obowiązek odszkodowawczy. W świetle powyższego przepisu wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego jest zakreślona granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu. Reguła płynąca z przywołanego przepisu nakazuje także przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach wspomnianego adekwatnego związku przyczynowego. Podstawową bowiem funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Jak już wskazano na wstępie, fakt wystąpienia w pojeździe szkody całkowitej, czas najmu oraz zasada odpowiedzialności pozwanego nie były między stronami sporne. Sporna była wysokość dochodzonego roszczenia, a nie zasada odpowiedzialności.

Materiał dowodowy sprawy dał podstawy do ustalenia, że odszkodowanie wypłacone tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie odpowiada wysokości poniesionej z tego tytułu szkody. Podniesione przez pozwanego zarzuty okazały się nietrafione.

Pomimo przyjęcia odpowiedzialności co do zasady w toku procesu pozwany zaczął kwestionować fakt, że samochód zastępczy w ogóle był poszkodowanemu niezbędny. Zarzut okazał się chybiony. Jak bowiem wynika z pokwitowania wystawionego przez Policję po kolizji, uszkodzony pojazd nie nadawał się do dalszej jazdy. Jak z kolei wynika z zeznań świadka Ł. L., nie miał on innego pojazdu, z którego mógłby korzystać, a samochód był mu niezbędny w sprawach życia codziennego. Pozwany nie zaproponował jakiegokolwiek kontr dowodu podważającego zeznania świadka ani też nie podnosił braku ich wiarygodności.

Nietrafny okazał się również zarzut, aby poszkodowany w sposób nieuzasadniony nie skorzystał z oferty najmu za pośrednictwem zakładu ubezpieczeń. W obszernej argumentacji do tego zarzutu pozwany pomija kluczową w sprawie okoliczność. Pełnomocnik poszkodowanego, po otrzymaniu informacji o możliwości zorganizowania najmu za pośrednictwem ubezpieczyciela, zwrócił się o przesłanie szczegółowych warunków tego najmu, na którą to prośbę pozwany nie udzielił żadnej odpowiedzi. Strona pozwana w toku procesu nie odniosła się w żaden sposób do powyższych faktów.

Poszkodowany wynajął pojazd zastępczy za dobową stawkę w kwocie 200 złotych netto (246 zł brutto). Pozwany ubezpieczyciel zastosował natomiast stawkę w kwocie 105,69 złotych netto (130 zł brutto) wskazując, że za jego pośrednictwem możliwe było wynajęcie pojazdu zastępczego za taką stawkę, o czym poszkodowany został poinformowany. Materiał dowodowy sprawy pozwala ustalić, że zakład ubezpieczeń, oprócz informowania o możliwości najmu za jego pośrednictwem, informował także o maksymalnej akceptowalnej stawce najmu, jednakże, pomimo podjęcia inicjatywy ze strony poszkodowanego (jego pełnomocnika) nie udzielił mu szczegółowych informacji o warunkach tego najmu. Złożona oferta nie miała zatem realnego charakteru, a stanowisko pozwanego ubezpieczyciela stawiało poszkodowanego w sytuacji, w której bez znajomości warunków najmu, miałby związać się stosunkiem zobowiązaniowym ze wskazaną przez ubezpieczyciela wypożyczalnią samochodów. W ocenie Sądu nieuprawnione jest oczekiwanie przez ubezpieczyciela, że poszkodowany nawiąże stosunek obligacyjny z podmiotem, którego sam nie miał możliwości wybrać, jak też na warunkach, których nie zna. Brak możliwości oceny warunków najmu powoduje, że rezygnacji z propozycji ubezpieczyciela nie sposób zarzucić bezpodstawności.

W ocenie Sądu zatem, w okolicznościach faktycznych sprawy, nie zachodzą przesłanki do ustalenia, że poszkodowany, wynajmując pojazd zastępczy od innego podmiotu niż współpracujący z ubezpieczycielem, uchybił obowiązkowi współdziałania w zakresie minimalizowania rozmiaru szkody. Istotnie, w wiadomości e – mailowej z dnia 27 kwietnia 2020 r. zakład ubezpieczeń informował o możliwości najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, jednakże, poza wskazaniem, że stawka dobowa najmu zostanie zweryfikowana do kwoty 130 złotych brutto, jak i czas najmu również zostanie zweryfikowany, nie udzielono żadnych informacji odnośnie warunków najmu. Te ogólne informacje zostały przekazane poszkodowanemu, a jego pełnomocnik wiadomością z 28 kwietnia 2020 r. zwrócił się do pozwanego o przesłanie ogólnych warunków najmu pojazdu zastępczego lub regulaminu najmu pojazdu zastępczego we wskazanej przez ubezpieczyciela wypożyczalni. Informacje te nie zostały jednak przekazane, pomimo że strony prowadziły w tych samych i kolejnych dniach również dalszą korespondencję. Podkreślić również należy, że szereg umów z regulaminami i OWU od partnerów pozwanego pojawił się dopiero na etapie postępowania sądowego, a zatem uzasadniony jest wniosek, że ubezpieczyciel dysponował nimi na etapie likwidacji szkody i miał obiektywną możliwość ich przedstawienia poszkodowanemu, lecz tego nie uczynił z tylko sobie znanych powodów. Ocena, czy poszkodowany dopełnił spoczywających na nim obowiązków w toku postępowania likwidacyjnego, winna być dokonywana przy uwzględnieniu faktów i okoliczności znanych poszkodowanemu w toku postępowania likwidacyjnego. Tymczasem strona pozwana nie wykazała, aby jakikolwiek wzór umowy określającej warunki najmu został przedstawiony poszkodowanemu w toku postępowania likwidacyjnego. Pozwany skupia się w swojej argumentacji wyłącznie na piśmie z 27 kwietnia 2020 r. twierdząc, że pełnomocnik poszkodowanego, ani sam poszkodowany nie wykazali się inicjatywą i zainteresowaniem ofertą ubezpieczyciela, co ma kontrfaktyczny charakter w kontekście wiadomości e-mail z 28 kwietnia 2020 r. Wobec braku odpowiedzi poszkodowany nie miał możliwości ustalenia ani z kim może zawrzeć umowę, ani jakie są warunki najmu oferowane za pośrednictwem ubezpieczyciela oraz czy warunki te odpowiadają jego potrzebom. Innymi słowy nie została mu złożona realna oferta najmu pojazdu zastępczego, którą mógłby rozważyć i ewentualnie przyjąć. Obowiązek minimalizowania rozmiaru szkody nie może być rozumiany w taki sposób, że poszkodowany ma obowiązek skorzystania z najmu proponowanego przez ubezpieczyciela bez uprzedniego zapoznania się z jego warunkami, tj. umową i ogólnymi warunkami oraz innymi dokumentami kreującymi stosunek najmu. Informacja zaś o tym, że stawka dobowa najmu wynosi maksymalnie 130 złotych, nie jest wystarczająca do dokonania oceny warunków umowy.

Ponadto, nie można od poszkodowanego, przy ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i w warunkach wolnorynkowych, wymagać skorzystania wyłącznie z oferty najmu od partnerów ubezpieczyciela lub też poszukiwania jak najtańszej oferty, szczególnie, gdy pojazd zastępczy jest niezbędny do realizacji podstawowych aktywności życiowych.

Jednocześnie jednak stawki najmu nie mogą być odrealnione od rzeczywistych kosztów, a skoro taki zarzut co do stawek powoda pozwany podniósł zarzucając, że doszło do dowolnego ustalenia stawki najmu w oderwaniu od stawek rynkowych, to podlegały one weryfikacji przez biegłego sądowego, jako osobę posiadającą niezbędną wiedzę specjalistyczną.

Z treści opinii biegłego sądowego M. M., której żadna ze stron nie kwestionowała, wynika, iż średnia dobowa stawka najmu pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego na terenie S. w okresie likwidacji szkody wynosiła 328,57 zł netto. Stawka 200 zł netto zastosowana przez powoda jest zatem znacznie niższa. Jednocześnie biegły ustalił, że stawka uznawana przez ubezpieczyciela nie miała charakteru rynkowej i była zaniżona w stosunku do najniższej stawki występującej na rynku. Ponadto biegły ustalił, że wynajęty pojazd odpowiadał klasie pojazdu uszkodzonego.

W świetle powyższego uznać należało, że poszkodowany wywiązał się z obowiązku minimalizowania szkody i za pośrednictwem pełnomocnika podjął czynności zmierzające do zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, a do zawarcia takiej umowy nie doszło z powodu braku współdziałania ubezpieczyciela. Brak zatem podstaw do wyliczenia należnego z tego tytułu odszkodowania w oparciu o stawkę w kwocie 130 złotych brutto. Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd uznał, że powodowi należy się zwrot kwoty łącznie 8.118,00 złotych tytułem najmu pojazdu zastępczego (33 dni x 200 złotych / dzień + VAT). Mając na uwadze kwotę wypłaconą w postępowaniu likwidacyjnym tj. 4.290 zł, do zasądzenia pozostaje dalsza kwota 3.828 zł

Dlatego też Sąd w punkcie I wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.828 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi w stosunku rocznym, od dnia 2 lipca 2020 r. do dnia zapłaty.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c., art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych (…). Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02). Ubezpieczyciel, stosownie do treści przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku, a jeśli tego nie czyni, popada w opóźnienie uzasadniające naliczenie odsetek ustawowych od należnej wierzycielowi sumy. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy, a spełnienie świadczenia w terminie późniejszym niż wynikający z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły wyznacza przepis art. 355 § 2 k.c.

W rozważanym przypadku szkoda obejmująca koszty najmu pojazdu zastępczego została zgłoszona 1 czerwca 2020 r., a zatem ubezpieczyciel winien spełnić świadczenie odszkodowawcze w pełnej wysokości najpóźniej do dnia 1 lipca 2020 r. Pozwany nie podniósł przy tym ani nie udowodnił, aby w terminie zakreślonym przepisem art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), nie było możliwe wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia. Wysokość szkody została ustalona w toku niniejszego procesu na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu likwidacyjnym, a więc na podstawie okoliczności istniejących i znanych pozwanemu w postępowaniu likwidacyjnym. Skoro zatem pozwany nie spełnił świadczenia z tytułu naprawienia szkody w pełnej wysokości do dnia 1 lipca 2020 roku, to od następnego dnia pozostaje w opóźnieniu. Uzasadnia to naliczenie odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia z tytułu naprawienia szkody od dnia 2 lipca 2020 roku do dnia zapłaty.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych przez strony, co do prawdziwości i wiarygodności których nie powziął zastrzeżeń. Ustalenia faktyczne zostały również poczynione w oparciu o zeznania P. H. za stronę powodową i świadka Ł. L. – poszkodowanego. Zeznaniom tym Sąd dał wiarę w całości jako spójnym, logicznym i w pełni pokrywającym się z dowodami z dokumentów. Pozwany nie zaproponował jakichkolwiek kontr dowodów podważających zeznania świadka ani też nie podnosił braku ich spójności z pozostałym materiałem dowodowym, co podważałaby ich wiarygodność.

Ustalenia co do okoliczności wymagających wiadomości specjalnych Sąd poczynił na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej M. M.. Biegły sporządził opinię zgodnie z treścią postanowienia dowodowego w tym przedmiocie, a opinia ta nie zawiera braków ani sprzeczności, nadto nie była przez strony kwestionowana. Istotne zaś okoliczności dotyczące jej przedmiotu, ustalone na podstawie załączonych do akt przez strony dokumentów, są przedstawione w sposób nie budzący wątpliwości. Sąd zatem, mając na uwadze, że opinia została sporządzona zgodnie ze zleceniem, a także że jej treść wskazuje, że twierdzenia i wnioski biegłego znajdują oparcie w materiale dowodowym sprawy i nie stoją w sprzeczności z zasadami logiki, uznał opinię za przydatną do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Przepis art. 98 §1 k.p.c. stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty te, zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 3 k.p.c. i 99 k.p.c., składa się wynagrodzenie pełnomocnika, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Mając na względzie, że pozwany przegrał proces w całości, obowiązany jest zwrócić powodowej spółce koszty związane z niniejszym postępowaniem, na które składają się: kwota 900 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego, obliczona na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, 200 zł opłaty od pozwu - art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.), 17 złotych z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa - art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz część IV załącznika ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2006 Nr 225 poz. 1635 z późn. zm.) oraz 1.112,41 zł tytułem wynagrodzenia biegłego - art. 2 ust. 1 i art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w zw. z art. 98 §2 k.p.c., które zostało pokryte z wpłaconej przez stronę powodową zaliczki.

Stąd też w punkcie II wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.229,41 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, zgodnie z art. 98 § 1[1] k.p.c.

W powołaniu powyższej argumentacji orzeczono jak w sentencji.

Sędzia Małgorzata Janik-Białek

S., dnia 29 listopada 2023 roku