Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie, w Wydziale III Cywilnym,

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SR Grzegorz Szacoń

Protokolant: Sekr. sąd. Agnieszka Majewska

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2024 r., w S.,

na rozprawie,

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.,

przeciwko pozwanym: V. S., L. M. oraz D. S. i I. S. - małoletnim reprezentowanym przez przedstawiciekę ustawową L. M.,

o opróżnienie i wydanie lokalu mieszkalnego

I.  nakazuje pozwanym: V. S., L. M., D. S. i I. S., aby opróżnili i wydali powodowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w stanie wolnym od osób i rzeczy lokal mieszkalny położony przy ul. (...), w S.;

II.  ustala, że pozwanemu V. S. nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego;

III.  ustala, iż pozwanym L. M., D. S. i I. S. przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego;

IV.  nakazuje wstrzymanie eksmisji pozwanych L. M., D. S. i I. S. do czasu złożenia przez Gminę M. S. oferty najmu lokalu socjalnego;

V.  zasądza solidarnie od pozwanych V. S. i L. M. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 457 złotych (czterysta pięćdziesiąt siedem złotych), tytułem kosztów procesu wraz z liczonymi w stosunku rocznym odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia SR Grzegorz Szacoń

Sygn. akt III C 635/22

UZASADNIENIE

Powód – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. pozwem datowanym na dzień 30 września 2022 roku i złożonym w Sądzie dnia 3 października 2022 roku, wniósł o nakazanie pozwanemu V. S. opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w S., w stanie wolnym od rzeczy i osób, a ponadto o zasądzenie o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wskazał w uzasadnieniu, że pozwany zajmuje przedmiotowy lokal mieszkalny, po śmierci najemcy J. S., która nastąpiła w dniu 14 stycznia 2022 r. W razie śmierci najemcy w stosunek najmu wchodzą osoby wymienione w art. 691 par. 1 k.c., w tym może być to osoba pozostająca we wspólnym pożyciu, jeśli zamieszkiwała z najemcą w chwili jego śmierci. Pozwany V. S. wystąpił o przyjęcie, iż wstąpił stosunek najmu po J. S.. Powód zaprzeczył tej okoliczności, bowiem nie dały do tego podstaw ustalenia z wywiadów środowiskowych. J. S. był osobą niepełnosprawną i mieszkał sam, a pozwany jedynie się nim opiekował i pomagał mu w czynnościach życia codziennego. Nie pozostawał w żadnym związku, czy pożyciu z najemcą. V. S. zamieszkiwał od listopada 2016 roku w innym lokalu, stanowiącym pomieszczenie tymczasowe wraz z rodziną. Wobec powyższego powód nie uznał przesłanek do wstąpienia przez niego w stosunek najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Pozwany – V. S. wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że ma uprawnienie do wstąpienia w stosunek najmu lokalu przy ulicy (...), bowiem pozostawał we wspólnym pożyciu z jego najemcą J. S. (oświadczenie na rozprawie – k. 83 i odpowiedź na pozew – k. 91).

Na skutek ustalenia, że przedmiotowy lokal mieszkalny zajmują też L. M. i dzieci jej oraz V. S. – I. S. i D. S. zostali oni wezwani do udziału w sprawie w charakterze pozwanych (postanowienie – k. 122 – 123).

L. M., działająca także jako przedstawiciel ustawowy małoletnich, wniosła o oddalenie powództwa wskazując, że V. S. powinien mieć przyznane przedmiotowe mieszkanie, ponieważ długi czas zajmował się J. S.. Ponadto wskazała, że nie ma możliwości zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych swoich i dzieci. Nie ma się dokąd wyprowadzić. Pracuje jako opiekun osób starszych i zarabia ok. 3 tys. złotych miesięcznie (odpowiedź na pozew – k. 135 – 136).

Zawiadomiona o procesie Gmina M. S. nie zgłosiła swojego udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego.

Sąd ustalił - opierając się na niżej wskazanych dowodach - następujący stan faktyczny:

Lokal mieszkalny położony w S. przy ul. (...) należy do mieszkaniowego zasobu Gminy M. S.. Jego administratorem jest (...) Sp. z o.o. w S..

Na podstawie umowy najmu lokalu zawartej w dniu 28 marca 2017 roku najemcą tego lokalu został J. S.. J. S. prowadził gospodarstwo domowe samotnie. Wcześniej zamieszkiwał w lokalu przy ul. (...) w S..

Okoliczność niesporna, a ponadto dowód:

- umowa najmu – k. 12-15.

Około 2010 roku J. S. poznał V. S.. Ten przyjechał do Polski i pozostał poszukując stałego zajęcia i sposobów utrzymania. V. S. zaoferował J. S. pomoc w różnych sprawach życia codziennego. J. S. zaczął chorować. V. S. częściej przebywał w mieszkaniu przy ulicy (...).

Dowód:

- informacje dotyczące lokalu mieszkalnego – k. 30;

- zeznanie świadka M. H. – k. 103;

- zeznanie świadka A. Ł. – k. 103;

- zeznanie świadka J. Ł. – k. 103 – 104;

- zeznanie świadka Z. M. – k. 104;

- zeznanie świadka S. P. – k. 104;

- zeznanie świadka L. U. – k. 105;

- zeznanie świadka M. D. – k. 123 – 124;

- zeznanie świadka G. A. – k. 140 – 141;

- zeznanie świadka K. H. – k. 141 – 142;

- zeznanie świadka T. W. – k. 105 – 106;

- zeznanie pozwanego V. S. – k. 149 – 150.

V. S. pozostawał w związku faktycznym z L. M.. Mieszkał z nią w lokalu socjalnym przy ulicy (...) w S.. Z tego związku przyszło na świat dwóch synów: I. i D..

Dowód:

- umowa najmu pomieszczenia tymczasowego – k. 32 – 34;

- pismo z dnia 26 listopada 2020 r. – k. 36;

- zeznanie świadka J. B. – k. 123;

- uchwała nr 128/2016 r. – k. 31;

- zeznanie pozwanej L. M. – k. 147 – 149 w zw. z k. 122;

- zeznanie świadka T. W. – k. 105 – 106.

V. S. był widywany przez sąsiadów jak często przebywa w mieszkaniu przy ulicy (...). Pomagał J. S. w robieniu zakupów. J. S. zawarł z V. S. umowę o opiekę.

Przed śmiercią J. S. był poważnie chory i często nie opuszczał łóżka. Konieczne było wzywanie pogotowia ratunkowego. Z ramienia (...) pomoc i opiekę świadczyła mu jako pracownica socjalna L. M..

Dowód:

- informacja o osobach zamieszkujących – k. 28;

- informacje dotyczące lokalu mieszkalnego – k. 29;

- umowa o opiekę – k. 35;

- zeznanie świadka M. H. – k. 103;

- zeznanie świadka A. Ł. – k. 103;

- zeznanie świadka J. Ł. – k. 103 – 104;

- zeznanie świadka Z. M. – k. 104;

- zeznanie świadka S. P. – k. 104;

- zeznanie świadka J. B. – k. 123;

- zeznanie świadka M. D. – k. 123 – 124;

- zeznanie świadka G. A. – k. 140 – 141;

- zeznanie świadka K. H. – k. 141 – 142;

- zeznanie świadka B. O. – k. 146 – 147;

- zeznanie świadka L. U. – k. 105;

- zeznanie pozwanej L. M. – k. 147 – 149 w zw. z k. 122.

J. S. zmarł w dniu 14 stycznia 2022 roku. Po jego śmierci do mieszkania przy ulicy (...) wprowadziła się L. M. z dziećmi. Zaproponował to V. S., który zamieszkał już w nim wcześniej. Lokal ten zajmują obecnie wraz z V. S.. D. chodzi do przedszkola, a I. do szkoły. L. M. pracuje jako opiekunka osób starszych. Zarabia ok. 3 tys. złotych miesięcznie.

V. S. prowadzi działalność gospodarczą w branży budowlanej. Nie korzystają z pomocy społecznej. Mieszkanie nie jest zadłużone.

Dowód:

- pismo Powiatowego Urzędu Pracy w S. – k. 74;

- pismo (...)u w S. – k. 78;

- zeznanie pozwanej L. M. – k. 147 – 149 w zw. z k. 122;

- zeznanie pozwanego V. S. – k. 149 – 150.

V. S. złożył w (...) informację, iż wstąpił w stosunek najmu mieszkania przy ul. (...), bowiem pozostawał w związku faktycznym ze swoim partnerem J. S.. (...) odmówił uznania wstąpienia w stosunek najmu wskazując, że V. S. prowadził gospodarstwo domowe z konkubiną L. M. i dziećmi.

W dniu 22 marca 2022 r. (...) wezwał V. S. do opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego przy ul. (...).

Dowód:

- informacja – k. 17 – 18;

- pismo – k. 20 – 23 i k. 26

- odpowiedź na wniosek – k. 19;

- wezwania do opróżnienia lokalu – k. 24, k. 25 i k. 37;

- pismo – k. 27;

- zeznanie pozwanego V. S. – k. 149 – 150.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Roszczenie (...)u znajduje swoje oparcie w treści art. 222 § 1 k.c. Zgodnie ze wskazanym przepisem właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą (nieruchomością), ażeby rzecz została mu wydana, chyba, że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Pozwani w niniejszej sprawie nie dysponują skutecznym względem właściciela uprawnieniem do władania lokalem w oparciu o zawartą umowę najmu lokalu lub na podstawie innego tytułu.

Pozwany V. S. powoływał się na zarzut wstąpienia w stosunek najmu lokalu przy ulicy (...) wskazując na wspólne pożycie z jego poprzednim najemcą J. S..

Na wstępie rozważań należy wskazać, że zarzut wstąpienia w stosunek najmu, a więc de iure zarzut ustalenia stosunku prawnego lub prawa może być uwzględniony jedynie wtedy, gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki merytoryczne: istnieje interes prawny oraz nastąpi wykazanie prawdziwości twierdzeń o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Pierwsza z tych przesłanek warunkuje określony skutek zarzutu, decydując o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń pozwanego. Wykazanie zaś istnienia drugiej z tych przesłanek decyduje o kwestii zasadności zarzutu. Interes prawny istnieje wówczas, gdy zachodzi stan niepewności co do istnienia stosunku prawnego lub prawa, a wynik postępowania doprowadzi do usunięcia niejasności i wątpliwości w tym zakresie i zapewni ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. O prawnym charakterze interesu decyduje obiektywnie istniejąca potrzeba ochrony sfery prawnej uprawnionego. Sferą tą dla pozwanego V. S. miało być prawo podmiotowe, jakie według niego wynika z art. 691 § 1 k.c., który stanowi, że w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. W dalszej części tej normy prawnej ustawodawca wskazuje, że osoby takie wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. W razie braku takich osób stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa.

Pozwany V. S. powołując się na fakt „pożycia” z najemcą, dokonuje wykładni wskazanego przepisu, przekształcając go w normę wprost i jednoznacznie contra legem. Osoba zaprzyjaźniona, czy znajomy świadcząc pomoc i udzielając opieki nie pozostaje we wspólnym pożyciu w rozumieniu omawianego przepisu. Ugruntowane, potoczne i prawne rozumienie tego zwrotu dotyczy takich aspektów wspólnego bytowania i wzajemnych relacji, jakie charakteryzują małżonków lub osoby będące w związkach faktycznych obojga płci lub jednopłciowych. Rozciąganie tego terminu na współzamieszkiwanie osób zaprzyjaźnionych, nawet w sytuacji wzajemnej pomocy i wsparcia jest całkowicie nieuprawnione na bazie którejkolwiek z uznanych metod wykładni i interpretacji - a przede wszystkim sprzeczne z wolą ustawodawcy. Ustawodawca wprost ogranicza możliwość wstępowania w stosunek najmu osób innych, niż te, które łączył z najemcą okres wspólnego pożycia przed jego śmiercią.

Zeznający w sprawie świadkowie w sposób jednoznaczny wskazywali na okoliczność, iż V. S. świadczył pomoc J. S. i był zaangażowany w opiekę nad nim w różnych sprawach życia codziennego, ale ich spostrzeżenia nie prowadzą do uznania, że pozostawali oni we wspólnym pożyciu. Świadkowie określali tą więź jako przyjacielską, a nawet rodzinną, ale nie jest to w żadnym razie symptom stanowiący o wspólnym pożyciu w rozumieniu omawianej normy prawnej. Nie ma zatem przesłanek do ustalenia, że V. S. ma uprawnienie do uzyskania umowy najmu przedmiotowego lokalu.

V. S. pozostawał we wspólnym pożyciu z pozwaną L. M., z którą ma dwójkę dzieci i z którą zamieszkiwał w lokalu tymczasowym przy ul. (...) w S. – choć jednocześnie opiekował się J. S. i często przxebywał u niego. Mając na względzie to ustalenie należy uznać zasadność żądania eksmisji wszystkich pozwanych z przedmiotowego lokalu.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 5 kwietnia 2013 r. (III CZP 11/13) orzekł, że w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy.

Stosownie do treści art. 14 ust. 1 oraz 3 i 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu albo braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Obowiązek zapewnienia najmu socjalnego lokalu ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną. Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu wobec:

1) kobiety w ciąży,

2) małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 573 i 1981) lub ubezwłasnowolnionego oraz osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej,

3) obłożnie chorego,

4) emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej,

5) osoby posiadającej status bezrobotnego,

6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały - chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.

Dostarczanie osobom eksmitowanym lokali socjalnych należy do zadań własnych samorządu terytorialnego i jest to instrument przewidziany w celu przeciwdziałania zjawisku bezdomności. Obowiązek gminy w tym zakresie ma charakter publicznoprawny. Prawomocny wyrok sądowy w sprawie o eksmisję, zastrzegający prawo do lokalu socjalnego, konkretyzuje jedynie ten obowiązek wobec oznaczonej w wyroku osoby (wyrok SN z dnia 13 maja 2015 roku, sygn. V CA 2/15). Sąd powinien brać pod uwagę indywidualną sytuację danej osoby, a więc "dotychczasowy sposób korzystania z lokalu i szczególną sytuację materialną oraz rodzinną osób zobowiązanych do jego opróżnienia" (art. 14 ust. 3), z tym że nie może nie orzec o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego w stosunku do wymienionych w art. 14 ust. 4 kategorii osób.

Oceniając powyższą kwestię w pierwszej kolejności należy wskazać, że pozwany V. S. nie spełnia żadnego ze wskazanego wyżej kryterium ustawowego do przyznania mu lokalu socjalnego. Sąd ustalił, że pozwany nie jest osobą niepełnosprawną. Nie pobiera żadnych świadczeń z Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w S.. Prowadzi działalność gospodarczą. Ma zatem możliwości zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych na wolnym rynku mieszkań.

Inaczej przedstawia się sytuacja pozwanej L. M.. Zaprzeczyła ona, aby obecnie pozostawała w związku faktycznym z pozwanym V. S.. Zamieszkują wspólnie w lokalu przy ul. (...), ale nie prowadzą gospodarstwa domowego. L. M. pracuje jako opiekunka środowiskowa i zarabia ok. 3 tys. złotych. Ma na utrzymaniu i opiekuje się dwójką małych dzieci.

Orzecznictwo przyjmuje, iż względy humanitarne i socjalne mogą stanowić w każdym przypadku przesłankę orzeczenia o lokalu socjalnym wobec osób wymagających takiego zaopatrzenia. W przypadku pozwanej L. M. i małoletnich D. i I. taka potrzeba zachodzi. Ich sytuacja bytowa, osobista i emocjonalna (także wywołana opisanymi w stanie faktycznym zdarzeniami) wymaga pomocy ze strony wspólnoty samorządowej, poprzez przyznanie lokalu socjalnego. Mając powyższe na względzie Sąd ustalił dla tych pozwanych uprawnienie do lokalu socjalnego i wstrzymał ich eksmisję do czasu nawiązania umowy najmu na taki lokal z Gminą M. S..

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w stosunku do pozwanego, którego objęto orzeczeniem eksmisyjnym oparto o treść art. 98 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Do kosztów tych zalicza się wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego, o ile reprezentował on stronę w procesie.

Pełnoletni pozwani zostali obciążeni kosztami procesu, obejmującymi wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda – 240 złotych oraz opłatę od pozwu – 200 złotych, a także wydatkiem na opłatę od pełnomocnictwa procesowego – 17 złotych.

Wobec powyższego orzeczono, jak w formule sentencji przedmiotowego wyroku.

SSR Grzegorz Szacoń