Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

UZASADNIENIE

Powód L. B., po rozszerzeniu powództwa w dniu 13 stycznia 2017 r., domagał się od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwoty 16.963,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 14.550 zł od dnia doręczenia pozwanemu pozwu do dnia zapłaty oraz od kwoty 2.413,71 zł od dnia 14 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę. Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanej spółki, na swoją rzecz, kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swego stanowiska powód wskazał, że przyczyna podana w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę jest niejasna, nie odnosi się do kryteriów doboru do zwolnienia, a nadto, iż wypowiedzenie umowy o pracę stanowi przejaw dyskryminacji powoda jako jednego z założycieli związku zawodowego (...).

Pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa w całości, powołując się na prawdziwość oraz konkretność przyczyny wskazanej w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę. Zaznaczyła, że główną przyczyną doboru powoda do zwolnienia była jego ciągła i długotrwała nieobecność w pracy, co dezorganizowało pracę dawnej brygady nr 4, której powód był szefem, a decyzję w zakresie zwolnienia powoda podjął prezes spółki po konsultacji z bezpośrednim przełożonym powoda R. Ł.. Spółka wskazała, iż powód był świadomy zachodzących w niej zmian organizacyjnych, a nadto tego, że jego ciągła nieobecność może wpływać na ocenę jego obniżonej przydatności zawodowej. Podkreśliła, iż kryteria doboru do zwolnienia zostały powodowi przekazane ustnie przez prezesa zarządu podczas wręczania oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę. Spółka zaprzeczyła nadto, by wypowiedzenie powodowi umowy o pracę miało związek z jego działalnością związkową, wskazując, iż o zarejestrowaniu organizacji związkowej w Rejestrze Podstawowym Jednostek Organizacyjnych Związku Regionu (...) P. Zachodniego dowiedziała się w dniu 13 lipca 2015 r., zaś powód od 18 lipca 2015 r. do 18 stycznia 2016 r. przebywał na nieprzerwanym zwolnieniu lekarskim, a pracodawca nawet nie wiedział, że powód jest członkiem tej organizacji związkowej. Pozwana spółka wniosła również o zasądzenie od powoda, na swoją rzecz, kosztów procesu według norm przepisanych.

W dalszym toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

L. B. był zatrudniony w pozwanej spółce (i jej poprzedniku prawnym) od 17 sierpnia 1981 r., na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, ostatnio – od 1 stycznia 2006 r. – na stanowisku mistrza rejonowego.

Niesporne;

Od stycznia 2015 r. w pozwanej spółce trwają zmiany organizacyjne polegające na docelowym wydzieleniu ze struktur spółki tzw. usług serwisowych sieci ciepłowniczych poprzez przekazywanie ich do wykonywania samodzielnemu podmiotowi, jakim jest utworzona przez pozwaną do tego celu spółka usługowa pod firmą (...) sp. z o.o.

Niesporne, a nadto dowód: zeznania świadka B. S. – k. 126-129, zeznania M. M. – k. 164-167;

Od stycznia 2015 r. w związku z zaniepokojeniem pracowników reorganizacją spółki, trwały spotkania prezesa zarządu M. M. z radą pracowników.

Niesporne, a nadto dowód: notatki ze spotkań zarządu spółki z radą prawników – k. 42 – 52;

W dniu 9 lipca 2015 r. powstała Organizacja (...) przy (...) sp. z o.o. w S.. Pracodawca został poinformowany o tym fakcie pismem z dnia 13 lipca 2015 r. L. B. był jednym z inicjatorów powstania tego związku zawodowego.

Dowód: poświadczenie rejestracji – k. 66, zeznania powoda – k. 91 w zw. z k. 163-164, zeznania świadka R. R. – k. 92v-93, zeznania świadka K. W. – k. 130-132;

W okresie od 18 lipca 2015 r. do 15 stycznia 2016 r. L. B. pozostawał na nieprzerwanym zwolnieniu lekarskim;

Niesporne;

Podczas nieobecności L. B., w dniu 15 października 2015 r., Zarządzeniem nr (...) prezes zarządu określił ilość brygad rejonowych na 5.

Niesporne, a nadto dowód: Zarządzenie nr (...) – k. 41;

Przed udaniem się L. B. na zwolnienie lekarskie w pozwanej spółce funkcjonowało 6 stanowisk mistrzów brygady. Stanowiska te zajmowali: W. W. nadzorujący brygadę rejonową nr 1, R. Ł. nadzorujący brygadę rejonową nr 2 i 7 (we wcześniejszym okresie brygadę nr 7 nadzorował A. M., który przeszedł na emeryturę z dniem 1 lipca 2014 r.), R. R. nadzorujący brygadę nr 3, L. B. nadzorujący brygadę nr 4, J. S. nadzorujący brygadę nr 5 oraz J. M. nadzorujący brygadę nr 6.

Po rozpoczęciu zwolnienia lekarskiego przez L. B. pracownicy nadzorowani przez niego początkowo przeszli pod nadzór R. R., a następnie część z nich pod nadzór J. S., a pozostali pod nadzór J. M..

Niesporne, a nadto dowód: poprzedni stan brygad – k. 57-58, obecny stan brygad – k. 59-61, zeznania świadka R. Ł. – k. 92, zeznania świadka R. R. – k. 92v-93, zeznania świadka P. K. – k. 93, informacja zawarta w piśmie strony pozwanej z dnia 26 października 2016 r. – k. 142;

W dniu 4 grudnia 2015 r. Rada Nadzorcza pozwanej spółki wyraziła zgodę na utworzenie przez spółkę jednoosobowej (...) SERWIS sp. z o.o. w celu prowadzenia m.in. usług serwisowych niezbędnych dla zapewnienia prawidłowej eksploatacji sieci ciepłowniczych. (...) SERWIS sp. z o.o. została zawarta w dniu 3 lutego 2016 r., a spółka została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 10 lutego 2016 r.

Niesporne, a nadto dowód: uchwała nr 4/115/2015 z dnia 4 grudnia 2015 r. – k. 53-54, odpis KRS – 55-56;

W dniu 18 stycznia 2016 r. L. B. uzyskał orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na stanowisku mistrza rejonowego.

Niesporne;

Oświadczeniem z dnia 20 stycznia 2016 r. (doręczonym L. B. w tym samym dniu), po wcześniejszej konsultacji ze związkiem zawodowym (...) zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę, pracodawca wypowiedział L. B. umowę o pracę wskazując, iż wyłączną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę jest reorganizacja tzw. brygad rejonowych funkcjonujących u pracodawcy, w rezultacie której doszło do zmniejszenia ilości brygad rejonowych z siedmiu do sześciu (vide: Zarządzenie Prezesa Zarządu nr (...) z dnia 15 października 2015 r.), a konsekwencją tej reorganizacji jest zmniejszenie stanu zatrudnienia.

Niesporne;

Przy wręczaniu L. B. oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę obecna była, poza prezesem spółki M. M., A. S.. Ani w obecności A. S., ani po opuszczeniu przez nią pokoju, L. B. nie wskazano zastosowanych kryteriów doboru do zwolnienia, tj. nie poinformowano go, dlaczego akurat on, z sześciu osób zajmujących analogiczne stanowiska, został wybrany do zwolnienia. M. M., chcąc wykorzystać wiedzę i doświadczenie L. B., proponował mu natomiast ewentualną możliwość przyszłej współpracy w ramach działalności gospodarczej L. B., na co L. B. nie wyraził zgody.

Dowód: zeznania L. B. – k. 91 w zw. Z k. 163-164, zeznania M. M. – k. 164-167, zeznania świadka A. S. – k. 129-130;

Miesięczne wynagrodzenie L. B. liczone według zasad jak ekwiwalent za urlop wynosi 5.654,57 zł.

Niesporne, a nadto wyliczenie – k. 72;

Na koniec maja 2016 r. (...) przy (...) sp. z o.o. w S. liczyła 24 członków. W okresie maj/czerwiec 2016 r. podwyżki otrzymało 267 pracowników spółki, przy czym 262 w maju 2016 r., zaś 5 w czerwcu 2016 r. z wyrównaniem od maja 2016 r. Wśród tych 5 pracowników znajdowało się 2 członków (...). Podwyżki nie otrzymał członek (...) R. R., z którym w dniu 2 czerwca 2016 r. rozwiązano umowę o pracę.

Niesporne, a nadto dowód: wyjaśnienie z dnia 7 grudnia 2016 r. – k. 152-153;

Część dotychczasowych pracowników spółki przeszła do (...) SERWIS sp. z o.o. z dniem 1 września 2016 r., a kolejna część z dniem 1 stycznia 2017 r. i z dniem 1 lutego 2017 r.

Niesporne, a nadto dowód: zestawienia pracowników – k. 121, 161;

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne, znajdując podstawę prawną w treści art. 45 § 1 k.p., w myśl którego w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

W myśl art. 30 § 3i 4 k.p. oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia winno nastąpić na piśmie, a w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony winna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie umowy. Przyczyna ta winna być przy tym sformułowana w taki sposób, aby nie pozostawiała wątpliwości, z jakich powodów pracownik został zwolniony. W przypadku likwidacji jednego z co najmniej dwóch analogicznych stanowisk pracy pracodawca winien także wskazać, z jakiej przyczyny dobiera do zwolnienia konkretnego pracownika. Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 6 kwietnia 2016 r. (sygn. II PK 174/15) wskazujące, iż likwidacja konkretnego (jedynego danego rodzaju) stanowiska pracy uzasadnia zwolnienie pracownika, który był zatrudniony na tym stanowisku, bez potrzeby oceny przez pracodawcę kwalifikacji, stażu pracy, wydajności, umiejętności itp. zwalnianego pracownika i porównywania go z pracownikami zatrudnionymi na stanowiskach innego rodzaju. Potrzeba porównania z innymi pracownikami powstaje jednak wówczas, gdy następuje likwidacja jednego lub kilku spośród większej liczby jednakowych stanowisk i konieczne jest dokonania wyboru pracowników, z którymi zostanie zakończony stosunek pracy. Relacja z dokonania tego rodzaju porównania oraz podanie kryteriów doboru do zwolnienia powinna się znaleźć w piśmie zawierającym oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu. Sąd Najwyższy odniósł się przy tym do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2013 r. (sygn. I PK 172/12), w którym podkreślono – z czym Sąd orzekający się zgadza – iż dopiero wskazanie owych kryteriów, jako uzupełnienie ogólnie określonej przyczyny rozwiązania stosunku pracy w postaci zmian organizacyjnych implikujących zmniejszenie stanu zatrudnienia, uwidacznia cały kontekst sytuacyjny, w jakim doszło do zwolnienia konkretnej osoby i pozwala pracownikowi zorientować się, dlaczego to jemu złożono tej treści oświadczenie woli oraz podjąć ewentualną próbę podważenia zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia umowy o pracę.

Przedstawione powyżej ustalenia faktyczne zostały poczynione w oparciu o niesporne okoliczności, dodatkowo poparte dokumentami szczegółowo wymienionymi w pierwszej części uzasadnienia, których prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a nadto na podstawie zbieżnych ze sobą – w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy – zeznań wszystkich przesłuchanych w sprawie świadków i stron.

Wbrew twierdzeniom zawartym w odpowiedzi na pozew, materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie nie daje podstaw do przyjęcia, by powód w chwili wypowiedzenia mu umowy o pracę znał zastosowane przez pracodawcę kryteria doboru do zwolnienia jego osoby. Kryteria te nie zostały zawarte w treści oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę, ani też, nawet przy założeniu dopuszczalności takiej możliwości, nie zostały sformułowane ustnie przy wręczaniu powodowi przedmiotowego oświadczenia. Okoliczność ta pozostaje w istocie bezsporna, albowiem ani świadek A. S. (obecna podczas pierwszej części rozmowy towarzyszącej wręczeniu wypowiedzenia umowy o pracę), ani sam prezes zarządu M. M. nie zeznali, by powodowi były wskazane kryteria doboru do zwolnienia. Wręcz przeciwnie – prezes zarządu zeznał, iż rozmowa na temat przyczyn rozwiązania umowy ograniczała się jedynie do wskazania powodowi, iż podjął on decyzję o redukcji ilości brygad, co skutkowało likwidacją stanowiska pracy powoda.

Brak wskazania w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę kryteriów doboru do zwolnienia, a także brak choćby ustnego poinformowania powoda o tych kryteriach narusza prawo w zakresie wymogu konkretyzacji i jasności przyczyny, co musi skutkować uwzględnieniem powództwa. Sam fakt przekonania osób podejmujących decyzję o zakończeniu stosunku pracy z powodem o istnieniu uzasadnionych kryteriów doboru powoda do zwolnienia w postaci długotrwałej absencji w pracy nie może być bowiem utożsamiany z poinformowaniem powoda o tych kryteriach. Dopiero wskazanie powodowi tego kryterium skutkuje obowiązkiem sądu w zakresie badania tak jego dopuszczalności, jak i zasadności (w szczególności w porównaniu do pozostałych pracowników zajmujących analogiczne stanowiska) w kontekście wymogu uzasadnienia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę, o którym mowa w art. 45 k.p. W niniejszej sprawie nie doszło jednak do poinformowania powoda o kryterium doboru do zwolnienia. Sąd dodatkowo zwraca również uwagę, że w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę mowa jest o zmniejszeniu ilości brygad rejonowych z 7 do 6 w sytuacji, gdy w istocie doszło do zmniejszenia ilości brygad z 7 do 5, a skoro na stanowisku mistrzów rejonowych pozostało 6 osób, to należało dokonać doboru do zwolnienia jednej z nich. Oświadczenie zawiera zatem w istocie nieprawdziwą informację, którą można by było, jak stara się to tłumaczyć strona pozwana, rozpatrywać w charakterze pomyłki, gdyby powodowi była znana treść Zarządzenia nr (...), której to okoliczności powód przeczy (przedmiotowe zarządzenie zostało wydane podczas nieobecności powoda w pracy). Na marginesie wskazać należy również, iż choć sąd nie wnika w celowość likwidacji stanowiska pracy, uznając, że pracodawca ma prawo kształtować strukturę organizacyjną zakładu pracy według swojego uznania, to likwidacja dwóch brygad w październiku 2015 r. nie stanowiła konsekwencji restrukturyzacji polegającej na docelowym wydzieleniu ze struktur spółki tzw. usług serwisowych sieci ciepłowniczych poprzez przekazywanie ich do wykonywania innemu samodzielnemu podmiotowi, albowiem (...) SERWIS sp. z o.o. powstała dopiero w lutym 2016 r., a pierwszych pracowników przejęła we wrześniu 2016 r. Co więcej, w myśl art. 23 ¹ § 6 k.p. przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy.

W ocenie Sądu materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu nie dawał natomiast podstawy do przyjęcia, by powód został zwolniony z pracy z uwagi na swoją działalność związkową. Pozwana spółka okoliczności tej zdecydowanie zaprzeczyła, zaś żaden z przesłuchanych w sprawie świadków nie potwierdził, by prezes spółki posiadał wiedzę o jakiejkolwiek aktywności związkowej powoda. Co więcej, również sam powód wskazał, iż nie wie, jakimi informacjami na temat jego działalności związkowej dysponował pracodawca. Także przedłożona przez pracodawcę i niezakwestionowana przez powoda informacja o podwyżkach przyznanych pracownikom spółki w maju/czerwcu 2016 r. nie świadczy w żaden sposób o dyskryminacji członków związku zawodowego (...), skoro na 24 członków tego związku zawodowego 22 otrzymało podwyżki już w maju 2016 r., a jedynie 2 w czerwcu 2016 r. z wyrównaniem od maja 2016 r. (jeden z członków ww. związku zawodowego nie otrzymał podwyżki, gdyż 2 czerwca 2016 r. został zwolniony z pracy).

W myśl art. 47 ¹ k.p. odszkodowanie, o którym mowa w ww. art. 45 k.p., przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia w przypadku powoda wynosił 3 miesiące (art. 36 § 1 pkt 3 k.p.c.), a jedynie z uwagi na treść art. 36 ¹ §1 k.p. został skrócony do 1 miesiąca, stąd też Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 16.963,71 zł, stanowiącą trzymiesięczne wynagrodzenie liczone według zasad jak ekwiwalent za urlop (wysokość ekwiwalentu wyliczona przez stronę pozwaną pozostawała poza sporem).

Podstawę zasądzenia odsetek stanowił art. 481 k.c. (znajdujący zastosowanie na podstawie art. 300 k.p.), w myśl którego wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie, choćby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odsetki od pierwotnie dochodzonej kwoty zasądzono od dnia następującego po dniu doręczenia pozwu (powód domagał się zasądzenia odsetek od tej kwoty od dnia doręczenia pozwu, stąd też w punkcie II wyroku oddalono powództwo w pozostałym zakresie), a od kwoty, o którą rozszerzono powództwo, od dnia następnego po dniu doręczenia pisma rozszerzającego powództwo.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na treści art. 98 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie powód reprezentowany był przez profesjonalnego pełnomocnika – radcę prawnego, którego minimalne wynagrodzenie, w związku z przedmiotem sprawy, wynosiło 360 zł (§ 9 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 26 października 2016 r. w zw. z §2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w myśl którego do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji) i taką też kwotę zasądzono od pozwanej na rzecz powoda w punkcie III wyroku.

Zgodnie z treścią art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2006.167.1398 ze zm.) kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator lub prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy. W myśl art. 35 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w sprawach z zakresu prawa pracy pobiera się opłatę podstawową w kwocie 30 złotych wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa 50.000 złotych, pobiera się od wszystkich pism procesowych opłatę sądową. W niniejszej sprawie wartość przedmiotu sporu wynosiła mniej niż 50.000 złotych, stąd też powód był zwolniony od ponoszenia opłaty od złożonego pozwu, wynoszącej 5% wartości przedmiotu sporu zgodnie z art. 13 cytowanej ustawy. Wobec przegrania sprawy przez pozwaną spółkę, Sąd kierując się treścią ww. art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nakazał pobrać od niej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 847 zł stanowiącą 5% wygranej przez powoda sumy (punkt IV wyroku).

Jak stanowi art. 477 ² k.p.c., zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika, stąd też orzeczono w punkcie V sentencji.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

31.01.2017 r.