Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 lipca 2022 r. powód R. K. w wyniku otrzymania w dniu 28.06.2022 r. wypowiedzenia warunków umowy o pracę wnosił o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach sprzed wypowiedzenia, wobec niezgodnego z prawem i niezasadnego wypowiedzenia warunków umowy z podaniem nieprawdziwej przyczyny oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z ustawowymi odsetkami od daty wymagalności poszczególnych należności. Powód wniósł również o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że 30 czerwca 2022 r. otrzymał pismo pracodawcy o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę w części dotyczącej grupy, do której był przydzielony. Z pisma tego wynikało, że od dnia 1.10.2022 r. proponowane są nowe warunki pracy dotyczące zakwalifikowania do grupy pracowników dydaktycznych. Do tej pory powód zatrudniony był w Akademii (...) w S. na stanowisku profesora w grupie pracowników badawczo - dydaktycznych. Powód wskazał, że z treści oświadczenia pracodawcy wynikało, że przyczyną wypowiedzenia warunków umowy o pracę było dostosowanie zajmowanego stanowiska do rzeczywiście wykonywanego charakteru pracy w związku z nieprowadzeniem działalności artystycznej. Powód uważa, że niezasadnie zarzucono mu, że nie prowadzi działalności w zakresie twórczości artystycznej, ponieważ z systemu POL-on wynika, że taką działalność prowadzi. W ocenie powoda wypowiedzenie warunków umowy o pracę związane było z długotrwałym sporem osobistym powoda z K. K. (1), również zatrudnionym w Akademii (...) na stanowisku prorektora ds. studenckich struktury organizacyjnej i rozwoju kadry.

Pismem z dnia 13 października 2022 r. powód sprecyzował żądanie dotyczące wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy poprzez wskazanie, że domaga się zasądzenia 1 - miesięcznego wynagrodzenia o pracę w kwocie 7.429,90 zł brutto wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu, obok przywrócenia do pracy na warunkach sprzed wypowiedzenia zmieniającego. Jednocześnie powód na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd żądania uznania wypowiedzenia za bezskuteczne i przywrócenie do pracy, wniósł o zasądzenie odszkodowania w kwocie 7.425,90 zł (k. 39).

W odpowiedzi na pozew pozwana Akademia (...) w S. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana zaprzeczyła, że wskazana przyczyna wypowiedzenia była niezgodna z prawdą i żeby przyczyną był trwający od lat spór pomiędzy powodem i K. K. (1), aktualnie pełniącym funkcję prorektora. W tym zakresie pozwana wskazała, że powód co do zachowania K. K. (1) nigdy nie wszczynał formalnie żadnego postępowania dyscyplinarnego, nie składał też w tym przedmiocie wniosków, ani nie wystąpił z takim żądaniem przed sądem. Odnośnie wykonywania przez powoda twórczości artystycznej, to pozwana nie kwestionuje, że taką działalność powód prowadził, jednakże nie każdy projekt artystyczny jest brany pod uwagę w ewaluacji uczelni wyższej. Jednocześnie w ocenie pozwanej obowiązkiem pracownika badawczego – powód był zatrudniony w Dyscyplinie S. Plastyczne i (...), jest prowadzenie działalności artystycznej, która jest oceniana zgodnie z ustawą i podlega ewaluacji niezależnie od władz uczelni artystycznej. W ocenie pozwanej w tym właśnie znaczeniu ustawowym użyto w wypowiedzeniu zmieniającym określenia nieprowadzenia działalności artystycznej. Jednocześnie w ocenie pozwanej twórczość artystyczna powoda nie była w przeważającej większości właściwie udokumentowana.

W piśmie z dnia 5 marca 2024 r. powód wniósł z ostrożności procesowej o odstąpienie od obciążania go kosztami procesu w całości bądź części ze względu na uzasadnione okolicznościami przekonanie powoda o zasadności dochodzonego roszczenia, a także niepozostawanie przez niego w stosunku zatrudnienia i wynikającą z tego trudną sytuacją majątkową powoda na podstawie art. 102 k.p.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. K. jest profesorem doktorem habilitowanym sztuki. Zawarł on umowę o pracę na pełen etat w dniu 1 października 2010 r. z Akademią (...) w S.. Od 1.10.2020 r. R. K. zatrudniony był na stanowisku profesora w grupie pracowników badawczo - dydaktycznych Wydziału S. M. w Katedrze (...), Fotografii i Filmu.

Bezsporne, a nadto dowód:

- umowa o pracę z dnia 1.10.2010 r. – k. 7B akt osobowych;

- postanowienie z dnia 25.10.2019 r. o nadaniu tytułu profesora – k. 13, a także k. 42B akt osobowych;

- wniosek o zmianę etatu nauczyciela akademickiego – k. 44B akt osobowych;

- porozumienie do umowy o pracę – k. 46B akt osobowych

W 2022 r. Minister Edukacji i Nauki, biorąc pod uwagę uchwały Komisji Ewaluacji (...), w drodze decyzji administracyjnych, przyznał uczelniom wyższym kategorie naukowe. Jednym z podstawowych kryteriów ewaluacji był poziom naukowy lub artystyczny prowadzonej działalności. Ewaluację przeprowadziła Komisja Ewaluacji (...) w oparciu o dane zawarte w Zintegrowanym Systemie (...) o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on. Ocena poziomu artystycznego prowadzonej działalności naukowej w zakresie twórczości artystycznej była wykonywana przez ekspertów powołanych przez Ministra Edukacji i Nauki. Przewodniczący rad każdej z dyscyplin w Akademii (...) w S. wskazywali z systemu POL-on osiągnięcia artystyczne, które potem podlegały ocenie przez ekspertów w toku ewaluacji. Natomiast zgłoszeń osiągnięć artystycznych do systemu POL-on dokonywał każdy z pracowników zatrudniony na stanowisku badawczo - dydaktycznym. Dzieła wybrane przez przewodniczących rad dyscyplin były następnie ujawniane w systemie SEDN, do którego dostęp mieli eksperci w toku ewaluacji.

Wyniki ewaluacji mają decydujący wpływ na renomę uczelni, możliwość prowadzenia studiów doktorskich, nadawania stopni naukowych, a pośrednio również na otrzymywane przez uczelnie subwencje. Przewodniczący każdej z dyscyplin mógł wybrać maksymalnie do 4 osiągnięć przypisanego do tej dyscypliny pracownika zatrudnionego na stanowisku badawczo-dydaktycznym, które podlegałyby ewaluacji. Ewaluacji podlegała działalność artystyczna pracowników prowadzona w latach 2017-2021 r. (ze względu na pandemię C. – 19 był to okres 5, zamiast 4 – letni). Była to pierwsza ewaluacja Akademii (...) w S.. We wcześniejszych okresach uczelnie wyższe poddawane były parametryzacji.

Dowód:

- zeznania świadka M. I. – k. 108-112;

- zeznania świadka B. O. – k. 113-117;

- zeznania świadka K. O. – k. 236-238;

- zeznania świadka B. H. – k. 238-241

W okresie objętym ewaluacją R. K. prowadził działalność artystyczną. Podlegał on w tym czasie jednocześnie pod dwie dyscypliny – sztuk muzycznych oraz sztuk plastycznych i konserwacji dzieł sztuki. Każdy pracownik zatrudniony na stanowisku badawczym oraz badawczo-dydaktycznym zobowiązany jest do regularnego składania sprawozdań z prowadzonej działalności kierownikowi jednostki organizacyjnej. R. K. w obu dyscyplinach, do których przynależał, z uwagi na zatrudnienie na stanowisku badawczo-dydaktycznym, składał sprawozdania z prowadzonej działalności naukowo - artystycznej.
Wskazana w sprawozdaniach działalność artystyczna wpisywana była do systemu POL-on. Przy czym w razie wątpliwości co do przedstawionych osiągnięć artystycznych ostateczną decyzję o jego wpisaniu do tego systemu podejmował prorektor ds. artystyczno-naukowych po zasięgnięciu opinii przewodniczącego danej dyscypliny.

R. K. nigdy nie interesował się swoimi osiągnięciami, nie zbierał katalogów i nie zaglądał do systemu POL-on. Z przedstawionej w sprawozdaniach działalności artystycznej R. K. do systemu POL-on wprowadzono łącznie 10 osiągnięć, w tym 8 z dyscypliny sztuk plastycznych i konserwacji dzieł sztuki oraz 2 z dyscypliny sztuk muzycznych. Z uwagi na przynależność do dwóch dyscyplin jednocześnie przewodniczący tych dziedzin mogli wybrać nie więcej niż 2 osiągnięcia artystyczne powoda, które podlegałyby następnie ocenie przez ekspertów w procesie ewaluacji.

Przewodnicząca dyscypliny artystycznej sztuk muzycznych w Akademii (...) w S. – B. H., nie zgłosiła żadnego z 2 wymienionych w systemie POL-on osiągnięć R. K. do oceny w ramach ewoluacji. Decyzja taka została podjęta przez nią w wyniku przeprowadzonej oceny zgłoszonych dzieł z jej dziedziny. Osiągnięcia artystyczne wykazane przez R. K. były bowiem z pogranicza sztuk plastycznych i muzycznych, m.in. działalność performatywna i nie zostałyby wysoko ocenione.

Przewodniczący dyscypliny sztuk plastycznych i (...), również nie zgłosił do ewaluacji żadnego z 8 przedstawionych w systemie POL-on dzieł artystycznych R. K.. Niewskazanie żadnego wskazanego w systemie dzieła wynikało z nieodpowiedniego ich udokumentowania oraz charakteru muzycznego, który wykluczał zaliczenie ich do tej dyscypliny.

Ostateczną listę osiągnięć artystycznych podlegających ocenie sporządzali B. O. przy pomocy prorektora K. K. (1). B. O. był odpowiedzialny za przeprowadzenie oraz wynik ewaluacji z uwagi na pełnioną funkcję przewodniczącego rady dyscypliny.

Przy wyborze osiągnięć artystycznych do oceny przewodniczący dyscyplin brali pod uwagę nie tylko jakość osiągnięcia, ale również sposób jego udokumentowania wydarzenia i miejsce jego prezentacji. Wyżej oceniane było prezentowanie twórczości artystycznej w uznanej galerii, czy muzeum, np. w Narodowej Galerii (...) w W. aniżeli np. w K. w S..

Dowód :

- dokumentacja działalności artystycznej – k. 17-19, 215-224;

- wydruk z systemu POL-on – k. 173;

- oświadczenie B. O. – k. 123;

- zarządzenie nr 3/20 prorektora ds. artystyczno-naukowych AS w S. z dnia 18.11.2020 r. – k. 128-139;

- sprawozdanie za lata 2017r. - 2020 r. z dyscypliny sztuk plastycznych i konserwacji dzieł sztuki – k. 96-103;

- sprawozdanie za 2021 r. z dyscypliny sztuk plastycznych i konserwacji dzieł sztuki – k. 124-127;

- sprawozdanie za lata 2017-2020 z dyscypliny sztuki muzyczne – k. 169-172;

- zeznania świadka M. I. – k. 108-112;

- zeznania świadka B. O. – k. 113-117;

- zeznania świadka K. O. – k. 236-238;

- zeznania świadka B. H. – k. 238-241;

- przesłuchanie powoda R. K. – k. 242 w zw. z k. 105-108

Ewaluacja za lata 2017-2021 zakończyła się w lutym 2022 r. Po jej zakończeniu prorektor do spraw artystyczno - naukowych Akademii (...) w S. M. I. w marcu 2022 r. zwrócił się do przewodniczących dyscyplin artystycznych o wskazanie pracowników zatrudnionych na stanowiskach badawczo - dydaktycznych w ich dyscyplinie z najniżej ocenianym dorobkiem artystycznym, biorąc pod uwagę kryteria ewaluacji. B. O., będący przewodniczącym rady dyscypliny sztuk plastycznych i konserwacji dzieł sztuki, stworzył listę osób zatrudnionych na tym stanowisku z najsłabszym (pod tym względem) dorobkiem artystycznym. Na tej podstawie miały zostać wybrane osoby, którym następnie zostały zaproponowane porozumienia zmieniające umowy o pracę poprzez zmianę zajmowanego stanowiska z badawczo (naukowo) – dydaktycznego na dydaktyczne.

B. O. ujął w sporządzonej liście pracowników z najsłabszym dorobkiem artystycznym m.in. R. K.. Przewodniczący dyscypliny przekazał sporządzoną listę prorektorowi M. I.. Ostateczną decyzję o przedstawieniu pracownikowi porozumienia co do zmiany stanowiska wskazanego w umowie o pracę podejmował rektor Akademii (...) w S.. Przy czym o ostatecznym kształcie listy pracowników decydowano na obradach kolegium, w którym zasiadał, m.in. prorektor M. I. oraz prorektor do spraw studenckich, struktury organizacyjnej i (...).

Dowód:

- zeznania świadka M. I. – k. 108-112;

- zeznania świadka B. O. – k. 113-117;

- zeznania świadka K. O. – k. 236-238;

- zeznania świadka B. H. – k. 238-241;

- przesłuchanie powoda R. K. – k. 242 w zw. z k. 105-108

R. K. od lat pozostaje w konflikcie osobistym z prorektorem K. K. (1), co nie miało jednak wpływu na podjętą przez B. O. decyzję o nieprzedstawieniu osiągnięć artystycznych R. K. do ewaluacji. Konflikt ten nie wpłynął również na wydaną przez kolegium decyzję w sprawie przedstawienia rektorowi listy osób wybranych do zmiany zajmowanych stanowisk na dydaktyczne w drodze porozumień zmieniających.

Dowód:

- pismo R. K. do prodziekana z 06.03.2018 r. – k. 11-12;

- zeznania świadka M. I. – k. 108-112;

- zeznania świadka B. O. – k. 113-117;

- zeznania świadka D. W. – k. 157-159;

- zeznania świadka K. O. – k. 236-238;

- przesłuchanie powoda R. K. – k. 242 w zw. z k. 105-108

Pod koniec czerwca 2022 r., jeszcze przed dniem 30 czerwca 2022 r., R. K. został wezwany do działu kadr Akademii (...) w S., gdzie przedstawiono mu porozumienie co do zmiany stanowiska określonego w umowie o pracę. R. K. nie zgodził się na przyjęcie tych warunków. Tego samego dnia odbył on z B. O. rozmowę dotyczącą powodu wystąpienia przez pracodawcę z propozycją ugodowej zmiany warunków umowy o pracę będącej wynikiem realizacji strategii ewaluacyjnej. W tym samym okresie około 35 pracowników zawarło z pracodawcą porozumienie co do zmiany stanowiska z badawczo - dydaktycznego na dydaktyczne z tego samego powodu.

W związku z odmową przez R. K. propozycji podpisania porozumienia zmieniającego umowę o pracę w dniu 30 czerwca 2022 r. Akademia (...) w S., w której imieniu działał rektor, wypowiedziała mu warunki umowy o pracę poprzez zmianę stanowiska z grupy dydaktyczno - badawczej na grupę dydaktyczną. Zmiana przynależności do grupy wiązała się ze zwiększeniem liczby godzin za 180 do 240 przy zachowaniu tego samego wynagrodzenia. W wypowiedzeniu jako przyczynę wskazano dostosowanie zajmowanego stanowiska do rzeczywiście wykonywanego charakteru pracy, mając na uwadze brak prowadzenia działalności w zakresie twórczości artystycznej i prowadzenie działalności wyłącznie o charakterze dydaktycznym. Wskazano, że obowiązkiem pracownika badawczo – dydaktycznego jest prowadzenie działalności naukowej, która zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym obejmuje m.in. twórczość artystyczną. Twórczość ta jest oceniana zgodnie z ustawą i podlega ewaluacji niezależnie od władz uczelni artystycznej.

Po złożonym wypowiedzeniu R. K. prowadził rozmowę w jego przedmiocie z rektorem Akademii (...), w obecności B. O., który wyjaśnił dlaczego umieścił go na liście osób do zmiany warunków umowy o pracę. Powód rozmawiał też wielokrotnie o wypowiedzeniu warunków pracy z prorektorem M. I.. R. K. złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków umowy o pracę. Umowa o pracę uległa w związku z tym rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia, to jest z dniem 30 września 2022 r.

Dowód:

- wypowiedzenie warunków umowy o pracę z 27.06.2022 r. – k. 7-8C akt osobowych;

- korespondencja e-mail – k. 9C-10C akt osobowych;

- porozumienie do umowy o pracę – k. 1C akt osobowych;

- świadectwo pracy – k. 12C akt osobowych;

- zeznania świadka B. O. – k. 113-117;

- zeznania świadka M. I. – k. 108-112;

- przesłuchanie powoda R. K. – k. 242 w zw. z k. 105-108

Wynagrodzenie R. K. według zasad jak ekwiwalent za urlop wynosiło 7.425,90 zł brutto.

Bezsporne, a nadto dowód:

- zaświadczenie o otrzymywanym wynagrodzeniu – k. 28-31;

- wyliczenie wynagrodzenia według ekwiwalentu za urlop – k. 58;

- lista płac – k. 59-61

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo znajdujące podstawę prawną w przepisie art. 42 § 1 k.p. w zw. z art. 45 § 1 k.p. oraz art. 47 k.p. okazało się nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 42 § 1 k.p. przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.

Przepis art. 45 §1 k.p. stanowi, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Zgodnie z art. 47 ¹ k.p. odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Odwołując się od wypowiedzenia zmieniającego, powód podnosił w toku postępowania, iż wskazana mu przez pracodawcę przyczyna wypowiedzenia była nieprawdziwa. Uważał, że nieprawdą jest, że nie prowadzi działalności artystycznej, dlatego też brak było podstaw do zmiany stanowiska z zajmowanego badawczo - dydaktycznego na stanowisko dydaktyczne. Natomiast w jego ocenie prawdziwą przyczyną był osobisty spór z K. K. (1) - prorektorem do spraw studenckich, struktury organizacyjnej i rozwoju kadry. Spór taki pomiędzy wyżej wymienionymi niespornie od wielu lat występował (na różnym tle), jednak wyniki postępowania dowodowego nie dały rezultatu oczekiwanego przez powoda – w postaci uznania tego sporu za przyczynę wypowiedzenia warunków umowy o pracę.

Jednocześnie, przeprowadzone liczne dowody w postaci zeznań świadków i dokumentów, prowadzą do wniosku, iż przyczyna wskazana w treści wypowiedzenia, to jest dostosowanie zajmowanego stanowiska do rzeczywiście wykonywanego charakteru pracy w kontekście przeprowadzanej na uczelni ewaluacji, była prawdziwa, a wypowiedzenie warunków umowy o pracę z tej przyczyny – zasadne.

Twierdzenia powoda o rzekomej prawdziwej przyczynie wypowiedzenia zmieniającego opierały się na trwającym od wielu lat konflikcie osobistym powoda z prorektorem K. K. (1), który w ocenie powoda zarządzał całą Akademią (...). Powód w toku swojego przesłuchania wskazał, że jego zdaniem to, że przeciwstawił się K. K. (1) w sprawie innego pracownika - L. D., spowodowało otrzymaniem przez niego wypowiedzenia. O ile zgromadzony materiał dowodowy, w szczególności dowody z zeznań świadków M. I., B. O., czy D. W. potwierdzają fakt występującego od wielu lat konfliktu między powodem a K. K. (1), o tyle nie zostały udowodnione twierdzenia dotyczące wskazanej przez powoda przyczyny wypowiedzenia warunków umowy o pracę. Ponadto, istniejący od lat konflikt przez wszystkie te lata nie spowodował wcale zwolnienia powoda, podczas gdy K. K. (1), pełniący od lat funkcję prorektora, idąc tokiem myślenia powoda, mógł już dawno doprowadzić do takiego skutku.

Jeżeli chodzi o proces wyboru osób, którym zostały przedstawione wypowiedzenia warunków umowy o pracę, to Sąd ustalenia faktyczne w tym zakresie oparł przede wszystkim o zeznania złożone przez świadków M. I., B. O. oraz B. H.. Sąd ustalił, że finalną listę osiągnięć podlegającej ocenie ekspertów sporządzał B. O. wraz z prorektorem K. K. (1). B. O. zaprzeczył przy tym, jakoby nieuwzględnienie w finalnym zestawieniu twórczości artystycznej powoda było wynikiem jakichkolwiek nacisków ze strony K. K. (1). Osiągnięcia powoda od początku nie były brane pod uwagę, co wynikało z dokonanej przez B. O. z niskiej oceny twórczości artystycznej powoda zgromadzonej w systemie POL-on.

Jednocześnie bezpośrednio po przeprowadzonej ewaluacji prorektor M. I. zwrócił się do przewodniczących dyscyplin o wskazanie listy pracowników najniżej ocenionych w toku ewaluacji a zajmujących stanowiska dydaktyczno - badawcze. B. O. umieścił na tej liście również powoda, przy czym na żadnym etapie na ocenę działalności artystycznej powoda nie wpływał K. K. (1). Z dokonanych przez Sąd ustaleń w oparciu o przesłuchanie powoda i zeznania świadka B. O. wynika, że powód prowadził z nim rozmowy odnośnie swojego dorobku artystycznego, który miałby podlegać ocenie oraz konieczności przedłożenia przez powoda odpowiedniej dokumentacji do zgłoszonych dzieł, jednakże powód nie był zbyt zainteresowany samą ewaluacją, ani wpisywaniem swojej twórczości artystycznej do systemu POL-on. Sam powód w toku przesłuchania wskazał, że „to nie jest jego wina, że jego twórczość nie nadaje się do ewaluacji”.

Jeżeli zaś chodzi o sporządzoną przez B. O. listę osób o najniższym dorobku artystycznym po przeprowadzonej ewaluacji, to została ona przekazana M. I.. Następnie nad przedłożoną listą prowadzone były rozmowy w ramach kolegium, w którym oprócz M. I. brał udział, m.in. K. K. (1). Przy czym w oparciu o zeznania świadka M. I. Sąd ustalił, że podczas posiedzeń kolegium K. K. (1) nie zabiegał o umieszczenie powoda na ostatecznej liście osób, którym miały być zaproponowane nowe warunki umowy o pracę. Należy też podkreślić, że nie było też tak, że to kolegium podejmowało ostateczną decyzję o wypowiedzeniu zmieniającym umów o pracę. Decyzja o złożeniu propozycji porozumienia zmieniającego a w sytuacji jego nieprzyjęcia wypowiedzenia zmieniającego warunki umowy o pracę była podejmowana przez rektora Akademii (...) w S. – M. J.. Co istotne, nie tylko powodowi złożono propozycję zmiany warunków umowy o pracę, gdyż w takiej samej sytuacji było kilkadziesiąt innych pracowników, którzy zdecydowali się zawrzeć z pracodawcą porozumienia, bądź otrzymali wypowiedzenia zmieniające. Powodem tych zmian była niska ocena ich działalności artystycznej w kontekście prowadzonej ewaluacji.

Nie znalazły również potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym, w szczególności zeznaniach samego świadka M. I., podnoszone przez powoda twierdzenia jakoby to właśnie on powiedział powodowi, że przyczyną przedstawienia porozumienia zmieniającego warunki umowy o pracę były działania podejmowane przez K. K. (1). W złożonych zeznaniach świadek potwierdził, że w rozmowie z powodem, która miała miejsce po przedstawieniu powodowi w dziale kadr Akademii (...) porozumienia zmieniającego warunki umowy o pracę, powiedział mu, że zmiana warunków umowy o pracę jest wynikiem realizacji strategii ewaluacyjnej i nie jest wynikiem konfliktu z K. K. (1). Na podstawie zeznań ww. świadka Sąd ustalił przy tym, że rozmowa również dotyczyła konfliktu powoda z K. K. (1), ale nie w kontekście tego, że było to przyczyną zaproponowania powodowi nowych warunków, czy złożenia wypowiedzenia. W oparciu o zeznania tego świadka Sąd ustalił również, że celem zmiany warunków umowy o pracę nie było zwolnienie powoda z pracy, a zmiana zajmowanego stanowiska w związku z oceną jego twórczości artystycznej w ramach przeprowadzonej ewaluacji. Przyczynę wypowiedzenia zmieniającego umowę o pracę, pomimo nieco chaotycznego sposobu jej sformułowania, potwierdzają również zeznania świadka B. O., który uczestniczył w rozmowie powoda z rektorem, które odbyło się w dniu 5 lipca 2022 r., już po odebraniu przez powoda złożonego wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy. Świadek ten przyznał, że został zaproszony na tę rozmowę celem wyjaśnienia R. K. powodów umieszczenia jego osoby na liście osób do zmiany warunków umowy o pracę, którym była niska ocena twórczości artystycznej w kontekście ewaluacji.

Jeżeli chodzi o wypowiedzenie warunków umowy o pracę i kwestionowaną przyczynę podaną przez pracodawcę, to w pierwszej kolejności wskazać należy, że samo oświadczenie woli pracodawcy zostało doręczone powodowi w dniu 30 czerwca 2022 r. za pośrednictwem poczty elektronicznej, przy czym sam dokument wypowiedzenia został potwierdzony przez rektora podpisem elektronicznym. W związku z tym w ocenie Sądu zostało ono złożone we właściwej formie. Oświadczenie złożone w formie elektronicznej, opatrzone podpisem bezpiecznym lub certyfikowanym podpisem elektronicznym stanowi formę równoważną z formą pisemną, dla której zachowania konieczne jest złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie (wyrok SN I PK 58/09).

Odnosząc się do twierdzenia powoda o nieprawdziwej przyczynie wypowiedzenia, to argumentacja podnoszona przez powoda nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności powód kwestionował treść tego wypowiedzenia, w którym pracodawca wskazał, że w toku przeprowadzonej ewaluacji i dokonanej analizy osiągnięć w systemie POL-on ustalono, że nie prowadzi on działalności w zakresie twórczości artystycznej. Natomiast to stwierdzenie doprowadziło pracodawcę do wypowiedzenia warunków umowy o pracę i zmianę grupy z dydaktyczno - badawczej na grupę dydaktyczną.

Celem ustalenia, czy powód prowadził faktycznie działalność twórczą w postaci działalności artystycznej należało odwołać się do definicji ujętej w ustawie prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (dalej „u.p.s.w.n.”). Zgodnie z treścią art. 4 ust. 4 u.p.s.w.n. twórczość artystyczna jest działalnością obejmującą działania twórcze w sztuce, której efektem jest stanowiące wkład w rozwój kultury dzieło artystyczne materialne lub niematerialne, w tym także artystyczne wykonanie.

Mając na uwadze powyższą definicję legalną oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności dowody z dokumentów, w tym sprawozdań z działalności artystycznej oraz wydruku z systemu POL-on, Sąd stwierdził, że powód na moment złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę prowadził działalność artystyczną. Jednakże przy ocenie zasadności wskazanej przyczyny wypowiedzenia zmieniającego i jej uzasadnieniu, dotyczącym nieprowadzenia działalności artystycznej, wziął pod uwagę okoliczności poprzedzające doręczenie powodowi wypowiedzenia i treść wypowiedzenia (w zakresie jego przyczyny) odnoszącą się do faktu, iż twórczość artystyczna jest oceniana zgodne z ustawą i podlega ewaluacji. Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadka M. I. oraz w oparciu o przeprowadzony dowód z przesłuchania powoda, że zanim doszło do złożenia przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego umowę o pracę zaproponowano powodowi porozumienie zmieniające, z którego treści wynikała zmiana zajmowanego stanowiska z dydaktyczno - badawczego na dydaktyczne. Bezpośrednio po zapoznaniu się z tym porozumieniem, a jeszcze przed doręczeniem wypowiedzenia, powód rozmawiał z prorektorem M. I., który brał bezpośredni udział w tworzeniu listy osób, którym te warunki miały być zmienione. Sąd ustalił, że w toku tej rozmowy powód uzyskał informację o przyczynie przedstawienia takiego porozumienia zmieniającego, którym była właśnie realizacja przez pracodawcę strategii ewaluacyjnej i że brak jest twórczości powoda, która nadawałby się do przedstawienia podczas ewaluacji.

W kontekście ewaluacji uczelni wyższych, przeprowadzanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, należy wskazać na art. 267 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, zgodnie z treścią którego podstawowymi kryteriami ewaluacji są: poziom naukowy lub artystyczny prowadzonej działalności, efekty finansowe badań naukowych i prac rozwojowych oraz wpływ działalności naukowej na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki. Jednocześnie zgodnie z art. 267 ust. 2 tej ustawy minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki określi w drodze rozporządzenia, m.in. rodzaje osiągnięć naukowych i artystycznych uwzględnianych w ewaluacji. Kwestie te zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie ewaluacji i jakości działalności naukowej. Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia Komisja Ewaluacji (...) przeprowadza ewaluację na podstawie zawartych w systemie POL-on informacji dotyczących działalności uczelni. Natomiast jeżeli chodzi o ocenę poziomu artystycznego prowadzonej działalności naukowej w zakresie twórczości artystycznej, to jest ona dokonywana przez ekspertów powołanych przez ministra na wniosek Przewodniczącego Komisji (§ 20 ust. 1 ww. rozporządzenia). Rodzaje uwzględnianych osiągnięć przy ocenie poziomu artystycznego prowadzonej działalności naukowej w zakresie twórczości artystycznej i liczba przyznawanych za nie punktów stanowią załącznik nr 1 do tego rozporządzenia.

Przy wybieraniu osiągnięć artystycznych do oceny przewodniczący dyscyplin brali pod uwagę nie tylko jakość osiągnięcia, ale również sposób jego udokumentowania i miejsce jego prezentacji, przy czym kryteria te nie zostały wskazane wprost w rozporządzeniu, wynikają one z wytycznych przekazywanych ekspertom na szkoleniach i z doświadczenia po przeprowadzanej poprzednio w uczelniach wyższych parametryzacji. W przypadku powoda zgromadzona działalność artystyczna w systemie POL-on nie nadawała się, w ocenie przewodniczących obu dyscyplin, do których należał powód, do przedstawienia ekspertom do ewaluacji. Przyczyną tego był przede wszystkim brak właściwego udokumentowania działalności artystycznej oraz jej mieszany charakter, którego nie da się ująć w ramach jednej dziedziny. Istotnym kryterium było również miejsce prezentacji twórczości. W interesie każdej uczelni jest przy tym zatrudnianie na stanowiskach dydaktyczno - badawczych wyłącznie takich pracowników, których dorobek będzie mógł być następnie przedstawiony do ewaluacji. Wynika to z tego, że tylko twórczość artystyczna osób zatrudnionych na tych stanowiskach może podlegać ocenie w ewaluacji. Natomiast sama ewaluacja jest istotna z punktu widzenia działalności uczelni wyższej, ponieważ od wystawionej oceny zależy, m.in. przyznawane subwencje, czy możliwość nadawania stopni doktora. Jednocześnie w oparciu o zeznania świadków, w szczególności M. I., B. O. oraz B. H., Sąd ustalił, że powód nie był jedyną osobą, której złożono wypowiedzenie zmieniające warunki umowy o pracę – dotyczyło to zarówno pracowników należących do dziedziny sztuk muzycznych, jak również sztuk plastycznych i konserwacji dzieł sztuki, których wyniki ewaluacji były niskie.

W konsekwencji pracodawca składając powodowi wypowiedzenie kierował się względami dotyczącymi jego dorobku artystycznego. Jednocześnie powód w momencie odebrania korespondencji e-mail zawierającej oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu warunków umowy o pracę miał wiedzę dotyczącą konkretnych okoliczności, których wystąpienie doprowadziło do zasadności, w ocenie pracodawcy, zmiany charakteru stanowiska pracy. Oceny prawdziwości wskazanej w wypowiedzeniu zmieniającym przyczyny nie zmienia również posłużenie się przez pracodawcę w jego uzasadnieniu twierdzeniem o nieprowadzeniu działalności w zakresie twórczości artystycznej przez powoda. Wynika to z wyżej opisanych okoliczności związanych ze złożoną powodowi propozycją zawarcia porozumienia zmieniającego umowę o pracę oraz powołania się w treści samego uzasadnienia na informacje uzyskane w toku przeprowadzonej ewaluacji. Rozmowa z prorektorem M. I., w której wyjaśnił powodowi przyczyny podjęcia przez pracodawcę decyzji o zmianie warunków zatrudnienia, stanowiła konkretyzację przyczyny wskazanej następnie w wypowiedzeniu warunków umowy o pracę.

Jeszcze raz należy podkreślić, że w niniejszym postępowaniu nie zdołano wykazać, że prawdziwą przyczyną wypowiedzenia zmieniającego była inna kwestia niż ta, która w nim została wskazana. Jednocześnie przyczyna podana przez pracodawcę była konkretna i prawdziwa. Warto w tym miejscu dodać, że nie można odmówić pracodawcy możliwości wprowadzania zmian w zakresie zatrudnienia pracowników na poszczególnych stanowiskach w jego strukturze wewnętrznej. Podkreślić także trzeba, że przyczyna wypowiedzenia nie musi mieć szczególnej wagi, czy nadzwyczajnej doniosłości, skoro wypowiedzenie (analogicznie wypowiedzenie zmieniające) jest zwykłym sposobem rozwiązania stosunku pracy (tak w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1997r., I PKN 419/97, OSN 1998/20/598). Wypowiedzenie umowy o pracę stanowi normalny sposób rozwiązania umowy o pracę i jako takie nie wymaga stwierdzenia winy pracownika, a jedynie musi być ono uzasadnione (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 1979r., PRN 32/79, publ. w LEX nr 14491).

Stan faktyczny w niniejszej sprawie ustalono na podstawie dokumentów licznie zgromadzonych w aktach sprawy, m.in. dokumentów w aktach osobowych powoda, sprawozdań z prowadzonej działalności, wydruku z systemu POL-on czy zaświadczeń o wysokości wynagrodzenia za pracę oraz na podstawie dowodu z przesłuchania powoda R. K., a także na podstawie zeznań świadków: M. I., B. O., D. W., K. (K.) O. oraz B. H.. Sąd nie uwzględnił w ustaleniach stanu faktycznego zeznań świadka A. Ł., która nie znała szczegółów dotyczących tej sprawy, nie miała też wiedzy co do wypowiedzeń warunków umowy o pracę. Zeznania wszystkich świadków uznano za wiarygodne. W przeważającej mierze świadkowie zgodnie zeznawali odnośnie faktów dotyczących ewaluacji oraz procedury i kryteriów wyboru osób, którym następnie wypowiedziano warunki pracy. Pewne różnice w treści zeznań dotyczyły w szczególności pozostawania przez powoda w konflikcie z K. K. (1) oraz zakresu prac przedstawionych do ewaluacji. Różnice w zakresie dotyczącym przedstawionej do ewaluacji twórczości powoda Sąd tłumaczy upływem znacznego okresu czasu od momentu przeprowadzenia ewaluacji, natomiast brak wiedzy odnośnie konfliktu tym, że miał on charakter prywatny i z tego względu nie każdy pracownik pozwanej miał o nim wiedzę.

Jednocześnie Sąd w toku postępowania oddalił wniosek dowodowy strony powodowej dotyczący dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu sztuk muzycznych.
W ocenie Sądu wniosek ten zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania i był nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy, której przedmiot dotyczył oceny prawdziwości przyczyny wskazanej w wypowiedzeniu warunków umowy o pracę. Dowód ten był też spóźniony, złożony po upływie znacznego czasu od momentu zakreślenia stronie powodowej terminu do złożenia wszystkich wniosków dowodowych (zaraz po otrzymaniu odpisu pozwu). Z tych samych względów Sąd pominął również wnioski dowodowe złożone w piśmie procesowym strony pozwanej z dnia 19 marca 2024 r. (k. 268-276).

W konsekwencji, mając na uwadze powyższe, powództwo o przywrócenie do pracy na warunkach sprzed wypowiedzenia podlegało oddaleniu. Z tych samych względów oddaleniu podlegało zgłoszone roszczenie alternatywne w postaci zasądzenia odszkodowania za okres 3 miesięcy wypowiedzenia, w sytuacji kiedy przywrócenie do pracy byłoby niemożliwe lub niecelowe. Jednocześnie z żądaniem przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach w bezpośrednim związku pozostaje drugie roszczenie pozwu, to jest zasądzenie wynagrodzenia za 1 miesiąc pozostawania powoda bez pracy. Przy czym zgodnie z treścią art. 47 k.p. warunkiem uwzględnienia tego roszczenia jest przywrócenie do pracy i następnie podjęcie jej przez powoda. Z uwagi na oddalenie żądania przywrócenia do pracy powyższe roszczenie również podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II. wyroku w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

W ocenie Sądu na gruncie niniejszej sprawy nie zaszedł szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadniałby zasądzenie tylko części kosztów albo nieobciążanie powoda w ogóle kosztami procesu (art. 102 k.p.c.). Jeżeli chodzi o trudną sytuację majątkową (w żaden sposób niewykazaną), na którą powołuje się powód, to zdaniem Sądu nie jest to wystarczający argument uzasadniający zwolnienie od kosztów procesu, podobnie jak podnoszone przez powoda twierdzenia w zakresie nieuzyskiwania dochodu, gdyż nie jest wykluczona zmiana takiej sytuacji, w szczególności uzyskanie świadczeń emerytalnych w kraju zamieszkania (Niemcy). Jeżeli zaś chodzi o twierdzenia powoda dotyczące złego stanu zdrowia, to nie zostało to udowodnione – powód nie przedłożył jakiejkolwiek dokumentacji medycznej na ten fakt. W konsekwencji Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu na zasadach ogólnych, to jest w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Na wysokość kosztów procesu składały się wyłącznie koszty zastępstwa procesowego pozwanej przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, obliczone od wystosowanych przez powoda roszczeń. W zakresie pierwszego żądania, to jest przywrócenia do pracy na dotychczasowych warunkach sprzed wypowiedzenia warunków umowy o pracę, to koszty wynoszą 180 zł (§ 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie). Jeżeli zaś chodzi o koszty zastępstwa dotyczące wypłaty wynagrodzenia za czas (1 miesiąc) pozostawania bez pracy, to wynoszą one 1.350 zł (§ 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie). O odsetkach ustawowych od tych kosztów orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

O nieuiszczonych kosztach sądowych orzeczono w punkcie III. wyroku na podstawie art. 97 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dalej: „u.k.s.c.”). Sąd, mając na uwadze to, że powód jest stroną przegrywającą w całości i jednocześnie nie zostały spełnione przesłanki wypadku szczególnie uzasadnionego z art. 97 u.k.s.c., które uzasadniałyby obciążenie powoda, będącego pracownikiem, nieuiszczonymi przez niego wydatkami, odstąpił od obciążania nimi powoda.

Mając na uwadze wszystko powyższe, orzeczono jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

1.  (...),

2.  (...),

3.  (...)

4.  (...)

5.09.2024 r.