III C 23/22 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie z 2023-06-13
Sygn. akt III C 23/22
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 czerwca 2023 r.
Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: |
Sędzia Justyna Pikulik |
Protokolant: |
sekretarz sądowy Agnieszka Majewska |
po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2023 r. w Szczecinie na rozprawie
sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.
przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W.
o zapłatę
1. zasądza od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. kwotę 3.597,95 zł (trzy tysiące pięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 15 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty;
2. zasądza od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. kwotę 1.601,50 zł (tysiąc sześćset jeden złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
Sygn. akt III C 23/22
UZASADNIENIE
Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. wniósł o zasądzenie od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. kwoty 3.597,95 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 sierpnia 2018 r. i kosztami procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu żądania pozwu powód podniósł, że na skutek kolizji z dnia 22 grudnia 2017 r. doszło do uszkodzenia należącego do A. K. (1) pojazdu marki J. o nr rej. (...). Sprawcą kolizji była osoba kierująca pojazdem zarejestrowanym na terenie Niemiec. Postępowanie likwidacyjne prowadził korespondent zagranicznego towarzystwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S..
Powód wskazał, że w okresie od dnia 23 lutego 2018 r. do dnia 13 marca 2018 r. poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy marki P. (...) o nr rej. (...). Koszt najmu pojazdu wyniósł 3.597,75 złotych. Poszkodowany przelał wierzytelność z tego tytułu na powódkę. Pozwany odmówił zwrotu poniesionych przez poszkodowanego kosztów najmu pojazdu zastępczego. Powód wskazał, że domaga się zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następnego po wezwaniu pozwanego do zapłaty.
Pozwany Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.
Pozwany przyznał, że jest podmiotem biernie legitymowanym w niniejszej sprawie, zaprzeczył natomiast zasadności żądania pozwu zarówno w odniesieniu do okresu najmu pojazdu zastępczego jak i co do wysokości dobowej stawki najmu. W ocenie pozwanego, rzeczywisty czas naprawy uszkodzonego pojazdu nie przekraczał 9 dni, z czego korespondent zagranicznego towarzystwa ubezpieczeniowego uznał za zasadny okres 15 dni i wypłacił świadczenie z tego tytułu. Nadto, poszkodowany został poinformowany o możliwości skorzystania z najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
Na skutek kolizji z dnia 22 grudnia 2017 r. doszło do uszkodzenia należącego do A. K. (1) pojazdu marki J. o nr rej. (...).
Pojazd, którym poruszał się sprawca szkody, był zarejestrowany na terenie Niemiec. Ochrony ubezpieczeniowej udzielało towarzystwo ubezpieczeniowe pod nazwą (...). Korespondentem zagranicznego towarzystwa ubezpieczeniowego było (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S..
Niesporne
22 grudnia 2017 r. poszkodowany A. K. (1) zgłosił szkodę (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S..
2 stycznia 2018 r. A. K. (1) złożył dokumenty zatytułowane „Oświadczenia w likwidacji szkody komunikacyjnej”. Do zgłoszenia szkody załączył oświadczenie sprawcy szkody.
Dowód:
-informacja o zarejestrowaniu szkody płyta na k. 28,
-zgłoszenie szkody w aktach szkodowych płyta na k. 28,
-oświadczenie sprawcy szkody płyta na k. 28,
-zeznania świadka A. K. (1) k. 46 – 47.
10 stycznia 2018 r. ubezpieczyciel poinformował A. K. (2), że odmawia przedłużenia okresu najmu pojazdu zastępczego.
Dowód:
-wiadomość e – mailowa z dnia 10.01.2018 r. w aktach szkodowych płyta na k. 28,
-zeznania świadka A. K. (1) k. 46 – 47.
Pojazd został wstawiony do warsztatu naprawczego prowadzonego przez A. P. w dniu 25 stycznia 2018 r.
Pojazd został wydany po naprawie w dniu 13 marca 2018 r.
Dowód:
-arkusz naprawy pojazdu płyta na k. 28,
-zeznania świadka A. K. (1) k. 46 – 47,
-zeznania świadka A. P. k. 67 – 68.
Na podstawie umowy z dnia 23 lutego 2018 r. A. K. (1) wynajmował od powoda pojazd zastępczy marki P. (...) w okresie od dnia 23 lutego 2018 r. do dnia 13 marca 2018 r. Dobowa stawka najmu wynosiła 250 złotych netto.
Dowód:
-umowa najmu pojazdu w aktach szkodowych płyta na k. 28,
-potwierdzenie zwrotu pojazdu w aktach szkodowych płyta na k. 28,
-zeznania świadka A. K. (1) k. 46 – 47,
-przesłuchanie prezesa zarządu powodowej spółki (...) k. 47 – 48.
16 marca 2018 r. powód wystawił na rzecz A. K. (1) fakturę VAT nr (...) na kwotę 3.597,75 złotych brutto.
Dowód:
-faktura VAT nr (...) w aktach szkodowych płyta na k. 28,
-przesłuchanie prezesa zarządu powodowej spółki (...) k. 47 – 48.
9 kwietnia 2018 r. A. K. (1) przelał na powoda wierzytelność przysługującą mu wobec ubezpieczyciela z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w okresie od dnia 23 lutego 2018 r. do dnia 13 marca 2018 r.
Dowód:
-umowa przelewu wierzytelności w aktach szkodowych płyta na k. 28,
-przesłuchanie prezesa zarządu powodowej spółki (...) k. 47 – 48.
Pismem z dnia 19 kwietnia 2018 r. powód wezwała ubezpieczyciela do zapłaty kwoty 3.597,75 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego.
Ubezpieczyciel odmówił zapłaty.
Niesporne
Na czas niezbędny do przeprowadzenia naprawy blacharskiej i lakierniczej uszkodzonego pojazdu, składają się następujące etapy procesu naprawczego:
1. zgłoszenie szkody u ubezpieczyciela i wykonanie przez niego oględzin (w razie konieczności więcej niż jednych) w celu ustalenia rozmiaru uszkodzeń oraz dokonania kwalifikacji ujawnionych uszkodzeń zapisanych w ocenie technicznej bądź kosztorysie naprawy; procesowi temu towarzyszą prace związane z częściowym rozbrajaniem strefy uszkodzonej oraz stref do miej przyległych,
2. wydanie przez ubezpieczyciela dokumentów/ów określającego/ych zakres naprawy oraz przewidywany jej koszt,
3. wypłata bezspornej kwoty przez ubezpieczyciela,
4. zamówienie części niezbędnych do rozpoczęcia i przeprowadzenia naprawy,
5. wykonanie naprawy pojazdu z zachowaniem technologii przewidzianej przez producenta pojazdu,
6. przygotowanie pojazdu do wydania klientowi.
Pojazd należący do A. K. (1), z uwagi na powstałe uszkodzenia, nie mógł być użytkowany do dnia rozpoczęcia naprawy.
W przypadku naprawy pojazdu należącego do A. K. (1), poszczególne etapy wyglądały następująco:
1. 22 grudnia 2017 r. (piątek) – dzień powstania szkody,
2. 22 grudnia 2017 r. (piątek) – telefoniczne zgłoszenie szkody,
3. 2 stycznia 2018 r. (wtorek) – oględziny uszkodzonego pojazdu przez przedstawiciela ubezpieczyciela,
4. 5 stycznia 2018 r. (piątek) – wewnętrzna korespondencja pracowników ubezpieczyciela w sprawie sporządzenia kosztorysu,
5. 8 stycznia 2018 r. (poniedziałek) – wykonanie kosztorysu przez pracownika ubezpieczyciela,
6. 22 stycznia 2018 r. (poniedziałek) – informacja o braku możliwości dotrzymania 30 – dniowego terminu likwidacji szkody z uwagi na brak potwierdzenia okoliczności ze strony sprawcy,
7. 25 stycznia 2018 r. (czwartek) – dostarczenie pojazdu do warsztatu,
8. 25 stycznia 2018 r. (czwartek) – zgłoszenie przez powódkę potrzeby dodatkowych oględzin pojazdu
9. 31 stycznia 2018 r. (środa) – monitowanie ubezpieczyciela o dodatkowe oględziny,
10. 1 lutego 2018 r. (czwartek) – dodatkowe oględziny przedstawiciela ubezpieczyciela,
11. 6 lutego 2018 r. (wtorek) – przekazanie kalkulacji naprawy – w kalkulacji zawarto części niezgodne z zamontowanymi w pojeździe
12. 6 lutego 2018 r. (wtorek) – powódka wykonuje końcową wersję kalkulacji naprawy , którą przekazuje ubezpieczycielowi celem weryfikacji,
13. 13 lutego 2018 r. – ubezpieczyciel przekazuje do warsztatu zweryfikowany kosztorys,
14. 14 – 16 lutego 2018 r. (środa – piątek) – zamawianie części w serwisie, poszukiwanie ich na stronach internetowych oraz telefony do współpracujących z warsztatem firm,
15. 2 marca 2018 r. (piątek) – otrzymanie przez warsztat ostatniej części niezbędnej do rozpoczęcia procesu naprawy,
16. 6 marca 2018 r. (wtorek) – rozpoczęcie naprawy,
17. 12 marca 2018 r. (poniedziałek) zakończenie naprawy i poinformowanie o tym klienta,
18. 13 marca 2018 r. (wtorek) – odbiór pojazdu.
Technologiczny czas naprawy pojazdu (bez okresu potrzebnego na sprowadzenie części) z uwzględnieniem prac administracyjnych oraz porządkowych przy przyjęciu pojazdu do naprawy i wydaniu go po jej zakończeniu, winien wynieść 5 dni.
Uszkodzony pojazd został wyprodukowany w USA w 2005 r., należy więc uwzględnić fakt, że w magazynach serwisów europejskich może brakować części do tego modelu. W takich wypadkach konieczne jest złożenie zamówienia u dystrybutora w USA przez krajowy lub zagraniczny serwis. Wówczas czas oczekiwania na sprowadzenie części przekracza 2 tygodnie.
Czas od znalezienia i zamówienia części do ich otrzymania wyniósł 22 dni (wliczając w to 4 dni wolne od pracy).
Uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego zawiera się w przedziale czasowym od 22 grudnia 2017 r. do 13 marca 2018 r. i wynosi 82 dni (w tym 25 dni wolnych od pracy).
Średnia dobowa stawka najmu pojazdu zastępczego z segmentu (...), czyli niższego niż pojazd uszkodzony wynosiła na rynku lokalnym 313,33 złote netto ( 385,40 zł brutto). Najniższa stawka wnosiła 250 złotych netto (307,50 zł brutto), a najwyższa 350 złotych netto (430,50 zł brutto).
Dowód:
-opinia biegłego sądowego P. O. k. 101 – 110.
Sąd Rejonowy zważył, co następuje:
Powództwo okazało się uzasadnione w całości.
W przedmiotowej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. domagał się zasądzenie od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. kwoty 3.597,95 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 sierpnia 2018 r.
Powód wywodził roszczenie z faktu poniesienia przez A. K. (1) szkody w pojeździe marki J. o nr rej. (...) na skutek kolizji z dnia 22 grudnia 2017 roku i domagał się naprawienia szkody obejmującej koszty najmu pojazdu zastępczego, w okresie, kiedy poszkodowany był pozbawiony możliwości korzystania z ww. pojazdu, podnosząc, że wierzytelność z tego tytułu nabył na podstawie umowie cesji wierzytelności z dnia 9 kwietnia 2018 roku.
Przepis art. 123 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 2277) Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które miały miejsce na terytorium:
1) Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego;
2) Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe podpisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty wystawionej przez zagraniczne biuro narodowe;
3) państw, których biura narodowe podpisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i likwidacji szkód, jeżeli poszkodowanym jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawca posiadał Zieloną Kartę wystawioną przez członka Biura, którego upadłość ogłoszono lub który uległ likwidacji;
4) państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego, jeżeli poszkodowanym jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawca zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z członkiem Biura, którego upadłość ogłoszono lub który uległ likwidacji.
Zgodnie z art. 127 tej ustawy likwidacja szkód w przypadkach, o których mowa w art. 123, następuje na zasadach określonych w art. 14 ust. 1-3 oraz przepisach rozdziału 2, chyba że umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska stanowi inaczej.
Zgodnie natomiast z przepisem art. 509 par. 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (par. 1). Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (par. 2).
Okoliczności kolizji z dnia 22 grudnia 2017 roku nie były pomiędzy stronami sporne. Również legitymacja czynna po stronie powoda i bierna pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. do występowania w niniejszym procesie nie budziły wątpliwości.
Legitymacja czynna powoda wynika z faktu nabycia przedmiotowej wierzytelności od poszkodowanego A. K. (1) na podstawie umowy cesji wierzytelności. Legitymacja bierna pozwanego wynika natomiast z przepisu art. 19 ust. 3 przywołanej wyżej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), zgodnie z treścią którego poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpośrednio od Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w przypadkach, o których mowa w art. 123.
Przeprowadzający postępowanie likwidacyjne korespondent zagranicznego towarzystwa ubezpieczeniowego nie kwestionował swojej odpowiedzialności za szkodę, również i w zakresie kosztów najmu pojazdu mechanicznego. Odmówił natomiast zwrotu poniesionych z tego tytułu wydatków za okres od dnia 23 lutego 2018 r. do dnia 13 marca 2018 r. w dochodzonej pozwem kwocie, podnosząc, że wykracza on poza uzasadniony czas naprawy uszkodzonego pojazdu, a zastosowana dobowa stawka najmu jest wyższa niż stawka stosowana przez podmioty wynajmujące pojazdy za pośrednictwem ubezpieczyciela. Takie stanowisko podtrzymało w toku niniejszego procesu pozwane Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Na wstępie wskazać należy, że świadczenie ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia majątkowego ma charakter odszkodowawczy i ta funkcja kompensacyjna determinuje podstawową treść pojęciową, zakres i poziom odszkodowania. Odpowiedzialność natomiast zakładu ubezpieczeń jest szczególną postacią odpowiedzialności cywilnej, a prawo ubezpieczeń majątkowych jest częścią prawa odszkodowawczego. Pojęcie szkody w ubezpieczeniach jest zatem takie samo jak w innych działach prawa odszkodowawczego, zasada odszkodowania nie może być bowiem traktowana w oderwaniu od ogólnych zasad odszkodowawczych, które znalazły wyraz i zostały uregulowanie w kodeksie cywilnym. Dotyczy to samych pojęć szkody i odszkodowania. Wskazać przy tym należy, że zakład ubezpieczeń obowiązany jest do naprawienia szkody tylko w formie wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej, nie zaś wedle wyboru poszkodowanego także przez przywrócenie stanu poprzedniego, co wyłącza stosowanie w tych okolicznościach art. 363 § 1 k.c.
Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W literaturze dominującą jest teoria adekwatnego związku przyczynowego, od której odstępstwa mogą wystąpić w warunkach opisanych w art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym granicach określonych w art. 361 § 1 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Co do zasady normalny związek przyczynowy pełni zatem w prawie cywilnym funkcję przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a nadto wyznacza jej granice w tym sensie, że zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa zdarzeń, z którymi ustawa łączy jego obowiązek odszkodowawczy. Skutki zaś pozostające poza granicami adekwatnej przyczynowości nie są objęte takim obowiązkiem. Adekwatny związek przyczynowy pozwala na uznanie prawnej doniosłości tych skutków, które są dla badanego zdarzenia zwykłe (typowe, normalne), a na odrzucenie takich, które oceniamy jako niezwykłe, nietypowe, nienormalne. Następstwo zdarzenia ma zaś normalny charakter wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest następstwem danego zdarzenia lub gdy zazwyczaj, w zwykłym porządku rzeczy jest konsekwencją danego zdarzenia ( por. wyrok SN z dnia 11.09.2003 r., sygn. III CKN 473/01 oraz wyrok SN z dnia 26.01.2006 r., II CK 372/05). W świetle powyższego przepisu wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego jest zakreślona granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu. Reguła płynąca z przywołanego przepisu nakazuje także przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach wspomnianego adekwatnego związku przyczynowego. Podstawową bowiem funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że nie ulega wątpliwości, iż utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej uszkodzenia stanowi niewątpliwie szkodę majątkową, normalnym bowiem następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego, nie tylko w sytuacji jego zniszczenia ale również i uszkodzenia. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne na poczet najmu pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji gdyby mu szkody nie wyrządzono. Skoro zatem na skutek kolizji z dnia 22 grudnia 2017 roku pojazd został uszkodzony, poszkodowany niewątpliwie utracił możliwość korzystania z niego w dotychczasowy sposób, co skutkowało koniecznością najmu pojazdu zastępczego. Użytkownik pojazdu ma bowiem prawo dysponować sprawnym pojazdem przez czas naprawy swojego samochodu niezależnie od tego, do jakich celów służył mu uszkodzony pojazd i nie ma obowiązku uzasadniania potrzeby korzystania z pojazdu, który był mu niezbędny i z którego korzystał do dnia wystąpienia szkody. Należy bowiem uwzględnić współczesne realia życia, w których używanie pojazdu przez jego posiadacza w celu codziennego przemieszczania się nie jest niczym nadzwyczajnym, a w sytuacji niemożności korzystania z pojazdu na skutek uszkodzenia w kolizji spowodowanej przez sprawcę ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej, odpowiedzialność ta obejmuje także koszt wynajmu pojazdu zastępczego przez osobę, która faktycznie pojazd użytkuje. Nieuzasadnione w tym zakresie należy zatem uznać żądanie od poszkodowanego aby w ramach obowiązku minimalizowania wysokości poniesionej szkody dokonywał kompensaty szkody polegającej na braku możliwości korzystania z pojazdu poprzez dokonywanie naprawy pojazdu z własnych środków jeszcze przed podjęciem przez ubezpieczyciela decyzji o przyjęciu odpowiedzialności za szkodę i jej zakresie, nawet gdyby posiadał stosowne środki na ten cel.
W ocenie Sądu, zaoferowany przez obydwie strony materiał dowodowy dał również podstawy do przyjęcia, że będący przedmiotem sporu okres, przez który poszkodowany wynajmował od powoda pojazd zastępczy, tj. od dnia 23 lutego 2018 r. do dnia 13 marca 2018 r., był w okolicznościach faktycznych sprawy uzasadniony.
Z zasady pełnego odszkodowania wynika, że oceniając czas niezbędny do naprawy pojazdu, należy oceniać nie tylko normy technologicznej naprawy wynikające z wielkości katalogowych producenta, ale realny czas naprawy pojazdu. Jak już wyżej wskazano, poszkodowany ma prawo do korzystania z pojazdu zastępczego przez okres, w którym z powodu uszkodzenia należącego do niego pojazdu, nie mógł z niego korzystać w dotychczasowym zakresie. Dlatego też, w ocenie Sądu, przyjęcie czy to technologicznego czasu naprawy pojazdu, czy to faktycznego czasu naprawy pojazdu, za adekwatny do uzasadnionego czasu trwania umowy najmu pojazdu zastępczego, jest nieprawidłowe. Technologiczny czas naprawy jest wyliczony za pomocą programów kosztorysowych i jest wyliczony teoretycznie. Jego wskazanie nie uwzględnia wielu istotnych czynników takich jak dokonanie pierwszych i ewentualnie kolejnych oględzin, zamówienia i dostarczenia części zamiennych, czasu oczekiwania na ich dostarczenie, czasu schnięcia powłok lakierniczych, systemu pracy danego warsztatu naprawczego. Tymczasem naprawa pojazdu powypadkowego obejmuje także demontaż części uszkodzonych, zamontowanie nowych, wiąże się z normalnym czasem pracy określonego warsztatu uwzględniającym zarówno przerwy wynikające z regulacji prawa, a nadto z czynnościami czysto technicznymi jak lakierowanie, a wcześniej czynności blacharskie, przy czym na te czynności realnie poszkodowany nie ma wpływu. Nie bez znaczenia jest też to, że zwykle poszkodowany nie jest jedynym i priorytetowym klientem zakładu mechanicznego, a więc uwzględnienia wymaga również kolejność, w jakiej samochód podlega naprawie.
Na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego P. O. Sąd ustalił, że uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego zawiera się w przedziale czasowym od 22 grudnia 2017 r. do 13 marca 2018 r. i wynosi 82 dni (w tym 25 dni wolnych od pracy).
Analiza dokumentów sporządzonych w postępowaniu likwidacyjnym jednoznacznie wskazuje, że tak długi okres likwidacji szkody nie był spowodowany brakiem współpracy ze strony poszkodowanej. Poszkodowany zgłosił szkodę telefonicznie w dniu 22 grudnia 2017 roku, a następnie w dniu 2 stycznia 2018 r. dokonał zgłoszenia na piśmie i przedstawił oświadczenie sprawcy kolizji, w którym przyjął on odpowiedzialność za szkodę. Pierwsza kalkulacja naprawy pojazdu została sporządzona w dniu 8 stycznia 2018 r., przy czym brak dowodu wskazującego na datę jego przekazania poszkodowanemu. W dniu 22 stycznia 2018 r. ubezpieczyciel informował, że nie dochowa terminu 30 – dniowego terminu likwidacji szkody z powodu braku potwierdzenia okoliczności ze strony sprawcy. Pojazd został przekazany do warsztatu w dniu 25 stycznia 2018 r. i tego samego dnia poinformowano ubezpieczyciela o konieczności dokonania kolejnych oględzin pojazdu. Wskazać przy tym należy, że w okolicznościach faktycznych sprawy wstawienia pojazdu do warsztatu po upływie 30 dni od daty powstania szkody nie może stanowić podstawy do zarzutu nieuzasadnionego przewlekania procesu naprawy pojazdu. Do tego dnia ubezpieczyciel nie był w stanie podjąć decyzji w sprawie przyjęcia odpowiedzialności za szkodę, a zatem poszkodowany, mnie mając pewności co do tego, czy koszty naprawy zostaną mu zwrócone, był uprawniony do wstrzymania się z decyzją, czy pojazd naprawiać. Kolejne oględziny odbyły się dopiero w dniu 1 lutego 2018 r., po monicie w tej sprawie wystosowanym w dniu 31 stycznia 2018 r. 6 lutego 2018 r. ubezpieczyciel przekazał kalkulację, przy czym została ona sporządzano nie w oparciu o rzeczywisty stan pojazdu ale w oparciu o dane zawarte w systemie. Prawidłowa kalkulacja, zweryfikowana przez ubezpieczyciela została przekazana warsztatowi w dniu 13 lutego 2018 r. iw następnych dniach – 14 – 16 lutego 2018 r., warsztat przystąpił do zamawiania części zamiennych. Ostatnia część niezbędna do dokonania naprawy została dostarczona w dniu 2 marca 2018 r. i wtedy warsztat mógł przystąpić do naprawy. Biegły wyjaśnił, że okres naprawy wskazany przez warsztat nie wynika z opieszałości pracowników warsztatu, lecz z faktu, że z uwagi na fakt, ze pojazd został wyprodukowany w USA w 2005 r. , części mogły być dostępne w serwisach na terenie USA, a ich sprowadzenie trwa ponad 2 tygodnie. Naprawa pojazdu rozpoczęła się w dniu 6 marca 2018 r. i została zakończona w dniu 12 marca 2018 r. Pojazd został wydany w dniu 13 marca 2018 r.
Zważywszy na wynikający z analizy dokumentów zawartych w aktach szkodowych sposób prowadzenia postępowania likwidacyjnego i czas jego trwania, nie budzi wątpliwości Sądu, iż poszkodowany miał prawo do korzystania z pojazdu zastępczego 23 lutego 2018 r. do dnia 13 marca 2018 r. Poszkodowany w tym bowiem okresie pozbawiony był możliwości korzystania z własnego pojazdu.
Średnia dobowa stawka najmu pojazdu zastępczego z segmentu (...), czyli niższego niż pojazd uszkodzony wynosiła na rynku lokalnym 313,33 złote netto ( 385,40 zł brutto). Najniższa stawka wnosiła 250 złotych netto (307,50 zł brutto), a najwyższa 350 złotych netto (430,50 zł brutto). Zastosowana stawka w kwocie 199,88 złotych netto nie jest zatem wygórowana. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. odmówiło poszkodowanemu najmu pojazdu zastępczego na okres po dniu 10 stycznia 2018 r. uzasadnione było zatem wynajęcie takiego pojazdu na dalszy okres u innego podmiotu.
Uzasadniony koszt najmu pojazdu zastępczego wyniósł zatem 3.597,95 złotych (18 dni x 199,88 zł brutto po udzielonym poszkodowanemu rabacie).
Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie 1 wyroku uwzględnił powództwo w całości i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.597,95 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty.
Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c., art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 621) . Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02). Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Zgodnie natomiast z ust. 2 tego przepisu przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy, a spełnienie świadczenia w terminie późniejszym niż wynikający z art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (...) może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły wyznacza przepis art. 355 § 2 k.c.
W okolicznościach faktycznych sprawy powód zgłosił roszczenie z tytułu odszkodowania obejmującego koszty najmu pojazdu zastępczego pismem z dnia 19 kwietnia 2018 r., a zatem pozwany winien spełnić świadczenie z tego tytułu do dnia 19 maja 2018 roku. Skoro pozwany tego nie uczynił, od dnia następnego, tj. 20 maja 2018 roku pozostaje w opóźnieniu, co uzasadnia zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 15 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty.
Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił na podstawie dowodów z dokumentów i wydruków z wiadomości e – mailowych zgromadzonych w toku postępowania likwidacyjnego, które uznał za wiarygodne, albowiem nie zostały skutecznie zakwestionowane przez stronę przeciwną i nie naprowadzono wobec nich żadnych przeciwdowodów. Dowody z dokumentów i wydruków znajdują nadto potwierdzenie w zeznaniach świadków A. K. (1). A. P. i zeznaniach prezesa zarządu powodowej spółki (...).
Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków A. K. (1) i A. P. oraz zeznaniach prezesa zarządu powodowej spółki (...), ponieważ były one spójne i nie pozostawały w sprzeczności z dowodami z dokumentów.
Ustalenia faktyczne co do długości uzasadnionego okresu naprawy pojazdu oraz wysokości średniej dobowej stawki najmu pojazdu zastępczego Sąd poczynił na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego P. O.. Biegły sporządził opinię zgodnie z treścią postanowienia dowodowego w tym przedmiocie, a opinia ta nie zawiera braków ani sprzeczności. Istotne zaś okoliczności dotyczące jej przedmiotu, ustalone na podstawie załączonych do akt dokumentów i wydruków zawartych w aktach szkodowych oraz zeznań świadków, są przedstawione w sposób nie budzący wątpliwości. Zawarte w jej treści wywody i wnioski, pozwalają na prześledzenie toku rozumowania biegłego i ustalenie, że wyciągnięte wnioski są logicznie poprawne. Stąd też, Sąd mając na uwadze, że opinia została sporządzona zgodnie ze zleceniem, a także że jej treść wskazuje, że twierdzenia i wnioski biegłego znajdują oparcie w materiale dowodowym sprawy i nie stoją w sprzeczności z zasadami logiki, uznał opinię za przydatną do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.
O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Powód poniósł następujące koszty procesu: opłata od pozwu w kwocie 200 złotych, obliczona na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.), zaliczka na poczet biegłego sądowego wykorzystana w części co do kwoty 484,50 złotych (pozostała część- 15,50 zł została stronom zwrócona), wynagrodzenie pełnomocnika w osobie radcy prawnego w kwocie 900 złotych obliczonej na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.), 17 zł opłaty skarbowej od złożonego dokumentu pełnomocnictwa procesowego- art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz część IV załącznika ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2006 Nr 225 poz. 1635 z późn. zm.).
Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie 2 wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda koszty procesu w kwocie 1.601,50 złotych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z art. 98 § 1 1 k.p.c.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Justyna Pikulik
Data wytworzenia informacji: