Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

UZASADNIENIE

Decyzją z 28 kwietnia 2022 r. znak i numer sprawy (...) Z. Oddział w S. odmówił ubezpieczonej A. O. (1) prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego za okres od 1 marca 2022r. do 9 kwietnia 2022r. W uzasadnieniu decyzji Z. wskazał, że zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową. Zaznaczył, że ubezpieczona była objęta obowiązkowo ubezpieczeniem społecznym do 28 lutego 2022 r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, zaś po tym czasie kontynuowała do dnia 28 marca 2022r. umowę zlecenia u płatnika F. k.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona A. O. (1) wnosząc o zmianę. Uzasadniając swoje stanowisko ubezpieczona wskazała, że w okresie po 27 grudnia 2021r. nie wykonywała już pracy zarobkowej na podstawie umowy zlecenia ze spółką (...). Zaznaczyła, że począwszy od 24 stycznia 2022r. świadczyła pracę wyłącznie na rzecz pracodawcy spółki (...).

W odpowiedzi na odwołanie Z. Oddział w S. wniósł o jego oddalenie w całości, nadto o zasądzenie od odwołującej się na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska organ powołał się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ zawnioskował o przyznanie zwrotu kosztów procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. O. (1) w dniu 21 grudnia 2021r. zawarła z F. k. w W. umowę zlecenia, na podstawie której zobowiązała się do świadczenia usług pomocy w gospodarstwie domowym oraz do opieki na rzecz osób niepełnosprawnych, w podeszłym wieku lub chorych w miejscu ich zamieszkania na terytorium Niemiec, Luksemburga lub Holandii.

W umowie znalazł się zapis, że zostaje ona zawarta na czas nieokreślony, a nadto, iż czas świadczenia usług na rzecz podopiecznego jest liczony od momentu rozpoczęcia podróży celem świadczenia usług do momentu zakończenia podróży w związku z realizacją usług, chyba że usługi w tym okresie nie były świadczone. Nie określono w jej treści wysokości wynagrodzenia.

Jednocześnie strony umowy zlecenia zawarły porozumienie, na mocy którego zobowiązania stron wynikające z umowy miały zostać zawieszone na czas pobytu w Polsce. Zawieszenie to trwać miało do momentu rozpoczęcia świadczenia usług na podstawie kolejnego zlecenia podróży, a z chwilą rozpoczęcia świadczenia usług na podstawie kolejnego zlecenia podróży postanowienia umowy dotyczące świadczenia usług w Niemczech, Luksemburgu lub Holandii miały zacząć obowiązywać automatycznie, co nie wymagało żadnych dodatkowych porozumień pomiędzy stronami umowy. Czas pomiędzy zakończeniem podróży, a rozpoczęciem kolejnej podróży nie był czasem delegowania. Wynagrodzenie miało przysługiwać wyłącznie za czas podróży.

Dowód: umowa zlecenia k. 6-7v., porozumienie o zawieszeniu trwania umowy k. 7, przesłuchanie A. O. (1) w charakterze strony k. 24-25

W związku z powyższą umową zlecenia została zgłoszona przez F. k. w W. z dniem 20 grudnia 2021r. do ubezpieczeń społecznych.

Dowód: wydruk k. 3 akt organu

A. O. (1) przystąpiła do wykonywania umowy zlecenia od dnia 21 grudnia 2021r. i realizowała ją do dnia 27 grudnia 2021r. Wówczas otrzymała pierwsze zlecenie podróży do Niemiec, w którym to zleceniu określono przewidywane wynagrodzenie na kwotę 240 euro netto.

Termin trwania podróży został skrócony do 27 grudnia 2021r. z pierwotnie przyjętej daty końcowej 4 stycznia 2022r. A. O. (1) rozwiązała bowiem umowę zlecenia ustnie, podczas rozmowy telefonicznej z przedstawicielem zleceniodawcy, gdyż warunki zlecenia nie przystawały do obiecanych jej przez spółkę. Po tej dacie nie wykonywała już żadnych usług na rzecz tej spółki.

Spółka, pomimo ustnej obietnicy, nie przysłała A. O. (1) dokumentów związanych z rozwiązaniem umowy, a z ubezpieczeń społecznych wyrejestrowała ją dopiero z dniem 28 marca 2022r. A. O. (1) miała trudności z uzyskaniem należnego jej wynagrodzenia za zrealizowane w dniach 21-27 grudnia 2021r. zlecenie i otrzymała je dopiero w postępowaniu egzekucyjnym.

Dowód: zlecenie podróży k. 5 , przesłuchanie A. O. (1) w charakterze strony k. 24-25 , wydruk k. 3 akt organu

W żadnym innym okresie, aniżeli okres 21 grudnia – 27 grudnia 2021 r. A. O. (1) nie świadczyła usług na rzecz F. k. w W..

Dowód: przesłuchanie A. O. (1) w charakterze strony k. 24-25

W okresie od 24 stycznia do 28 lutego 2022r. A. O. (1) była zatrudniona w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na podstawie umowy o pracę i z tego tytułu została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych.

Niesporne

Jeszcze w trakcie zatrudnienia w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (od stycznia 2021r.) stała się niezdolna do pracy i niezdolność tą kontynuowała po jego zakończeniu tj. od 1 marca do 9 kwietnia 2022r.

Dowód: przesłuchanie A. O. (1) w charakterze strony k. 24-25

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się zasadne.

Stan faktyczny sprawy ustalony został w oparciu o dowody z dokumentów, których prawdziwość i rzetelność sporządzenia nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Również i Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania wiarygodności przedłożonych dokumentów, przez co były one miarodajne dla podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie. Podstawą ustalenia stanu faktycznego były także zeznania ubezpieczonej A. O. (1), które Sąd w całości uznał za wiarygodne jako logiczne, spontaniczne i korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

Przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy było prawo ubezpieczonej do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego za okres od 1 marca 2022r. do 9 kwietnia 2022r.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz.U.2022.1732 t.j.) zwanej dalej ustawą zasiłkową) zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.

Należy zauważyć, że zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonym w razie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, a więc jego funkcja substytutu zarobku polega na zabezpieczeniu środków niezbędnych do utrzymania w okresie trwania choroby. Taką zasadniczą funkcję spełnia zasiłek chorobowy w okresie trwania tytułu ubezpieczenia chorobowego. Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia jest natomiast wyjątkiem od ogólnej zasady przysługiwania prawa do zasiłku chorobowego w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Odwołanie się do funkcji i celu prawa do zasiłku chorobowego, udzielanego po przekroczeniu okresu objętego składką, pozwala na stwierdzenie, że w kontekście ogólnych zasad nabywania prawa do zasiłku chorobowego, jest on świadczeniem wyjątkowym, przysługującym tylko osobom nie podlegającym ubezpieczeniu i to z tytułu zdarzeń nie objętych ryzykiem ubezpieczenia chorobowego. Ryzyko, które ustawodawca zdecydował się finansować bez ekwiwalentu w składce, zostało ogólnie ujęte jako niezdolność do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia i przy tym podlega szczególnie określonemu reżimowi przesłanek, kiedy zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia społecznego, nie przysługuje – wskazanych w art. 13 omawianej ustawy.

Wspólną cechą przyczyn wyłączających prawo do zasiłku wskazanych w art. 13 ustawy zasiłkowej jest istnienie innych źródeł dochodów z ubezpieczenia społecznego (emerytura lub renta z tytułu niezdolności do pracy), z Funduszu Pracy (zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek lub świadczenie przedemerytalne) bądź z własnej kontynuowanej lub podjętej działalności zarobkowej (dochód z tej działalności lub zasiłek chorobowy z tytułu kontynuowanej równolegle lub nowej aktywności zawodowej, nabyty na ogólnych zasadach). We wszystkich tych przypadkach wypłata zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia byłaby sprzeczna z ratio legis omawianej regulacji, która sprowadza się do dostarczenia środków utrzymania byłemu ubezpieczonemu, który z powodu ustania pracy zarobkowej traci dotychczasowe dochody, a któremu choroba przeszkodziła w znalezieniu i podjęciu nowej pracy zarobkowej, a tym samym nowego źródła dochodów (H. Pławucka, glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 2001 r., III ZP 11/2001, OSP 2002, z. 12, poz. 599). Uzasadnieniem wszystkich przyczyn wyłączających prawo do zasiłku jest więc okoliczność, że dotyczą one sytuacji, gdy osoba niezdolna do pracy ma już inne źródło utrzymania.

Przepis art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej posługuje się przesłanką „kontynuacji działalności zarobkowej” lub „podjęcia działalności zarobkowej”. Ustawa przy tym nie definiuje pojęcia działalności zarobkowej. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych także pojęcia tego nie wyjaśnia. Wykładnia pojęcia działalności zarobkowej poprzez porównanie przepisu art. 13 ust. 1 pkt 2 z art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej – przewidującego utratę prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia, w razie wykonywania pracy zarobkowej lub niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystania zwolnienia lekarskiego – prowadzi do wniosku, że zakres przedmiotowy pojęcia "działalności zarobkowej" jest szerszy od pojęcia "praca zarobkowa" i obejmuje różne formy prowadzenia działalności, w ramach której ubezpieczony uzyskuje dochód. Inaczej mówiąc, działalność zarobkowa to działalność stanowiąca źródło dochodu z tytułu własnej pracy, niezależnie od podstawy jej wykonywania. Należy przy tym przyjąć, że jest to tego rodzaju działalność zarobkowa, która stanowi tytuł do ubezpieczenia społecznego, a więc czyni zbędną ochronę ubezpieczeniową z tytułu poprzedniej, zakończonej działalności. W brzmieniu art. 13 ust. 1 pkt 2 działalność zarobkowa stanowi tytuł do objęcia obowiązkowo lub dowolnie ubezpieczeniem chorobowym. W myśl art. 3 ust. 1 ustawy zasiłkowej przez pojęcie tytułu ubezpieczenia chorobowego należy rozumieć zatrudnienie lub inną działalność, których podjęcie rodzi obowiązek ubezpieczenia chorobowego lub uprawnienie do objęcia tym ubezpieczeniem na zasadach dobrowolności w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tytułem ubezpieczenia chorobowego jest więc prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, zatrudnienie, służba lub inna praca zarobkowa, z których uzyskuje się dochód, także jest wykonywanie czynności w ramach umowy zlecenia. Nawiązanie takiego stosunku daje podstawę do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Zgodnie bowiem z art. 11 ust 2 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity – Dz. U. z 2017 r., poz. 1778) dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10, w tym wskazane w pkt 4 osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej osoby o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami" oraz osobami z nimi współpracującymi. Przy tym stosowanie do brzmienia art. 13 pkt 2 powołanej ustawy osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu w okresach od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia, a także dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

W niniejszym postępowaniu niespornym było, iż niezdolność ubezpieczonego powstała po ustaniu pracowniczego ubezpieczenia chorobowego. Przedmiot sporu w niniejszej sprawie stanowiło prawo A. O. do zasiłku chorobowego za okres od 1 marca 2022r. do 9 kwietnia 2022 r. wobec kontynuowania przez niego, zdaniem organu, działalności zarobkowej.

W niniejszej sprawie przesłanką, na podstawie której organ rentowy pozbawił ubezpieczoną prawa do zasiłku chorobowego był fakt, iż do dnia 28 marca 2022r. A. O. (1) była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych przez spółkę (...), co w ocenie organu świadczy o związaniu ubezpieczonej z tym podmiotem umową zlecenia i o realizacji tejże umowy.

W ocenie Sądu organ błędnie oparł swoje rozstrzygnięcie na normie zawartej w art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Analiza zapisów umowy zlecenia oraz porozumienia o zawieszeniu wskazuje, iż faktycznie umowa ta została zawarta z ubezpieczoną tylko na czas podróży, a ta trwała jedynie w okresie od 21 do 27 grudnia 2021r. Ubezpieczona przystąpiła do jej realizacji na podstawie zlecenia podróży, w którym to dopiero określono wysokość jej wynagrodzenia. Realizacja umowy trwała wyłącznie od 21 do 27 grudnia 2021r., co wynika wprost z przedłożonego zlecenia podróży.

Sposób skonstruowania umowy zlecenia i pozostałych dokumentów podpisanych przez ubezpieczoną w dniu 21 grudnia 2021 r. wskazywał, iż umowa de facto nie została zawarta na czas nieokreślony, lecz na czas określony – czas trwania podróży, ponieważ, według treści tych dokumentów umowa nie obowiązywała poza okresami trwania podróży (a tym samym okresem świadczenia usług) i była w tym czasie „zawieszona”.

Nawet gdyby uznać, ze umowa została zawarta na czas nieokreślony, to i tak została rozwiązana przez ubezpieczoną w dniu 27 grudnia 2021 r. Jak wynika z zeznań ubezpieczonej, nastąpiło to ustnie. Nie było po jej stronie woli dalszej kontynuacji współpracy ze spółką (...), co zasadnie uzasadniła brakiem zgodności warunków zlecenia z obietnicami przedstawianymi przez spółkę, jak i późniejszymi trudnościami z uzyskaniem należnego wynagrodzenia. Fakt, iż zarówno sama ubezpieczona, jak i spółka (...), nie sporządziły pisemnego dokumentu poświadczającego zakończenie trwania łączącej je umowy nie oznacza, iż oświadczenie ubezpieczonej było nieskuteczne. Ubezpieczona nie miała natomiast wpływu na datę wyrejestrowania jej przez spółkę z ubezpieczeń społecznych i mogła pozostawać w słusznym przekonaniu, iż spółka dokona tego z datą faktycznego zakończenia współpracy.

Nawet gdyby ubezpieczona nie rozwiązała umowy zlecenia, to opisane wyżej okoliczności niniejszej sprawy nakazywałyby przyjęcie, rozwiązania umów zlecenia przez czynności konkludentne (czynności dorozumiane) poprzez całkowite zaprzestanie jej wykonywania, co oznaczałoby, że ubezpieczona nie kontynuowała działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do objęcia jej dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym. Umowa zlecenia może być rozwiązana także w sposób konkludentny (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2013 r. w sprawie I UK 626/12, LEX nr 1408145 oraz z dnia 9 grudnia 2005 r. w sprawie III CK 307/05, LEX nr 332953).

Należy również zauważyć, że ubezpieczona począwszy od 24 stycznia 2022r. rozpoczęła zatrudnienie pracownicze w spółce (...), co – w świetle jej zeznań – uniemożliwiało jej ewentualną dalszą współpracę ze spółką (...). Nadto, już styczniu 2021r. stała się niezdolna do pracy.

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie nie doszło do spełnienia przesłanek z art. 13 ustawy zasiłkowej. W związku z niezdolnością ubezpieczonej do pracy nie doszło do faktycznej kontynuacji działalności zarobkowej w rozumieniu art. 13 ustawy.

W niniejszej sprawie organ rentowy nie udowodnił okoliczności kontynuowania działalności zarobkowej przez A. O. (1) w rozumieniu art. 13 ust., 1 pkt 2 ustawy świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

W przedmiotowej sprawie od pierwszego dnia po ustaniu stosunku pracy ubezpieczona była osobą niezdolną do pracy, a zawarta przez nią umowa zlecenia była wykonywana wyłącznie przez kilka dni (21-27.12.2021r.) i przestała obowiązywać przed powstaniem niezdolności do pracy. Po dniu 27 grudnia 2021r. ubezpieczona nie wykonywała czynności związanych z wykonaniem umów zlecenia, o czym świadczą zeznania ubezpieczonej i przedłożone przez nią dokumenty, które nie były kwestionowane przez organ rentowy i nie budziły wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności.

Mając na względzie tak ustalony stan faktyczny Sąd uznał, że nie było podstaw do pozbawienia ubezpieczonej prawa do świadczeń na podstawie art. 13 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Biorąc pod uwagę powyższe, w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzjęZ. Oddziału w S. i przyznał A. O. (1) prawo do zasiłku chorobowego za sporny okres.

Z:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

5.10.2022r.