Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia, 25 czerwca 2025 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sebastian Otto

Protokolant: stażystka Natalia Putko

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2025r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia uprawomocnia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt III C 899/24

UZASADNIENIE

wyroku z 25 czerwca 2025 r.

Pozwem wniesionym 20 listopada 2024 r. J. B. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w P. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda kwoty 4.305,93 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając powyższe żądanie powód wskazał, że w dniu 29 lipca 2021 r. doszło do kolizji, w której uszkodzeniu uległ pojazd poszkodowanego P. S. (1) L. o nr rej. (...). Pozwany zakład ubezpieczeń wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 5.080,05 zł. Powód legitymację czynną do występowania w niniejszym procesie wywodzi z dwóch umów cesji. Na zlecenie powoda została sporządzona kalkulacja naprawy, z której wynika, że uzasadniony koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody wynosi 9.385,98 zł. W związku z tym powód dochodzi zapłaty kwoty, która stanowi różnicę pomiędzy ustalonym przez niego odszkodowania a kwotą dotychczas wypłaconą przez ubezpieczyciela.

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podniesiono przy tym zarzut braku legitymacji czynnej powoda. Podniesiono przy tym, że dotychczas wypłacone odszkodowanie w pełni pokrywa poniesioną szkodę, a poszkodowany nie skorzystał z bezgotówkowej naprawy auta oferowanej przez pozwany zakład ubezpieczeń.

Ustalenia faktyczne.

W dniu 29 lipca 2021 r. doszło do kolizji, w której uszkodzony został pojazd marki S. (...) o nr rej. (...), należący do P. S. (2). Sprawca tego zdarzenia drogowego posiadał wówczas obowiązkowe ubezpieczenie OC w (...) S.A. Szkoda zgłoszona tego samego dnia i została zarejestrowana pod numerem (...).

Bezsporne, a nadto dowód:

- akta szkody (płyta CD) k. 57, 80,

- podsumowanie zgłoszenia szkody k. 26-27,

- notatka policyjna k. 28-29,

- oświadczenie dotyczące okoliczności zdarzenia drogowego k. 30-31.

Wysokość szkody została ustalona przez (...) S.A. w wysokości 5.080,06 zł. Kwota ta została wypłacona poszkodowanemu.

Pojazd został naprawiony, użyto części oryginale. Użytkownik pojazdu po naprawie korzystał z pojazdu.

Dowód:

- ustalenie wysokości szkody k. 32,

- kalkulacja ubezpieczyciela k. 33-37,

- pismo z 27 kwietnia 2022 r. k. 38-39

- zeznania świadka P. S. (2) k. 106.

22 września 2021 r. w G. pomiędzy (...) spółką komandytową z siedzibą w G. (cesjonariuszem) a P. S. (2) (cedentem) została zawarta umowa cesji praw. Cedent przelał na cesjonariusza swoją wierzytelność (czyli prawo pozostałej części do odszkodowania, z wyłączeniem otrzymanej dotychczas kwoty 5.080,06 zł) wraz z wszelkimi prawami z nią związanymi, wynikającą ze szkody z dnia 29 lipca 2021 r. w pojeździe marki S. o nr rej. (...) (nr szkody (...)). W imieniu cesjonariusza podpisała się osoba uprawniona do reprezentacji spółki – (...).

Dowód:

- umowa cesji k. 14-15,

- wydruk z KRS k. 16-23.

6 czerwca 2024 r. pomiędzy (...) spółką komandytową z siedzibą w G. (cedentem) a J. B. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą B. z siedzibą w P. (cesjonariuszem) została zawarta umowa cesji wierzytelności wynikającej ze szkody z dnia 29 lipca 2021 r. w pojeździe marki S. o nr rej. (...) stanowiącego własność P. S. (2) (nr szkody (...)). Umowę podpisały osoby uprawnione do reprezentacji.

Dowód:

- umowa cesji k. 24,

- wydruk z KRS k. 16-23,

- pełnomocnictwo k. 25.

26 lipca 2024 r. J. B. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą B. z siedzibą w P. zlecił sporządzenie kalkulacji naprawy w systemie A., w której koszt naprawy pojazdu po szkodzie ustalono na kwotę 9.385,98 zł.

Dowód:

- kalkulacja naprawy k. 40-45.

Pismem z 14 sierpnia 2024 r. J. B. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą B. z siedzibą w P. wezwał (...) S.A. do zapłaty kwoty 4.305,92 zł, wskazując iż wynika ona z niedopłaty do szkody komunikacyjnej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k. 46

Rozważania.

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty złożone przez strony, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron. Nie wzbudziła ona również wątpliwości ze strony sądu. Kluczowe znaczenie dla ustalenia poszczególnych faktów miały zeznania świadka – poszkodowanego P. S. (2), które były wiarygodne, a ich treść nie stoi w sprzeczności z przedłożoną przez strony dokumentacją.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowią art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. i art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 817 § 1 k.c.

W pierwszej kolejności sąd wskazuje, iż zarzut braku legitymacji czynnej powoda należało uznać za niezasadny. Doszło bowiem do skutecznego przeniesienia wierzytelności na rzecz powoda na podstawie dwóch umów cesji wierzytelności (k. 14, k. 24). Umowy te znajdują podstawę prawną w art. 509 k.c., który stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (§1). Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2).

Zgodnie z art. 822 § 1 i 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Przepisy kodeksu cywilnego (art. 361-363 k.c.) precyzują, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W sytuacji gdy poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Ponadto w myśl art. 19 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Jak stanowi art. 34 wyżej wskazanej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Zwrócić uwagę należy na to, że szkoda jest kategorią dynamiczną. Od chwili jej powstania do momentu naprawienia zmianie może ulec zarówno postać, jak i wielkość doznanego uszczerbku. Poszkodowany nie może oczekiwać, że rozmiar szkody i wysokość należnego mu odszkodowania pozostaną zawsze na niezmienionym poziomie, a przyznając odszkodowanie, zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. sąd jest zawsze zobowiązany do uwzględnienia stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy. Jeżeli naprawa auta nie jest już możliwa na skutek jego sprzedaży, wówczas odszkodowanie wyliczone na podstawie metody kosztorysowej nie zostanie przeznaczone na pokrycie kosztów restytucji naturalnej, a jego wypłata doprowadzi do niesłusznego wzbogacenia poszkodowanego.

Zważając na to, iż w dniu 11 września 2024 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę (sygn. III CZP 65/23), z której wynika, iż w przypadku, gdy naprawa pojazdu przez poszkodowanego stała się niemożliwa, w szczególności w razie zbycia lub naprawienia pojazdu, nie jest uzasadnione ustalenie wysokości odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jako równowartości hipotetycznych kosztów naprawy.

Powyższe stanowisko jest odpowiedzią na istniejący dotychczas spór orzecznictwie odnośnie sposobu wyliczania wysokości odszkodowania. Uchwała zapadła na skutek wniosku złożonego przez Rzecznika (...) w dniu 12 grudnia 2023 r. Rzecznik (...) ma kompetencję do występowania do Sądu Najwyższego z wnioskiem o podjęcie uchwały mającej na celu wyeliminowanie występujących w orzecznictwie sądowym rozbieżności i w związku z tym skierowano prośbę o podjęcie uchwały mającej na celu rozstrzygnięcie istniejących w orzecznictwie sądów rozbieżności w wykładni przepisów prawa będących podstawą ich orzekania, zawierającej odpowiedź na pytanie: „Czy w przypadku wyrządzenia szkody w pojeździe mechanicznym, stanowiącej szkodę częściową, gdy przed ustaleniem wysokości odszkodowania naprawa stała się niemożliwa w wyniku następczych działań poszkodowanego, co ma miejsce na przykład w razie zbycia pojazdu w stanie uszkodzonym lub jego uprzedniego naprawienia, odszkodowanie należne poszkodowanemu w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego powinno być ustalone jako równowartość hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego?”.

Rzecznik (...) w uzasadnieniu swojego wniosku skierowanego do Sądu Najwyższego wskazał, że w przypadku tak zwanej szkody częściowej w orzecznictwie zasadniczo przyjmuje się, że ubezpieczyciel ma obowiązek zapłaty kwoty pieniężnej obliczonej tzw. metodą kosztorysową, czyli odpowiadającej równowartości kosztów restytucji samochodu. Dopuszczalne jest jednak, aby wysokość odszkodowania była obliczona metodą kosztów rzeczywistych, jak również metodą kosztorysową (in abstracto).

Dotychczas w judykaturze zazwyczaj przyjmowano linię orzeczniczą, która uznawała za słuszne hipotetyczne koszty naprawy i abstrahowano przy tym, czy pojazd w ogóle został naprawiony lub nastąpiło zbycie na rzecz innego podmiotu. W opozycji do tej koncepcji wciąż pozostawało orzecznictwo poddające pod wątpliwość brak wpływu na szkodę faktu, iż pojazd został już naprawiony, czy też sprzedany. W tym zakresie Sąd Najwyższy zauważał, że szkoda jest kategorią dynamiczną. Tak też wskazywano w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2019 r. (III CSK 308/18), iż od chwili powstania szkody do momentu jej naprawienia zmianie może ulec postać i wielkość doznanego uszczerbku. Zgodnie z zasadą kompensacji szkody odszkodowanie nie może przerastać wielkości szkody, co - wobec jej dynamicznego charakteru - oznacza niemożność przekroczenia wielkości szkody istniejącej w chwili jej naprawienia. Ustalając tę wielkość w postępowaniu sądowym, w celu określenia adekwatnego do niej odszkodowania, Sąd powinien więc uwzględnić stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c.). W okolicznościach sprawy analizowanej przez Sąd Najwyższy uszczerbek w majątku poszkodowanego wynikający ze zdarzenia, za które odpowiedzialność ponosił ubezpieczyciel, na tę datę wyrażał się w pomniejszeniu majątku powoda w związku z pokryciem przez niego z własnych środków kosztów naprawy samochodu oraz, ewentualnie, w tzw. szkodzie handlowej, wyrażającej się w zmniejszeniu wartości sprzedażnej pojazdu, czyli zmniejszeniu kwoty, za którą pojazd mógłby zostać sprzedany, gdyby był „bezwypadkowy”.

Uwzględniając zmienny i specyficzny charakter szkody w niniejszej sprawie oraz treść zeznań złożonych przez poszkodowanego, Sąd doszedł do wniosku, że nie znajduje uzasadnienia zastosowanie metody kosztorysowej przy ustalaniu wysokości odszkodowania. Skoro bowiem poszkodowany rzeczywiście dokonał naprawy uszkodzonego pojazdu, to obowiązek ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia powinien ograniczać się do pokrycia realnie poniesionych kosztów tej naprawy, a nie do zapłaty na podstawie teoretycznych wyliczeń, które przedstawiła strona powodowa.

W toku postępowania poszkodowany – świadek nie potrafił jednak wskazać dokładnej kwoty, jaką zapłacił za naprawę pojazdu po zaistniałym zdarzeniu. Dodatkowo, strona powodowa nie przedstawiła żadnych dokumentów potwierdzających rzeczywisty wydatek, takich jak rachunek czy faktura. W konsekwencji, sąd uznał, że roszczenie nie zostało należycie udowodnione ani co do zasady, ani co do wysokości.

Stanowisko sądu znajduje również potwierdzenie w najnowszej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2024 r. (sygn. III CZP 142/22), w której jednoznacznie wskazano, że jeżeli poszkodowany już poniósł koszty naprawy lub zawarł umowę zobowiązującą go do ich poniesienia, to odszkodowanie należne z tytułu ubezpieczenia OC sprawcy szkody powinno odpowiadać rzeczywiście poniesionym lub zobowiązanym do poniesienia wydatkom .

W związku z powyższym, w ocenie Sądu, przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego było niecelowe i zbędne. Skoro bowiem powództwo nie zostało wykazane nawet w zakresie podstawowym – czyli samego faktu i wysokości szkody – dalsze postępowanie dowodowe nie mogło prowadzić do zmiany tego stanu rzeczy. Nie można bowiem wszystkim spraw, w których rozstrzyga się o wysokości odszkodowania, sprowadzać do stwierdzenia, iż w każdym przypadku hipotetyczne koszty naprawy należy uznać za słuszne. Ustalone różnorodne fakty w sprawach o zapłatę odszkodowania sprawiają, iż każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie. W niniejszej sprawie z zeznań poszkodowanego wynika, że doszło do rzeczywistej naprawy pojazdu. Jednakże powód nie wykazał wysokości rzeczywistej naprawy, lecz tylko hipotetycznej, której nie można było wziąć pod uwagę.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Przepis art. 98 §1 k.p.c. stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu (§ 1 ¹).

Na koszty te, zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 3 k.p.c. i 99 k.p.c., składa się wynagrodzenie pełnomocnika, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Mając na względzie, że powód przegrał proces w całości, obowiązany jest zwrócić powódce koszty związane z niniejszym postępowaniem, czyli kwotę 900 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika powoda – radcy prawnego, obliczona na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.