Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Piotr Szarek

Protokolant – sekretarz sądowy Wioletta Rucińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 października 2017 r. w S.

sprawy z powództwa T. B. (1)

przeciwko A. B. (1)

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

I  ustanawia z dniem 30 kwietnia 2017 r. rozdzielność majątkową w małżeństwie T. B. (1) i A. B. (1), zawartym w dniu 21 września 2002 r. w R., akt małżeństwa nr 18/2002 sporządzony przez Urząd Stanu Cywilnego w R.;

II  oddala powództwo w pozostałej części;

III  zasądza od pozwanej A. B. (1) na rzecz powoda T. B. (1) kwotę 300 zł (trzystu złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu i jednocześnie odstępuje od obciążania pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda w pozostałej części.

Sygn. akt VIII RC 180/17

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 21 kwietnia 2017 r. powód T. B. (1) – reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata – wniósł
o ustanowienie z dniem 17 października 2016 r. rozdzielności majątkowej w swoim małżeństwie z pozwaną A. B. (1).

W uzasadnieniu pozwu m.in. wskazano, iż: strony zawarły małżeństwo
w 2002 r.; pozwem z dnia 17 października 2016 r. A. B. (1) wniosła do Sądu Okręgowego w Szczecinie o rozwiązanie jej małżeństwa przez rozwód; w chwili składania pozwu o rozwód strony żyły już w faktycznym rozłączeniu i nastąpił między nimi trwały i zupełny rozkład pożycia.

W odpowiedzi na pozew pozwana A. B. (1) – reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata – wniosła o ustanowienie rozdzielności majątkowej między stronami z dniem wydania wyroku.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew m.in. wskazano, iż: do kwietnia 2017 r. strony zamieszkiwały wspólnie i pozwany utrzymywał rodzinę; pozwana nie zaciągała żadnych zobowiązań; pozwana nie uniemożliwia ani nie utrudnia pozwanemu zarządu majątkiem wspólnym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. B. (1) i A. B. (1) zawarli związek małżeński w dniu 21 września 2002 r. Obecnie pomiędzy nimi przed Sądem Okręgowym w Szczecinie, w sprawie
o sygnaturze akt X RC 2497/16, jest prowadzona sprawa o rozwód. Sprawa rozwodowa została zainicjowana przez A. B. (1) w dniu 17 października 2016 r. Małżonkowie nie zawierali umów majątkowych małżeńskich.

Niesporne.

Od 2007 r. T. B. (1) i A. B. (1) zamieszkiwali w Holandii. W (...) urodził się syn stron J. B., a w (...) urodziła się córka stron M. B. (1).
W czasie pobytu w Holandii w 2014 r. – w wieku 9 lat – zmarła najstarsza córka stron A. B. (2).

W czasie wspólnego pobytu w Holandii T. B. (1) pracował zawodowo, a A. B. (1) zajmowała się domem i wychowaniem dzieci. Małżonkowie posiadali w Holandii wspólne rachunki bankowe oraz jeden wspólny rachunek bankowy
w Polsce.

W lipcu 2016 r. T. B. (1) zakomunikował swojej żonie A. B. (1),
że dopuścił się zdrady małżeńskiej. Od tego czasu małżonkowie mieszkali
w oddzielnych pokojach. Podjęli jeszcze próbę ratowania małżeństwa,
ale ostatecznie w dniu 17 października 2016 r. A. B. (1) zainicjowała sprawę
o rozwód i deklarowała małżonkowi, że wyprowadzi się ze wspólnego domu
z dziećmi. W grudniu 2016 r. – z inicjatywy A. T. B. założył zamek w drzwiach pokoju, który zajmowała A. B. (1).

W dniu 28 listopada 2016 r. T. B. (1) bez wiedzy A. B. (1) wypłacił ze wspólnego rachunku bankowego w Holandii kwotę 6 700 euro, a ze wspólnego rachunku bankowego w Polsce w dniu 25 listopada 2015 r. kwotę 35 000 zł. Powyższe kwoty stanowiły ok. połowy środków zgromadzonych na danych rachunkach bankowych. Po ustaleniu powyższych okoliczności A. B. (1)
w dniach 14 i 15 grudnia 2016 r. dokonała wypłaty pozostałych środków pieniężnych z rachunku bankowego w Holandii, tj. kwotę 6 600 euro oraz w dniach 23
i 29 grudnia 2016 r. z rachunku bankowego w Polsce, tj. kwotę 35 100,17 zł
i zdeponowała jej na nowo założonych rachunkach bankowych. Od tego czasu małżonkowie przestali mieć wspólne rachunki bankowe, na których byłyby zgromadzone środki pieniężne lub na który wpływało wynagrodzenie za pracę T. B. (1).

Do końca kwietnia 2017 r., jak i obecnie, T. B. (1) pokrywał wszystkie koszty związane z utrzymaniem domu w Holandii, w tym spłacał kredyt zaciągnięty na zakup przedmiotowej nieruchomości. Do końca kwietnia 2017 r. T. B. (1) dokonywał również bieżących zakupów w celu zaspokojenia m.in. potrzeb żywieniowych rodziny, a częściowo – poczynając od grudnia 2016 r. – zakupy zaczęły być finansowe przez A. B. (1) z wypłaconych przez nią środków pieniężnych.

W czasie trwania małżeństwa T. B. (1) i A. B. (1) nabyli:
w Holandii na kredyt w kwocie ok. 350 000 euro nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym, w którym zamieszkiwali wspólnie z dziećmi; nieruchomość gruntową w miejscowości G.; samochód osobowy marki R., którego formalną właścicielką jest matka T. M. B.. Do zakupu w imieniu małżonków T. i A. B. (1) nieruchomości gruntowej w Gościnie oraz do dokonywania m.in. czynności związanych z podziałem przedmiotowej nieruchomości była upoważniona M. B. (2). Na przełomie 2016/2017 roku przedmiotowe pełnomocnictwo zostało wypowiedziane M. B. (2) przez A. B. (1).

W dniu 1 marca 2017 r. A. B. (1) i T. B. (1) zawarli porozumienie rodzicielskie, w którym m.in. wskazano, że w dniu 31 maja 2017 r. A. B. (1) opuści wraz z dziećmi wspólne miejsce zamieszkania stron w Holandii i przeprowadzi się z nimi do S.. Faktycznie jednak tylko do końca kwietnia 2017 r. T. B. (1) i A. B. (1) zamieszkiwali wspólnie z dziećmi w Holandii. Pod koniec kwietnia 2017 r. A. B. (1) przeprowadziła się wraz z dziećmi do S.
i zamieszkała z nimi w lokalu mieszkalnym stanowiącym własność A. A. K.. T. B. (1) pozostał w Holandii i zamieszkuje we wspólnym domu.

Do końca września 2017 r. T. B. (1) uzyskiwał wynagrodzenie za pracę w kwocie ok. 5 300 euro miesięcznie, a od października 2017 r. uzyskuje wynagrodzenie za pracę na poziomie ok. 4 200 euro miesięcznie.

Obecnie A. B. (1) pracuje i uzyskuje wynagrodzenie za pracę na poziomie minimalnego ustawowego wynagrodzenia za pracę.

W 2016 r. i 2017 r. A. B. (1) i T. B. (1) nie zaciągnęli samodzielnie zobowiązań finansowych w postaci kredytów, pożyczek.

W toku sprawy rozwodowej udzielono A. B. (1) zabezpieczenia kosztów utrzymania rodziny i na mocy orzeczenia Sądu T. B. (1) jest zobowiązany do łożenia tytułem kosztów utrzymania rodziny kwot po 4 500 zł miesięcznie, poczynając od 1 maja 2017 r.

Dowód:

–

zeznania powoda T. B. (1), k. 120 – 122,

–

zeznania pozwanej A. B. (1), k. 123 – 125,

–

zeznania świadka M. B. (2), k. 93 – 95,

–

zeznania świadka A. D., k. 115 – 116,

–

zeznania świadka M. K., k. 116 – 118,

–

zeznania świadka J. G., k. 118 – 120,

–

porozumienie rodzicielskie, k. 24 – 25,

–

informacja o treści księgi wieczystej, k. 34 – 36,

–

informacja o kredycie hipotecznym, k. 37 – 38, 40 – 42,

–

wyciągi z rachunków bankowych, k. 74, 78, 83, 84,

–

potwierdzenie otwarcia rachunku bankowego, k. 86,

–

umowa rachunku bankowego, k. 87,

–

umowa użyczenia lokalu mieszkalnego, k. 88 – 89.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo T. B. (1) o ustanowienie rozdzielności majątkowej zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów, albowiem strony nie kwestionowały ich autentyczności oraz treści, a nadto również Sąd nie powziął wątpliwości co do ich wiarygodności.

Ponadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania stron oraz zeznania ww. świadków. W zakresie istotnym z punktu widzenia rozstrzygnięcia przedmiotu niniejszego postępowania zeznania te bowiem wzajemnie się uzupełniały, a nadto korespondowały ze sobą oraz z treścią dokumentów, które
z powyżej podanych względów zostały uznane przez niniejszy Sąd za wiarygodne.

Powództwo T. B. (1) zostało oparte o art. 52 §§ 1 i 2 k.r.o. Zgodnie
z powołanym § 1, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. W myśl § 2, rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia.
W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Jednym z ważnych powodów w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. jest długotrwała separacja małżonków, mająca swe źródło w nieporozumieniach między nimi, która sprawia, że małżonkowie tracą zdolność wykonywania aktów zarządu majątkiem wspólnym ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r., II CKN 401/00 [LEX nr 548761]). Ważnym powodem zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej nie jest jednak każdy przejaw separacji małżonków, ale tylko taki który zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 r., II CKN 1070/98 [LEX nr 50872]). Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tym dniu ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 r., II CSK 371/08 [LEX nr 490945]).

W ocenie Sądu, norma wyrażona w art. 52 § 2 k.r.o. statuuje zasadę, że rozdzielność majątkowa jest ustanawiana z chwilą wniesienia pozwu, o ile w chwili wniesienia pozwu zaistniały ważne powodu ku temu. Przekładając uwagi poczynione w poprzednim akapicie na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że zaistnienie separacji faktycznej pomiędzy małżonkami B. po lipcu 2016 r. i aż do końca kwietnia 2017 r. – przejawiające się w zamieszkiwaniu w oddzielnych pokojach
i istnieniu stanu silnego napięcia między nimi wywołanego faktem zdrady małżeńskiej – nie uniemożliwiało im współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym. Podział obowiązków jaki funkcjonował w małżeństwie stron, tj. że T. B. (2) pracuje
i zaspokaja potrzeby materialne rodziny, a A. B. (1) zajmuje się domem
i dziećmi, funkcjonował w rodzinie do czasu wyprowadzki z Holandii A. B. (1) wraz z dziećmi pod koniec kwietnia 2017 r. Zdaniem Sądu, w sprawie nie ujawniły się żadne okoliczności, które by wskazywały, że w powołanym okresie zaistniały takie sytuacje, że małżonkowie nie mogli współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym i żeby to doprowadziło do zaistnienia stanu zagrażającego interesom majątkowym rodziny. Nawet bowiem fakt wypłaty środków pieniężnych przez każdego z małżonków w listopadzie i grudniu 2016 r. nie spowodował, że dotychczasowy podział obowiązków w rodzinie przestał funkcjonować.

Odmienne od powyższego okresu przedstawia się natomiast sytuacja po przyjeździe A. B. (1) wraz z dziećmi do Polski pod koniec kwietnia 2017 r. Poza odległością, które zaczęła bowiem dzielić małżonków – co można zniwelować poprzez środkami komunikacji na odległość – pojawił się nowy stan, w którym A. B. (1) nie korzysta już wraz z dziećmi z lokalu, który jest opłacany przez T. B. (1). A. B. (1) poczynając od końca kwietnia 2017 r. nie ma już możliwości korzystania z dóbr, które za wynagrodzenie za pracę zakupuje do domu w Holandii T. B. (1). Powyższą okoliczność zauważa również Sąd Okręgowy w sprawie rozwodowej, który obliguje T. B. (1) do łożenia – poczynając od maja
2017 r. – tytułem kosztów utrzymania rodziny kwot po 4 500 zł miesięcznie.

Sąd ma świadomość tego, że data ustanowienia rozdzielności majątkowej ma znaczenie dla kwestii podziału majątku wspólnego pomiędzy małżonkami, a w realiach niniejszej sprawy data ta ma wpływ na kwestie uwzględnienia przy podziale majątku wspólnego rat kredytu hipotecznego spłacanego przez powoda oraz uzyskiwanego przez niego wynagrodzenia za pracę. Sąd ma również świadomość tego, że stan separacji faktycznej, a następnie wyjazd pozwanej z dziećmi do Polski zostały spowodowany zachowaniem powoda, tj. zdradą małżeńską. Niemniej nie sposób uznać, że poczynając od końca kwietnia 2017 r. – kiedy małżonkowie mieszkają już w innych krajach, a powód jest zobowiązany do przekazywania kwot po 4 500 zł miesięcznie – zaistniały stan nie utrudnia zarządu majątkiem wspólnym. W ocenie Sądu, od końca kwietnia 2017 r. należy umożliwić stronom funkcjonowanie „na własny rachunek” i otwarcie drogi do podziału majątku wspólnego, albowiem nie ma już racjonalnych argumentów, które by przemawiały za utrzymywaniem po tej dacie stanu wspólności majątkowej. Na chwilę zamknięcia rozprawy w niniejszej sprawie nie ma podstaw do uznania, że stan separacji faktycznej pomiędzy stronami nie ma charakteru trwałego i nieodwracalnego, a tym samym nie sposób uznać, że de facto czas trwania postępowania sądowego ma być jedyną przesłanką do ustanowienia rozdzielności majątkowej z chwilą wyrokowania. Jak już bowiem sygnalizowano, z końcem kwietnia 2017 r. zostały zerwane praktycznie wszelkie więzi faktyczne pomiędzy małżonkami i gdyby hipotetycznie z początkiem maja 2017 r. Sąd miałby możliwość wyrokowania w sprawie, to właśnie z końcem kwietnia 2017 r. ustanowiłby rozdzielność majątkową pomiędzy stronami. Ustawodawca dostrzega powyższą kwestię, skoro powołaną zasadą czyni ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem wniesienia pozwu. W realiach niniejszej sprawy Sąd uznał, że dopiero po faktycznym przyjeździe do Polski pozwanej zaistniały podstawy do ustanowienia rozdzielności majątkowej i dlatego dopiero z dniem 30 kwietnia 2017 r., a nie z dniem 21 kwietnia 2017 r., kiedy to złożono pozew w niniejszej sprawie, Sąd częściowo uwzględnił żądaniem pozwu. Sąd ustanowił rozdzielność z dniem 30 kwietnia 2017 r., albowiem żadna ze stron i świadków nie byli w stanie wskazać datą dzienną, kiedy „pod koniec kwietnia” przyjechała do Polski pozwana. Z uwagi na to, że kwiecień ma 30 dni i 30 kwietnia jest datą przypadającą „pod koniec kwietnia”, to właśnie z tą datą ustanowiono rozdzielność majątkową w małżeństwie stron.

Z tych też względów orzeczono, jak w punktach I i II wyroku.

O kosztach procesu należnych od pozwanej na rzecz powoda orzeczono
w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 102 k.p.c. oraz zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Niezbędnym kosztem w niniejszej sprawie była opłata od pozwu uiszczona przez powoda w wysokości 200 zł – zgodnie z art. 27 pkt 6 u.k.s.c. Nadto stosownie do treści art. 98 § 3 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 7 ww. rozporządzenia stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego
o zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami – 720 zł.

Opłatę od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł strona powodowa uiściła w oparciu o art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz.U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635 ze zm.) w związku z częścią IV załącznika do ww. ustawy w postaci wykazu przedmiotów opłaty skarbowej, stawki tej opłaty oraz zwolnienia.

Uwzględniając całokształt powyższych okoliczności należało uznać, iż – co do zasady – pozwana winna była zwrócić powodowi łączną kwotę 937 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Niemniej nie można było tracić z pola widzenia okoliczności, że powód częściowo – co do daty ustanowienia rozdzielności majątkowej – przegrał niniejszą sprawę, a nadto pozwana, przy której zamieszkują dzieci i którą ma dużo gorzej płatną pracę od powoda nie byłaby w stanie bez uszczerbku dla swojej rodziny uiścić w całości przedmiotowych kosztów. W związku z tym – w ocenie Sądu – w realiach sprawy zaistniała szczególność okoliczność w rozumieniu art. 102 k.p.c., która zobligowała Sąd do częściowego zwolnienia pozwanej z obowiązku zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda i w rezultacie Sąd zasądził z powyższego tytułu na rzecz powoda jedynie kwotę 300 zł.

Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie III wyroku.