Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Piotr Szarek

Protokolant – st. sekretarz sądowy Beata Brocka

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. T.

przeciwko S. T.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, ewentualnie o obniżenie alimentów

oddala powództwa

Sygn. akt VIII RC 309/17

UZASADNIENIE

Powód P. T. wniósł pozew przeciwko S. T. o uchylenie z dniem 1 sierpnia 2017 r. świadczeń alimentacyjnych w kwocie 400 zł miesięcznie, określonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 lutego 2003 r., wydanym w sprawie
o sygnaturze akt X RC 1893/02.

W uzasadnieniu pozwu powód m.in. wskazał, iż: pozwana ukończyła 21 lat; jest na ostatnim semestrze studiów wyższych licencjackich; w dniu 21 stycznia 2017 r. powód uległ wypadkowi komunikacyjnemu i na skutek doznanego uszczerbku na zdrowiu jest niezdolny do wykonywania pracy zarobkowej; powód ma ustalony znaczny stopień niepełnosprawności; powództwo jest oparte o art. 133 § 3 k.r.o.

W odpowiedzi na pozew (k. 23) pozwana S. T. wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana m.in. wskazała, iż: alimenty na poziomie 400 zł miesięcznie zostały ustalone w 2003 r., pomimo tego, że na przestrzeni lat wydatki związane z utrzymaniem pozwanej znacznie wzrosły, a powód nie partycypował w dodatkowych kosztach związanych z utrzymaniem pozwanej; pozwana zamierza kontynuować naukę na kolejnym stopniu studiów wyższych i nie ma możliwości podjęcia pracy zarobkowej.

Na rozprawie w dniu 6 listopada 2017 r. powód P. T. zgłosił ustnie do protokołu żądanie ewentualne w postaci obniżenia alimentów do poziomu 200 zł miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. T., urodzona w dniu (...) w S. pochodzi ze związku małżeńskiego P. T. i B. T..

Wyrokiem z dnia 13 lutego 2003 r., wydanym w sprawie o sygnaturze akt X RC 1893/02 Sąd Okręgowy w Szczecinie rozwiązał przez rozwód związek małżeński rodziców S. T. i m.in. zasądził od P. T. na rzecz małoletniej wówczas S. T. alimenty w kwotach po 400 zł miesięcznie.

Od 2003 r. alimenty na rzecz S. T. nie były podwyższane.

Niesporne, a nadto dokumenty w aktach sprawy X RC 1893/02:

–

odpis skrócony aktu urodzenia S. T., k. 7;

–

wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 lutego 2003 r., k. 64.

W czasie orzekania w sprawie rozwodowej:

–

S. T. miała ukończone 7 lat;

–

P. T. był zatrudniony w Urzędzie Celnym w S. i z tego tytułu uzyskiwał wynagrodzenie za pracę na poziomie ok. 1 600 zł netto miesięcznie;

–

B. T. była zatrudniona w biurkach rachunkowych i otrzymywała z tego tytułu wynagrodzenie w łącznej kwocie 460 zł netto miesięcznie.

Dowody – dokumenty w aktach sprawy X RC 1893/02:

–

zaświadczenie o zarobkach P. T., k. 6,

–

lista płac P. T., k. 44,

–

listy płac B. T., k. 45 – 55,

–

protokół rozprawy z dnia 13 lutego 2003 r., k. 60 – 63.

Obecnie P. T.: ma ukończone 46 lat; ma ustalony znaczny stopień niepełnosprawności; nie jest zdolny do pracy; od października 2017 r. pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy w kwocie ok. 1 600 zł netto miesięcznie; jest właścicielem mieszkania przy ul. (...) w S. o powierzchni 51 m ², którego miesięczny koszt utrzymania wynosi 650 zł miesięcznie wraz z opłatami za media; nie ma zobowiązań z tytułu pożyczek, kredytów; jest współwłaścicielem w 1/32 udziału w nieruchomości gruntowej (nieużytki rolne)
o powierzchni 2 ha, położonej w K., gmina G. i z tego tytułu płaci podatek od nieruchomości w kwocie 5 zł rocznie; przyjmuje leki, które kosztują ok. 30 zł miesięcznie; korzysta ze wsparcia swoich rodziców w postaci spożywania u nich posiłków; spłaca grzywnę oraz koszty postępowania karnego w kwotach po ok. 270 zł miesięcznie w związku
z popełnieniem przestępstwa jako funkcjonariusz służby celnej; płaci dobrowolnie alimenty zasądzone na rzecz S. T. w kwotach po 400 zł miesięcznie.

W dniu 21 stycznia 2017 r. P. T. doznał urazu wielonarządowego w wyniku wypadku komunikacyjnego, co doprowadziło do jego całkowitej niezdolności do pracy. W toku zdarzenia z dnia 21 stycznia 2017 r. w samochód prowadzony przez P. T. – na terenie S. – uderzył tramwaj i obecnie jest prowadzone postępowanie karne, w którym jako sprawca przedmiotowego wypadku jest wskazywany motorniczy tramwaju. P. T. nie inicjował jeszcze sprawy cywilnej przeciwko zakładowi ubezpieczeń, który świadczył ochronę ubezpieczeniową spółce odpowiedzialnej za tramwaje w S., chociaż ze stosownym roszczeniem ma zamiar wystąpić.

Dowód:

–

zeznania powoda P. T., k. 65 – 66,

–

karty informacyjne leczenia szpitalnego, k. 5 – 7, 8,

–

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, k. 9,

–

postanowienie w przedmiocie rozłożenia kary grzywny i kosztów postępowania na raty, k. 62.

Obecnie S. T.: ma ukończone 22 lata; w czerwcu 2017 r. ukończyła studia licencjackie z zakresu położnictwa; jest na II roku studiów z zakresu pielęgniarstwa oraz na I roku studiów z magisterskich z zakresu położnictwa – oba kierunki realizuje w trybie stacjonarnym; od poniedziałku do piątku w godzinach od 10.00 do 17.00 jest na uczelni w związku z nauką; dodatkowo poza studiami jest wolontariuszem (...) Fundacji (...), gdzie raz
w tygodniu przez dwie godziny prowadzi zajęcia w ramach „szkoły rodzenia”; jest wraz z mamą współwłaścicielką mieszkania, które jest wynajmowane i z tego tytułu uzyskuje dochód w kwocie 270 zł miesięcznie; zamieszkuje obecnie z mamą oraz z obecnym mężem mamy; na studiach nie otrzymuje żadnego stypendium; z uwagi na znaczną wadę wzroku korzysta z soczewek kontaktowych, które kosztują ok. 50 zł miesięcznie; z racji studiowania nie ma możliwości podjęcia zatrudnienia; jest leczona ortodontycznie, gdzie koszty tego leczenia od 8 czerwca
2016 r. wyniosły 9 830 zł.

Obecnie S. T. jako licencjonowana położna mogłaby uzyskać wynagrodzenie za pracę na poziomie 1 700 zł miesięcznie, a studia zaoczne kosztują 4 000 zł za semestr. Średniomiesięczne koszty utrzymania S. T. w zakresie kosztów wyżywienia, zakupu odzieży, obuwia, bielizny, zakupu środków higienicznych opiewają co najmniej na kwotę 1 100 zł.

Dowód:

–

zeznania pozwanej S. T., k. 66 – 67,

–

zaświadczenie z PUM, k. 31,

–

podanie o przyjęcia na studia z zakresu położnictwa, k. 32 – 33,

–

zaświadczenie o kosztach leczenia, k. 36,

–

zaświadczenie o wadzie wzroku, k. 37,

–

potwierdzenia zamówień soczewek kontaktowych, k. 38 – 48.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo P. T. o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, ewentualnie o obniżenie alimentów okazało się bezzasadne.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach sprawy X RC 1893/02, albowiem strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści tychże dokumentów i jednocześnie Sąd nie powziął wątpliwości, co do wiarygodności przedmiotowych dokumentów.

Ponadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania stron, albowiem korespondowały one z treścią dowodów z dokumentów zgromadzonych w sprawie, które z wyżej podanych względów zostały uznane przez niniejszy Sąd za wiarygodne, a nadto w sprawie nie ujawniły żadne okoliczności, które by podważały wiarygodność wypowiedzi stron.

Powództwo P. T. o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego zostało oparte o art. 133 § 3 k.r.o. Zgodnie z powołanym unormowaniem, rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Powód wywodził swoje roszczenie o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego z przesłanki nadmiernego uszczerbku, którego doznaje wskutek łożenia alimentów na rzecz córki S. T.. W odniesieniu do powyższych twierdzeń pozwu rolą Sądu było ustalenie, czy istotnie łożenie alimentów w kwotach po 400 zł miesięcznie powoduje niemożność zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych przez powoda. Obecnie powód otrzymuje świadczenie rentowe w kwocie 1 600 zł miesięcznie, z czego kwotę 650 zł przeznacza na utrzymanie mieszkania, a 400 zł przekazuje na rzecz S. T. tytułem alimentów. Z pozostałej kwoty 550 zł uiszcza kwotę ok. 270 zł jako ratę grzywny oraz kosztów sądowych w związku ze skazaniem za przestępstwo popełnione w okresie, gdy powód był funkcjonariuszem Służby Celnej. Pozostałą niewielką kwotę przeznacza na bieżące utrzymanie.

W ocenie Sądu, spłacana grzywna oraz koszty sądowe ze sprawy karnej nie mają pierwszeństwa przed obowiązkiem alimentacyjnym, albowiem nie są to podstawowe potrzeby powoda, ale obowiązek, który wyniknął z zawinione przestępczego zachowania powoda. Odliczenie przedmiotowej spłaty powoduje, że powód posiada dochód, który pozwala na zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych nawet po uiszczeniu na rzecz córki świadczeń alimentacyjnych.

Zdaniem Sądu, rozważając na gruncie art. 133 § 3 k.r.o., czy ziściły się przesłanki do ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego Sąd nie może abstrahować również od innych unormowań k.r.o., które regulują kwestię obowiązku alimentacyjnego. W konsekwencji, Sąd jest zobligowany uwzględniać również normę prawną wyrażoną w art. 135 § 1 k.r.o., która nakazuje badanie możliwości zarobkowych i majątkowych obowiązanego do alimentów. W okolicznościach niniejszej sprawy powód może polepszyć swoją sytuację majątkową zbywając udział w nieruchomości gruntowej, a także – nie przesądzając oczywiści kwestii ewentualnego rozstrzygnięcia sprawy – zainicjować sprawę cywilną przeciwko podmiotowi (lub ubezpieczycielowi), który jak wskazywał P. T. jest odpowiedzialny za wypadek komunikacyjny ze stycznia 2017 r., który spowodował utratę przez powoda zdolności do pracy. W toku ewentualnej sprawy cywilnej powód może np. już w ramach zabezpieczenia otrzymywać świadczenie, które będzie stanowiło różnicę pomiędzy dochodem obecnie uzyskiwanym, a dochodem, który by uzyskiwał, gdyby nie uległ wypadkowi. Podkreślenia wymaga przy tym okoliczność, że brak wyroku skazującego sprawcę wypadku nie stanowi formalnej przeszkody do zainicjowania powołanej sprawy cywilnej.

Niezależnie od powyższego, gdyby rozpatrywać żądanie pozwu w oparciu o przesłankę z art. 133 § 3 k.r.o. w postaci niedokładania przez dziecko starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, to również i tak sformułowane żądanie nie zasługiwałoby na uwzględnienie. W ocenie bowiem Sądu, pozwana S. T. dokłada wszelkich możliwych starań, aby uzyskać możność samodzielnego utrzymania się. W szczególności należy wskazać, iż konsekwentnie z sukcesami pobiera naukę na dwóch kierunkach studiów (pielęgniarstwo i położnictwo), co pozwoli jej na podjęcie pracy zarobkowej pozwalającej na samodzielne utrzymanie się.

Przechodząc do dalszej części rozważań należy wskazać, iż nawet gdyby żądanie pozwu rozpatrywać na gruncie normy prawnej wyrażonej w art. 138 k.r.o., która stanowi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego, to i tak nie byłoby podstaw do uwzględnienia powództwa.

Przez zmianę stosunków rozumie się m.in. zwiększenie, zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanych do alimentacji wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania m.in. poprzez ustalenie wygaśnięcia danego obowiązku alimentacyjnego ( vide: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. prof. dr hab. Krzysztofa Pietrzykowskiego, 2. wydanie, Wydawnictwo C.H. Beck, s. 1123).

W ocenie Sądu, przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że od ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów nie nastąpiła istotna zmiana okoliczności w rozumieniu art. 138 k.r.o., która uprawniałaby Sąd do żądanej przez powoda ingerencji w jego obowiązek alimentacyjny wobec pozwanej. W celu uniknięcia zbędnych powtórzeń Sąd wyraża bowiem powyżej zaprezentowane stanowisko, że możliwości zarobkowe i majątkowe powoda (w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o.) są takie, że jest w stanie wywiązywać się z obowiązku alimentacyjnego na dotychczas ustalonym poziomie. W odniesieniu zaś do pozwanej brak jest podstaw do uznania, że uzyskała ona zdolność samodzielnego utrzymania się, czy też, że od ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów zmalały koszty związane z jej utrzymaniem.

W odniesieniu do żądania ewentualnego (tj. obniżenia alimentów do 200 zł miesięcznie), to Sąd wyraża zapatrywanie, że powód mógł dokonać przedmiotowego zgłoszenia roszczenia do protokołu w oparciu o art. 193 § 2 ¹ k.p.c. W sytuacji nawet, gdyby nie przyjąć powyższego zapatrywania, to i tak istniała możność zbadania przez Sąd, czy istnieją podstawy do obniżenia alimentów, albowiem w żądaniu ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, zawarte jest również żądanie jego obniżenia i dlatego można w sprawie wyrokować o obniżeniu obowiązku alimentacyjnego, uznając że było objęte żądaniem pozwu i nie powoduje to zasądzenie ponad żądanie ( vide: m.in. wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 12 maja 2014 r., II Ca 224/14, LEX nr 1682435). W ocenie Sądu, ze względów powoływanych już powyżej – ani możliwości majątkowe powoda, ani sytuacja uprawnionej do alimentów nie uzasadniała jakiejkolwiek treści w istniejący obowiązek alimentacyjny.

Mając na względzie całokształt powyższych ustaleń orzeczono, jak w wyroku z dnia
20 listopada 2017 r.