Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 22 czerwca 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodnicząca: sędzia Grażyna Sienicka

Protokolantka: starszy sekretarz sądowy Katarzyna Więcek

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2016r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa D. J.

przeciwko Agencji Mienia Wojskowego w W.

o ustalenie

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki D. J. na rzecz pozwanej Agencji Mienia Wojskowego w W. koszty postępowania w kwocie 77 (siedemdziesięciu siedmiu) złotych.

Sędzia Grażyna Sienicka

Sygn. aktIII C 1226/15

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 8 lipca 2014r. , skierowanym przeciwko Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W. Oddziałowi Regionalnemu w S., powódka D. J. wniosła o ustalenie, że łączy ją z pozwaną stosunek najmu lokalu przy ul. (...) w S..

Uzasadniając żądanie powódka wskazała, że w ww. lokalu, należącym do pozwanej, mieszka od kilkudziesięciu lat. Początkowo mieszkała tam z rodzicami, po których śmierci zajmowała go wraz z dziećmi, mężem oraz bratem Z. S. (1).

Celem poprawy warunków mieszkaniowych, w czerwcu 2002r. , zamierzała rozpocząć starania o uzyskanie zezwolenia na rozbudowę polegającą na odtworzeniu fragmentu zburzonego do poziomu parteru budynku mieszkalnego.

W związku z ubieganiem się o pozwolenie zabudowy powódka złożyła przed pozwanym oświadczenie o zrzeczeniu się prawa do lokalu na korzyść swojego brata Z. S. (1), z którym wspólnie mieszkała. Prezydent Miasta odmówił powódce ustalenia warunków zabudowy.

Powódka podniosła, iż o konieczności złożenia oświadczenia woli o zrzeczeniu się prawa do lokalu została poinformowana przez pozwaną, jednakże zgodnie z zamiarem stron – nie wywoływało ono żadnych skutków prawnych.

Wobec zrzeczenia się przez powódkę praw do lokalu, pozwany zawarł umowę najmu z jej bratem, który stał się najemcą lokalu. Wspólnie z nim w spornym lokalu zamieszkiwała powódka oraz jej dzieci i mąż. Powódka wskazała, że wykonywała wszystkie obowiązki najemcy – płaciła czynsz, dbała o mieszkanie, nadto na podstawie ugody z dnia 29 lipca 2002r. , spłaciła całe zadłużenie czynszowe za czas kiedy czynsz miał regulować jej brat.

Po śmierci brata powódka wystąpiła do pozwanego z wnioskiem o zawarcie umowy najmu, lecz pozwany stwierdził, że nie ma ku temu podstaw i zażądał opuszczenia lokalu.

Podstawy prawnej swojego żądania powódka dopatrywała się w przepisie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r.o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. 2014r. poz. 15), zgodnie z którym osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego do dnia wejścia w życie ustawy przez okres nie krótszy niż 10 lat wstępuje z mocy prawa w stosunek najmu tego lokalu po upływie
12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli właściciel nie wniesie w tym okresie powództwa o nakazanie tej osobie przez sąd opróżnienia lokalu lub jeżeli w tym samym terminie nie wniesiono powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku najmu.

Powódka wnosiła również o ustalenie, że wstąpiła w stosunek najmu w sposób dorozumiany.

Pozwana, w odpowiedzi na pozew wniosła o odrzucenie pozwu ewentualnie oddalenie powództwa.

Uzasadniając żądanie odrzucenia pozwu pozwany wskazał, iż spór został już prawomocnie osądzony w sprawie I C 1932/09.

Żądanie oddalenia powództwa pozwana uzasadniała jego bezzasadnością z uwagi na brak podstaw do zastosowania cyt. wyżej przepisu art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r.o ochronie praw lokatorów (…). Nadto za nieusprawiedliwione uznała twierdzenie powódki, że umowę zawarto w sposób dorozumiany, albowiem celem ugody było wyłącznie uregulowanie długu czynszowego.

Postanowieniem z dnia 16kwietnia 2015r. sąd odrzucił pozew.

Postanowieniem z dnia 2 października 2016r. Sąd Okręgowy w Szczecinie uchylił
ww. postanowienie.

Z dniem 1 października 2015r. , na mocy ustawy o Agencji Mienia Wojskowego z dnia 10 lipca 2015r. , dokonano połączenia dwóch agencji wykonawczych: Wojskowej Agencji Mieszkaniowej powołanej na podstawie ustawy z dnia 22 czerwca 1995 o zakwaterowaniu
Sił Zbrojnych RP (Dz. U. z 2015 r. poz. 746) i Agencji Mienia Wojskowego powołanej na podstawie ustawy z dnia 30 maja 1996 o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego (Dz. U. z 2013 r. poz. 712,
z późniejszymi zmianami). Agencja Mienia Wojskowego wykonuje zadania własne oraz zlecone przez Ministra Obrony Narodowej z zakresu administracji rządowej, w tym z zakresu wynikającego z ustawy z dnia 22 czerwca 1995r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej Dz.U.2016.207 j.t.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Lokal mieszkalny położony w S. przy ul. (...) stanowi własność Skarbu Państwa i pozostaje w dyspozycji Agencji Mienia Wojskowego. Lokal ten został pierwotnie przydzielony, jako kwatera stała, żołnierzowi zawodowemu Z. S. (2), który zamieszkał tam małżonką oraz dziećmi - Z. i D.. W 1987r. wprowadził się mąż D. W. J..

Po śmierci Z. S. (2) w 1999r. w lokalu pozostali Z. S. (1), D. J. z mężem i dziećmi. W chwili śmierci ojciec powódki był emerytem wojskowym.

Niesporne.

27 listopada 2001r. Wojskowa Agencja Mieszkaniowa Oddział Terenowy w S. zawarła ze Z. S. (1) umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego
w S. przy ul. (...).

Dowód: umowa najmu k. 54 – 55.

D. J. podjęła starania o uzyskanie zezwolenia na rozbudowę polegającą na odtworzeniu fragmentu zburzonego do poziomu parteru budynku mieszkalnego.

22 kwietnia 2002r. D. J. złożyła wobec Wojskowej Agencji Mieszkaniowej Oddziału Terenowego w S. oświadczenie o następującej treści „Oświadczam
że zrzekam się praw do lokalu mieszkalnego przy ulicy (...). Na rzecz mojego brata Z. S. (1).”

Dowód: oświadczenie k. 52.

Od 1987r. D. J. płaciła czynsz za mieszkanie. Z. S. (1) przez jakiś czas uczestniczył w płaceniu czynszu, później jednak obowiązek ten zaniedbał.

Z. S. (1) nie pracował, nadużywał alkoholu i nie łożył na utrzymanie mieszkania. Wszystkie obowiązki najemcy, w tym zapłatę czynszu i utrzymywanie lokalu
w należytym stanie wykonywała D. J.. Z. S. (1) miał w lokalu swój pokój.

Przez pewien okres D. J. i jej małżonek, po wcześniejszej rozmowie ze Z. S. (1), powierzyli mu obowiązek płacenia czynszu w całości i przekazali w jego ręce książeczkę mieszkaniową.

Po kilku lub kilkunastu miesiącach okazało się, że czynsz nie był opłacany.

Dowód: zeznania świadków B. K. (1), B. K. (2), D. S., W. J. k. 201 - 206 i A. J. k. 224 – 225.

D. J. nie uzyskała zezwolenia na dokonanie rozbudowy. W 2002r. Z. S. (1) posiadał wobec Wojskowej Agencji Mieszkaniowej zadłużenie w kwocie 1 753,45 zł.

Niesporne.

D. J. zawarła z Wojskową Agencją Mieszkaniową ugodę dotyczącą spłaty zadłużenia, w której zobowiązała się ona do uregulowania zadłużenia powstałego wcześniej w opłatach za lokal. W treści dokumentu ugody, sporządzonego komputerowo wskazano jako stroną umowy Z. S. (1), nazywanego dalej najemcą, zaś nad jego nazwiskiem nadpisano odręcznie tekst „J. D. - siostra”. W § 4 ugody wyznaczono osiem rat oraz daty płatności każdej z nich. Ugodę datowaną na dzień 29 lipca 2002r. , D. J. podpisała w dniu 5 sierpnia 2002r.

Dowód: ugoda k. 56.

W dniu 17 lipca 2008r. Z. S. (1) zmarł.

Niesporne.

6 sierpnia 2008r. D. J. zwróciła się do WAM w S. z wnioskiem
o regulację stanu prawnego lokalu po zgonie najemcy.

12 września 2008r. Dyrektor Oddziału (...) w S. poinformował D. J. o braku podstaw do zawarcia z nią umowy.25 marca 2013r.

Dyrektor Oddziału (...) w S. wydał decyzję, w której orzekł
o obowiązku opróżnienia lokalu położonego w S. przy ul. (...).
D. J. zaskarżyła powyższą decyzję i postępowanie administracyjne zakończyło się 14 kwietnia 2016r. oddaleniem jej skargi kasacyjnej.

Niesporne.

Sąd zważył co następuje.

Powództwo o ustalenie istnienia stosunku najmu okazało się nieuzasadnione.

Ojciec powódki uzyskał przydział lokalu w oparciu o treść przepisu art. 9 ustawa z dnia 20 maja 1976r. o zakwaterowaniu sił zbrojnych Dz. U. 1992r. poz. 19. Stosownie do treści cytowanego przepisu prawo do osobnej kwatery stałej przysługuje żołnierzowi zawodowemu.

2. Przy ustalaniu powierzchni mieszkalnej osobnej kwatery stałej przysługującej żołnierzowi uwzględnia się stan rodzinny żołnierza oraz jego stopień wojskowy lub zajmowane stanowisko służbowe. Zasadę tę stosuje się również do żołnierzy zawodowych, którzy otrzymują albo zajmują lokal mieszkalny na podstawie Prawa lokalowego lub Prawa spółdzielczego.

3. Członkami rodziny żołnierza, których uwzględnia się przy ustalaniu przysługującej powierzchni mieszkalnej, są pozostający z żołnierzem we wspólnym gospodarstwie domowym:

1) małżonek,

2) dzieci do czasu założenia odrębnej rodziny, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 lat życia, chyba że są inwalidami I lub II grupy; ograniczenia wieku dziecka nie stosuje się przy przydzielaniu kwatery w związku z przeniesieniem żołnierza zawodowego
do pełnienia służby w innym garnizonie,

3) rodzice żołnierza i jego małżonka będący na utrzymaniu żołnierza, którzy ze względu na wiek albo inwalidztwo lub inne okoliczności są niezdolni do wykonywania zatrudnienia,
o ile ich warunki mieszkaniowe uzasadniają wspólne zamieszkanie z żołnierzem.

4. Przy ustalaniu przysługującej powierzchni mieszkalnej uwzględnia się również osobę zatrudnioną w gospodarstwie domowym, jeżeli potrzeby żołnierza i jego rodziny, uzasadnione w szczególności dobrem małoletnich dzieci lub niesprawnych osób starszych, wymagają zatrudnienia takiej osoby.

5. Żołnierzowi może być przyznane uprawnienie do dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia osób wymienionych w ust. 3 albo ze względu na inne szczególne okoliczności.

6. W osobnej kwaterze stałej mogą zamieszkiwać z żołnierzem członkowie jego rodziny, których nie uwzględnia się przy ustalaniu powierzchni mieszkalnej, jeżeli pozostają z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, oraz osoba zatrudniona w tym gospodarstwie w innych warunkach niż określone w ust. 4.

Aktualnie odpowiednikiem powyższej normy jest art. 21 ust. 1 - 4 Ustawy z dnia
22 czerwca 1995r. o zakwaterowanie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej Dz.U.2016.207 ze zm.), zgodnie z którym żołnierzowi zawodowemu od dnia wyznaczenia na pierwsze stanowisko służbowe do dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej przysługuje prawo do zakwaterowania na czas pełnienia służby wojskowej w miejscowości, w której żołnierz pełni służbę, albo w miejscowości pobliskiej albo za jego zgodą w innej miejscowości.

2. Prawo do zakwaterowania żołnierza zawodowego jest realizowane w jednej
z następujących form:

1) przydziału kwatery albo innego lokalu mieszkalnego;

2) przydziału miejsca w internacie albo kwaterze internatowej;

3) wypłaty świadczenia mieszkaniowego.

3. Żołnierz służby stałej wybiera, na swój wniosek, jedną z form zakwaterowania,
o których mowa w ust. 2.

4. Żołnierzowi służby kontraktowej prawo do zakwaterowania realizuje się, na jego wniosek, w pierwszej kolejności w formie przydziału kwatery albo innego lokalu mieszkalnego. W przypadku nieprzydzielenia kwatery albo innego lokalu mieszkalnego żołnierz ten wybiera, na swój wniosek, jedną z form zakwaterowania, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i 3.

Zgodnie z treścią przepisu art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. 2014r. poz. 15) osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego do dnia wejścia w życie ustawy przez okres nie krótszy niż 10 lat wstępuje z mocy prawa w stosunek najmu tego lokalu po upływie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli właściciel nie wniesie w tym okresie powództwa o nakazanie tej osobie przez sąd opróżnienia lokalu lub jeżeli w tym samym terminie nie wniesiono powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku najmu.

Ustawa z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. 2014r. poz. 15) obowiązuje od dnia 10 lipca 2001r.

Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004r. o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 24 maja 2004r.) dodano do ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów (…), po artykule
1 artykuł 1a w brzmieniu: przepisów ustawy nie stosuje się do lokali będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej." Przepis ten wszedł w życie z dniem 1 lipca 2004r.

Lokal położony przy ul. (...) w S. został przydzielony żołnierzowi zawodowemu Z. S. (2) i jego rodzina była uprawniona do zamieszkiwania tam wraz z nim, o czym stanowią zacytowane wyżej przepisy dotyczące zakwaterowania żołnierzy.

Do chwili śmierci ojca D. J. była uprawniona do zamieszkiwania w lokalu, najpierw jako dziecko zawodowego żołnierza, a następnie jako dorosły członek rodziny, któremu część lokalu została użyczona. Taki stan trwał do dnia śmierci Z. S. (2)
w 1999r.

27 listopada 2001r. WAM zawarła umowę najmu ww. lokalu z bratem powódki, która ponownie od tej daty posiadała tytuł do korzystania z lokalu, wywodzący się z uprawnienia najemcy w osobie brata powódki - Z. S. (1), który użyczał jej i jej rodzinie lokal, który wspólnie zajmowali.

Z. S. (1) – brat powódki i najemca lokalu zmarł w dniu 17 lipca 2008r.

Okoliczności te powodują, że nie można przychylić się do twierdzenia pozwanej,
iż w dacie wejścia w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2001r.o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz. U. 2014r. poz. 15), obowiązującej od dnia 10 lipca 2001r. , była ona osobą zajmującą lokal bez tytułu prawnego do dnia wejścia w życie ustawy przez okres nie krótszy niż 10 lat.

Wprawdzie w analizowanej sprawie nie wskazano dokładnej daty zgonu ojca powódki - Z. S. (2), poza rokiem, w którym zdarzenie to nastąpiło, jednakże ustalenie to jest zbędne, gdyż do jego śmierci podstawą korzystania z lokalu przez powódkę była umowa użyczenia, tak więc okres w jakim mogła ona nie posiadać tytułu do lokalu trwał co najwyżej kilkanaście miesięcy.

27 listopada 2001r. Wojskowa Agencja Mieszkaniowa Oddział Terenowy w S. zawarła umowę najmu lokalu ze Z. S. (1) – bratem powódki, który również użyczał lokalu powódce i jej rodzinie, tak więc również w tym okresie posiadała ona tytuł prawny do korzystania z lokalu, co trwało nieprzerwanie do dnia 1 lipca 2004r. , kiedy wszedł w życie przepis 1a ustawy o ochronie praw lokatorów, (…) wyłączający stosowanie przepisów tejże ustawy do lokali będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, jakim niewątpliwie jest mieszkanie przy ul. (...) w S..

Sąd rozważył nadto zgłoszony zarzut zawarcia umowy w sposób dorozumiany, co powódka wywodziła z brzmienia ugody podpisanej przez nią w dniu 5 sierpnia 2002r.

Przepisy kodeksu cywilnego w precyzyjny sposób wskazują dopuszczalne formy zawarcia umów. Jedną z takich form jest zawarcie umowy w sposób dorozumiany. Zgodnie
z artykułem 60 k. c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli
w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Stosownie do treści art. 65 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Zasady dokonywania oceny zachowań stron stosunku prawnego w świetle przepisów o oświadczeniach woli podlegają rygorowi zakreślonemu w zacytowanym wyżej art. 65 k.c. , co znajduje wyraz w wielu orzeczeniach min. w Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2009r. II CSK 550/09, cytowanym następnie w innych orzeczeniach, czy ich uzasadnieniach :

ażeby oznaczone zachowanie się uznać za oświadczenie woli (czynność prawną), musi ono w świetle dyrektyw wykładni oświadczeń woli wynikających z art. 65 k.c. wskazywać na zamiar wywołania określonych skutków prawnych (LEX nr 577690).

Stosując się do tych wymogów Sąd dokonał oceny treści przywołanej w pozwie ugody w świetle przepisów art. 60 k.c. i 65 k.c. i uznał, że dokument ten jest ugodą, która została uregulowana w treści przepisu art. 917 k.c. , zgodnie z którym przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Oceniając fakty dotyczące zawarcia ugody oraz jej treści Sąd nie stwierdził żadnych okoliczności pozwalających na przyjęcie, iż zamiarem stron było coś więcej aniżeli zapłata przez powódkę długu osoby trzeciej – a mianowicie Z. S. (1).

Opisana w stanie faktycznym treść ugody nie pozostawia wątpliwości co do intencji pozwanej Agencji Mieszkaniowej, albowiem jako najemcę w treści dokumentu wymieniono Z. S. (1), zaś nazwisko pozwanej została nadpisane nad treścią poprzedzającą
§ 1 porozumienia i uzupełnione adnotacją „siostra.”

Żadna część ugody nie zawiera treści, z której wynikałoby, że od tej daty najemczynią będzie również powódka, czy też, że strony choćby rozważały zawarcie takiej umowy
w przyszłości.

Dodatkowo Sąd ocenił stanowisko powódki w przedmiocie wykonywania przez nią obowiązków najemcy. W pozwie powódka wywodziła, że po zawarciu ugody wykonywała wszystkie obowiązki najemcy i fakt ten miał dodatkowo wzmacniać jej przekonanie
o zawarciu umowy najmu w sposób dorozumiany, poprzez zawarcie ugody z 2002r. Przesłuchani w toku postępowania świadkowie, wskazani przez powódkę, celem wykazania min. wykonywania przez nią obowiązków najemcy, zgodnie zeznali, że Z. S. (1) nie miał środków na utrzymanie mieszkania, nie płacił za nie i wszystkie należności regulowała D. J.. Żaden ze świadków, w tym również W. J. – mąż powódki, nie różnicowali czasowo postępowania powódki w tym zakresie, na przedział czasowy poprzedzający rok 2002 i następujący później – zgodnie zeznawali, że powódka
o mieszkanie dbała, regulowała należności, zaś najemca nadużywał alkoholu, był nieodpowiedzialny i czynszu nie płacił. Powódka i jej mąż próbowali wzbudzić poczucie obowiązku zapłaty czynszu u Z. S. (1), jednakże próba ta zakończyła się niepowodzeniem i jej skutkiem było powstanie zaległości w opłatach.

Okoliczność ta powoduje, że poczucie obowiązku regulowania czynszu nie powstało
u powódki z dniem zawarcia ugody, ale było obecne już wcześniej.

W świetle powyższego należało oddalić powództwo, o czym sąd orzekł w punkcie
1 wyroku.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd miał na względzie, wyrażoną
w art. 98 § 1 k.p.c. , zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca spór ma obowiązek zwrócić przeciwnikowi koszty jakie poniósł on w związku ze skierowaniem sprawy na drogę sądową.

Na zasądzoną kwotę kosztów procesu składają się wynagrodzenie pełnomocnika wysokości 60 zł. oraz 17 zł. opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika ustalono na podstawie § 6 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Dz. U. z 2002r. , nr 163, poz. 1349 ze zm.).

Sędzia Grażyna Sienicka

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować.

2.  Odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi powódki.

3.  Wykonać zarządzenie w terminie 7 dni.

4.  Przedłożyć akta po wpłynięciu pisma lub 21 dni po doręczeniu.

sędzia Grażyna Sienicka