Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 grudnia 2016r. znak (...) – (...), nr sprawy (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. obniżył o 25 % tj. o kwotę 182, 70 zł wysokość zasiłku chorobowego przysługującego E. Ś. za okres niezdolności do pracy 10 – 24 października 2016r. z uwagi na doręczenie organowi rentowemu potwierdzającego tę niezdolność zaświadczenia lekarskiego obejmującego okres 3 – 24 października 2016r. , wystawionego w dniu 21 października 2016r., dopiero w dniu 2 listopada 2016r. tj. po upływie siedmiodniowego terminu przewidzianego dla tej czynności (decyzja – k. 6 akt organu rentowego dotyczących ubezpieczonej, a stanowiących załącznik do akt sprawy zwanych dalej aktami zasiłkowymi.)

E. Ś. wniosła odwołanie od wymienionej decyzji wskazując, iż otrzymała zaświadczenie o niezdolności do pracy w ostatnim dniu pobytu w Szpitalu (...) w K. tj. w dniu 24 października 2016r., siedmiodniowy termin do dostarczenia zaświadczenia organowi rentowemu upływał więc w dniu 31 października 2016r., kiedy to w związku z przypadającym na dzień 1 listopada świętem większość jednostek budżetowych nie pracowała. (k. 2)

Organ rentowy wniósł o oddalenie wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a nadto wskazując, iż okoliczności powołane przez ubezpieczoną nie wskazują na istnienie niezależnych od niej przyczyn opóźnienia w dostarczeniu dokumentu. (k. 3)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

E. Ś. jest lekarzem. Prowadzi działalność pozarolniczą – gabinet ginekologiczny. Z tego tytułu podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu.

Niesporne, nadto zaświadczenie płatnika składek – k. 1 – 2 akt zasiłkowych, przesłuchanie ubezpieczonej – k. 15

W dniu 24 października 2016r. ubezpieczona otrzymała wystawione przez specjalistę chorób wewnętrznych, rehabilitacji medycznej, balneologii i medycyny fizykalnej z oddziału rehabilitacyjnego szpitala w K. dr M. M. zaświadczenie o niezdolności do pracy. Obejmowało ono okres 3 – 24 października 2016 tj. cały okres hospitalizacji ubezpieczonej we wskazanej placówce medycznej, a było wystawione jeszcze przed końcem tej hospitalizacji tj. w dniu 21 października 2016r.

Zaświadczenie sporządzono w formie papierowej na druku (...).

Dowód: zaświadczenie (...) k. 3 akt zasiłkowych, przesłuchanie ubezpieczonej – k. 15

Ubezpieczona otrzymując zaświadczenie nie zwróciła uwagi na wskazaną w tym dokumencie datę jego wystawienia przyjmując, iż ta odpowiada dacie wypisu.

Dowód: przesłuchanie ubezpieczonej – k. 15

E. Ś. wiedziała o konieczności dostarczenia zaświadczenia o niezdolności do pracy organowi rentowemu w terminie 7 dni od jego otrzymania. Z uwagi jednak na okoliczność, iż siódmy dzień terminu przypadał na 31 października 2016r., poniedziałek poprzedzający Dzień Wszystkich Świętych, pozostający, wedle jej wiedzy, w wielu jednostkach budżetowych dniem wolnym od pracy, uznała, że prawidłowym będzie dostarczenie dokumentu w dniu 2 listopada 2016r., co też uczyniła.

Dowód: przesłuchanie ubezpieczonej – k. 15

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Z dniem 1 stycznia 2016r. doszło do nowelizacji przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity ) zwanej dalej ustawą zasiłkową. Nowelizacja ta dokonana ustawą z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2015. 1066 z późn. zm.), zwaną dalej ustawą zmieniającą, dotyczyła w dużej mierze zaświadczeń o niezdolności do pracy wprowadzając tzw. e – zwolnienia (dokumenty elektroniczne e - (...)) w miejsce dotychczasowych druków (...) (por. art. 55 ust. 1 ustawy zasiłkowej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015r. i od 1 stycznia 2016r.). W celu dostosowania praktyki do nowych regulacji przewidziano do końca 2017r. (później przedłużono ten czas do 30 czerwca 2018r.) okres przejściowy, w którym dopuszczona jest możliwość posługiwania się zaświadczeniami w dotychczasowej formie (art. 23 ust. 1 ustawy zmieniającej). W przypadku wystawienia po 31 grudnia 2015r. zaświadczenia na druku (...) lekarz jest zobowiązany do poinformowania ubezpieczonego o obowiązku doręczenia zaświadczenia odpowiednio płatnikowi zasiłku lub płatnikowi składek w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania. Do takich zaświadczeń lekarskich znajduje zaś zastosowanie przepis art. 62 ustawy zasiłkowej w dotychczasowym brzmieniu. (art. 23 ust. 2 ustawy zmieniającej)

Zaświadczenie lekarskie wystawione zostało ubezpieczonej na druku (...). Zastosowanie zatem znajduje do niego art. 62 ustawy zasiłkowej w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją dokonaną ustawą zmieniającą.

Zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy zasiłkowej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015r. ubezpieczony jest obowiązany dostarczyć płatnikowi zasiłków zaświadczenie lekarskie nie później niż w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania. Niedopełnienie tego obowiązku powoduje obniżenie o 25 % wysokości świadczenia przysługującego za okres od 8 dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego, chyba że niedostarczenie zaświadczenia nastąpiło z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego. (art. 62 ust. 3 ustawy)

Termin do złożenia zaświadczenia lekarskiego o niezdolności do pracy przewidziany w przepisie liczony jest od dnia otrzymania dokumentu. Dzień taki był sporny między stronami niniejszego procesu. Organ rentowy wskazywał bowiem na dzień wystawienia dokumentu (21 października 2016r.), ubezpieczona natomiast na dzień 24 października 2016r. Sąd oparł się w tym zakresie na zeznaniach E. Ś. nie znajdując podstaw do ich kwestionowania. Analiza całych zeznań ubezpieczonej przemawia za przyjęciem, iż nie były one kreowane na uzyskanie pozytywnego wyniku procesu, a odzwierciedlały rzeczywistość. Świadczy o tym fakt, że ubezpieczona nie wskazywała na żadne szczególne okoliczności uniemożliwiające jej dostarczenie zaświadczenia przed 2 listopada 2016r. oraz nie ukrywała, iż nie sprawdzała dostępności placówek ZUS dla interesentów w dniu 31 października 2016r. Twierdzenia ubezpieczonej co do dnia otrzymania zaświadczenia dodatkowo uwiarygodniła okoliczność, iż dzień 24 października 2016r. był ostatnim dniem hospitalizacji E. Ś., co wynika jednoznacznie z treści zaświadczenia lekarskiego, w którym liczba dni okresu niezdolności do pracy odpowiada liczbie dni pobytu w szpitalu. Zasadą jest zaś wydawanie pacjentowi dokumentacji w postaci karty informacyjnej leczenia szpitalnego czy zwolnienia lekarskiego w dacie opuszczania szpitala.

Przyjęcie daty otrzymania zaświadczenia lekarskiego zgodnie z twierdzeniami ubezpieczonej nie czyniło jednak chybionym stanowiska organu co do opóźnienia w jego złożeniu. Termin do dostarczenia zaświadczenia upływał bowiem przy takim przyjęciu w dniu 31 października 2016r., a co niesporne, zaświadczenie złożono organowi dwa dni później.

Jak wynika z informacji udzielonej w toku postępowania sądowego przez organ, dzień 31 października 2016r. nie był dla pracowników organu dniem wolnym od pracy i placówki ZUS pozostawały otwarte dla interesantów. Ubezpieczona nie przedstawiła żadnych dowodów na odmienną okoliczność, wskazywała jedynie na pozostawanie w przekonaniu, iż placówki nie były czynne uzasadniając to przekonanie wyłącznie brakiem cotygodniowej poniedziałkowej wizyty jej męża w ZUS celem dostarczenia dokumentacji wystawianej przez małżonków w gabinecie lekarskim. Nawet jednak gdyby przyjąć, iż ZUS nie pracował, ubezpieczona mogła wysłać zaświadczenie poprzez operatora pocztowego. Podkreślenia wymaga, że to po stronie wnoszącej odwołanie ciążyło wykazanie w niniejszym procesie obiektywnych (niezależnych od niej) utrudnień w złożeniu korespondencji, do niej zatem należało naprowadzenie dowodów na to, że placówki pocztowe czy punkt obsługi interesanta w ZUS pozostawały nieczynne w ostatnim dniu terminu do dostarczenia zwolnienia. Takich dowodów E. Ś. nie naprowadziła tym samym nie wykazując, iż dostarczenie zwolnienia z opóźnieniem nastąpiło z przyczyn od niej niezależnych. Bez znaczenia dla możliwości obniżenia zasiłku pozostawała kwestia pouczenia ubezpieczonej o obowiązku dostarczenia zwolnienia przez osobę je wystawiającą. E. Ś. jako lekarz znała bowiem zasady związane z dostarczaniem zwolnień, co sama przyznała.

Pomimo niewykazania przez ubezpieczoną niezależnych od niej przyczyn opóźnienia występujących po 24 października 2016r. zaskarżona decyzja podlegała zmianie.

Jak już wskazano z treści art. 62 ust. 3 ustawy zasiłkowej w brzmieniu znajdującym zastosowanie w sprawie wynika, iż niedopełnienie obowiązku dostarczenia zaświadczenia odpowiedniemu podmiotowi w terminie 7 dni od jego otrzymania powoduje obniżenie o 25 % wysokości świadczenia przysługującego za okres od 8 dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego.

Wprowadzenie tak brzmiącego zapisu powiązane było niewątpliwie z zasadą, iż zwolnienie lekarskie na druku (...) obejmuje okres od daty jego wystawienia (daty badania) albo od dnia następnego, a wyjątkowo tylko okres wcześniejszy (§ 3 ust. 1, 2 i 3 nieobowiązującego już w związku z nowelizacją ustawy zasiłkowej rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 1999r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych /Dz.U. 1999.65.741 z późn. zm. Co do zasady zatem okres, po którym następowało obniżenie zasiłku w oparciu o art. 62 ust. 3 ustawy zasiłkowej był zbieżny lub bliski okresowi fizycznego posiadania zwolnienia przez ubezpieczonego.

Siedmiodniowy termin dostarczenia zaświadczenia lekarskiego obwarowany sankcją za opóźnienie wprowadzony został z uwagi na przewidzianą przepisami ustawy zasiłkowej możliwość kontrolowania przez organ zarówno prawidłowości wystawiania zaświadczeń o niezdolności do pracy w drodze badania przez lekarza orzecznika ZUS (art. 59 ustawy zasiłkowej) jak i wykorzystywania zwolnień lekarskich (art. 68 ustawy zasiłkowej i regulacje wydanego na podstawie zawartej w nim delegacji rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. /Dz. U. 99. 65.743/. Wynika to wprost z uzasadnienia projektu ustawy zasiłkowej (druk sejmowy nr 840), w którym wyraźnie wskazano „w celu umożliwienia kontroli orzekania ubezpieczony byłby zobowiązany do złożenia zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania. Niedochowanie tego terminu skutkowałoby obniżeniem zasiłku”.

Sankcja w postaci obniżenia zasiłku miała na celu jedynie zmotywowanie ubezpieczonego do jak najszybszego złożenia dokumentu, o czym świadczy powiązanie czasu jej trwania z dniem dostarczenia zwolnienia (spełnienie obowiązku skutkuje uzyskaniem od kolejnego dnia zasiłku w pełnej wysokości). Z tego względu przy interpretacji art. 62 ust. 3 ustawy zasiłkowej w części odnoszącej się do okoliczności pozwalających na wypłatę zasiłku w pełnej wysokości pomimo opóźnienia należy rozważać w sprawach, w których pierwszy dzień orzeczonej niezdolności do pracy nie przypada na dzień wystawienia zaświadczenia lub dzień kolejny (co jak wskazano jest zasadą), a na dzień wcześniejszy, nie tylko to, czy przyczyny niezależne od ubezpieczonego istniały w okresie od otrzymania przez niego zaświadczenia do upływu siedmiodniowego terminu do jego złożenia, ale i to, czy istniały one w okresie, za jaki można obniżyć zasiłek czyli w omawianym przypadku od 10 października 2016r. do 24 października 2016r. Ograniczenie się bowiem także w przypadku zwolnień wystawianych za okresy sprzed daty badania wyłącznie do przyczyn opóźnienia w ich złożeniu istniejących od daty wystawienia pozostawałoby w sprzeczności z celem regulacji i czyniło w przypadku opóźnienia sankcję niewspółmierną do uchybienia. Ostatecznie prowadziłoby to do zróżnicowania sytuacji ubezpieczonych w zależności li tylko od tego, czy zwolnienie im wystawione obejmowało okres przypadający przed dniem jego wystawienia. Dla zobrazowania takiego zróżnicowania można sięgnąć do następującego przykładu. Gdyby dwóch ubezpieczonych otrzymało zaświadczenia lekarskie o niezdolności do pracy obejmujące okres 1 – 28 lutego 2017r., przy czym pierwszy otrzymałby je 14 lutego 2017r. w związku z przypadającą w okresie 1 – 14 lutego 2017r. hospitalizacją, a drugi 1 lutego 2017r. i każdy z nich spóźniłby się bez usprawiedliwionej przyczyny o 1 dzień ze złożeniem zaświadczenia (pierwszy złożyłby je 22 lutego 2017r., a drugi 9 lutego 2017r.), to pomimo tożsamego uchybienia terminowi pierwszy otrzymałby obniżony zasiłek za 14 dni (8 – 22 lutego 2017r.) a drugi za 2 dni (8 – 9 lutego 2017r.). Trudno uznać, by taka była intencja ustawodawcy.

Cel regulacji oraz konstytucyjna zasada równości wobec prawa przemawiają przy stosowaniu art. 62 ust. 3 ustawy zasiłkowej w przypadku zwolnień lekarskich obejmujących okres sprzed daty ich wystawienia za badaniem możliwości dostarczenia zwolnienia w okresie, za który mógłby być obniżony zasiłek.

Oczywistym jest, iż w przypadku ubezpieczonej takiej możliwości przez cały ten okres nie było, gdyż nie dysponowała ona jeszcze (aż do 24 października 2016r.) zaświadczeniem o niezdolności do pracy z uwagi na trwająca hospitalizację. Zauważyć należy, iż w sytuacji ubezpieczonej dzień dostarczenia zaświadczenia organowi nie miał żadnego znaczenia dla możliwości wykonywania funkcji kontrolnej przewidzianej w art. 59 i 68 ustawy zasiłkowej. Zwolnienie obejmowało bowiem okres do daty jego wystawienia, nawet więc gdyby ubezpieczona wysłała je z K. tego samego dnia, w którym je otrzymała, trafiłoby ono do organu już po okresie niezdolności E. Ś. do pracy.

Mając na uwadze powyższe sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję ustalając iż wysokość zasiłku chorobowego za okres niezdolności ubezpieczonej do pracy do pracy nie podlega obniżeniu o 25%

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować (bez udziału asystenta),

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. organu,

3.  Z pismami lub za 17 dni