Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Justyna Pikulik
Protokolant:	Joanna Piotrowska

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2024 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko P. G.

o zapłatę

1.zasądza od pozwanego P. G. na rzecz powódki Gminy M. S. kwotę 23.107,48 zł (dwadzieścia trzy tysiące sto siedem złotych czterdzieści osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

-od kwoty 20.337,14 zł (dwadzieścia tysięcy trzysta trzydzieści siedem złotych czternaście groszy) od dnia 18 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty;

-od kwoty 2.770,34 zł (dwa tysiące siedemset siedemdziesiąt złotych trzydzieści cztery grosze) od dnia 31 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty;

2. w pozostałej części powództwo oddala;

3.zasądza od pozwanego P. G. na rzecz powódki Gminy M. S. kwotę 5.835,95 zł (pięć tysięcy osiemset trzydzieści pięć złotych dziewięćdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

4.nakazuje pobrać od powódki Gminy M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 98,97 złotych (dziewięćdziesiąt osiem złotych dziewięćdziesiąt siedem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

5. nakazuje pobrać od pozwanego P. G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 1.713,66 złotych (tysiąc siedemset trzynaście złotych sześćdziesiąt sześć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt III C 252/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 stycznia 2020 roku powódka Gmina M. S. – Zarząd (...) w S. wniosła o zasądzenie od pozwanego P. G. kwoty 24.442,26 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

-21.457,49 złotych od dnia 18 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty,

-2.984,77 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

Nadto powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu Gmina M. S. – Zarząd (...) w S. wskazała, że jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), który bezumownie zajmuje pozwany P. G..

Powódka wskazała, że po uprzednim wezwaniu do zapłaty rozwiązała z najemcami umowę najmu lokalu mieszkalnego w dniu 01.09.2016 r. ze skutkiem na dzień 31.10.2016 r., a zatem pozwany od dnia 01.11.2016 r. zajmuje przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego, co potwierdza wyrok Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie z dnia 19.12.2017 r. sygn. akt I C 1937/16. Pozwany zajmował przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego w całym okresie objętym żądaniem pozwu, tj. od 01.11.2016 r. do 17.01.2020 r., a zatem jest zobowiązany do uiszczania odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu. Powódka podniosła, że 21.01.2020 r. wezwała pozwanego do zapłaty należności dochodzonych pozwem, wezwanie okazało się bezskuteczne.

Powódka wskazała, że na dochodzoną pozwem należność składają się opłaty i odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu w wysokości 21.457,49 zł za okres od 1 listopada 2016 r. do 17 stycznia 2020 r. oraz skapitalizowane na dzień 17 stycznia 2020 r. odsetki ustawowe za opóźnienie w kwocie 2.984,77 zł.

W dniu 11 lutego 2020 r. referendarz w Sądzie Rejonowym Szczecin- Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając w całości żądanie pozwu ( ówczesna sygnatura I Nc 310/20).

Wobec braku możliwości ustalenia adresu pozwanego P. G., ustanowiono dla niego kuratora.

W zakreślonym terminie kurator wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i przyznanie kuratorowi wynagrodzenia według norm przepisanych.

W sprzeciwie kurator wskazał, że powódka nie udowodniła, aby pozwany P. G. w spornym okresie mieszkał w lokalu mieszkalnym położonym w S. przy ul. (...), dysponował kluczami do ww. lokalu, składował w nim swoje rzeczy, uniemożliwiając tym samym powódce swobodne dysponowanie tym lokalem. Ponadto pozwany w okresie od 12 grudnia 2016 r. do 17 listopada 2017 r. oraz w okresie od 2 lipca 2019 r. do 24 czerwca 2020 r. przebywał w zakładzie karnym. Kurator wskazał, że powódka nie wykazała żądania pozwu co do wysokości, albowiem nie wskazano, w jaki sposób została ustalona wysokość opłat pobieranych zaliczkowo na poczet opłat za media, ani z jakiego tytułu dokonano rozliczenia mediów i za jaki okres. Same zaś zapisy w kartotece konta nie mogą zdaniem kuratora stanowić podstawy do ustalenia, że powódka wykazała zasadność dokonanych rozliczeń co do wysokości.

Kurator podniósł także, że żądane pozwem roszczenie uległo przedawnieniu za okres od listopada 2016 r. do grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Gmina M. S. jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...)

Wyrokiem z dnia 24 listopada 2010 r. Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie ustalił, że małżonka pozwanego P. M. (...) wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) po zmarłym ojcu J. D..

W dniu 30 marca 2011 r. M. G. zawarła z powódką Gminą M. S. na podstawie ww. wyroku aneks do umowy najmu z 16 stycznia 1969 r., na mocy którego stała się najemcą lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), o łącznej powierzchni użytkowej 46,42 m ².

W przedmiotowym lokalu od 11 kwietnia 2011 r. zameldowany jest pozwany P. G., który w ww. lokalu zamieszkiwał wraz z M. G..

Pozwany P. G. i M. G. nie regulowali terminowo opłat czynszowych i eksploatacyjnych za lokal mieszkalny położony w S. przy ul. (...). Zaległość na dzień 1 września 2016 r. wynosiła 37.264,99 zł i pomimo wezwania do zapłaty wystosowanego przez Gminę 21 lipca 2016 r. nie została uregulowana.

W związku z powyższym, pismem z dnia 1 września 2016 r. powódka Gmina M. S. wypowiedziała M. G. i P. G. umowę najmu przedmiotowego lokalu i wezwała ich do jego opróżnienia i wydania w stanie wolnym od osób i rzeczy do dnia 15 listopada 2016 r.

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2017 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w sprawie o sygn. akt I C 1937/16 nakazał pozwanym M. G. i P. G., aby opróżnili i wydali powódce Gminie M. S. lokal mieszkalny położony w S. przy ul. (...) w stanie wolnym od osób i rzeczy. Sąd ten ustalił, że M. G. i P. G. przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroku eksmisyjnego do czasu zaoferowania pozwanym przez Gminę M. S. umowy najmu lokalu socjalnego.

M. G. zmarła w dniu 25 stycznia 2018 r.

W okresie od 1 listopada 2016 r. do 17 stycznia 2020 r. pozwany P. G. dysponował lokalem mieszkalnym położonym w S. przy ul. (...) i poza okresami pobytu w zakładzie karnym (okres od 12 grudnia 2016 r. do 17 listopada 2017 r. oraz od 2 lipca 2019 r. do 24 czerwca 2020 r.) zamieszkiwał w nim.

Dowód:

-wyrok z 24.11.2010 r. sygn. akt I C 351/10 k. 17 v;

-aneks do umowy najmu lokalu z 30.03.2011 r. k. 18;

-decyzja z 06.06.1968 r. k 19;

-karta osobowa k. 20;

-protokół k.14

-wyrok Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z 19.12.2017 r. sygn. akt I C 1937/16 k. 14;

-wypowiedzenie umowy najmu z 01.09.2016 r. k. 14v-15;

-wezwanie do zapłaty z 21.07.2016 r. k. 16-17;

-zeznania świadka A. T. k. 190;

-zeznania świadka I. B. k.190;

-zeznania świadka E. R. k. 191;

-zeznania świadka B. M. k.191;

-zeznania świadka M. M. k. 249

Pismem z dnia 21 stycznia 2020 roku Gmina M. S. wezwała pozwanego P. G. do zapłaty zaległości w zapłacie odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) w łącznej kwocie 24.442,26 złotych oraz odsetek liczonych na dzień 17 stycznia 2020 r. w terminie do 28 stycznia 2020 r.

Wezwanie pozostało bezskuteczne.

Dowód:

-wezwanie do zapłaty z 21.01.2020 r. k.21.

Pozwanemu P. G. nie przysługuje tytuł prawny do lokalu położonego w S. przy ul. (...).

Na miesięczny czynsz dla lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) składa się:

-opłata eksploatacyjna wynikająca z ustalonej punktacji dla danego lokalu na podstawie aktów prawnych ustalonych przez organy Gminy i Wojewodę (...) na podstawie takich kryteriów jak:

- położenie budynku;

-ogólny stan techniczny budynku,

-atrakcyjność usytuowania lokalu mieszkalnego w budynku,

-wyposażenie budynku w urządzenia techniczne i instalacje oraz ich stan,

-atrakcyjność użytkowa budynku.

Wysokość ww. opłaty wynosiła:

-od listopada 2016 r. do 20.04.2019 roku miesięcznie 476,73 zł (k.98) jako odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu, wynoszące 100 % czynszu, wyliczone wg punktacji 59 punktów przypisanych dla lokalu.

-od 21 kwietnia 2019 r. opłaty naliczano jak za lokal socjalny, wg 13 punktów (maksymalna ilość dla lokalu socjalnego).

Stawka czynszu wynosiła od listopada 2019 r. do stycznia 2020 r. 1,36 zł x 46,42= 63,13 zł.

Zaliczka na zimną wodę obliczana była następująco:

Wyliczenie: norma x stawka opłaty za 1m3 zużytej wody:

-od listopada 2016 r. do lutego 2018 roku - miesięczne naliczenia 62,50 zł,

-od lutego 2018 r. do lipca 2019 roku- miesięczne naliczenia 31,25 zł,

-od sierpnia 2019 do stycznia 2020 roku - miesięczne naliczenia 33,77 zł.

Rozliczenia wody były dokonywane co pół roku wg wskazań wodomierzy.

Zaliczka na kanalizę obliczana była następująco:

Wyliczenie norma x stawka opłaty za 1 m3 zużytej wody:

-od listopada 2016 r. do lutego 2018 roku - miesięczne naliczenia 97,20 zł,

-od lutego 2018 r. do lipca 2019 roku, miesięczne naliczenia 48,60 zł,

-od sierpnia 2019 r. do stycznia 2020 roku - miesięczne naliczenia 48,60 zł,

Rozliczenia kanalizy były dokonywane co pół roku wg wskazań wodomierzy zużytej wody.

Opłata za gospodarowanie odpadami obliczana była następująco:

Opłata ustalana była ustalana na osobę w wysokości 16,85 zł

-od listopada 2016 r. do lutego 2018 roku - miesięczne naliczenia 33,70 zł (za 2 osoby)

-od marca 2018 r. do stycznia 2020 roku, miesięczne naliczenia 16,85 zł (za 1 osobę).

Zaliczka na ciepła wodę była naliczana następująco:

W okresie od listopada 2016 r. do lutego 2020 r. opłata wynosiła 63 zł, tj. 17,50 zł * 3,60).

Zaliczka na centralne ogrzewanie obliczana była następująco:

-od listopada 2016 r. do marca 2018 roku - miesięczne naliczenia 199,61 zł (4,30 zł za m2)

-od kwietnia 2018 r. do stycznia 2020 roku, miesięczne naliczenia 185,68 zł, (4 zł za m2)

Rozliczenia c.o. były dokonywane raz w roku.

Opłata za domofon wynosiła:

-od listopada 2016 r. do 31 grudnia 2018 r. 1,21 zł za lokal,

-od stycznia 2019 do stycznia 2020 r. 1,70 zł za lokal

Zadłużenie pozwanego z tytułu naliczana opłat czynszowych za okres od 1 listopada 2016 r. do 31 stycznia 2020 roku opiewa na kwotę 21.457,49 zł.

Zadłużenie pozwanego z tytułu czynszu i rozliczenia mediów za okres od 1 listopada 2016 r. do 17 stycznia 2020 r. wynosi 21.271,09 zł, zaś odsetki ustawowe od tego zadłużenia wyliczone do 17 stycznia 2020 r.- 2.978,65 zł.

Zadłużenie pozwanego z tytułu czynszu i rozliczenia mediów za okres od 1 stycznia 2017 r. do 17 stycznia 2020 r. wynosi 20.337,14 zł, zaś odsetki ustawowe od tego zadłużenia wyliczone do 17 stycznia 2020 r.- 2.770,34 zł.

Dowód:

-kartoteka konta k.7-10;

-zestawienie opłat k. 11-12, k.98-121, k.136-137

-uchwały k.129-130;

-umowy k. 131-134

-zeznania świadka A. G. k.147;

-opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości B. K. k. 271-276

-uzupełniająca opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości B. K. k.313-315

-uzupełniająca opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości B. K. k.374-377.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w przeważającej części, tj. co do kwoty 23.107,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi: od kwoty 20.337,14 zł od dnia 18 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty i od kwoty 2.770,34 zł od dnia 31 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty.

W przedmiotowej sprawie powódka Gmina M. S. domagała się zasądzenia od pozwanego P. G. kwoty 24.442,26 złotych wraz z ustawowymi odsetkami tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) w okresie od 1 listopada 2026 r. do 17 stycznia 2020 r.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi przepis art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 roku, poz. 1610) w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie, zgodnie z treścią którego osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie (ust. 1). Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (ust. 2).

W świetle treści przepisu art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów (…) przesłanką żądania odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu jest fakt zajmowania lokalu. Owo „zajmowanie” lokalu przejawia się w zamieszkiwaniu w lokalu albo we władaniu nim w inny sposób, który faktycznie uniemożliwia właścicielowi wykonywanie prawa własności, np. poprzez dysponowanie kluczami do lokalu czy przechowywanie w nim swoich rzeczy.

Ze złożonych przez stronę powodową dokumentów w postaci protokołu z 21 maja 2018 r., wyroków Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie: z dnia 19 grudnia 2017 r. wydanego w sprawie I C 1937/16 i 24 listopada 2010 r. wydanego w sprawie I C 351/10 jak również z zeznań świadków A. T., I. B., E. R., B. M. i M. M. wynika że okresie od 1 listopada 2016 r. do 17 stycznia 2020 r. pozwany P. G. dysponował lokalem mieszkalnym położonym w S. przy ul. (...) i poza okresami pobytu w zakładzie karnym (okres od 12 grudnia 2016 r. do 17 listopada 2017 r. oraz od 2 lipca 2019 r. do 24 czerwca 2020 r.) zamieszkiwał w nim. Co prawda świadkowie nie potrafili precyzyjnie podać okresów, w jakich pozwany przebywał w przedmiotowym lokalu, jednakże potwierdzili, że widywali pozwanego w okolicy i ich zdaniem pozwany w przedmiotowym lokalu zamieszkiwał. Nie ma przy tym zdaniem Sądu znaczenia fakt, że pozwany w okresie objętym żądanie pozwu z tytułu bezumownego korzystania z lokalu przebywał w zakładzie karnym, albowiem niewątpliwie w tym okresie pozwany mimo braku faktycznego zamieszkiwania w lokalu dysponował nim w sposób uniemożliwiający korzystanie z niego przez powódkę czy inne osoby, miał klucze do ww. lokalu oraz znajdowały się w nim jego rzeczy.

Pozwany w okresie objętym żądaniem pozwu nie posiadał tytułu prawnego do ww. lokalu, albowiem umowa najmu została mu ona skutecznie wypowiedziana za skutkiem na dzień 31 października 2016 r.

Od 1 listopada 2016 r. pozwany zajmuje zatem lokal przy ul. (...) bezumownie.

Powyższe, w świetle treści przepisu art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów (…) obliguje pozwanego do comiesięcznego uiszczania odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Obowiązek ten spoczywa na pozwanym do dnia opróżnienia lokalu.

Jak ustalono w toku postępowania dowodowego, w okresie objętym żądaniem pozwu, tj. od 1 listopada 2016 r. do 17 stycznia 2020 r. pozwany P. G. dysponował lokalem mieszkalnym położonym w S. przy ul. (...) i

W ww. okresie, wysokość należnego właścicielowi lokalu odszkodowania wyznaczała, stosownie do treści przepisu art. 18 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów (…), w brzmieniu obowiązującym w tym okresie, wysokość czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Zgodnie z przepisem art. 659 § 1 k.c. najemca zobowiązany jest płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Oprócz obowiązku uiszczania czynszu strony mogą w umowie najmu nałożyć na najemcę dalsze obowiązki, np. uiszczania opłat związanych z korzystaniem z przedmiotu najmu ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 2 kwietnia 1996 r., I ACr 133/96, OSA 1998, Nr 9, poz. 37).

Z treści złożonych do akt wydruków obrazujących wymiar odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu (kartoteka konta) oraz zawiadomień o zmianie wysokości opłat i informacji o rozliczeniu mediów wynika, że Gmina M. S. naliczała pozwanemu odszkodowanie za bezumowne zajmowanie lokalu oraz opłaty na poczet zimnej wody i kanalizacji oraz wywozu nieczystości stałych.

W przedmiotowej sprawie kurator reprezentujący pozwanego podniósł, że powódka nie wykazała żądania pozwu co do wysokości, albowiem nie wskazano, w jaki sposób została ustalona wysokość opłat pobieranych zaliczkowo na poczet opłat za media, ani z jakiego tytułu dokonano rozliczenia mediów i za jaki okres. Wobec powyższego, powódka wystąpiła z wnioskiem o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, stąd też Sąd taki dowód na okoliczność prawidłowości dokonywanych naliczeń odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu położonego w S. przy ul. (...) oraz rozliczeń za zużycie mediów związanych z zajmowaniem tego lokalu w okresie od 1 listopada 2016 r. do 17 stycznia 2020 r. oraz w okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 17 stycznia 2020 r., a także prawidłowości określenia terminów wymagalności roszczenia i wysokości żądanych za opóźnienie, dopuścił i przeprowadził.

Na podstawie przedłożonej przez powódkę dokumentacji rozliczeniowej, zeznań świadka A. G. i dowodu z opinii biegłej z zakresu rachunkowości Sąd ustalił, że zadłużenie pozwanego z tytułu czynszu i rozliczenia mediów za okres od 1 listopada 2016 r. do 17 stycznia 2020 r. wynosi 21.271,09 zł, zaś odsetki ustawowe od tego zadłużenia wyliczone do 17 stycznia 2020 r.- 2.978,65 zł. Natomiast zadłużenie pozwanego z tytułu czynszu i rozliczenia mediów za okres od 1 stycznia 2017 r. do 17 stycznia 2020 r. wynosi 20.337,14 zł, zaś odsetki ustawowe od tego zadłużenia wyliczone do 17 stycznia 2020 r.- 2.770,34 zł.

Żądanie zapłaty przez pozwanego odszkodowania obejmującego należności z ww. tytułów należy uznać w świetle treści przepisu art. 18 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów (…) za usprawiedliwione co do zasady.

Stawka odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu oraz stawki opłat za zimną wodę i kanalizację oraz wywóz nieczystości stałych ustalane była na podstawie aktów prawa miejscowego.

Zasadny okazał się podniesiony przez kuratora ustanowionego dla pozwanego przedawnienia roszczenia objętego żądaniem pozwu za okres od listopada 2016 r. do grudnia 2016 r. Sąd nie podzielił natomiast stanowiska powódki odnośnie rozpatrywania podniesienia przez pozwanego zarzutu przedawnienia jako nadużycia prawa podmiotowego.

Zgodnie z treścią art. 117 § 1 i 2 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Stosownie do treści art. 118 k.c. w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 roku, poz. 1104), jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Zgodnie natomiast z przepisem art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Świadczenie odszkodowawcze przewidziane w przepisie art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów (…) ma charakter świadczenia okresowego, co uzasadnia zastosowanie do ich dochodzenia, trzyletniego terminu przedawnienia przewidzianego w art. 118 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2012 roku, IV CSK 490/11). Okresowy charakter świadczenia z tytułu odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu przejawia się w tym, iż z każdym miesiącem zajmowania lokalu powstaje wobec dłużnika odrębne roszczenie o zapłatę odszkodowania, które jest także od tego miesiąca wymagalne i od tego miesiąca zaczyna się przedawniać. Dochodzone pozwem roszczenie obejmujące okres od 1 listopada 2016 roku do 17 stycznia 2017 roku. Do dnia wniesienia pozwu, tj. 31 stycznia 2020 roku, uległo ono przedawnieniu w części co do odszkodowania należnego za okres od 1 listopada 2016 r. roku do 1 stycznia 2017 r.

Terminy przedawnienia roszczeń są określone w przepisach bezwzględnie obowiązujących i nie mogą być skracane ani wydłużane przez czynność prawną. Przepis art. 117 k.c., wprowadzając instytucję przedawnienia roszczeń majątkowych w celu zapewnienia pewności w obrocie prawnym, pozwala na uchylenie się zobowiązanego od zaspokojenia roszczenia po upływie określonego terminu od powstania zobowiązania. Korzystanie z zarzutu przedawnienia jest więc zagwarantowane prawem i może być uznane za nadużycie prawa tylko wówczas, gdy w ogólnym odczuciu postępowania takiego nie można pogodzić z powszechnie respektowanymi normami współżycia społecznego. Konstrukcja nadużycia prawa podmiotowego unormowana w przepisie art. 5 k.c. ma bowiem charakter wyjątkowy i może być zastosowana tylko po wykazaniu wyjątkowych okoliczności. Uznanie zarzutu przedawnienia za nadużycie prawa i uwzględnienie przez sąd przedawnionego roszczenia możliwe jest zatem jedynie wyjątkowo, jeśli zważy się na to, że przedawnienie nie baczy na krzywdę po stronie wierzyciela, a więc liczy się z jego potencjalną szkodą będącą następstwem podniesionego przez dłużnika zarzutu. Skoro tak, to samo podniesienie zarzutu przedawnienia nie może uchodzić za nadużycie prawa. W przeciwnym razie instytucja przedawnienia nie miałaby racji bytu. Z tego powodu o nadużyciu zarzutu przedawnienia można mówić wówczas, gdy dłużnik – wbrew zasadom współżycia społecznego – podejmuje działania, które mają uniemożliwić lub utrudnić wierzycielowi dochodzenie roszczenia przed upływem terminu przedawnienia, a następnie zasłania się pozyskanym w ten sposób zarzutem przedawnienia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 września 2018 roku, VI ACa 284/16). Podniesienie zatem zarzutu przedawnienia roszczenia należałoby zatem uznać za nadużycie prawa podmiotowego, gdy indywidualna ocena okoliczności w rozstrzyganej sprawie wskazuje, iż opóźnienie w dochodzeniu przedawnionego roszczenia jest spowodowane szczególnymi przesłankami uzasadniającymi to opóźnienie i nie jest ono nadmierne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2019 roku, IV CSK 503/17). W szczególności za uznaniem zarzutu przedawnienia za nadużycie prawa mogą przemawiać takie okoliczności sprawy jak np. charakter uszczerbku leżącego u podstaw przedawnionego roszczenia lub szczególna sytuacja uprawnionego, zwłaszcza w zestawieniu z sytuacją zobowiązanego, czy wreszcie sama postawa zobowiązanego. Nie jest wykluczone uznanie zarzutu przedawnienia za nadużycie prawa także, gdy przyczyny opóźnienia w dochodzeniu roszczenia leżą również, a nawet wyłącznie po stronie uprawnionego.

W ocenie Sądu, nie zachodzą żadne szczególne okoliczności, w świetle których podniesienie zarzutu przedawnienia roszczenia należałoby uznać za nadużycie prawa. Gminie M. S. wiadomym było, że pozwany zajmuje przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego i z tego tytułu zobowiązany jest do ona do uiszczania odszkodowania. Niewątpliwie pracownikom strony powodowej wiadomo było również, że ani pozwany nie wywiązuje się z obowiązku uiszczania opłat z tego tytułu. Z materiału dowodowego sprawy nie wynika aby przed upływem terminu przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia strona powodowa podejmowała jakiekolwiek czynności mające na celu dochodzenie roszczeń od pozwanego, jak chociażby skierowanie wezwania do zapłat i aby pozwany podejmował w tym czasie jakiekolwiek działania, które miały uniemożliwić lub utrudnić wierzycielowi dochodzenie roszczenia przed upływem terminu przedawnienia. Pracownicy Zarządu (...) w S. – jednostki utworzonej w celu zarządzenia mieniem komunalnym, winni mieć świadomość tego, że termin przedawnienia roszczeń z tytułu odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu jest stosunkowo krótki – wynosi 3 lata, a zatem czynności wobec dłużników należy podejmować niezwłocznie po stwierdzeniu, że świadczenia z tego tytułu nie jest uiszczane terminowo. Tymczasem Gmina M. S., pomimo tego, że odszkodowanie za bezumowne zajmowanie lokalu przy ulicy (...) nie było uiszczane od listopada 2016 r. , wytoczyła powództwo o zapłatę dopiero w styczniu 2020 r. roku. Skoro Gmina przez okres ponad 3 lat licząc od dnia najdawniej wymagalnego odszkodowania nie żądała od pozwanego zaspokojenia roszczenia z tego tytułu, chociażby poprzez skierowanie wezwania do zapłaty, nie może powoływać się na to, że podniesienie zarzutu przedawnienia jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Rodzaj dochodzonego roszczenia – odszkodowanie za bezumowne zajmowanie lokalu komunalnego nie może usprawiedliwiać długoletniego zaniechania dochodzenia roszczeń. Gmina zaś z racji tego, że ustawodawca nałożył na nią obowiązek zaspokajania potrzeb mieszkaniowych mieszkańców, nie może stawiać się z uprzywilejowanej pozycji i tylko z tego tytułu domagać się uznania zarzutu przedawnienia za nadużycie prawa podmiotowego.

Materialnoprawnym skutkiem podniesienia zarzutu przedawnienia, jest możność odmowy spełnienia świadczenia przez dłużnika. Przedawnione roszczenie nie wygasa, lecz przekształca się w roszczenie naturalne, co oznacza w tym wypadku pozbawienie tego roszczenia ochrony sądowej. Skutek ten następuje z chwilą skutecznego (następującego po upływie terminu przedawnienia) podniesienia zarzutu przedawnienia, nie zaś z upływem samego terminu przedawnienia. Skuteczne zaś podniesienie zarzutu przedawnienia jest wystarczającą podstawą dla oddalenia powództwa, bez potrzeby ustalania, czy zachodzą wszystkie przesłanki materialnoprawne, uzasadniające jego uwzględnienie, a badanie tych przesłanek, w takiej sytuacji jest zbędne (por. : wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 31 marca 2016 roku, I ACa 1110/15).

W świetle powyższego, żądanie zapłaty na rzecz powódki odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu uzasadnione jest za okres od 1 stycznia 2017 roku do 17 stycznia 2020 r.

Zadłużenie pozwanego z tytułu czynszu i rozliczenia mediów za okres od 1 stycznia 2017 r. do 17 stycznia 2020 r. wynosi 20.337,14 zł, zaś odsetki ustawowe od tego zadłużenia wyliczone do 17 stycznia 2020 r.- 2.770,34 zł, razem 23.107,48 zł.

W tym też zakresie Sąd uznał żądanie pozwu za zasadne.

Mając to na względzie, Sąd w pkt 1 wyroku zasądził od pozwanego P. G. na rzecz powódki Gminy M. S. odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) za okres od 1 stycznia 2017 roku do 17 stycznia 2020 r. w kwocie 23.107,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

-od kwoty 20.337,14 zł od dnia 18 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty;

-od kwoty 2.770,24 zł od dnia 31 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty.

W pozostałej zaś części, tj. w tej, w której roszczenie powódki uległo przedawnieniu, tj. w części co do odszkodowania należnego za okres od 1 listopada 2016 r. roku do 1 stycznia 2017 r., Sąd powództwo oddalił, o czym orzeczono w pkt 2 wyroku.

Przepis art. 359 § 1 k.c. stanowi, że odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu. Podstawę do żądania zapłaty odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego stanowi przepis art. 481 § 1 k.c. , zgodnie z treścią którego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W świetle treści cytowanego przepisu art. 481 § 1 k.c. przesłanką powstania roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego jest naruszenie przez dłużnika treści stosunku obligacyjnego przez uchybienie terminowi świadczenia. Jednocześnie wskazać należy, że dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego dnia z 17 czerwca 2004 r., V CK 551/2003).

Zważywszy na powyższe, żądanie zapłaty odsetek za opóźnienie odpowiednio:

-od kwoty należnego odszkodowania (20.337,14 złotych) od dnia następnego po dniu, do którego naliczono odszkodowanie, tj. 18 stycznia 2020 r.

-od kwoty naliczonych odsetek za opóźnienie ( 2.770,24 zł) od dnia wniesienia pozwu, tj. 31 stycznia 2020 r.

należy uznać w okolicznościach faktycznych sprawy za uzasadnione.

Ustalenia faktyczne w sprawie oparte zostały o przedłożone przez stronę powodową dokumenty prywatne oraz wydruki dokumentujące wymiar opłat (odszkodowania i zaliczek), kartotek konta, umowy najmu, wyroku w sprawie o eksmisję, których treść jak i autentyczność nie była przez strony kwestionowana oraz w oparciu o zeznania świadka A. G..

Ustalenia faktyczne co do zamieszkiwania pozwanego w przedmiotowym lokalu Sąd poczynił na podstawie zeznań ,świadków A. T., I. B., E. R., B. M. i M. M. ponieważ nic nie podważało ich wiarygodności. Co prawda świadkowie nie potrafili precyzyjnie podać okresów, w jakich pozwany przebywał w przedmiotowym lokalu, jednakże potwierdzili, że widywali pozwanego w okolicy i ich zdaniem pozwany w przedmiotowym lokalu zamieszkiwał.

Ustalenia faktyczne sprawy dotyczące prawidłowości naliczenia odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu, Sąd ustalił w oparciu o treść opinii biegłej sądowej z zakresu księgowości B. K.. Biegła sporządziła opinię zgodnie z treścią postanowienia dowodowego w tym przedmiocie, a opinia ta nie zawiera braków ani sprzeczności. Istotne zaś okoliczności dotyczące jej przedmiotu, ustalone na podstawie załączonych do akt przez stronę powodową dokumentów i wydruków z programu księgowego, są przedstawione w sposób nie budzący wątpliwości - opinia jest jasna i nie zawiera twierdzeń i wniosków, które nie znajdowałyby oparcia w materiale dowodowym sprawy, w wiedzy i doświadczeniu zawodowym biegłej oraz zasadach logiki. Zawarte zaś w jej treści wywody i wnioski, pozwalają na prześledzenie toku rozumowania biegłej i ustalenie, że wyciągnięte wnioski są logicznie poprawne. Zarzuty podniesione przez powódkę do opinii zostały przez biegłą wyjaśnione, a wątpliwości co do opinii rozwiane, Stąd też Sąd uznał złożoną w sprawie opinię za przydatną do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w pkt 3 wyroku zgodnie z zasadą stosownego rozdzielenia kosztów, zawartą w przepisie art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu i przepisem art. 108 §1 k.p.c., zgodnie z którym sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

Powództwo w sprawie okazało się uzasadnione co do kwoty stanowiącej 94,54 % dochodzonego roszczenia (23.107,48 zł z 24.442,26 zł). Powódka wygrała zatem sprawę w 94,54%, a pozwany wygrał sprawę w 5,46 %.

Powódka poniosła następujące koszty procesu: 1.073 opłaty od pozwu, 3.600 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 960 zł tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia kuratora, 40 zł- wynagrodzenie komornika zmierzające do ustalenia adresu pozwanego oraz 500 zł tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego sądowego, tj. łącznie 6.173 złotych.

Pozwany nie poniósł żadnych kosztów związanych z procesem.

Podstawę prawną kosztów stron stanowią: w zakresie opłaty sądowej od pozwu - art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.), w zakresie 3.600 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego – § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w zakresie wynagrodzenia biegłego art. 2 ust. 1 i art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w zw. z art. 98 §2 k.p.c.

Pozwany winien zwrócić powódce 94,54 % jej kosztów procesu tj. 5.835,95 zł (6.173 zł x 94,54 %= 5.835,95 zł). Mając to na względzie, Sąd w pkt 3 wyroku zasądził od pozwanego P. G. na rzecz powódki Gminy M. S. kwotę 5.835,95 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Powyższa kwota została zasądzona wraz z wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 98 k.p.c., w myśl którego, od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

W punkcie 4 i 5 wyroku, Sąd orzekł o nieuiszczonych kosztach sądowych na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 z późń. zm.), który stanowi, iż kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Koszty nieobciążające przeciwnika sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz: strony, której czynność spowodowała ich powstanie.

Nieuiszczone koszty sądowe w sprawie obejmują 480 zł tytułem brakującej części wynagrodzenia kuratora (które opiewa na kwotę 1.440 zł, a zaliczki powódka uiściła 960 zł) wynagrodzenie biegłej B. K. (łącznie 1.832,62 zł), które nie zostało pokryte z zaliczki uiszczonej przez powódkę w kwocie 500 zł, czyli łącznie 1.812,63 zł.

Mając na względzie wynik sprawy, 94,54 % tej kwoty to 1.713,66 zł, zaś 5,46 % to 98,97 zł.

Stąd też, w punkcie 4 wyroku nakazał pobrać od powódki Gminy M. S. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 98,97 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, zaś w pkt 5 wyroku nakazał pobrać od pozwanego P. G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 1.713,66 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.