Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

UZASADNIENIE

Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w P. w dniu 25 lutego 2021 r. zakwalifikował R. S. (1) do lekkiego stopnia niepełnosprawności okresowo do 28 lutego 2022r. z powodu schorzeń określonych symbolami 02-P i 10-N, uznając go za osobę zdolną do wykonywania pracy na otwartym rynku z ograniczeniami wynikającymi z psychofizycznych możliwości.

Rozpoznając odwołanie R. S. (1) Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w S. w dniu 14 kwietnia 2021 r. uchylił zaskarżone orzeczenie w części dotyczącej przyczyn niepełnosprawności, orzekając, iż niepełnosprawność w stopniu lekkim jest spowodowana schorzeniami o symbolu 08-T. Organ wskazał, iż R. S. (1), pomimo występujących ograniczeń wynikających z rozpoznanych schorzeń, które obniżają zdolność do pełnej aktywności zawodowej i wymagają dalszego leczenia, farmakoterapii oraz stosowania diety, nie jest osobą zależną od otoczenia, jest zdolny do zaspokajania bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację oraz jest zdolny do pracy na otwartym rynku pracy, z ograniczeniami wynikającymi z psychofizycznych możliwości.

Od wyżej wymienionej decyzji odwołał się R. S. (1), domagając się przyznania uprzednio posiadanego stopnia umiarkowanego. Wskazał, iż przy występujących u niego poważnych schorzeniach (powołał się na wodobrzusze, marskość wątroby, nowotwór jelita grubego oraz chorobę wrzodową) nie posiada zdolności do wykonywania pracy oraz wymaga pomocy. Wskazał, iż korzysta ze wsparcia w zakresie robienia zakupów, przygotowania obiadu oraz sprzątania, jak również co do spraw urzędowych.

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o oddalenie odwołania w całości wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. S. (1), urodzony (...), posiada wykształcenie zawodowe. Pracował jako murarz.

Od wielu lat jest osobą uzależnioną od alkoholu. W 2014r., po doznanym urazie głowy ze złamaniem kości czaszki ze stłuczeniem mózgu i krwiakiem podtwardówkowym, do którego doszło w stanie upojenia alkoholowego, zaprzestał wykonywania pracy zawodowej. Jego stan po tymże urazie uzasadniał okresowe (do 31.07.2019r.) przyznanie stopnia umiarkowanego z symbolem 10-N.

Od kilku lat jest leczony z powodu alkoholowej marskości wątroby. Z powodu jej dekompensacji był w 2019r. kilkakrotnie hospitalizowany, a prowadzone leczenie przyniosło poprawę. W ostatnich dwóch latach nie podejmował leczenia specjalistycznego i nie zachodziła potrzeba hospitalizacji.

Postawione w styczniu 2019r. rozpoznanie „nowotworu odbytu o nieokreślonym charakterze” nie znalazło potwierdzenia w dalszej diagnostyce, a R. S. (1), mimo zaleceń, nie korzystał z porad gastrologa. Nie prowadził również leczenia kardiologicznego w związku z rozpoznanym migotaniem przedsionków. Stwierdzona łagodna pancytopenia nie wymaga kontroli hematologicznej. Nadto R. S. (1) niesystematycznie korzysta z pomocy psychiatrycznej, zgłaszając się głównie po recepty na leki uspokajające.

Dowód: dokumentacja medyczna k. 48, 70, 92 akt sprawy oraz k. 1 , k. nienumerowana, k.8-11,21-27, 39-56 akt organu oraz orzeczenia organu k. 9, 19

Występujące u R. S. (1) schorzenia internistyczne: alkoholowa marskość wątroby i migotanie przedsionków powodują lekki, okresowy stopień niepełnosprawności, jako że nie ograniczają w sposób istotny jego funkcjonowania. Przebyty uraz głowy ze złamaniem kości czaszki, stłuczeniem mózgu i krwiakiem podtwardówkowym również skutkuje jedynie lekkim stopniem niepełnosprawności.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu chorób wewnętrznych i diabetologii G. K. (1) k. 18-19, opinia biegłej sądowej z zakresu neurologii T. P. k. 51-52

Występujące u R. S. (1) objawy organicznych zaburzeń osobowości i nastroju z uzależnieniem od alkoholu i środków uspokajających wraz z udokumentowanymi zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym skutkują lekkim stopniem niepełnosprawności na stałe.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii J. K. k. 71-75

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie stopnia umiarkowanego okazało się nieuzasadnione. Analiza zebranego materiału dowodowego nie dała bowiem podstaw do uznania za błędną oceny stopnia niepełnosprawności odwołującego się dokonanej w zaskarżonym orzeczeniu.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r., poz.573 ze zm.) rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji (art. 4 ust. 1 ustawy). Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy). Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne (art. 4 ust. 3 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności, uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz.857). I tak zgodnie z rozporządzeniem: niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1pkt 3), czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – konieczność udzielania pomocy, o której mowa w § 29 ust.1 pkt 3 w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o której mowa w § 29 ust. 1pkt 3 (§ 30 ust. 1pkt 2), istotne obniżenie do wykonywania pracy - naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie obniżające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną (§ 31 ust. 1 pkt 1), ograniczenia w pełnieniu ról społecznych - trudności doświadczane przez osobę zainteresowaną w relacjach z otoczeniem i środowiskiem według przyjętych norm społecznych, jako skutek naruszonej sprawności organizmu (§ 31 ust. 1 pkt 2), zaś możliwość kompensacji ograniczeń - wyrównywanie dysfunkcji organizmu spowodowanej utratą lub chorobą narządu odpowiednio przez przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (§ 31 ust. 2 rozporządzenia).

W rozpoznawanej sprawie niespornym było, iż wnoszący odwołanie jest osobą niepełnosprawną. Spornym natomiast pozostawał stopień jego niepełnosprawności. R. S. (1) kwestionował bowiem zaliczenie go przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. do lekkiego stopnia niepełnosprawności wskazując, iż jego stan zdrowia skutkuje stopniem umiarkowanym.

Jak już wskazano na wstępie, analiza zebranego materiału dowodowego nie dała podstaw do podzielenia tego stanowiska. Z opinii biegłych sądowych: z zakresu psychiatrii J. K., z zakresu schorzeń internistycznych i diabetologii G. K. (1) oraz neurologii T. P. wynika bowiem, iż schorzenia odwołującego się nie powodują wyższego niż lekki stopnia niepełnosprawności. Opinie biegłych, wydane po badaniu przedmiotowym R. S. (1) oraz analizie dostępnej dokumentacji medycznej dotyczącej stanu jego zdrowia (której rzetelność i wiarygodność nie były podważane przez strony i nie budziły wątpliwości sądu) są jasne, pełne i spójne, a ich wnioski w sposób logiczny i przekonujący umotywowane. Biegli opisali stan zdrowia odwołującego się istniejący w dacie sporządzenia opinii, postawili rozpoznania korespondujące z odnotowanymi w dokumentacji medycznej badanego. Biegły internista G. K. wyjaśnił dlaczego nie znajduje podstaw do uznania u niego niepełnosprawności umiarkowanego stopnia, a jedynie okresowy stopień lekki. Wskazał, że w zakresie leczenia alkoholowej marskości wątroby uzyskano poprawę, bez potrzeby hospitalizacji, a migotanie przedsionków wymaga podjęcia postępowania kardiologicznego, ale nie ograniczą w istotny sposób sprawności wnioskodawcy. Biegły ten, po szczegółowej analizie dostępnej dokumentacji nie stwierdził u odwołującego się przywoływanych przez niego schorzeń (jak wodobrzusze, chorobowa wrzodowa oraz nowotwór). Wskazał, iż początkowe rozpoznanie „nowotworu odbytu o nieokreślonym charakterze” nie znalazło potwierdzenia w dalszej diagnostyce. Odwołujący się, na którym w myśl art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., spoczywa ciężar dowodu w zakresie wykazania podnoszonych przez siebie twierdzeń, nie zaproponował materiału dowodowego (dokumentacji medycznej), która mogłaby powyższe ustalenia biegłego podważyć. Przedłożona przez niego wraz z pismem z dnia 24 sierpnia 2022r. dokumentacja medyczna była już znana biegłemu G. K., stąd nie było podstaw aby jego opinię uzupełniać. Także biegła neurolog nie znalazła podstaw do przyjęcia wyższego niż lekki stopnia niepełnosprawności, podając iż przebyty uraz głowy ze złamaniem kości czaszki, stłuczeniem mózgu i krwiakiem podtwardówkowym powoduje jedynie obniżenie zdolności do wykonywania pracy (co odpowiada definicji stopnia lekkiego).

Natomiast biegły psychiatra J. K., rozpoznając u R. S. (1) objawy organicznych zaburzeń osobowości i nastroju z uzależnieniem od alkoholu i środków uspokajających wraz z udokumentowanymi zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym, postawił wniosek o lekkim stopniu niepełnosprawności odwołującego się na stałe. Zaznaczył, iż wobec struktury osobowości odwołującego się, jego uzależnień oraz skłonności do zaburzeń emocjonalnych typu depresyjnego istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, iż R. S. jest w stanie wykonywać pracę jak osoba w pełni zdrowa. Nie stwierdził natomiast niezdolności do pracy odwołującego się czy też zdolności do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej (przesłanek właściwych dla stopnia umiarkowanego). Biegły psychiatra wskazał jedynie na naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie obniżające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychofizyczną.

Opisane przez biegłych upośledzenie funkcji organizmu R. S. (1) czyni przekonującym wniosek o niewystępowaniu w jego przypadku niezdolności do pracy lub konieczności czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Na zmianę oceny nie wpłynęły zarzuty strony odwołującej się, a wyrażające wyłącznie subiektywną niezgodę co do wniosków biegłych i koncentrujące się na samym fakcie występowania schorzeń. Nie każde bowiem schorzenie czy zaburzenie powoduje niepełnosprawność bądź powoduje ją w stopniu wyższym niż lekki. Istotnym jest nasilenie danego schorzenia i wpływ na funkcjonowanie danej osoby. Wynika to oczywiście z ustawowej definicji stopni niepełnosprawności, a znajduje dodatkowo potwierdzenie w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, gdzie w § 32 określającym schorzenia podlegające uwzględnieniu przy zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności przewiduje się przykładowo możliwość wzięcia pod uwagę upośledzenia umysłowego począwszy od umiarkowanego (§ 32 ust. 1 pkt 1). Pewien stopień zaburzeń z uwagi na jego niewielkie nasilenie, zdaniem ustawodawcy niejako automatycznie wyklucza więc przyjęcie stopnia niepełnosprawności. Strona odwołująca się nie przedstawiła takiej dokumentacji medycznej, z której wynikałby wyższy niż lekki stopień niepełnosprawności. To zaś na stronie skarżącej spoczywa obowiązek wykazania, że stan zdrowia kwalifikuje ją do określonego stopnia niepełnosprawności.

Wszystko powyższe, przy uwzględnieniu nadto, iż biegli to wysokiej klasy fachowcy o wieloletnim doświadczeniu zawodowym, także klinicznym, wieloletnim doświadczeniu orzeczniczym i specjalności odpowiedniej do schorzeń odwołującej się znajdujących potwierdzenie w złożonej dokumentacji medycznej, nakazywało uznać ich opinie za rzetelne i wiarygodne, a w konsekwencji podzielić zawarte w nich wnioski nie znajdując żadnych podstaw do ich kwestionowania. Uprzednie okresowe zaliczenie odwołującego się do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie świadczy o nieprawidłowości obecnie zaskarżonego orzeczenia. Podkreślenia wymaga, iż w sądowym postępowaniu odwoławczym dokonywana jest ocena stanu zdrowia na dzień wydania zaskarżonego orzeczenia, a postępowanie dowodowe wykazało, iż stan zdrowia odwołującego się uległ poprawie w stosunku do stanu zdrowia, który występował bezpośrednio po doznanym urazie głowy. Stan zdrowia kwalifikuje odwołującego się do stopnia lekkiego, na stałe, a jego przyczyną są schorzenia psychiatryczne.

W konsekwencji, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono jak w punkcie pierwszym wyroku, uznając że organ nieprawidłowo nie wziął pod uwagę schorzeń oznaczonych symbolem 02-P, które to schorzenia powodują niepełnosprawność odwołującego się na stałe.

W pozostałym zakresie, w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalono odwołanie jako nieuzasadnione.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

16.1.2023 r. sędzia Joanna Szyjewska-Bagińska