Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 20 września 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Milko

Protokolant: stażysta Anna Wojtczak

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2016 roku w Szczecinie

sprawy

z powództwa (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we W.

przeciwko R. W. (1)

o zapłatę

oddala powództwo w całości.

Sędzia Małgorzata Milko

Sygn. akt III C 1248/15

UZASADNIENIE

(w postępowaniu uproszczonym)

Dnia 29 września 2015 r. powód (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we W. wniósł przeciwko R. W. (2) pozew do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w którym zażądał zasądzenia kwoty 3 699,05 zł wraz z odsetkami:

- umownymi od kwoty 2 680,29 zł od dnia 24 września 2015 r. do dnia zapłaty w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP;

- ustawowymi od kwoty 958,16 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwana 14 marca 2013 r. zawarła z (...) Finanse spółką akcyjną z siedzibą we W. umowę o kredyt. Zgodnie z warunkami umowy pozwana była zobowiązana, do comiesięcznego dokonywania wpłat na rachunek wskazany w treści umowy w wysokościach i terminach określonych w harmonogramie spłaty. Pozwana nie uiszczała rat należności wynikającej z umowy i po jej stronie powstało zadłużenie w kwocie dochodzonej pozwem. Powyższą wierzytelność powód nabył na mocy umowy przelewu wierzytelności z dnia 1 września z 2013 r. Na dochodzoną kwotę składały się: 2 680,29 zł tytułem kapitału, 958,16 zł tytułem odsetek naliczonych na podstawie art. 359 § 2 k.c.; 39 zł tytułem kosztów monitów i upomnień (3 pisma po 13 zł każde) oraz kwota 21,60 zł tytułem pakietu usług dodatkowych w wysokości (2,70 zł za każdy miesiąc trwania umowy)

Postanowieniem z dnia 12 października 2015 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi, zgodnie z treścią przepisu art. 505 [33] k.p.c.

Podczas rozprawy w dniu 16 lutego 2016 r. R. W. (2) oświadczyła, że zawarła umowę o kredyt na zakup sprzętu elektronicznego, ale nie pamięta dla kogo. Ponadto wskazała, że o obowiązku zapłaty powyższego zobowiązania orzekł już Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie.

Podczas rozprawy w dniu 12 kwietnia 2016 r. pozwana podniosła, że sprawa o sygnaturze IV Ko 13/16, przeprowadzona przed Sądem Rejonowym Szczecin – P. i Zachód dotyczy tej samej umowy, co niniejsze postępowanie. Podczas tej rozprawy, a także rozpraw mających miejsce w dniu 16 czerwca 2016 r. oraz 20 września 2016 r. pozwana oświadczyła, że spłaca swoje zadłużenie wobec powoda, na dowód czego okazywała dowody wpłaty.

W dalszym toku procesu stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Dnia 14 marca 2013 r. R. W. (2) zawarła z (...) Finanse spółką akcyjną z siedzibą we W. umowę kredytu konsumenckiego na zakup towarów i usług o numerze (...). Przedmiotem umowy kupna sprzedaży był U. D. (...) o wartości 2 800 zł. Zgodnie z postanowieniami umowy, kredytodawca udzielił kredytobiorcy kredytu w kwocie 2 776,28 zł na okres od 14 marca 2013 r. do 14 marca 2015 r. Kwota kredytu obejmowała prowizję w wysokości 33,10 zł oraz opłatę z tytułu dodatkowego ubezpieczenia w kwocie 243,18 zł. Pozostałą kwotę – 300 zł kupujący miał uiścić na rzecz sprzedawcy (pkt I 2). Od kwoty udzielonego kredytu kredytodawca naliczał odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Zgodnie z pkt I 9 kredytobiorczyni, w związku z zawartą umową, zobowiązała się do spłaty kwoty kredytu wraz z odsetkami, prowizją, opłatą za ubezpieczenie oraz opłatą za usługi dodatkowe. W myśl pkt II 1 i 2 umowy spłata kredytu miała nastąpić w co miesięcznych ratach, płatnych do 14 dnia każdego miesiąca, w wysokości 145,65 zł, przy czym ostatnia rata stanowiła ratę wyrównawczą i wynosiła 160,60 zł. Zgodnie z pkt III 1 umowy niespłacanie rat kredytu w ustalonym terminie powodowało powstanie zadłużenia przedterminowego, od którego pobierano odsetki karne w wysokości odsetek maksymalnych, równych odsetkom umownym. W punkcie III 3 umowy strony ustaliły, że wysokość listownego upomnienia lub wezwania do zapłaty wynosić będzie 13 zł. Punkt III 5 umowy stanowił, iż w przypadku nieuregulowania w terminach określonych w umowie dwóch pełnych rat kredytu konsumenckiego, kredytodawca będzie mógł wypowiedzieć umowę, po uprzednim wezwaniu kredytobiorczyni do zapłaty zaległych rat lub ich części. Termin wypowiedzenia umowy wynosił 30 dni.

Dowód:

- umowa - k. 26-28.

Dnia 30 sierpnia 2013 r. (...) Finanse spółka akcyjna z siedzibą we W. zawarła z (...) Bankiem spółką akcyjną z siedzibą we W. umowę przelewu wierzytelności. Zgodnie z §4 ust. 1 zbywca wierzytelności na mocy tej umowy przeniósł na nabywcę każdą z wierzytelności wchodzących w skład (...). Zgodnie z § 4 ust. 2 i § 1 przejecie portfela nastąpiło z dniem 1 września 2013 r. Pojęcie portfela wierzytelności strony zdefiniowały jako wszystkie określone wierzytelności. Lista przenoszonych wierzytelności została zawarta w załączniku numer 1 do umowy, stanowiącym jej integralną część (§11 ust. 7).

Dowód:

- umowa - k. 20-25.

Pismem z dnia 18 grudnia 2013 r. (...) Bank spółka akcyjna z siedzibą w W. zawiadomiła Prokuraturę Rejonową S. – Zachód w S. o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez osobę podającą się za R. W. (2), polegającym na doprowadzeniu zawiadamiającego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 2 776,28 zł. Poszkodowany złożył wniosek o zobowiązanie sprawcy do naprawienie szkody.

Dowód:

- zawiadomienie k. 1 akt IV K 375/14.

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2014 r. R. W. (1) została uznana za winną popełnienia zarzucanego jej czynu, tj., że w dniu 14 marca 2013 r. w P. w celu osiągniecia korzyści majątkowej doprowadziła (...) Finanse spółkę akcyjną z siedzibą we W. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 2 776,28 zł w ten sposób, że w punkcie obsługi klienta sklepu (...) mieszczącego się w P. przy ul. (...) zawarła umowę kredytu konsumenckiego na zakup towarów i usług nr (...) na zakup komputera U. D. (...) składając fałszywe oświadczenie co do zatrudnienia w firmie (...) S.C. R. L. M. P. oraz osiąganych z tego tytułu dochodów, wprowadzając tym samym w błąd przedstawiciela banku, co do zamiaru wywiązania się z warunków podpisanej umowy. W punkcie III wyroku Sąd na podstawie art. 46 §1 k.k. orzekł wobec R. W. (1) obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz (...) Bank spółki akcyjnej z siedzą we W. kwoty 2 776,28 zł.

Dowód:

- wyrok k. 135 akt IV K 375/14.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Powód, jak wynika z treści uzasadnienia żądania pozwu, wywodzi roszczenie z umowy kredytu konsumenckiego na zakup towarów i usług o nr (...) z dnia 14 marca 2013 r., na podstawie której oddał pozwanej do dyspozycji kwotę 2 776,28 zł, która zobowiązała się tę kwotę zwrócić.

Zgodnie z treścią przepisu art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (tekst jednolity z 2002r. Dz. U. Nr 72, poz. 665 ze zmianami) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Na dochodzoną pozwem kwotę składały się: 2 680,29 zł tytułem kapitału, 958,16 zł tytułem odsetek naliczonych na podstawie art. 359 § 2 k.c.; 39 zł tytułem kosztów, monitów i upomnień (3 pisma po 13 zł każde) oraz kwota 21,60 zł tytułem pakietu usług dodatkowych w wysokości 2,70 zł miesięcznie.

Pozwana przyznała, że zawarła umowę kredytu, z której powód wywodzi roszczenie, wskazała jednak, że obowiązek zapłaty udzielonej kwoty kredyt został już orzeczony wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin P. i Zachód w S.. Sąd miał na uwadze, że zawiązanie przez pozwaną umowy kredytu z 14 marca 2013 r. zostało zakwalifikowane jako wypełniające znamiona czynu zabronionego stypizowanego w art. 286 § 1 k.k. Wyrokiem z 25 listopada 2014 r. R. W. (1) została uznana za winną zarzucanego jej czynu. Orzeczenie to jest prawomocne. Okoliczność ta w istotny sposób wpłynęła na niniejsze postępowanie. W pierwszej kolejności wskazać bowiem należy, że zgodnie z przepisem art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną. Związanie to sprowadza się do tego, że Sąd w postępowaniu cywilnym nie może poczynić odmiennych ustaleń, aniżeli Sąd karny, jednakże jedynie w zakresie stanu faktycznego popełnionego przestępstwa, czyli osoby sprawcy, przedmiotu przestępstwa oraz czynu przypisanego oskarżonemu (tak Sąd Najwyższy w Wyroku z 25 listopada 2015 r. (sygn. akt II CSK 683/14, LEX 1962511), a także Sąd Apelacyjny w Szczecinie w Wyroku z 10 czerwca 2015 r. (sygn. akt I ACa 636/14, LEX 1789977)). Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy należało przyjąć, że Sąd w niniejszym postepowaniu związany był jedynie ustaleniem, że pozwana w dniu 14 marca 2013 r. zawarła z (...) spółką akcyjną z siedzibą we W. umowę kredytu konsumenckiego. Ustalenia Sądu karnego znajdują nadto potwierdzenie w dokumentach przedłożonych przez powoda, tj. umowach z 14 marca 2013 r. oraz 30 sierpnia 2013 r., a także w stanowisku procesowym pozwanej, która przyznała, że zawarła umowę, z której powód wywodzi swoje roszczenie. Wskazać jednak należy, że związanie ustaleniami wyroku sądu karnego nie oznacza, że sąd cywilny nie może poczynić własnych, dodatkowych ustaleń, które mogą mieć znaczenie z punktu widzenia przesłanek odpowiedzialności cywilnej sprawcy, a które dla rozstrzygnięcia o jego odpowiedzialności karnej nie miały znaczenia (vide Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 stycznia 2016 r. (sygn. akt VI ACa 27/15, LEX nr 2044295)).

W przywołanym orzeczeniu z 25 listopada 2015 r. Sąd Najwyższy przyjął również, że „przepis art. 11 k.p.c., mający charakter procesowy, nie reguluje i nie przesądza kwestii odpowiedzialności cywilnej. O skutkach cywilnoprawnych wynikających z czynu objętego prawomocnym wyrokiem skazującym decyduje bowiem cywilne prawo materialne”. Tymi skutkami w niniejszej sprawie byłby obowiązek zapłaty kwoty udzielonego kredytu wraz z odsetkami i innymi opłatami. Sąd zważył, że w punkcie III wyroku z 25 listopada 2014 r. Sąd karny nałożył na R. W. (1), na podstawie art. 46 §1 k.k., obowiązek naprawy wyrządzonej szkody poprzez zapłatę na rzecz (...) Banku spółki akcyjnej kwoty 2 776,28 zł. Kwota ta równa jest wysokości udzielonego pozwanej kredytu. Tym samym Sąd musiał rozstrzygnąć, czy w sprawie w zakresie kwoty należności głównej nie zachodzi powaga rzeczy osądzonej, zgodnie bowiem z przepisem art. 199 § 1 pkt 2 Sąd odrzuci pozew jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona. Powaga rzeczy osądzonej (res iudicata) zaliczana jest do tzw. negatywnych przesłanek procesowych i oznacza niedopuszczalność prowadzenia drugiego procesu co do tego samego roszczenia (ne bis in idem), o którym orzeczono prawomocnie, pod rygorem nieważności postępowania (art. 379 pkt 2 k.p.c.) (tak Sąd Najwyższy w Wyroku z 5 kwietnia 2011 r.(sygn. akt III Uk 106/10, lex 852570)). Sąd uznał, że w odniesieniu do obowiązku zapłaty przez pozwaną kwoty należności głównej nie zachodzi powaga rzeczy osądzonej. Stan ten zachodzi jedynie wówczas, gdy strony postępowania, podstawa faktyczna oraz podstawa prawna rozstrzygnięcia są tożsame. Warunki te muszą być spełnione łącznie. Pomiędzy postępowaniami III C 1228/15 oraz IV K 375/14 zachodzi tożsamość podstawy faktycznej – geneza obydwu postępowań to zawarcie umowy kredytu w dniu 14 marca 2013 r. Nie zachodzi natomiast tożsamość podstawy prawnej rozstrzygnięcia. Obowiązek naprawienia szkody w wyroku karnym sąd oparł na przepisie art. 46 §1 k.k., zaś w niniejszym postępowaniu podstawą roszczeń powoda był przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe, a także przepis art. 359 § 1 k.c. oraz postanowienia umowy. Sąd uznał również, że w sprawie nie zaszła tożsamość stron, albowiem w postępowaniu cywilnym spór zawisł pomiędzy (...) Bankiem S.A. we W. a R. W. (1), natomiast postępowanie karne, co prawda toczyło się przeciwko R. R., jednak z oskarżenia publicznego, a poszkodowany (...) Banku S.A. we W. nie przystąpił do postępowania na etapie procesu w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Tak argumentując Sąd doszedł do przekonania, że w sprawie nie zaistniały okoliczności, które uzasadniałyby odrzucenie pozwu co do kwoty 2 680,29 zł – tj. kwoty udzielonego kredytu. Dla przejrzystości niniejszych rozważań wskazać w tym miejscu należy, że w pozwie kwota ta jest mniejsza od kwoty zasądzonej wyrokiem karnym, albowiem w okresie od orzekania w sprawie karnej do orzekania w sprawie cywilnej pozwana zaczęła spłacać tę należność, co powód uwzględnił przy formułowaniu swojego żądania.

Mając jednak na uwadze, iż obowiązek zapłaty kwoty udzielnego kredytu jest już orzeczony w wyroku karnym, jako środek karny w postaci naprawienia szkody Sąd uznał, że niedopuszczalne byłoby zasądzenie tej kwoty w niniejszym postępowaniu, albowiem pozwana byłaby wówczas zobowiązana do zapłaty tej samej kwoty na podstawie dwóch różnych tytułów egzekucyjnych. Taka sytuacja jest niedopuszczalna i niepożądana, albowiem mogłaby doprowadzić do dwukrotnego wyegzekwowania tej samej należności. Zdziwienie Sądu wzbudziło żądanie przez powoda w pozwie orzeczenie obowiązku zapłaty przez pozwaną kwoty udzielonego kredytu, w sytuacji, gdy od około roku dysponuje już tytułem egzekucyjnym, który uprawnia go, po opatrzeniu klauzulą wykonalności, do wyegzekwowania tej kwoty w drodze postępowania egzekucyjnego.

Tak argumentując Sąd oddalił powództwo co do kwoty należności głównej i przeszedł do rozważań nad pozostałymi żądaniami powoda, tj. kwotami 958,16 zł tytułem odsetek naliczonych na podstawie art. 359 § 2 k.c.; 39 zł tytułem kosztów, monitów i upomnień (3 pisma po 13 zł każde) oraz kwotą 21,60 zł tytułem pakietu usług dodatkowych w wysokości 2,7 zł miesięcznie.

W orzecznictwie panuje jednolite i ugruntowane stanowisko, że naprawienie szkody, o którym mowa w art. 46 § 1 k.k. to wyrównanie straty, którą poniósł poszkodowany. Odpowiedzialność ta ogranicza się jedynie do rozmiaru szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa. Nie obejmuje odsetek, ani innych składników stanowiących element szkody wynikły z następstw czynu sprawcy (vide Wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2011 r. (sygn. akt III KK 392/10, LEX 794161), z dnia 1 lutego 2011 r. (sygn. akt III KK 243/10, LEX 784276), z dnia 17 lipca 2014 r. (sygn. akt III KK 54/14, LEX 1496293), z dnia 4 lutego 2002 r. (sygn. akt II KKN 385/01, LEX 53028).

Uwzględniając powyższą linię orzeczniczą Sąd uznał, że następstwem popełnionego przez R. W. (1) czynu zabronionego – wyłudzenia kwoty 2 776,28 zł były: obowiązek zapłaty odsetek od tej kwoty oraz innych należności, co do zapłaty których zobowiązała się zawierając umowę z 14 marca 2013 r.

W odniesieniu do tego żądania, zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c., na powodzie spoczywał obowiązek wykazania zasadności swojego żądania zarówno co do zasady jak i wysokości. Należy w tym miejscu podkreślić, iż obowiązek przedstawienia dowodów, zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c. spoczywa na stronach, zaś ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Nie wymagają jednak dowodu – stosownie do przepisu art. 229 k.p.c. – fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości co do swej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Nadto zgodnie z zasadą kontradyktoryjności, rządzącą procesem cywilnym, rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). To strona powodowa, która domaga się zapłaty pewnej należności na drodze sądowej, winna co do zasady wykazać, iż należność ta – oznaczona co do wysokości, tytułu i daty płatności – nie została przez jej przeciwnika procesowego uiszczona.

Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stwierdzić należy, że powód nie wywiązał się ze spoczywającego na nim obowiązku wykazania roszczenia co do wysokości. W celu wykazania zasadności żądania pozwu przedłożył umowy z 14 marca 2013 r. oraz 30 sierpnia 2013 r., które okazały się niewystarczające dla uznania powództwa w zakresie odsetek oraz pozostałych należności. Nadto dowodziły one okoliczności, które zostały już ustalone w wyroku sądu karnego, którymi Sąd był związany, a które nadto nie były przez pozwaną kwestionowane. Umowy te wraz z zawiadomieniem o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i wyrokiem z dnia 25 listopada 2014 r. stały się podstawą dla ustaleń stanu faktycznego i okazały się jedynymi dowodami w sprawie. Sąd nie dał wiary dołączonej do pozwu – tabeli opłat i prowizji, albowiem pismo to nie stanowi chociażby dokumentu prywatnego, gdyż nie zawiera podpisu, nadto odwołuje się do uchwały Zarządu powodowej spółki, która nie została przedłożona, co rodzi wątpliwość, czy w ogóle została podjęta. Natomiast wykazanie zasadności żądania opłat za listowne ponaglenia wymagałoby wykazania, że pisma takie faktycznie zostały wystosowane, poprzez przedłożenie ich kopi wraz z dowodami nadania lub doręczenia, czego jednak powód nie wykonał.

Sąd uznał również, że dokument prywatny – wykaz odsetek, monitów i upomnień, wpłat oraz opłat dodatkowych jest niewystarczający i nieprzydatny dla ustaleń stanu faktycznego, albowiem z tego, jak i pozostałych dokumentów nie wynika w sposób jednoznaczny w jakiej dacie roszczenie stało się wymagalne. Powód nie wykazał z jaką datą wypowiedział pozwanej umowę kredytu. Uniemożliwia to weryfikację prawidłowości naliczenia żądanych odsetek.

Mając na uwadze powyższe powództwo należało oddalić w całości.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować.

2.  Odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi powoda z pouczeniem o apelacji.

3.  Wykonać zarządzenie w terminie 14 dni.

4.  Przedłożyć akta po wpłynięciu pisma lub 21 dni po doręczeniu.