XI GC 881/19 - zarządzenie, uzasadnienie Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie z 2020-02-12
Sygn. akt XI GC 881/19
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 14 grudnia 2018 r. roku (...) w W. wniósł przeciwko R. J. i W. K. (1) o zapłatę na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. solidarnie kwoty 40.483,83 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda solidarnie kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazano, iż R. J. i W. K. (1) pełnili funkcję członków zarządu w spółce (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (KRS nr (...)) – pozwany w okresie od 05.08.2013 do 02.11.2015 r., a pozwana w okresie od 14.01.2014 r. do 02.11.2015 r. Podał, że Fundusz, w ramach obowiązków ustawowych, na zasadzie art. 16 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy wypłacił w latach 2014-2016 r. na rzecz pracowników (...) sp. z o.o. w S. świadczenia w łącznej kwocie 26.553,67 zł tytułem wynagrodzenia za pracę za okres luty 2014 r. oraz ekwiwalentu za urlop, czego podstawą była niewypłacalność pracodawcy (...) Sp. z.o.o. Podał, że na zasadzie subrogacji ustawowej wchodzi w miejsce wierzyciela-pracownika, co uprawnia go do dochodzenia należności od niewypłacalnego pracodawcy, którego dług pokrył. Stąd też po wypłacie świadczeń wezwał spółkę (...) do ich zwrotu, co jednak nie nastąpiło, a fundusz uzyskał tytuły wykonawcze nakazujące ich zapłatę, jednak egzekucja tocząca się na ich podstawie okazała się bezskuteczna. Pozwani z racji pełnionej funkcji posiadali wiedzę o stanie finansowym spółki i mimo to nie dokonali złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie, tj. w czasie który pozwoliłby chociażby na częściowe zaspokojenie wierzycieli i dlatego powód działając w trybie art. 299 k.s.h. wezwał do zwrotu tych kwot wraz z należnymi odsetkami członków zarządu pozwanego. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się: kwota 26.553,67 zł tytułem wypłaconych przez powoda zaległych wynagrodzeń (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. za luty 2014 roku, kwota 6.677 zł tytułem orzeczonych kosztów sądowych i skapitalizowane odsetki ustawowe i ustawowe za opóźnienie w kwocie 7.253,16 zł od należności orzeczonych w nakazach, naliczone na dzień wniesienia powództwa.
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 27 grudnia 2018 r., sygn. akt XI GNc 3558/18 Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.
W przepisanym terminie pozwani wnieśli sprzeciwy od ww. nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w całości.
Pozwana W. K. (1) w sprzeciwie podniosła, że pełniła funkcję członka zarządu w (...) sp. z o.o. w S. za namową J. S., jednak nie miała dostępu do dokumentacji księgowej i finansowej tej spółki, a jej rola w zarządzie ograniczała się do nawiązywania kontaktów handlowych. Podała, że wszelkimi sprawami zajmowała się prokurent spółki (...). Pozwana podniosła, że jak tylko dowiedziała się, że może odpowiadać na zasadzie art. 299 k.s.h. w dniu 1 października 2013 roku złożyła rezygnację z funkcji członka zarządu, co nie zostało ujawnione w KRS , a następnie została powołana na funkcję prezesa zarządu tej spółki znowu za namową J. S.. Pozwana wyjaśniła, że nie miała dostępu do dokumentacji spółki i nie miała żadnej kontroli, co skłoniło ją do złożenia w dniu 30 czerwca 2014 roku oświadczenia o rezygnacji z funkcji prezesa zarządu, a faktu tego nie mogła ujawnić w KRS, gdyż nie była już do tego uprawniona. Pozwana podniosła także, że w okresie sprawowania przez nią funkcji członka, a później prezesa zarządu nie było przesłanek do ogłoszenia upadłości (...) sp.zo.o., albowiem z informacji, które miała od J. S., spółka prowadziła kilka stacji paliw i z tego tytułu osiągała olbrzymie dochody i dysponowała majątkiem. Pozwana podniosła nadto zarzut przedawnienia części roszczenia powódki, a ponadto wskazała, że w okresie faktycznego pełnienia przez pozwaną ww. funkcji nie było podstaw do zgłoszenia wniosku o upadłość spółki.
Pozwany R. J. w sprzeciwie zaprzeczył, aby w okresie wskazywanym w pozwie pełnił funkcję prezesa zarządu (...) sp. zo.o.o. w S. i w konsekwencji ponosił odpowiedzialność za jej zobowiązania. Podniósł, że złożył rezygnację z funkcji prezesa zarządu z dniem 31 grudnia 2013 r. i skutecznie powiadomił organy założycielskie J. S. i B. K., spółkę (...) sp.zo.o. i podmioty współpracujące, w tym Panią K. Ż. pełniącą funkcję prezesa zarządu spółki (...) sp.zo.o. , która to spółka miała wpływ na zarządzanie finansami spółki (...) Sp. z o.o. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia części roszczenia powódki, a ponadto wskazał, że w okresie faktycznego pełnienia przez pozwanego ww. funkcji nie było podstaw do zgłoszenia wniosku o upadłość spółki.
W odpowiedzi na sprzeciw powód zarzucił, że oświadczenie o rezygnacji W. K. (1) z dnia 1 października 2013 roku złożone zostało przez pozwaną jedynie dla pozoru.
W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (KRS nr (...)) prowadziła działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami. Początkowo siedziba tej spółki mieściła się w C..
Prezesem zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na początku był Ł. M.. Następnie funkcję tę pełnił J. S.. Uchwałą nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników J. S. z dniem 4 lipca 2013 roku został odwołany z zajmowanego stanowiska. W jego miejsce prezesem zarządu tej spółki został wybrany R. J., który został ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym jako członek zarządu z dniem 5 sierpnia 2013 r.
Za namową J. S. wiceprezesem zarządu tej spółki zgodziła się zostać jego narzeczona W. K. (1). Objęła połowę udziałów w spółce. Druga połowę udziałów miał J. S.. W dniu 3 września 2013 roku na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników ustanowiono J. S. pełnomocnikiem spółki do reprezentowania jej we wszelkich czynnościach podejmowanych z członkami zarządu, w szczególności do odbierania oświadczeń woli członków zarządu, a nadto odbioru wszelkiej korespondencji kierowanej do spółki.
W dniu 1 października 2013 roku R. J. działając jako prezes zarządu spółki zawarł z (...) sp. z o.o. w S., reprezentowaną przez jej prezesa zarządu w osobie K. Ż., umowę o świadczenie usług w zakresie obsługi finansowej i rozliczeń finansowych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S..
K. Ż. została ustanowiona prokurentem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S..
Na mocy uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników z dniem 1 października 2013 roku na stanowisko wiceprezesa zarządu powołana została W. K. (1).
Również w dniu 1 października 2013 roku pozwana stawiła się w kancelarii notarialnej w S., gdzie jako wiceprezes zarządu złożyła przed Notariuszem J. M. wzór swojego podpisu.
Pozwana z uwagi na więź emocjonalną darzyła J. S. bardzo dużym zaufaniem. Na polecenie J. S. zbierała między innymi informacje na temat stacji paliw w okolicach L..
Pozwana nie zapoznawała się z dokumentami finansowymi spółki, ufając mu, że nie ma takiej potrzeby. Pozwana została ujawniona w Krajowym Rejestrze Sądowym jako wiceprezes zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. z dniem 14 stycznia 2014 r.
W. K. (1) podpisała oświadczenie datowane na 1 października 2013 r. w L., że z dniem 1 października 2013 r. rezygnuje z funkcji wiceprezesa zarządu i członka zarządu (...) sp. z o.o. Odbiór tego pisma został pokwitowany z taką samą datą przez J. S..
Dowód:
- informacja pełna KRS nr (...) k.15-18,
- protokół nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) sp.zo.o. z dnia 4.07.2013 r. – k. 57 – 61;
- notarialne poświadczenie podpisu – k. 65;
- protokół nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) sp.zo.o. z dnia 3.09.2013 r. k.178,
- lista obecności z dnia 3 września 2013 r. k. 179;
- umowa z dnia 1.10.2013 r. – k. 115 – 118;
- protokół nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) sp.zo.o. z dnia 1.10.2013 r. – k. 62;
- notarialne poświadczenie podpisu – k. 63;
- oświadczenie W. K. (1) – k. 46, 180;
- pismo do K. J. – k. 112-114;
- przesłuchanie pozwanej W. K. (1) (częściowo) k.216-221.
R. J. pismem z dnia 27 grudnia 2013 roku złożył pisemną rezygnację z funkcji prezesa zarządu z dniem 31 grudnia 2013 r., uzasadniając tę decyzję dostrzeżonymi nieprawidłowościami finansowymi w spółce, które mogą skutkować jej upadłością, brakiem jego zatrudnienia w spółce przez wspólników – J. S. i W. K. (1). Pismami nadanymi listami poleconymi w dniu 2 stycznia 2014 roku pozwany powiadomił o swojej rezygnacji (...) sp. z o.o., tj. J. S. i W. K. (1), jak również (...) sp. z o.o. O rezygnacji pozwany powiadomił także listem poleconym z dnia 2 stycznia 2014 roku Sąd Rejonowy w Częstochowie XVII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego.
Pozwany o swojej rezygnacji poinformował również jednego z kontrahentów spółki, K. J..
W dniu 10 stycznia 2014 r. R. J. złożył wniosek do Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie XIII Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego o wykreślenie pozwanego z KRS. Pozwany poinformował Sąd o rezygnacji z funkcji członka zarządu z dniem 31 grudnia 2013 roku. Pozwany pismem złożonym w dniu 18 lutego 2014 roku monitował sąd o wykreślenie go z KRS, z uwagi na to, że jego dane jako prezesa zarządu nadal ujawnione są w rejestrze.
W dniu 24 lutego 2014 roku K. Ż. działając jako prokurent (...) sp. z o.o. zawarła z K. J. porozumienie w zakresie rozliczenia w całości istniejących należności czynszowych, za media i stan butli. Strony oświadczyły, że porozumienie wyczerpuje wszelkie roszczenia miedzy stronami na dzień 24 lutego 2014 roku z wyłączeniem roszczeń wynikających ze stosunku pracy w tym należności publicznoprawnych osób zatrudnionych przez (...) sp. z o.o.
Pismem z dnia 30 kwietnia 2014 roku (...) sp. z o.o. odmówiła pozwanemu na jego wniosek udostępnienia dokumentacji finansowej (...) sp. z o.o., albowiem pozwany nie jest już jej członkiem zarządu.
Dowód:
- pismo pozwanego do KRS S. k.102-103,
- wniosek o zmianę danych k.94-100,
- potwierdzenie uiszczenia opłaty od wniosku k.101,
- pismo pozwanego do (...) sp. z o.o. wraz potwierdzeniem odbioru k.104-105,
- pismo pozwanego do W. K. (1) k.106-107,
- pismo pozwanego do J. S. k.108-109,
- pismo do SR w Częstochowie XVII Wydziału Gospodarczego KRS k.110-111,
- pismo pozwanego z dnia 7.01.2013 r. k.112-113 wraz z potwierdzeniem odbioru k.114;
- porozumienie - k. 201,
- pismo do pozwanego od (...) sp. z o.o. – k. 92,
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na zasadzie art. 16 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy wypłacił tytułem wynagrodzenia za pracę za luty 2014 r. oraz ekwiwalentu za urlop na rzecz pracowników (...) sp. z o.o. w S. świadczenia w łącznej kwocie 26.553,67 zł. Podstawą dokonania wypłaty była niewypłacalność pracodawcy (...) Sp.z o.o.
Niesporne.
W dniu 30 maja 2014 roku nadzwyczajne zgromadzenie wspólników (...) sp. z o.o. odwołało R. J. z funkcji prezesa zarządu i powołało na tę funkcję W. K. (1). Ponadto odwołało K. Ż. z funkcji prokurenta spółki.
Pismem z dnia 30 czerwca 2014 roku skierowanym do J. S. pozwana wystosowała oświadczenie o rezygnacji z funkcji wiceprezesa i członka zarządu spółki (...) sp. z o.o. z tym samym dniem, wnosząc o niezwłoczne ujawnienie tego faktu w KRS. Odbiór tego oświadczenia pokwitował z datą 30 czerwca 2014 r. J. S..
Dowód:
- protokół z 30.05.2014 r.- k. 48-51.
- oświadczenie pozwanej k. 52, 181,
- przesłuchanie pozwanej W. K. (1) k.216-221.
Pełnomocnik procesowy (...) sp. z o.o. w czerwcu i lipcu 2014 roku wzywał kontrahentów tej spółki do uregulowania należności wynikających z zaległych faktur VAT, prowadził z nimi korespondencję w zakresie spłaty należności, zawierał ugody.
Dowód:
- ugody pozasądowe, pisma, wezwania do zapłaty - k.183-200.
W dniu 16 września 2015 roku nadzwyczajne zgromadzenie wspólników (...) sp. z o.o. odwołało W. K. (1) z funkcji wiceprezesa zarządu i powołało J. S. na funkcję prezesa zarządu. J. S. został ujawniony w KRS jako członek zarządu z dniem 2 listopada 2015 roku. Z tym też dniem ujawnieni członkowie zarządu R. J. i W. K. (1) zostali wykreśleni z KRS. W dniu 14 marca 2016 r. J. S. zmarł.
Dowód:
- protokół z 16.09.2015 r. – k. 53-56;
- odpis skrócony aktu zgonu k.182,
- informacja pełna KRS nr (...) k.15-18.
Członkowie zarządu (...) sp. z o.o. nie składali do KRS sprawozdań finansowych za lata 2012 – 2016.
Dowód:
- pismo z(...)w S. (...)k.47,
- informacja pełna KRS nr (...) k.15-18.
Po wypłacie świadczeń (...) wezwał Spółkę (...) do ich zwrotu. Wezwania do zapłaty pozostały bezskuteczne, wobec czego, w oparciu o dokumentację dotyczącą poszczególnych wypłat świadczeń na rzecz pracowników Fundusz wystąpił na drogę sądową o zapłatę i uzyskał następujące tytuły wykonawcze:
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 09.02.2015 r. w sprawie I Nc 4742/14 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 3 lipca 2015 r.,
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 20.02.2015 r. w sprawie I Nc 5365/14 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 28 maja 2015 r.,
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 13.02.2015 r. w sprawie I Nc 6354/14 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 7 września 2015 r.,
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 04.03.2015 r. w sprawie I Nc 459/15 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 23 czerwca 2015 r.,
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 06.05.2015 r. w sprawie I Nc 118/15 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 23 lipca 2015 r.,
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 10.06.2015 r. w sprawie I Nc 1649/15 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 13 października 2015 r.,
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 11.06.2015 r. w sprawie I Nc 1911/15 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 11 września 2015 r.,
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 29.06.2015 r. w sprawie I Nc 2560/15 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 7 września 2015 r.,
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 22.12.2015 r. w sprawie I Nc 5672/15 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 24 października 2016 r.,
- nakaz zapłaty Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 07.03.2016 r. w sprawie II Nc 988/16 zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 30 września 2016 r.,
Nakazami zapłaty zasądzono kwotę ogółem 26.553,67 zł tytułem wypłaconych przez powoda zaległych wynagrodzeń (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. za luty 2014 roku, kwotę 6.677 zł tytułem orzeczonych kosztów sądowych.
Niesporne, nadto dowód:
- tytuły wykonawcze k.19-28,
Na podstawie tytułów wykonawczych powodowy Fundusz wszczął egzekucję w stosunku do (...) sp.zo.o., która okazała się w całości bezskuteczna.
Dowód:
- postanowienie z dnia 30.12.2015 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 3547/15 k.29,
- postanowienie z dnia 29.12.2015 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 3122/15 k.30,
- postanowienie z dnia 30.12.2015 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 4204/15 k.31,
- postanowienie z dnia 23.03.2016 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 3260/15 k.32,
- postanowienie z dnia 30.12.2015 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 3581/15 k.33,
- postanowienie z dnia 22.04.2016 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 4904/15 k.34,
- postanowienie z dnia 03.03.2016 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 441/15 k.35,
- postanowienie z dnia 23.05.2016 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 4203/15 k.36,
- postanowienie z dnia 01.06.2017 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 38/17 k.37,
- postanowienie z dnia 28.09.2017 r. o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji w sprawie KM 4587/16 k.38.
Powód pismami z dnia 1 lutego 2018 r. i z dnia 15 marca 2018 roku wezwał M. J. i W. K. (1) do zapłaty na podstawie art. 299 k.s.h. kwoty 38874,61 zł (tytułem należności głównej w kwocie 26.553,67 zł wraz z należnościami ubocznymi) w terminie 14 dni. W odpowiedzi na wezwanie doręczone 7 lutego 2018 roku pozwana W. K. (1) odmówiła zapłaty powołując się na rezygnację z funkcji wiceprezesa (...) sp. z o.o. z dniem 1 października 2013 roku. Powód pismami z dnia 14 grudnia 2018 r. ponownie wezwał M. J. i W. K. (1) do zapłaty w trybie art. 299 k.s.h. kwoty dochodzonej pozwem.
Dowód:
- wezwania do zapłaty z dnia 01.02.2018 r. wraz z potwierdzeniami odbioru k.39-42,
- wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru k.43-44,
- pismo pozwanej k.45 wraz z oświadczeniem o rezygnacji k.46.
Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił w oparciu o bezsporne twierdzenia stron (art. 229 k.p.c.), a nadto dowody z dokumentów, w tym dokumentów prywatnych (art. 245 k.p.c.), nakazów zapłaty i postanowień komorniczych, stanowiących dokumenty urzędowe (art. 244 k.p.c.), a także informacji KRS. Informacje zawarte w rejestrze przedsiębiorców są powszechnie dostępne, a dokonanym w nim wpisom przysługuje domniemanie prawdziwości i wiarygodności. Strony nie kwestionując autentyczności ww. dokumentów, wyciągały jedynie częściowo odmienne wnioski. Przy czym mając na uwadze, że wpisy w KRS w zakresie składu zarządu mają charakter deklaratywny, sąd ustalając zmiany osobowe i okresy sprawowania funkcji przez poszczególne osoby bazował dodatkowo na złożonych przez strony dokumentach w postaci uchwał i oświadczeń o rezygnacji, w zakresie korespondującym z pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym. M. in. na podstawie złożonych przez pozwanego oświadczeń o rezygnacji z dnia 27 grudnia 2013 roku ustalono, że pozwany zrezygnował z pełnienia funkcji prezesa zarządu z dniem 31 grudnia 2013 roku (mimo że figurował w KRS do 2 listopada 2015 roku). Zwraca uwagę, że pozwany oświadczenie w tym przedmiocie nadał listami poleconymi nie tylko do wspólników, spółki prowadzącej obsługę księgową, ale również do sądów rejestrowych, wnosząc o wykreślenie go z KRS. Faktyczna data rezygnacji z tej funkcji wynika także z korespondencji pozwanego z kontrahentem spółki oraz ze spółką (...). Sąd natomiast jedynie częściowo opierał się na dowodzie z przesłuchania pozwanej W. K. (1). Pozwana indagowana przez sąd co do konkretnych okresów sprawowania funkcji członka zarządu i swojej roli w spółce zasadniczo zasłaniała się niepamięcią wynikającą z upływu czasu oraz brakiem dostępu do dokumentacji. Jako niewiarygodne oceniono zeznania pozwanej, iż w tym samym dniu, kiedy po raz pierwszy została wybrana wiceprezesem zarządu, od razu złożyła oświadczenie o rezygnacji z tej funkcji. Zwraca uwagę, że w dacie powołania pozwanej na funkcję wiceprezesa zarządu, tj. 1 października 2013 roku, pozwana jeszcze w tym samym dniu złożyła przed notariuszem w S. wzór swojego podpisu. Wskazała, że tak się będzie podpisywać jako wiceprezes zarządu spółki. Treść zeznań pozwanej, iż dowiedziawszy się o możliwości ponoszenia odpowiedzialności za długi spółki, w tym samym dniu pojechała do L., znajdującego się w znacznej odległości od S., gdzie sporządziła oświadczenie o swej rezygnacji z tej funkcji, które złożyła w tym samym dniu na ręce J. S., jest nielogiczna i nieracjonalna; pozostaje w jaskrawej sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym, zgodnie z którym pozwana została następnie powołana na prezesa zarządu. W ocenie sądu próba wyjaśnienia przez pozwaną okoliczności sporządzenia oświadczenia o rezygnacji z dnia 1 października 2013 roku oraz ponownego powołania na funkcję prezesa zarządu stanowiła jedynie obraną przez nią taktykę procesową, zmierzającą do uwolnienia się od odpowiedzialności i sąd w tym zakresie nie dał pozwanej wiary. Sąd nie kwestionuje, że oświadczenie o rezygnacji z dnia 1 października 2013 roku nie było sporządzone na potrzeby niniejszego procesu, zważywszy że jego adresat J. S. zmarł w 2016 roku. Mając na uwadze, że pozwana z J. S. tworzyli nieformalną parę, w ocenie sądu celowo i jedynie dla pozoru zredagowano oświadczenie pozwanej o rezygnacji z datą jej powołania na stanowisko wiceprezesa zarządu, które J. S. jako pełnomocnik pokwitował w tym samym dniu, co miało ją uchronić przed odpowiedzialnością za późniejsze długi spółki. Ponadto treść przesłuchania pozwanej nie obaliła autentyczności i wiarygodności mocy dowodowej wspominanych wcześniej dokumentów urzędowych, w szczególności w zakresie bezskuteczności egzekucji komorniczej prowadzonej przeciwko spółce (...) sp. z o.o. Dla porządku wskazać należy, że sąd oddalił wnioski pozwanych o przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach rejestrowych, w urzędach skarbowych oraz z historii rachunku bankowego, o których mowa w sprzeciwach pozwanych, albowiem pozwani w zakreślonym terminie zobowiązani o złożenie odpisów ww. dokumentów albo do wykazania, że zwracali się o ww. dokumenty i sądy/organy/bank odmówiły ich wydania pozwanym, nie wykonali zobowiązania przewodniczącego w tym przedmiocie, nawet mimo wydłużenia terminu sądowego. Co istotne, pozwani nawet nie wykazali, że w ogóle zwracali się o wydanie odpisów żądanych dokumentów w zakreślonym terminie. Stanowi to nieuzasadnione przerzucenie inicjatywy dowodowej na sąd, zważywszy że dokumenty w aktach rejestrowych są jawne dla każdego, a ponadto pozwani dysponowali zobowiązaniem sądu do przedłożenia odpisów wnioskowanych dokumentów. Zgodnie z art. 250 k.p.c. jeżeli dokument znajduje się w aktach takich organów wystarczy przedstawić poświadczony odpis dokumentów, a sąd zażąda wydania odpisu dopiero wówczas, jeżeli strona sama nie może go uzyskać. Natomiast wnioskowane przez pozwanych informacje nt. rachunku bankowego objęte są tajemnicą bankową i z uwagi na treść art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. d) Prawa bankowego nie zostałyby ujawnione przez bank w niniejszym procesie o zapłatę nawet na żądanie sądu. Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie świadka K. Ż., albowiem pozwani uchybili terminowi do wskazania jej adresu, podając go dopiero na ostatniej rozprawie. Pozwani nie wnosili o przedłużenie terminu do wskazania adresu zawnioskowanego świadka. Nie ulega wątpliwości, że w takim układzie procesowym ww. wnioski dowodowe zmierzałyby jedynie do przedłużenia postępowania. Sąd pominął również wniosek o przesłuchanie pozwanego w charakterze strony, wobec jego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na ostatniej rozprawie. Przy czym nadesłane usprawiedliwienie dotyczyło daty 14 września 2019 roku, podczas gdy pierwsza rozprawa odbyła się miesiąc później, na który to termin pozwany został (dwukrotnie) prawidłowo wezwany.
Stąd zastrzeżenie zgłoszone do protokołu przez pełnomocnika pozwanych w tym przedmiocie w trybie art. 162 k.p.c. jest bezzasadne.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo wobec pozwanej W. K. (1) zasługiwało w całości na uwzględnienie, natomiast wobec pozwanego R. J. podlegało oddaleniu.
Z art. 299 k.s.h., który był podstawą dochodzonego roszczenia, wynika, że w sprawie opartej na tym przepisie, wierzyciel powinien tylko wykazać bezskuteczność egzekucji przeciwko zadłużonej spółce i wskazać członka (członków) zarządu tej spółki, który na podstawie tego przepisu powinien ponieść odpowiedzialność osobistą i solidarną z innym członkiem zarządu.
Legitymacja czynna powoda jako dysponenta funduszu, a w konsekwencji oznaczenie powoda jako (...) w W. uzasadnione jest treścią art. 24 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (por. wyrok SN z dnia 30.09.2015 r., I CSK 772/14).
Przesłanki egzoneracyjne członka zarządu wymienione są w art. 299 § 2 k.s.h.; m.in. pozwany musi wykazać, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy. Jeżeli pozwany członek zarządu chce uwolnić się od odpowiedzialności, to powinien na podstawie art. 299 § 2 k.s.h. i art. 6 k.c. udowodnić jedną ze wskazanych okoliczności egzoneracyjnych.
Odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. uwarunkowana jest prowadzeniem przez członka zarządu spraw spółki w sposób prowadzący do bezskuteczności egzekucji przeciwko niej, przy czym miernikiem oceny postępowania osoby odpowiedzialnej – w tym przypadku pozwanych R. J. i W. K. (1) - są akty staranności przewidziane przede wszystkim w d. Prawie upadłościowym i naprawczym (art. 3 k.c.), polegające na wykonaniu obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w okolicznościach i w terminie tam przewidzianych. W przepisach tych ma znaczenie zarówno istnienie zobowiązań, jak i ich wymagalność. Dłużnik jest bowiem niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych (bieżących) zobowiązań pieniężnych (d. art. 11 ust. 1 u.p.n. w związku z art. 10 u.p.n.). Dłużnik będący osobą prawną jest też niewypłacalny, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco zobowiązanie wykonuje (d. art. 11 ust. 2 u.p.n. w związku z art. 10 u.p.n.). Na tym tle istotne jest ustalenie daty powstania obowiązku zgłoszenia upadłości (d. art. 21 u.p.n.). Prawo upadłościowe i naprawcze w d. art. 21 ust. 1 stanowi, że dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna, obowiązek ten spoczywa na każdym, kto ma prawo go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami (ust. 2). Ustalenie dnia, w którym spółka stała się niewypłacalna, wymaga bieżącego orientowania się w stanie interesów i majątku spółki, a zatem stanowi swoiste zaostrzenie odpowiedzialności członków zarządu, a dokonanie ustaleń w przedmiocie prawidłowości czasowej złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości niejednokrotnie wymaga opinii biegłego. Przy czym żaden z pozwanych nie wnosił o przeprowadzenie takiego dowodu w niniejszej sprawie.
Warunkiem ponoszenia odpowiedzialności na zasadach określonych w tej regulacji jest jedynie posiadanie w odpowiednim czasie statusu członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Członkowie zarządu spółki mogą ponosić odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. od chwili ich powołania do zarządu. Odpowiedzialność dotyczy też osób, które były członkami zarządu, gdy niezaspokojona przez spółkę wierzytelność stała się wymagalna, a jednocześnie były członkami zarządu w czasie właściwym do zgłoszenia spółki do upadłości. W razie bezskuteczności egzekucji odpowiedzialność za zobowiązania spółki na zasadach przewidzianych w art. 299 k.s.h. ponoszą osoby będące członkami zarządu w czasie istnienia tego zobowiązania, a ściślej – jego podstawy (chodzi o zobowiązania spółki, których podstawa istnieje w czasie sprawowania przez niego funkcji, a więc także zobowiązań jeszcze wtedy niewymagalnych) – tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2011 r., V CSK 347/10, Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1999 r., II CKN 608/98.
Na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. mogą być dochodzone od członka zarządu tylko wierzytelności istniejące do czasu pełnienia przez niego funkcji członka zarządu spółki. Nie ma natomiast znaczenia czas powstania wymagalności tych wierzytelności – tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., III CSK 219/06. W niniejszej sprawie rozstrzygający jest moment, w którym istniało zobowiązanie ze stosunku pracy, które wobec bezskuteczności egzekucji wobec spółki, zostało spełnione przez powoda (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30.09.2015 r., I CSK 772/14). .
Członek zarządu spółki z o.o. nie ponosi natomiast odpowiedzialności za zobowiązania spółki, które nie istniały w czasie sprawowania przez niego mandatu, bo powstały dopiero później. Przesłankami odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. są więc istnienie określonego zobowiązania spółki z o.o. w czasie, w którym dana osoba była członkiem zarządu spółki (a więc niepowstałego później), oraz bezskuteczność egzekucji tego zobowiązania przeciwko spółce czy to w czasie pozostawania przez tę osobę członkiem zarządu, czy to już po jej odwołaniu z zarządu. Jeśli skład zarządu spółki z o.o. zmieniał się, to odpowiedzialność na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. ponoszą osoby będące członkami zarządu w czasie istnienia zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna. Osoba, która została odwołana z funkcji członka zarządu spółki z o.o. nie ma już od tej chwili wpływu na prowadzenie spraw spółki i nie może jej reprezentować, co musi więc wyłączać jej odpowiedzialność za zobowiązania spółki powstałe po jej odwołaniu. Jeżeli więc zobowiązanie spółki z o.o. powstało już po odwołaniu określonej osoby z funkcji członka zarządu tej spółki, to nie ponosi ona odpowiedzialności za to zobowiązanie na podstawie art. 299 § 1 k.s.h., nawet jeśli jej wpis jako członka zarządu nadal figuruje jeszcze w Krajowym Rejestrze Sądowym. Istnienie takiego wpisu nie rozstrzyga bowiem o ponoszeniu przez tę osobę odpowiedzialności na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2010 r., V CSK 172/10, po wygaśnięciu mandatu wskutek rezygnacji (art. 202 § 4 k.s.h.) były członek zarządu nie może reprezentować spółki i nie ma wpływu na prowadzenie jej spraw. Nie może zatem złożyć wniosku o ogłoszenie upadłości i o wszczęcie postępowania układowego ani wniosku o wpis do KRS (art. 14 w związku z art. 36 pkt 6 ustawy z 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym).
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2011 r., V CSK 188/10, ratio legis art. 299 § 1 k.s.h. jest ponoszenie odpowiedzialności za zobowiązania spółki przez tych członków zarządu, za urzędowania których zaistniały przyczyny uzasadniające zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości, a którzy nie zgłosili odpowiedniego wniosku. Inaczej mówiąc, odpowiedzialność ta dotyczy jedynie tych członków zarządu, którzy byli nimi w okresie, gdy zaistniały podstawy do ogłoszenia upadłości.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 11 marca 2008 r. (II CSK 545/07, LEX nr 385597) przepis art. 299 § 2 k.s.h. przewiduje domniemanie winy członka zarządu w niezgłoszeniu wniosku o upadłość we właściwym czasie; członkom zarządu powinien być znany na bieżąco stan finansowy spółki i możliwość zaspokojenia długów.
W sprawie bezsporne było, że należności orzeczone prawomocnymi nakazami zapłaty na rzecz powoda stanowiły wypłacone przez niego wynagrodzenia pracownicze za luty 2014 roku, które powód spełnił wobec niewypłacalności pracodawcy – (...) sp. z o.o. Zgodnie z poczynionymi ustaleniami pozwany R. J. zrezygnował z funkcji członka zarządu w tej spółce z końcem 2013 roku, a więc zanim powstało roszczenie pracowników o wypłatę wynagrodzeń za luty 2014 roku. Jego późniejsze odwołanie na mocy uchwały wspólników oraz ostateczne wykreślenie z KRS było czynnością wtórną, wobec wcześniejszej, skutecznej rezygnacji pozwanego z pełnienia tej funkcji. Pełnienie funkcji prezesa zarządu jest bowiem funkcją dobrowolną, wymagającą zgody osoby powołanej na to stanowisko. Członek-prezes zarządu może w każdym czasie zrezygnować ze swojej funkcji przez złożenie oświadczenia woli drugiej stronie. Oświadczenie takie jest złożone z chwilą, gdy doszło do drugiej strony w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Rezygnacja, jako jednostronna czynność prawna członka zarządu może nastąpić z dniem albo w terminie określonym w oświadczeniu o rezygnacji (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 23 października 2019 r., III AUa 221/19, LEX nr 2764388).
Natomiast zobowiązania te już istniały i były wymagalne w okresie, gdy członkiem zarządu spółki (...) sp. z o.o. była pozwana W. K. (1) (od 1 października 2013 do 30 czerwca 2014 r.). Mając na uwadze wcześniejsze wywody poczynione przy okazji oceny dowodów, oświadczenie pozwanej o rezygnacji z funkcji członka zarządu z dniem 1 października 2013 roku w ocenie sądu złożone zostało jedynie dla pozoru, a tym samym jest ono nieważne (art. 83 § 1 k.c.). Jak wcześniej wskazano, pozwana z J. S. tworzyli nieformalną parę i zdaniem sądu celowo i jedynie dla pozoru zredagowano oświadczenie pozwanej o rezygnacji z datą jej powołania na stanowisko wiceprezesa zarządu, które J. S. jako pełnomocnik spółki pokwitował w tym samym dniu, co miało uchronić pozwaną przed odpowiedzialnością za późniejsze długi spółki. Niezależnie od tego należy podkreślić, że zobowiązania pracownicze były już wymagalne w czasie, gdy pozwana w dniu 30 maja 2014 roku została powołana na prezesa zarządu spółki (wcześniej była wiceprezesem zarządu). Skoro powód wypłacił zaległe wynagrodzenia pracownicze za luty 2014 roku z powodu niewypłacalności pracodawcy, to należy wnioskować, że w tym czasie spółka (...) sp. z o.o. nie realizowała już na bieżąco wymagalnych zobowiązań pracowniczych. W takiej jednak sytuacji to na pozwanej spoczywał ciężar wykazania, że w czasie sprawowania przez nią funkcji członka zarządu brak było podstaw do zgłoszenia wniosku o upadłość. Pozwana na powyższe jedynie wyjaśniła, że nie miała wglądu do dokumentacji finansowej, bo J. S. ją zapewniał, że nie ma takiej potrzeby. Niemniej jednak pozwana nie tylko jako członek zarządu, ale także jako wspólnik spółki miała prawo wglądu w dokumentację finansową. Nie ma przy tym znaczenia brak wiedzy pozwanej co do sytuacji ekonomicznej spółki w czasie pełnienia przez nią funkcji członka zarządu. Zgodnie z art. 293 § 2 k.s.h. członek zarządu spółki z o.o. zobowiązany jest do dochowania staranności uwzględniającej zawodowy charakter jego działalności. Brak winy członka zarządu będzie więc zachodził w takich wyjątkowych sytuacjach, jak długotrwała choroba, czy niedopuszczenie go do informacji dotyczących spółki, pod warunkiem jednak podejmowania czynności zmierzających do osiągnięcia wiedzy o stanie finansowym zarządzanej spółki (tak Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 marca 2019 r., I AGa 234/18, LEX nr 2668109).
W sytuacji gdy powód dysponuje postanowieniami komorniczymi o umorzeniu egzekucji wobec jej bezskuteczności, a egzekwowana wierzytelność była wymagalna w okresie, gdy pozwana była członkiem zarządu, to pozwana zdaniem Sądu nie uwolniła się od tej odpowiedzialności. Zobowiązanie, z tytułu którego powód dochodzi obecnie roszczeń od pozwanej, istniało i było wymagalne, gdy pozwana pełniła funkcję wiceprezesa zarządu, a następnie gdy objęła funkcję prezesa zarządu. Odpowiedzialność ta jest przede wszystkim sankcją za niezgłoszenie wniosku o upadłość we właściwym czasie, a nie za fakt zaciągnięcia zobowiązania, co dotyczy również długu powstałego wcześniej. Zwolnieni od odpowiedzialności będą również ci członkowie zarządu, którzy po objęciu swojej funkcji i ustaleniu stanu interesów spółki, natychmiast złożyli odpowiedni wniosek (tak A. K. w Komentarzu do art. 299 k.s.h.). Pozwana winna wykazać zaś, że nie była członkiem zarządu w czasie właściwym dla ogłoszenia upadłości, aby nie ponosić odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. (czego nie uczyniła). Podkreślić trzeba, że pozwana ponosiła odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. już od chwili powołania do zarządu, była jedynym członkiem zarządu, gdy niezaspokojona przez spółkę wierzytelność była wymagalna, przy czym nie wykazała, że nie była członkiem zarządu w czasie właściwym do zgłoszenia spółki do upadłości.
Jak wskazano wyżej, pozwana nie obaliła również okoliczności bezskuteczności egzekucji, z powodu której umorzono postępowania komornicze wobec spółki (...) sp. z o.o. Powód wykazał, że spółka nie posiada majątku, z którego mógłby zaspokoić się powód, co wynika przede wszystkim z treści postanowień komorniczych. Dłużna spółka mogła wskazać komornikowi majątek do zaspokojenia, albo zaskarżyć przedmiotowe postanowienia, czego nie uczyniła. Gołosłowne w świetle zgromadzonego materiału dowodowego okazały się twierdzenia pozwanej o olbrzymim majątku, jakim dysponowała spółka. Pozwana na te okoliczność zasadniczo złożyła kierowane przez pełnomocnika procesowego wezwania do zapłaty wobec kontrahentów spółki. Zwraca uwagę, że powód wypłacił zaległe wynagrodzenia pracownicze za luty 2014 roku wobec niewypłacalności spółki, a porozumienie z lutego 2014 roku zawarte przez spółkę z K. J. nie obejmuje właśnie roszczeń z tytułu wynagrodzenia za pracę za luty 2014 r.
Bezzasadny okazał się zarzut przedawnienia. Roszczenie, dla którego podstawą jest art. 299 § 1 k.s.h., jest kwalifikowane jako odszkodowawcze (zob.m.in. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 7 listopada 2008 r., III CZP 72/08, OSNC 2009, nr 2, poz. 20). W tej sytuacji przepisem, na podstawie którego należy określać termin i przesłanki przedawnienia przewidzianego w art. 299 § 1 i 2 k.s.h. roszczenia wierzyciela spółki przeciwko członkom jej zarządu jest art. 442 1 § 1 k.c. Skoro powstanie roszczenia przewidzianego w art. 299 § 1 i 2 k.s.h. przeciwko członkom zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest warunkowane niemożliwością zaspokojenia wierzytelności z majątku spółki (bezskutecznością egzekucji), termin jego przedawnienia musi być liczony od zaistnienia uświadomionego przez wierzyciela stanu, który można w ten sposób zakwalifikować. Warunkiem uświadomienia przez wierzyciela, że egzekucja konkretnej wierzytelności przeciwko spółce będzie bezskuteczna jest rozeznanie w jej kondycji gospodarczej. Oznaczenie momentu, z którym rozpoczął się bieg przedawnienia roszczenia należy do dłużnika i tak samo wykazanie decydujących o tym okoliczności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2019 r., I CSK 96/18, LEX nr 2639495). Najstarsze postanowienia komornicze o umorzeniu postępowania wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji pochodzą z dnia 29 grudnia 2015 r., ostatnie postanowienie komornicze pochodzi z września 2017 roku. Sąd miał na uwadze przy tym treść art. 442 1 § 1 k.c w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej z dniem 27 czerwca 2017 r. i przepisów przejściowych noweli. Pismem z dnia 1 lutego 2018 r., doręczonym pozwanej 7 lutego 2018 roku, a następnie pismem z dnia 14 grudnia 2018 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem w terminie 14 dni. Trzyletni termin przedawnienia roszczeń powoda wówczas jeszcze nie upłynął. W dacie wniesienia powództwa w dniu 14 grudnia 2018 r. dochodzone pozwem należności nie były jeszcze przedawnione i czynność ta spowodowała przerwanie biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c. ).
Nie byłą kwestionowana wysokość kwoty dochodzonej pozwem, w tym skapitalizowanych odsetek należnych powodowi na podstawie art. 482 § 1 k.c.
Stąd zasądzono od pozwanej całą dochodzoną pozwem kwotę, o czym orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 15 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty.
Podstawę roszczenia odsetkowego stanowił art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c.
W pozostałej części, to jest w zakresie solidarnego zasądzenia kwoty wobec pozwanego R. J., powództwo oddalono, o czym orzeczono jak w pkt II sentencji.
Rozstrzygnięcie o kosztach procesu jak w pkt III i IV sentencji znajduje podstawę prawną w art. 98 k.p.c., mając na uwadze, że powód względem pozwanej traktowany jest jako wygrywający proces, a względem pozwanego powód proces przegrał. Poniesione przez strony koszty to kwoty po 3.600 zł tytułem wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800). Koszty te zasądzono na rzecz powoda od pozwanej, jako przegrywającej sprawę (pkt III sentencji), a od powoda na rzecz pozwanego jako wygrywającego sprawę (pkt IV sentencji).
W pkt V sentencji sąd obciążył pozwaną opłatą sądową, od której ustawowo zwolniony był powód (art. 113 ust. 1 u.k.s.c.).
ZARZĄDZENIE
1. (...)
2. (...) S. (...)
3. (...) S. M. (...) W. K.;
4. (...)
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie
Data wytworzenia informacji: