Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 20 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie

III Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodnicząca: sędzia Grażyna Sienicka

Protokolantka: starszy sekretarz sądowy Danuta Wojtachnia

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2016r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa W. W., K. W. i P. W.

przeciwko Gminie M. S. w S.

o ustalenie

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza solidarnie od powodów W. W., K. W.

i P. W. na rzecz pozwanej Gminy M. S. w S. koszty postępowania w kwocie 180 (stu osiemdziesięciu) złotych.

Sygn. akt III C 860/15

UZASADNIENIE

w postępowaniu zwykłym

20 czerwca 2015r. wpłynął pozew K. W., W. W. i P. W. z żądaniem ustalenia, że przysługuje

im uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego.

W uzasadnieniu żądania pozwu powodowie wskazali, że zajmują lokal należący do Gminy S., położony przy ul. (...) w S., który są zobowiązani opuścić stosownie do treści wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 8 stycznia 2014r. , w którym sądnie orzekł o uprawnieniu powodów do lokalu socjalnego. Powodowi podnieśli, że znajdują

się w szczególnej sytuacji materialnej i rodzinnej, nie mają możliwości wynajęcia lokalu na wolnym rynku z uwagi na niskie dochody. Nadto wskazali, że powód

po opuszczeniu zakładu karnego pozostaje bez pracy, powódka jest zatrudniona na umowę zlecenie, jednakże przebywa na zwolnieniu lekarskim po przebytej operacji, małoletni P. W. jest uczniem szkoły podstawowej, w 2013r. K. W. korzystała z pomocy społecznej.

W odpowiedzi na pozew z dnia 26 sierpnia 2015r. pozwana Gmina M. S. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że powołany przez powodów przepis

art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005r.

nr 31 , poz. 266 ze zm.) nie stanowi podstawy do przyznania przez sąd prawa

do lokalu socjalnego w niniejszej sprawie, albowiem na tej podstawie lokal socjalny może być przyznany wyłącznie lokatorowi.

W dalszej części uzasadnienie pozwana wskazała, że przepis

art. 24 cyt. wyżej ustawy nie jest adresowany do sądu, ale do gminy, która jest wyłącznie uprawniona o przyznaniu lokalu socjalnego na tej podstawie, co powoduje, że żądanie jest pozbawione podstawy prawnej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Wyrokiem z dnia 8 stycznia 2014r. Sąd Rejonowy P. i Zachód

w S. I Wydział Cywilny sygn. akt I C 1694/13 nakazał K. W., W. W. i P. W., aby opróżnili

i wydali Gminie M. S. w S. lokal mieszkalny położony

przy ul. (...) w S.. W wyroku Sąd nie orzekł o uprawnieniu do lokalu socjalnego.

Wyrokiem z dnia 14 listopada 2014r. Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił apelację pozwanych.

Dowód: wyrok Sądu Rejonowego P. i Zachód w S.

k. 118 akt sprawy I C 1694/13,

wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 14 listopada 2014r.

k. 175 akt sprawy I C 1694/13.

Po wydaniu wyroku K. W., W. W. i P. W. w dalszym ciągu zajmowali i nadal zajmują lokal przy ul. (...) w S..

Niesporne.

K. W. ma 46 lat, z zawodu jest fryzjerką, jednak z uwagi

na stan zdrowia nie może w zawodzie pracować. Pracuje na stanowisku sprzątaczki, na podstawie umów zlecenie. Jedna umowa obejmuje czynności w postaci sprzątania i jest zawarta ze Spółką (...) w S., zaś druga umowa obejmuje czynności w postaci wyrzucania śmieci i jest zawarta ze Spółką (...) w S..

K. W. nie pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy,

ale w zależności od potrzeb zleceniodawcy.

W. W. jest z zawodu budowlańcem, ma 45 lat, pracuje dorywczo, najczęściej na budowach. Uzyskuje z tego tytułu dochody miesięczne w przedziale pomiędzy 1.000 a 1.500 złotych. 23 października 2015r. przeszedł operację usunięcia przepukliny jądra miażdżystego i z tego powodu miał zaleconą rehabilitację.

P. W. ma osiem lat, jest zdrowy i uczęszcza do szkoły podstawowej.

Miesięczne wydatki rodziny, to należność za światło w kwocie 100 zł – w lokalu zainstalowano licznik przedpłatowy, opłata za gaz naliczana co drugi miesiąc w kwocie po 200 zł, opłaty za dwa telefony, za każdy z nich po 50 zł - jeden jest stacjonarny, drugi komórkowy, opłata za telewizję (...) oraz za Internet po 30 zł miesięcznie.

Opłaty za korzystanie z zajmowanego lokalu nie są uiszczane, zaległość sięga jeszcze czasu gdy żyła matka K. W., która zmarła w lutym 2006r.

K. W. płaci komornikowi po na 50 zł miesięcznie tytułem spłaty zadłużenia za używanie lokalu.

Dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 83;

skierowanie k. 84,

zaświadczenia o zarobkach k. 81 – 82,

przesłuchanie pozwanej w charakterze strony k. 86 – 88.

W. W. jest zarejestrowany jako bezrobotny i w dniach

28 stycznia 2015r. i 19 października 2015r. odbył wizytę w urzędzie pracy. W dniu

28 stycznia 2015r. datę kolejnej wizyty wyznaczono na dzień 23 marca 2015r. ,

zaś w październiku 2015r. datę kolejnej wizyty wskazano na dzień 2 listopada 2015r.

Rodzina jest objęta pomocą społeczną i ostatnia pomoc została przyznana

w marcu 2015r.

Dowód: karta wizyt bezrobotnego k. 11, 78 – 79,

zaświadczenie (...) w S. z 28 października 2015r. k. 80.

Sąd zważył, co następuje.

Żądanie pozwu należało uznać za nieuzasadnione.

Powodowie domagali się ustalenia, że przysługuje im uprawnienie

do zawarcia z pozwaną umowy o najem lokalu socjalnego.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowiły przepisy art. 189 k.p.c. i art. 24 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r nr 31 , poz. 266 ze zm.).

Zgodnie z treścią przepisu art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Art. 24 cytowanej wyżej ustawy o ochronie praw lokatorów stanowi, że prawo do lokalu socjalnego nie przysługuje osobie, która samowolnie zajmuje lokal i wobec której sąd nakazał opróżnienie lokalu, chyba że przyznanie lokalu socjalnego byłoby w świetle zasad współżycia społecznego szczególnie usprawiedliwione.

Na wstępie niniejszych rozważań należy wskazać, że słusznie podnosiła pozwana, iż dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zastosowania nie mógł znaleźć przepis art. 14 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów (…), albowiem przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do lokatorów w rozumieniu przepisów powołanej ustawy. Kwestia zaś braku statusu lokatora w przypadku pozwanych została ostatecznie przesądzona w prawomocnym wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – P.

i Zachód w S. z dnia 8 stycznia 2014r.

Przepis art. 14 ustawy znajduje zastosowanie tylko i wyłącznie w sytuacji orzekania o wydaniu przez lokatorów zajmowanego lokalu mieszkalnego. W sposób jednoznaczny przekonuje o tym treść ust. 1 art. 14 tejże ustawy, który wskazuje na obligatoryjną treść wyroku nakazującego opróżnienie lokalu mieszkalnego.

W tym stanie rzeczy brak było podstaw do ponownego roztrząsania tej samej kwestii, co do przesłanek przyznania lokalu socjalnego, skoro ta pomiędzy stronami została już prawomocnie rozstrzygnięta w ww. wyroku od którego apelacja została oddalona.

W ocenie sądu rozpoznającego niniejszy spór podstawę prawną żądania pozwu stanowiły przepisy art. 24 ustawy o ochronie praw lokatorów w zw. z art. 189 k.p.c. i w związku z tym kwestia statusu lokatora, dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, pozostawała bez znaczenia. W świetle tak oznaczonego żądania pozwu rzeczą Sądu w pierwszej kolejności było zbadanie istnienia po stronie powodów interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. a następnie przesłanej zastosowania art. 24 ustawy o ochronie praw lokatorów (…).

O braku interesu prawnego w ustaleniu można mówić wówczas, gdy powód nie ma jakiejkolwiek potrzeby ustalenia prawa lub stosunku prawnego, lecz także wówczas, gdy może osiągnąć w pełni ochronę swych praw w sposób prostszy

i łatwiejszy np. w procesie o świadczenie albo ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego (m.in. wyrok SN z dnia 22 listopada 2002 r., IV CKN 1529/00, nie publ.).

Powód musi udowodnić w procesie o ustalenie, że ma interes prawny

w wytoczeniu powództwa przeciwko konkretnemu pozwanemu, który przynajmniej potencjalne, stwarza zagrożenie dla jego prawnie chronionych interesów, a sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego zapewni powodowi ochronę jego praw przez definitywne zakończenie istniejącego między tymi stronami sporu lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu w przyszłości takiego sporu

tj. obiektywnie odpadnie podstawa jego powstania (por. wyrok Sądu Najwyższego

z dnia 18.06.2009 r., sygn. II CSK 33/09, Lex nr 515730).

Podejmując wielokrotnie kwestię pojęcia interesu prawnego w rozumieniu

art. 189 k.p.c., Sąd Najwyższy wskazywał na potrzebę jego elastycznego pojmowania. W uzasadnieniu wyroku z dnia 1 kwietnia 2004 r., II CK 125/03 (niepubl.) podkreślił, że pojęcie interesu powinno być - w obecnie obowiązującym porządku prawnym - interpretowane z uwzględnieniem szeroko pojmowanego dostępu do sądów w celu zapewnienia ochrony prawnej. Przemawiają za tym standardy wynikające zarówno z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (art. 45),

jak i wiążących Polskę aktów międzynarodowych (art. 14 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych). Stanowiący przesłankę powództwa o ustalenie interes prawny powinien być rozumiany - stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 stycznia 2004 r., II CK 387/02 (niepubl.) - elastycznie, z uwzględnieniem celowościowej wykładni tego pojęcia, konkretnych okoliczności danej sprawy i tego, czy strona może uzyskać pełną ochronę swoich praw w drodze powództwa

o świadczenie. Opowiadając się za szerokim rozumieniem interesu prawnego, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 lutego 2006 r., II CK 395/05 (niepubl.) podkreślił,

że ochrona prawna na podstawie art. 189 k.p.c. przysługuje każdemu kto twierdzi, że ma interes prawny w ustaleniu prawa lub stosunku prawnego, a nie tylko podmiotom tych praw czy stosunków prawnych. Interes prawny w ustaleniu prawa lub stosunku prawnego może mieć także taki podmiot, na którego prawa lub obowiązki w jakimś zakresie - rozumianym szeroko - może wpłynąć istnienie lub nieistnienie prawa przysługującego innym podmiotom lub stosunku prawnego łączącego inne podmioty. W uzasadnieniu wyroku z dnia 15 października 2002 r., II CKN 833/00 (niepubl.)

Sąd Najwyższy uznał, że brak interesu prawnego jako przesłanki powództwa

z art. 189 k.p.c. zachodzi wówczas, gdy powód nie ma żadnej potrzeby ustalania prawa lub stosunku prawnego, gdyż jego sfera prawna nie została naruszona ani zagrożona.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz wszechstronnej analizy sytuacji prawnej powodów należy dojść do przekonania,

że mieli oni interes prawny w ustaleniu swego uprawnienia, tym bardziej, że pozwana Gmina posiada tytuł wykonawczy, na podstawie którego może żądać usunięcia ich z zajmowanego lokalu. Tak więc, sytuacja prawna powodów doznaje realnego zagrożenia, które uzasadnia wytoczenie przedmiotowego powództwa, celem ochrony ich sytuacji prawnej.

Sąd nie podzielił stanowiska pozwanej Gminy, wywodzącej w odpowiedzi na pozew, że sąd może orzec o uprawnieniu do lokalu socjalnego jedynie w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu, art. 24 ustawy o ochronie praw lokatorów (…) jest adresowany wyłącznie do gminy.

Zgodnie z treścią art. 24 ustawy o ochronie praw lokatorów prawo do lokalu socjalnego nie przysługuje osobie, która samowolnie zajmuje lokal i wobec której sąd nakazał opróżnienie lokalu, chyba że przyznanie lokalu socjalnego byłoby w świetle zasad współżycia społecznego szczególnie usprawiedliwione.

Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 17 czerwca 2003r. III CZP 41/03 OSNC 2004/7-8/105 wskazał, że przepis art. 24 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego

(Dz. U. Nr 71, poz. 733 ze zm.) stanowi podstawę orzeczenia przez sąd

o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego przez osobę samowolnie zajmującą lokal, wobec której sąd nakazał jego opróżnienie.

Poza zarzutami pozwanej w przedmiocie istnienia podstawy prawnej żądania sporna pomiędzy stronami pozostawała podstawa faktyczna żądania w zakresie obejmującym wykazanie, iż sytuacja majątkowa i życiowa powodów czyni żądanie szczególnie usprawiedliwionym w świetle zasad współżycia społecznego.

Pojęcie zasad współżycia społecznego pozostaje w nierozłącznym związku

z całokształtem okoliczności sprawy, a ocena, czy konkretne zachowanie jest lub nie jest zgodne z tymi zasadami, należy do sądu (por. Uchwała Sądu Najwyższego

z dnia 17.06.2003 r., III CZP 41/03, Lex nr 78598).

Oceniając materiał dowodowy sąd nie znalazł podstaw do ustalenia pozytywnego dla powodów.

Pozwana Gmina zakwestionowała nie tylko twierdzenia powodów w tym zakresie i wartość przedstawionych dowodów, ale podniosła również zarzut dotyczący możliwości zarobkowych powodów.

Sąd wnikliwie przeanalizował zarówno treść przesłuchania powódki jak

i zgromadzone w aktach dokumenty i uznał, że powodowie udowodnili następujące okoliczności:

- powódka pracuje na podstawie umowy zlecenie i jej dochody nie przekraczają 1 000;

- powód zarejestrował się jako bezrobotny i odbył w 2015 roku dwie wizyty

w urzędzie zatrudnienia,

- powód przeszedł operację usunięcia przepukliny jądra miażdżystego w dniu 23 października 2015r. i otrzymał skierowanie na rehabilitację,

- rodzina jest objęta pomocą Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie

w S. od 2007r. i ostatnia pomoc została im przyznana w marcu 2015r.

Analizując wartość dowodową powyższych dokumentów sąd uznał, że zarzut dotyczący bezrobocia powoda nie został należycie wykazany, albowiem nie ma żadnych dowodów dotyczącym czasu trwania stanu bezrobocia, ani zaangażowania powoda w poszukiwanie pracy. Powodowie przedstawili kopie dwóch kart wizyt bezrobotnego W. W., na których odnotowano po jednej wizycie powoda w urzędzie. Na każdej zaznaczono datę kolejnej wizyty w urzędzie pracy, lecz ponownego stawiennictwa powoda nie potwierdzono, przy czym karta bezrobotnego wydana w październiku 2015r. pochodzi z czasu, gdy trwał już niniejszy proces. W żaden sposób nie wykazano również czy stan bezrobocia pozwanego trwał nieprzerwanie przez dłuższy czas, czy też był każdorazowo sytuacją chwilową. Gmina zarzucała powodom nierzetelność twierdzenia w tym zakresie, stąd nie jest możliwe ustalenie inne, aniżeli to, że powód dwukrotnie zgłosił się do urzędu pracy, co więcej nie zostało udowodnione, czy każdorazowo rejestrował się jako bezrobotny na nowo, czy też stan bezrobocia trwał nieprzerwanie przez dłuższy czas.

Sąd oddalił wniosek powodów o zwrócenie się do urzędu skarbowego

o wydanie odpisu deklaracji podatkowej złożonej prze powodów, albowiem to na powodach spoczywał obowiązek należytego przygotowania się do procesu, a nadto nie istnieją żadne przeszkody do samodzielnego uzyskania przez nich niezbędnego odpisu z urzędu.

W tej sytuacji należy uznać, że zasadnie Gmina zarzucała niewykazanie przez powodów faktycznych dochodów jakie uzyskują.

Z zaświadczenia wydanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie

w S. wynika jedynie, iż powodom przyznano pomoc w marcu 2015r. , czyli blisko rok temu, nie ma również żadnych danych dotyczących formy przyznanej pomocy ani też rodzaju i częstotliwości pomocy przyznawanej wcześniej.

Podobnie ocenić należy zakres dowodów dotyczących stanu zdrowia powoda – z wypisu ze szpitala wynika jedynie fakt odbycia operacji w dniu 23 października 2015r. i opuszczenie szpitala w dniu 27 października 2015r. z zaleceniem odbycia rehabilitacji, jednakże nie ma żadnego dowodu na okoliczność jej odbycia

i możliwości aktywności powoda, w tym możliwości powrotu do pracy. Zalecenia lekarskie nie obejmowały żadnych informacji dotyczących niezdolności powoda do pracy.

Przyznanie lokalu socjalnego w oparciu o treść przepisu art. 24 ustawy

o ochronie praw lokatorów (…) stanowi sytuację wyjątkową i dla zastosowania tej instytucji potrzebne jest istnienie rzeczywiście trudnej, obiektywnie ocenianej sytuacji, strony i jej rodziny, uzasadniającej przekonanie, że nie jest możliwe zaspokojenie ich potrzeb mieszkaniowych w sposób inny, aniżeli przez zapewnienie lokalu socjalnego przez gminę. Sytuacji tej jednakże nie można domniemywać, ale powinna zostać

w procesie wykazana przez powoda, co więcej powinna charakteryzować się trwałością, przewlekłością i brakiem perspektywy na poprawę, co w analizowanej sprawie nie zostało udowodnione.

Zgodnie z treścią art. 6 k. c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis art. 232 k.p.c. nakłada na strony obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. (...) dowodowa, stosownie do cytowanych wyżej przepisów spoczywa na stronach, zgodnie z obowiązującą w procesie cywilnym zasadą kontradyktoryjności. Powodowie byli reprezentowani przez zawodowego pełnomocnika, co pozwala przyjąć, iż wszystkie środki dowodowe jakimi dysponowali zostały w procesie wykorzystane dla obrony ich interesów, jednakże żaden z nich nie uzasadniał żądania pozwu, w sposób pozwalający uznać jego twierdzenia za trafne

i wykazane.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd miał na względzie, wyrażoną

w art. 98 § 1 k.p.c. , zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu, zgodnie

z którą strona przegrywająca spór ma obowiązek zwrócić przeciwnikowi koszty jakie poniósł on w związku ze skierowaniem sprawy na drogę sądową.

W świetle powyższych okoliczności orzeczono jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

1. odnotować,

2. odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi powodów,

3. zamieścić plik w systemie Sędzia 2,

4. akta przedłożyć za 21 dni lub z apelacją.