Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie – Wydział III Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Janik-Białek

Protokolant: stażysta Maja Hamanowska

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2024 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w Z. (Szwajcaria)

przeciwko J. M.-G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej J. M.-G. na rzecz powoda (...) z siedzibą w Z. (Szwajcaria) kwotę 6.450 zł (sześciu tysięcy czterystu pięćdziesięciu złotych) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi w stosunku rocznym od kwoty 5.000 zł (pięciu tysięcy złotych) od dnia 10 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.217 zł (dwóch tysięcy dwustu siedemnastu złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Małgorzata Janik- Białek

Sygn. akt III C 1024/23

UZASADNIENIE

(...) z siedzibą w Z. (Szwajcaria) wniósł od zasądzenie od J. M. – G. (poprzednio: M.) kwoty 6 450 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi od kwoty 5 000 zł od dnia 10 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód podniósł, że pozwana nie wywiązała się z umowy pożyczki numer (...) zawartej w dniu 10 października 2022 r. z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. i z tego tytułu powstało zadłużenie w dochodzonej pozwem kwocie. Roszczenie stało się wymagalne w dniu 10 listopada 2022 r. Wierzytelność wynikającą z tej umowy powód nabył na podstawie ramowej umowy z dnia 22 grudnia 2021 r. i aktu cesji z dnia 22 lutego 2023 r. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się należności z następujących tytułów: kapitał pożyczki w kwocie 5 000 zł, prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 1 367,81 zł oraz odsetki umowne w kwocie 82,19 zł.

Dochodzone pozwem roszczenie było przedmiotem postępowania przed Sądem Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie w elektronicznym postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt VI Nc – e (...). Postępowanie zostało umorzone, co uzasadnia żądanie zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu poniesionych w tym postępowaniu.

19 października 2023 r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z treścią żądania pozwu (ówczesna sygn. akt III Nc 2099/23).

Pozwana zaskarżyła nakaz zapłaty sprzeciwem, w którym wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana podniosła zarzut braku legitymacji procesowej czynnej, a to z powodu niewykazania faktu skutecznego nabycia dochodzonej pozwem wierzytelności oraz z powodu nieważności umowy przelewu wierzytelności podnosząc, iż złożone przez stronę powodową dokumenty w postaci umowy cesji oraz Załącznik numer 2 nie pozwalają na faktyczną korelację i powiązanie tego dokumentu z umową pożyczki numer (...) z dnia 10 października 2022 r. Nie można również wykluczyć, że powódka samodzielnie wygenerowała dokument celem podjęcia próby dowiedzenia swoich twierdzeń – powódka usunęła znaczne fragmenty dokumentu, pozostawiając puste przestrzenie, co może wskazywać na potencjalną ingerencję w faktyczny zakres przelewu. Nie zostało również udowodnione, aby powódka wywiązała się ze świadczenia wzajemnego w postaci zapłaty ceny. W ocenie strony pozwanej złożenie w imieniu nabywcy oświadczenia o zapłacie ceny, jako że oświadczenie to ma charakter dokumentu prywatnego, faktu tego nie dowodzi. Nadto przedmiotowa umowa przelewu wierzytelności jest nieważna z mocy art. 9 a ust. 5 pkt ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Zgodnie z art. 9 i art. 9 a tej ustawy na pożyczkodawcy spoczywa obowiązek zbadania zdolności kredytowej pożyczkobiorcy, a uchybienie temu obowiązkowi skutkuje nieważną zbycia wierzytelności z umowy pożyczki. Strona powodowa nie wykazała, aby dopełniła obowiązku weryfikacji zdolności kredytowej pozwanej.

Pozwana podniosła nadto, że będąca przedmiotem sporu umowa pożyczki zawiera niedozwolone klauzule umowne, które rażąco naruszają interes konsumenta i z tego powodu jest nieważna na podstawie art. 58 k.c. Strona powodowa nie wskazała sposobu wyliczenia prowizji ani też kosztów, które poniosła w związku z kreowanym stosunkiem prawnym. Jako niedopuszczalne ocenić należy przerzucenie na konsumenta bliżej niezidentyfikowanych i zryczałtowanych opłat, które są oderwane od faktycznych obciążeń pożyczkodawcy. W ocenie pozwanej zastrzeżona prowizja niewątpliwie stanowi element wynagrodzenia pożyczkodawcy. Nadto pożyczkodawca uprawniony był do naliczenia odsetek za korzystanie z kapitału w maksymalnej wysokości.

Pozwana podniosła również, że strona powodowa wskazując wysokość żądanej pozwem kwoty nie uwzględniła dokonanych przez pozwaną wpłat w łącznej wysokości 1 992 zł.

Na skutek prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty stracił moc i sprawa została skierowana do rozpoznania na rozprawie w postępowaniu uproszczonym.

W piśmie z dnia 27 marca 2024 r. powód podtrzymał żądanie pozwu. Podniósł, że złożone dokumenty dowodzą skutecznego nabycia dochodzonej pozwem wierzytelności – Załącznik numer 2 określa dane osobowe dłużnika – pozwanej, takie jak jej imię i nazwisko, numer PESEL oraz numer umowy i wysokość zadłużenia. W dostatecznym zatem stopniu indywidualizuje nabywaną wierzytelność. Oświadczenie o zapłacie ceny zostało złożone przez osobę uprawnioną do reprezentowania zbywcy, a zatem skutecznie dowodzi tego faktu. Przywołany zaś przepis art. 9 a ust. 5 pkt ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim nie ma zastosowanie do umów zawartych przed jego wejściem w życie.

Nie zachodzą również przesłanki do uznania, aby jakiekolwiek postanowienia umowy miały charakter niedozwolonych klauzul umownych. Pozwana otrzymała treść umowy pożyczki, co dało jej możliwość zapoznania się z jej warunkami i ich akceptacji. Wysokość prowizji stanowiącej wynagrodzenie za ponoszone ryzyko działalności kredytowej nie wykracza poza maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego wyznaczonych art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim. Nie jest również rażąco zawyżona.

Wpłaty, na które pozwana powołuje się w uzasadnieniu sprzeciwu, nie dotyczą umowy pożyczki objętej pozwem.

W dalszym toku procesu strony nie modyfikowały swoich zasadniczych stanowisk procesowych.

Ustalenia faktyczne:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. prowadzi działalność w zakresie udzielania pożyczek konsumenckich za pośrednictwem pośrednika (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.. Pośrednik uprawniony jest między innymi do zawierania umów pożyczki w imieniu pożyczkodawcy.

Dowód:

- umowa pośrednictwa kredytowego k. 64 – 65.

Pozwana założyła profil klienta – indywidualne konto internetowe na stronie internetowej www.kuki.pl., które służy do zawarcia umowy pożyczki z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W..

Niesporne.

10 października 2022 r. pozwana złożyła wniosek o udzielenie jej pożyczki w kwocie 5 200 zł.

Pożyczkodawca poinformował pozwaną e - mailowo, że dokonał oceny jej zdolności kredytowej na podstawie informacji zawartych we wniosku o udzielenie pożyczki oraz posiadanych przez niego danych i nie może udzielić pożyczki we wnioskowanej kwocie 5 200 zł.

Pożyczkodawca zaproponował pożyczkę w kwocie 5 000 zł na okres 30 dni, zgodnie z załączonym do wiadomości e – mailowej formularzem informacyjnym przedstawiającym warunki umowy.

Dowód:

- wiadomość e – mailowa k. 73.

10 października 2022 r. pozwana zawarła umowę pożyczki kwoty 5 000 zł, oznaczonej numerem (...), na następujący warunkach:

1.  w przypadku terminowej spłaty, zgodnie z warunkami promocji „Pożyczka z R.”:

a)  odsetki – 73,97 zł,

b)  prowizja – 1 051,03 zł,

c)  całkowity koszt pożyczki - 1 125 zł,

d)  całkowita kwota do spłaty – 6 125 zł,

e)  rzeczywista roczna stopa oprocentowania – 1081,20%,

f)  data udzielenia pożyczki – 10 października 2022 r.,

g)  okres pożyczki – 30 dni,

h)  termin spłaty – 9 listopada 2022 r. ;

2.  w przypadku braku terminowej spłaty:

a)  odsetki – 82,19 zł,

b)  prowizja – 1 367,81 zł,

c)  całkowity koszt pożyczki – 1 450 zł,

d)  całkowita kwota do spłaty – 6 450 zł,

e)  rzeczywista roczna stopa oprocentowania – 2115,69%,

f)  data udzielenia pożyczki – 10 października 2022 r.,

g)  okres pożyczki – 30 dni,

h)  termin spłaty – 9 listopada 2022 r.

Odsetki kapitałowe za okres pożyczki będą naliczane w wysokości maksymalnych odsetek kapitałowych określonych w art. 359 par. 2 (1) k.c. , tj. dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki ustawowe wynoszą sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych). Odsetki te na dzień 10 października 2022 r. wynoszą 20%.

Odsetki za nieterminową płatność naliczane będą w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 par. 2 (1) k.c., tj. dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych). Odsetki te na dzień 10 października 2022 r. wynoszą 24%.

Wysokość prowizji zależy od kwoty oraz okresu pożyczki. Wysokość pożyczki podana jest w załączniki 1 – 3.

W wiadomości e – mailowej, informującej o zawarciu umowy pożyczki na powyższych warunkach, pozwana została poinformowana, że promocyjne warunki pożyczki obowiązują w przypadku terminowego uregulowania pożyczki.

Wskazano następujące dane do przelewu spłaty pożyczki: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ul. (...), (...)-(...) W.; numer rachunku bankowego: (...); tytuł przelewu: spłata pożyczki (...).

Dowód:

- umowa pożyczki k. 7 – 10,

- wiadomość e – mailowa z 10.10.2022 r. k. 74.

10 października 2022 r. na rachunek bankowy wskazany przez pozwaną w umowie pożyczki przelano kwotę 5 000 zł tytułem wypłaty pożyczki o numerze (...).

Dowód:

- potwierdzenie wykonania transakcji płatniczej k. 11.

9 listopada 2022 r. pozwana dokonała zapłaty kwoty 981 zł tytułem (...): (...)” na rachunek bankowy odbiorcy (...) S.A. o numerze: (...).

9 grudnia 2022 r. pozwana dokonała zapłaty kwoty 981 zł tytułem (...): (...)” na rachunek bankowy odbiorcy (...) S.A. o numerze: (...).

30 stycznia 2023 r. pozwana dokonała zapłaty kwoty 30 zł tytułem częściowej spłaty kapitału na podstawie par. 450 k.c. na rachunek bankowy odbiorcy (...) Spółki z o.o. o numerze: (...).

Dowód:

- potwierdzenia transakcji k. 40 – 42.

22 lutego 2023 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawarła z (...) z siedzibą w Z. (Szwajcaria) - na warunkach określonych w ramowej umowie przelewu wierzytelności z dnia 21 grudnia 2021 r. - umowę przelewu wierzytelności (akt cesji nr 04/02/23) wyszczególnionych w sporządzonym w formie elektronicznej jako plik danych o nazwie „A. _Pl_D._203_2023-02-22.xlxs” – załącznik nr 1 oraz dla celów dowodowych w formie papierowej jako (...) – załącznik nr 2.

W załączniku numer 2, pod pozycją 331 odnotowano wierzytelność w stosunku do J. M. wynikającą z umowy numer (...). Nadto wskazano numer PESEL dłużnika oraz wysokość zadłużenia.

(...) z siedzibą w Z. (Szwajcaria) zapłacił umówioną przez strony cenę sprzedaży wierzytelności.

Dowód:

- ramowa umowa przelewu wierzytelności k. 16 – 17,

- aneks nr (...) do ramowej umowy przelewu wierzytelności k. 18,

- akt cesji z dnia 22.02.2023 r. k. 13,

- załącznik nr 2 k. 14,

- oświadczenie zbywcy o zapłacie ceny sprzedaży k. 15.

Pismem z dnia 27 lutego 2023 r. (...) z siedzibą w Z. (Szwajcaria) zawiadomił pozwaną o nabyciu wierzytelności wynikającej z umowy numer (...) zawartej 10 października 2022 r. z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. i wezwała do zapłaty kwoty 6 588,19 zł tytułem zwrotu pożyczki.

Dowód:

- pismo z dnia 27.02.2023 r. k. 12.

Rozważania prawne:

Powództwo okazało się uzasadnione.

Powód wywodzi roszczenie z umowy pożyczki numer (...) zawartej przez pozwaną 10 października 2022 r. z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. za pośrednictwem pośrednika kredytowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, na podstawie której pożyczono pozwanej kwotę 5 000 zł i domaga się zwrotu pożyczonej kwoty wraz z prowizją i naliczonymi odsetkami kapitałowymi.

Zgodnie z treścią przepisu art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przepis art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 1028) stanowi, że przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Zgodnie z przepisem ust. 2 za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zaoferowanych przez strony oraz potwierdzeń przelewu, co do wiarygodności i prawdziwości których nie powziął zastrzeżeń w zakresie wskazanym w dalszej części rozważań.

Na wstępie wskazać należy, że stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Uregulowanie przepisu art. 6 k.c. stanowi o ciężarze dowodu w sensie materialnoprawnym i wskazuje, kogo obciążają skutki nieudowodnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, wynikającym z przywołanego przepisu, powód jest zobowiązany do wykazania wszystkich okoliczności uzasadniających jego roszczenie tak co do zasady jak i wysokości. Pozwany zaś, który odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Spoczywający na pozwanym obowiązek dowiedzenia okoliczności wskazujących na wygaśnięcie zobowiązania nie może wyprzedzać ciążącego na powodzie obowiązku udowodnienia powództwa. Podkreślić jednakże należy, że art. 6 k.c. rozumiany być musi przede wszystkim w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06). Obowiązek przedstawienia dowodów, zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c. spoczywa na stronach, zaś ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( art. 6 k.c.). Nie wymagają jednak dowodu – stosownie do przepisu art. 229 k.p.c. – fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości co do swej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Nadto zgodnie z zasadą kontradyktoryjności, rządzącą procesem cywilnym, rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). To strona powodowa, która domaga się zapłaty pewnej należności na drodze sądowej, winna co do zasady wykazać, iż należność ta – oznaczona co do wysokości, tytułu i daty płatności – nie została przez jej przeciwnika procesowego uiszczona.

Pozwana nie przeczyła, że zawarła umowę, z której powódka wywodzi roszczenie, jak również i temu, że w wykonaniu tej umowy na wskazany przez nią rachunek bankowy wpłynęła kwota 5 000 zł, a zatem, że na jej rzecz została przeniesiona własność kwoty wskazanej w umowie pożyczki.

Strona powodowa obowiązana była zatem udowodnić, stosownie do treści przepisu art. 6 k.c. i stanowiska procesowego pozwanej, że strona pozwana nie wywiązała się z obowiązku zwrotu pożyczonej kwoty i z tego tytułu powstało zadłużenie w dochodzonej pozwem kwocie, a także że skutecznie nabyła przedmiotową wierzytelność. Strona powodowa wywiązała się z obowiązku wykazania faktów, z których wywodzi roszczenie w powyższym zakresie.

W pierwszej kolejności rozważenia wymagał zarzut braku legitymacji procesowej czynnej.

Przepis art. 509 par. 1 i 2 k.c. stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Na wstępie wskazać należy, że legitymacja procesowa to uprawnienie określonego podmiotu do występowania z roszczeniem przeciwko innemu podmiotowi, które znajduje oparcie bądź w określonym stosunku materialnoprawnym łączącym owe strony, bądź w ustawie. Tylko przepis prawa materialnego, stanowiącego podstawę interesu prawnego, stwarza dla określonego podmiotu legitymację procesową strony. Strona jest zatem pojęciem materialnoprawnym, a nie procesowym, a przeto o tym czy dany podmiot jest stroną postępowania cywilnego, tj., czy ma uprawnienie do wystąpienia z roszczeniem, przesądzają przepisy prawa materialnego, mające zastosowanie w konkretnym stanie faktycznym, nie zaś przepisy procesowe ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2010 r., II CSK 323/09). W procesie w charakterze stron mogą zatem występować tylko te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem tego procesu. W każdym procesie sąd powinien przede wszystkim rozstrzygnąć, czy strony procesowe są jednocześnie stronami spornego stosunku prawnego. Ustalenie braku tej zgodności jest stwierdzeniem braku legitymacji procesowej po stronie powoda lub pozwanego, prowadzącym do oddalenia powództwa. Udzielenie pożyczki następuje na podstawie umowy pożyczkodawcy z pożyczkobiorcą i tylko te osoby będące stronami stosunku umownego albo ich następcy prawni, mają wobec siebie wynikające z tego stosunku uprawnienia i obowiązki, a co za tym idzie tylko one posiadają interes prawny do dochodzenia przed sądem określonych w umowie pożyczki praw.

Materiał dowodowy zaoferowany przez stronę powodową dał podstawy do ustalenia, że strona powodowa skutecznie nabyła dochodzoną pozwem wierzytelność.

Warunkiem skutecznego zawarcia umowy przelewu wierzytelności jest zindywidualizowanie wierzytelności. Pod pojęciem tym rozumie się jej oznaczenie przede wszystkim poprzez określenie stosunku prawnego, z którego wynika poprzez wskazanie stron stosunku prawnego, określenie świadczenia i jego przedmiotu. W wyroku z dnia 5 listopada 1999 roku ( III CKN 423/98) Sąd Najwyższy wskazał, że zbycie wierzytelności jest skuteczne, gdy co prawda w umowie przelewu nie została ona dokładnie zindywidualizowana, ale jest to możliwe przy pomocy analizowanego stosunku prawnego, z którego ona wynika. Wskazać nadto należy, że w judykaturze akceptowany jest pogląd, że wykazanie określonego faktu istotnego dla roztrzygnięcia sprawy może nastąpić nie tylko na podstawie treści całego dokumentu ale również i na podstawie wyciągu z niego, zwłaszcza w sytuacji, gdy dokument obejmuje znaczną ilość pozycji ( por. uzasadnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 czerwca 2014 roku, V ACz 577/14).

W celu wykazania powyższego faktu, strona powodowa złożyła ramową umowę przelewu wierzytelności z dnia 21 grudnia 2021 r. wraz z aneksem oraz umowę przelewu wierzytelności – akt cesji numer 04/02/23 do ww. ramowej umowy wraz z wyciągiem z załącznika numer 2 do tej ostatniej umowy oraz oświadczenie zbywcy o zapłacie umówionej ceny sprzedaży za przelew wierzytelności. Z treści powyższych dokumentów jednoznacznie wynika, że przedmiotem cesji była wierzytelność wobec pozwanej wynikająca z będącej przedmiotem sporu umowy pożyczki. W umowie przelewu wierzytelności - akcie cesji nr 04/02/23 – wskazano, że jej przedmiotem są wierzytelności wyszczególnione w sporządzonym w formie elektronicznej jako plik danych o nazwie „A. _Pl_D._203_2023-02-22.xlxs” – załączniku nr 1 oraz dla celów dowodowych w formie papierowej jako (...) – załączniku nr 2. W załączniku numer 2, pod pozycją 331 odnotowano wierzytelność w stosunku do J. M. wynikającą z umowy numer (...). Nadto wskazano numer PESEL dłużnika – pozwanej J. M. – G. oraz wysokość zadłużenia. Wyciąg z tego dokumentu, jakkolwiek nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu przepisu art. 244 § 1 k.p.c., a zatem nie korzysta z domniemania autentyczności i prawdziwości, to ma taką moc prawną jak dokument prywatny. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, które go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Dokumenty prywatne korzystają z domniemania autentyczności oraz domniemania, że osoba, która podpisała dokument, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Nie korzystają natomiast z domniemania prawdziwości zawartych w nich oświadczeń, a więc każda osoba mająca w tym interes prawny może stwierdzić i dowodzić, że treść złożonych oświadczeń nie odpowiada stanowi rzeczywistemu ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2007 roku, V CSK 441/06 oraz postanowienie tego Sądu z dnia 15 kwietnia 1982 r., III CRN 65/82). Nie oznacza to oczywiście, że dokumenty takie nie mogą stanowić dowodu w sprawie. Dowód z dokumentu prywatnego jest dopuszczalny w postępowaniu cywilnym i podlega ocenie sądu jak każdy inny dowód, według własnego przekonania sądu, na podstawie wszechstronnego rozważenia całego materiału dowodowego (art. 233 § 1 k.p.c.). Dokument prywatny stanowi zatem pełnoprawny środek dowodowy, który sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania ( por. wyrok NSA w W. z dnia 25 sierpnia 2017 roku, I OSK (...)). Nie ma zatem przeszkód prawnych, aby sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy, o ile twierdzenia w nich zawarte mogą być zweryfikowane i potwierdzone za pomocą innych dowodów. Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera zamkniętego katalogu środków dowodowych i dopuszczalne jest skorzystanie z każdego źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jeśli tylko nie jest to sprzeczne z przepisami prawa.

W ocenie Sądu złożone przez powódkę dokumenty indywidualizują zbywaną wierzytelność w stopniu pozwalającym na ustalenie, że doszło do zbycia dochodzonej pozwem wierzytelności. Pozwana, na której spoczywa ciężar dowodu w zakresie okoliczności zwalniających ją z zobowiązania, nie podniosła żadnego zarzutu, który podważałby prawdziwość i wiarygodność wyciągu z załącznika numer 2, a zawarte w nim twierdzenia co do oznaczenia stosunku prawnego, z którego wynika wierzytelność oraz co do wysokości przenoszonej wierzytelności znajdują potwierdzenie w treści umowy pożyczki. Zawarte w uzasadnieniu sprzeciwu twierdzenia co do możliwości modyfikowania przez stronę powodową zapisami zawartymi w załączniku numer 2 nie zostały nawet uprawdopodobnione.

Uwagi odnoszące się do mocy dowodowej dokumentu prywatnego odnoszą się również do pisemnego oświadczenia osoby uprawnionej do reprezentowania zbywcy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o fakcie zapłaty ceny sprzedaży i tym samym skutecznego przeniesienia wierzytelności. Przywołany przez stronę pozwaną przepis art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2028 r. Prawo przedsiębiorców jedynie nakazuje dokonywanie płatności pomiędzy przedsiębiorcami za pośrednictwem rachunku bankowego. Nie nakazuje natomiast dowodzenia w procesie cywilnym faktu dokonania płatności za pomocą wyciągu z rachunku bankowego. Również i Kodeks postępowania cywilnego nie stawia takiego wymogu – jak już wyżej wskazano Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera zamkniętego katalogu środków dowodowych i dopuszczalne jest skorzystanie z każdego źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jeśli tylko nie jest to sprzeczne z przepisami prawa. Z uwagi na fakt, że strona pozwana nie podważyła skutecznie prawdziwości i wiarygodności dokumentu prywatnego w postaci oświadczenia o zapłacie ceny, Sąd uznał, że do zapłaty ceny doszło i tym samym powód skutecznie nabył dochodzoną pozwem wierzytelność.

Omawiana umowa przelewu wierzytelności nie może być również uznana za nieważną na podstawie wskazanego przez pozwaną przepisu art. 9 a ust. 5 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Zgodnie z art. 9 a ust. 1 i 2 ustawy o kredycie konsumenckim instytucja pożyczkowa uzależnia udzielenie kredytu konsumenckiego od pozytywnej oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy. Oceny zdolności kredytowej dokonuje się na podstawie analizy danych udostępnianych przez zaufanych dostawców gromadzących i przetwarzających dane niezbędne do takiej oceny, w szczególności przez:

1) instytucje, o których mowa w art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, lub

2) biura informacji gospodarczej, o których mowa w ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.

Przepis art. 9 a ust. 5 stanowi natomiast, że jeżeli instytucja pożyczkowa udzieliła konsumentowi kredytu konsumenckiego z naruszeniem przepisów ust. 1 i 2 lub gdy z treści oświadczenia konsumenta i uzyskanych przez instytucję pożyczkową informacji wynikało, że na dzień zawarcia umowy kredytu konsumenckiego konsument miał zaległości w spłacie innego zobowiązania pieniężnego wynoszące powyżej 6 miesięcy, a kredyt konsumencki nie był przeznaczony na spłatę tej zaległości, to:

1) zbycie wierzytelności z tej umowy w drodze przelewu lub w inny sposób jest nieważne;

2) dochodzenie wierzytelności jest dopuszczalne dopiero po dniu całkowitej spłaty wcześniejszego zobowiązania, jego wygaśnięcia lub po prawomocnym stwierdzeniu przez sąd nieistnienia tego zobowiązania - przy czym zakaz zbywania wierzytelności i jej dochodzenia nie wstrzymuje biegu przedawnienia, a za okres zakazu zbywania wierzytelności i jej dochodzenia nie można doliczać odsetek lub pozaodsetkowych kosztów kredytu, a także innych opłat związanych z tą wierzytelnością.

Zgodnie z powszechnie akceptowanym poglądem, zasada tempus regit actum nakłada obowiązek oceny skutków zdarzeń prawnych według przepisów obowiązujących w czasie ich powstania. Zgodnie bowiem z art. 3 k.c. ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu. Przewidziana cytowanym przepisem zasada nieretroakcji rozumiana jest jako zakaz stosowania nowego prawa do oceny zdarzeń prawnych i ich skutków, jeżeli miały miejsce i skończyły się przed wejściem w życie tego prawa. Do zdarzeń prawnych stosuje się więc te przepisy prawa, które obowiązują w chwili ich zaistnienia. W konsekwencji zdarzenia prawne i stosunki prawne powstałe pod rządami dawnego prawa należy oceniać według tego prawa, a nie prawa nowego. Natomiast nowelizacje przepisów prawa, które miały miejsce już po zaistnieniu określonych zdarzeń nie powinny oddziaływać na ich ocenę prawną. Wskazuje się przy tym, że wyjątki od zasady niedziałania prawa wstecz są możliwe jedynie w tych przypadkach, gdy nowelizacja wprost przewiduje taki zapis, bądź też gdy powyższe jednoznacznie wynika z jej celu. Jednocześnie nowe prawo nie może prowadzić do formułowania odmiennych ocen prawnych tych zdarzeń, niż wynikające z treści przepisów prawa obowiązujących w czasie ich zajścia. Wymaga tego ochrona bezpieczeństwa prawnego oraz zaufania podmiotów prawa do państwa, co m.in. nakazuje, aby ustalone już prawa i obowiązki tych podmiotów nie ulegały zmianom, zwłaszcza zmianom niekorzystnym. Wyjątek od tej zasady musi wynikać z brzmienia nowego prawa, lub z jego celu, przy czym złamanie zakazu działania wstecznego nowej ustawy musi z niej wynikać w sposób niewątpliwy i nie może być wyprowadzane w drodze interpretacji ( por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 3 czerwca 2020 r., I AGa 4/20; wyrok SA w Białymstoku z dnia 2 września 2019 r., I ACa 276/19; por. uchwałę SN z dnia 5 lipca 2002 r., III CZP 36/02, opubl. OSNIC z 2003 r. nr 4, poz. 45 i orzeczenia w niej powołane, z dnia 17 kwietnia 2009 r., III CZP 16/09, opubl. OSNIC z 2010 r. nr 1, poz. 16). Z zasady nieretroakcji wynika założenie, iż w razie wątpliwości uznać należy, że nowy przepis prawny nie ma mocy wstecznej ( por. wyrok SA w Łodzi z dnia 13 sierpnia 2018 r., I AGa 207/18).

Cytowany przepis art. 9 a został dodany przez art. 7 pkt 2 ustawy z dnia 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie (Dz.U z 2022 r. , poz. 2339) i obowiązuje od dnia 18 maja 2023 r. Zgodnie z art. 10 tej ustawy przepisów ustaw zmienianych w art. 1, art. 4, art. 6 i art. 7 pkt 3-7 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą nie stosuje się do umów zawartych przed dniem wejścia w życie tych przepisów. Brzmienie tego przepisu, wbrew stanowisku strony pozwanej, nie daje podstaw do wnioskowania, by ustawodawca nadał przepisowi art. 9 a ustawy o kredycie konsumenckim moc wsteczną. Odnosi się on wprost jedynie do przepisów ustawy o kredycie konsumenckim zmienianych w art. 7 pkt 3 – 7. Nie zawiera natomiast żadnych postanowień odnoszących do przepisów dodanych do tej ustawy na podstawie art. 7 pkt 1 i 2. Brak tych postanowień – z uwagi na obowiązującą zasadę nieretroaktywności – nie może być poczytany za wyrażenie przez ustawodawcę woli stosowania tego przepisu do oceny czynności prawnych – umów pożyczek, do których zastosowanie mają przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, zawartych przed dniem 18 maja 2023 r. W ocenie Sądu również i cel dodania przepisu art. 9 a - ochrona interesu ogółu konsumentów - nie uzasadnia wstecznego zastosowania tego przepisu. Przepis ten nakłada na instytucje pożyczkowe obowiązki w zakresie oceny zdolności kredytowej pożyczkobiorcy w szerszym zakresie niż wynika to z art. 9 (wskazuje wprost instytucje, do których instytucja pożyczkowa powinna wystąpić o udzielenie informacji o kredytobiorcy) oraz wprost uzależnia udzielenie kredytu konsumenckiego od pozytywnej oceny zdolności kredytowej, a także sankcjonuje uchybienie powyższym obowiązkom. Przed dodaniem tego przepisu ustawodawca wprawdzie nakazywał dokonanie oceny zdolności kredytowej konsumenta, jednakże nie określał w jaki sposób należy to uczynić (nie wskazywał do jakich instytucji w szczególności należy się zwrócić) ani też nie zawierał sankcji w postaci nieważności umowy przelewu wierzytelności. Nie sposób zatem uznać, w świetle zasady zaufania do państwa i ochrony porządku prawnego, aby ochrona konsumentów uzasadniała zastosowanie sankcji za uchybienie obowiązkom, które zgodnie z prawem obowiązującym w dacie nawiązania stosunku prawnego i jego wykonania, nie ciążyły na instytucji pożyczkowej ( por. także B. W., N. regulacje w zakresie oceny zdolności kredytowej konsumentów, Monitor Prawa Bankowego nr (...)-101).

Reasumując powyższe rozważania wskazać należy, że strona powodowa wykazała fakt skutecznego nabycia dochodzonej pozwem wierzytelności i przysługuje jej legitymacja procesowa czynna do dochodzenia w niniejszym procesie zwrotu pożyczonej kwoty wraz z należnościami ubocznymi. Treścią umowy przelewu wierzytelności jest bowiem przeniesienie przez wierzyciela swojej wierzytelności na osobę trzecią, a skutkiem tej umowy jest wyłączenie dotychczasowego wierzyciela ze stosunku zobowiązaniowego i zajęcie jego miejsca przez nabywcę wierzytelności. Sam stosunek zobowiązaniowy zmianie nie ulega, a w szczególności nie tworzy w jej miejsce odrębnej, nowej wierzytelności w stosunku do dłużnika. Przelew wywołuje bezpośrednie skutki wobec dłużnika, po stronie którego powstaje obowiązek świadczenia w stosunku do nabywcy wierzytelności.

Analiza postanowień łączącej strony umowy nie daje podstaw do ustalenia, aby zawierała ona postanowienia skutkujące uznaniem jej za nieważną w rozumieniu art. 58 par. 1 i 2 k.c.

Na wstępie wskazać należy, że korzystając ze swobody kontraktowej, którą zapewniają przepisy ustawy o kredycie konsumenckim oraz art. 353 ¹ k.c., strony (w praktyce przedsiębiorca) nie mogą pomijać dodatkowych, ustawowych ograniczeń swobody kontraktowej, wynikających z art. 385 ¹ k.c. Stosowne postanowienia nie mogą kształtować ponoszonych przez kredytobiorcę-konsumenta pozaodsetkowych kosztów kredytu w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Okoliczność zatem, że pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego nie przekraczają wysokości określonej w art. 36a ust. 1 i 2 ustawy o kredycie konsumenckim, nie wyłącza oceny, czy postanowienia określające te koszty są niedozwolone (art. 385 ¹ § 1 k.c.) ( por. wyrok SN z dnia 26 października 2020 r. III CZP 42/20 i wyrok tego Sądu z dnia 27 października 2020 r., III CZP 43/20). Celem ustawowego limitu kosztów kredytu nie jest bowiem wyłączenie kontroli abuzywności, lecz uniemożliwienie kredytodawcom stosowania kosztów przekraczających ten limit, chociażby postanowienia umowy przewidujące takie koszty nie stanowiły postanowień niedozwolonych. Sam fakt, że suma opłat nie przekracza ustawowego limitu nie oznacza tym samym, że każda z opłat pobierana jest w sposób uzasadniony, a przewidujące ją postanowienie odzwierciedla przepisy ustawowe. Przepis ten stanowi zabezpieczenie przed nakładaniem na konsumentów nadmiernych obowiązków finansowych. Jego wprowadzenie do systemu prawa nie oznacza automatycznego przyznania przedsiębiorcom uprawnienia do naliczania pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego do wysokości określonej tym przepisem. Brak zatem podstaw do przyjęcia, że unormowania art. 36a-36c ustawy o kredycie konsumenckim mają charakter szczególny wobec art. 385 ¹ k.c. oraz art. 58 k.c. wyłączając ich zastosowanie.

Przepis art. 58 par. 1 k.c. stanowi, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Zgodnie z par. 2 tego przepisu nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie natomiast z par. 3 jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

Strona pozwana upatruje nieważności będącej przedmiotem sporu umowy w ukształtowaniu postanowień odnoszących się do zastrzeżonych odsetek (umownych – za korzystanie z kapitału oraz odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego) i pozaodsetkowych kosztów pożyczki (prowizji), które w jej ocenie, zważywszy na ich łączną wysokość, zmierzają do obejścia bezwzględnie obowiązujących przepisów oraz kształtują stosunek prawny w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

W ocenie Sądu okoliczności faktyczne sprawy nie wskazują, aby żądanie zapłaty odsetek za korzystania z kapitału w pożyczki w maksymalnej przewidzianej prawem wysokości, prowizji oraz odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia w wysokości odsetek maksymalnych zmierzało do obejścia przepisów kształtujących stosunek pożyczki z konsumentem ani też nie narusza zasad współżycia społecznego.

Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy w ujęciu art. 58 § 1 k.c. polega na takim ukształtowaniu jego treści, która z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest ustawowo zakazane. Sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest natomiast czynność prawna dokonana w sytuacji nacisku na kontrahenta przy wykorzystaniu swoich wpływów albo pozycji związanej z zajmowanym stanowiskiem, z którym wiąże się decydowanie w takim czy innym sensie o sytuacji prawnej kontrahenta. Nadto podkreślenia wymaga, że nie każda obiektywna dysproporcja między świadczeniami uzasadnia sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, lecz jedynie taka, która jest rażąca i pozwala na przyjęcie, że naruszane są przez zawarcie takiej umowy zasady lojalności i uczciwości w obrocie. Uznanie umowy za zawartą z przekroczeniem granic swobody z powodu naruszenia zasad współżycia społecznego, polegającego na nieprawidłowym (niesprawiedliwym) ukształtowaniu praw i obowiązków stron jest uzasadnione tylko w wypadkach wyjątkowej, szczególnej intensywności naruszenia oraz związanego z tym pokrzywdzenia jednej ze stron ( por. wyrok SN z dnia 22 czerwca 2023 r., (...) 969/22).

Zgodnie z art. 359 par. 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Zgodnie natomiast z art. 481 par. 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Ustawa o kredycie konsumenckim nie zakazuje obciążana konsumenta obowiązkiem zapłaty zarówno odsetek umownych – za korzystanie z kapitału, jak i odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, określanych niekiedy przez banki i instytucje pożyczkowej jako „odsetki karne”. Nie zakazuje również pobierania od konsumenta świadczeń definiowanych jako „pozaodsetkowe koszty kredytu”. Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 5 tej ustawy całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:

a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz

b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach,

- z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

P. koszty kredytu natomiast to wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek (art. 5 ust. 6 a ww. ustawy).

Pożyczkodawca uprawniony był zatem zarówno do zastrzeżenia dla siebie uprawnienia do naliczenia odsetek za korzystanie z kapitału jak i prowizji. Uprawniony był również – z mocy art. 481 par. 1 k.c. – do żądania zapłaty odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, a zatem sam fakt, że pożyczkodawca zastrzegł sobie prawo do żądania należności z powyższych tytułów, nie zmierza do obejścia prawa ani nie narusza zasad współżycia społecznego.

W odniesieniu do odsetek tak umownych jaki odsetek za opóźnienie, ustawa o kredycie konsumenckim nie zawiera żadnych postanowień, które odnosiłyby się do ich wysokości. Wysokość odsetek, jakie instytucja pożyczkowa może naliczyć określa zatem Kodeks cywilny: w odniesieniu do odsetek umownych art. 359 k.c. par. 2 i 2 ¹ i w odniesieniu do odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego – art. 481 par. 2 i 2 ¹ .

Przepis art. 359 par. 2 k.c. stanowi, że jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. Zgodnie natomiast z par. 2 ¹ k.c. maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne). Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne, o czym stanowi art. 359 par. 2 ² k.c.

Przepis art. 481 par. 2 k.c. stanowi, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Zgodnie natomiast z par. 2 ¹ maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie (art. 481 par. 2 ² k.c.).

W treści omawianej umowy wysokość odsetek umownych jak i wysokość odsetek za opóźnienie została zastrzeżona na poziomie odsetek maksymalnych, zgodnie z art. 359 par. 2 ¹ i art. 481 par. 2 ¹ k.c. Postanowienia te nie są zatem sprzeczne z prawem. Ustawodawca przewidział bowiem, że w przypadku, gdy wysokość odpowiednio odsetek umownych i odsetek za opóźnienie przekroczy wysokość odsetek maksymalnych, należą się odpowiednio odsetki maksymalne i odsetki maksymalne za opóźnienie. Brak zatem również i podstaw do ustalenia, aby postanowienia umowy zastrzegające odsetki w wysokości odsetek maksymalnych były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego tylko z tego powodu, że zostały zastrzeżone w maksymalnej, dopuszczalnej prawem wysokości. Przywołane w sprzeciwie od nakazu zapłaty orzeczenia Sądu Najwyższego wskazujące na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego zastrzegania w umowie pożyczki odsetek w wysokości nadmiernej, nie mającej uzasadnienia ani w wysokości inflacji ani w zyskach osiąganych w ramach normalnej działalności zapadły w stanie prawnym przed wprowadzeniem do Kodeksu cywilnego przepisów normujących maksymalną wysokość odsetek umownych i odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Poglądy te zatem nie mają znaczenia dla oceny łączącego strony stosunku umownego.

Odnosząc się natomiast do postanowienia przewidującego zastrzeżenie prowizji, wskazać należy, że w świetle przepisów ustawy o kredycie konsumenckim obciążenie konsumenta obowiązkiem zapłaty świadczenia z tego tytułu jest prawnie dopuszczalne w granicach wyznaczonych zasadą swobody umów. Prowizja stanowi pozaodsetkowy koszt kredytu. Prowizja pobierana przez bank lub instytucję pożyczkową zwyczajowo jest wynagrodzeniem za ponoszone ryzyko działalności kredytowej. Maksymalną zaś wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu wskazuje przepis art. 36 a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z jego treścią maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu obliczana jest wg wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

Zgodnie z ust. 2 tego przepisu w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia umowy pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu. P. koszty kredytu wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu, o czym stanowi art. 36 a ust. 3.

Przepisy art. 36 a nie określają pozytywnie, w sposób bezwzględnie wiążący, liczby, charakteru i konkretnej wysokości kosztów składających się na pozaodsetkowe koszty kredytu, a jedynie wytyczają ramy, w których postanowienia umowy kredytu konsumenckiego, określające te koszty, muszą się mieścić. W przypadku natomiast, gdy postanowienia umowy o kredyt konsumencki naruszają przepisy określające maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, zostają one wyeliminowane z umowy, ale ich miejsce wypełnia dyspozycja normy prawnej ujętej w art. 36 a ust. 3 ustawy o kredycie konsumenckim, ograniczająca wysokość tych kosztów do maksymalnej wysokości wynikającej z ust. 1 i 2 tego przepisu.

Zgodnie z treścią łączącej strony umowy, w przypadku zwrotu udzielonej pożyczki w umówionym terminie, prowizja wynosiła 1 051,03 zł, czyli 21,02% pożyczonej kwoty. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 1081,20%. W przypadku natomiast braku terminowej spłaty, prowizja wynosiła 1 367,81 zł, czyli 27,35% pożyczonej kwoty, a rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 2115,69%. W załączniku nr 4 do umowy wskazano, że wysokość prowizji zależy od kwoty oraz okresu pożyczki, a należna z tego tytułu kwota (jej wysokość) podana jest w załączniku 1 – 3. Wysokość prowizji – jedynego pozaodsetkowego kosztu pożyczki – nie wykraczała poza granice wyznaczone przepisem art. 36 a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. P. koszty kredytu nie mogły bowiem przekraczać kwoty 1 386,98 zł ([5 000 zł x 0,25] + [5000 zł x 30/365x03]), czyli 27,37% pożyczonej kwoty. Podkreślić przy tym należy, że jakkolwiek wysokość prowizji została ustalona przez pożyczkodawcę, to wpływ na to, czy zapłacona zostanie z tego tytułu kwota 1 051,03 zł i (...) pożyczki będzie wynosiła 1081,20%, czy też kwota 1 367,81 zł i tym samym (...) pożyczki będzie wynosiła 2115,69 %, miał tylko i wyłącznie konsument – pozwana. Wysokość naliczanej prowizji uzależniona była bowiem tylko i wyłącznie od terminowej spłaty pożyczki. Decyzja zaś w tym przedmiocie zależna była tylko i wyłącznie od woli pozwanej. Pozwana nie podniosła przy tym, ani nie wykazała, aby pożyczkodawca w jakikolwiek sposób uniemożliwił jej terminową spłatę pożyczki.

Pozwana, zgodnie z umową, zobowiązana była zwrócić w terminie do dnia 9 listopada 2020 r. kapitał pożyczki w kwocie 5 000 zł, odsetki za korzystanie z kapitału w kwocie 73,97 zł i prowizję w kwocie 1 051,03 zł. Pozwana zobowiązana zatem była do zapłaty łącznie kwoty 6 125 zł. Łączne wynagrodzenie pożyczkodawcy wynosiło wówczas 1 125 zł (odsetku umowne + prowizja), czyli 22,50% pożyczonej kwoty i nie sposób uznać, aby zważywszy na realia gospodarcze, w jakich pożyczka została udzielona i miała być spłacana, aby wysokość obciążenia konsumenta rażąco naruszała interesy konsumenta. Inflacja w październiku 2022 r. wynosiła 17,9%. W tym stanie rzeczy żądanie wynagrodzenia w wysokości 22,50% nie sposób uznać za rażące. W przypadku natomiast uchybienia terminowi spłaty, na pozwanej ciążył obowiązek, poza zwrotem kapitału pożyczki, obowiązek zapłaty odsetek za korzystanie z kapitału w kwocie 82,19 zł, prowizji w kwocie 1 367,81 zł oraz odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie. Wzrost wysokości prowizji do kwoty stanowiącej 27,35% pożyczonej kwoty – w sytuacji kiedy pożyczkobiorca opóźnienia się spełnieniem świadczenia w postaci zwrotu pożyczonej kwoty w umówionym terminie – należy uznać za usprawiedliwiony. Świadczenie z tego tytuł miało bowiem wynagrodzić pożyczkodawcy ryzyko gospodarcze związane z udzieleniem pożyczki. Ryzyko to się ziściło – pożyczkobiorca nie zwrócił pożyczki w umówionym terminie. Istotnie, zważywszy na wysokość zastrzeżonych odsetek za opóźnienie (w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie), obciążenie pozwanej znacząco wzrasta. Wskazać jednakże należy, że powstanie obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego wiąże się z faktem niewykonania przez pozwaną obowiązku zwrotu pożyczki w umówionym terminie. O tym zatem, czy obowiązek zapłaty z tego tytułu w ogóle powstanie oraz w jakim rozmiarze (co do wysokości) decyduje tylko i wyłącznie konsument – tylko od jego woli zależy, czy wywiąże się z umowy w terminie, a jeżeli uchybi terminowi zapłaty, kiedy faktycznie zwróci pożyczoną kwotę. Nie sposób zatem uznać, aby powódka, zastrzegając odsetki za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych zmierzała do uzyskania dodatkowych, nieusprawiedliwionych korzyści. Nie miała bowiem pewności, czy świadczenie z tego tytułu w ogóle powstanie, nie miała bowiem żadnego wpływu na decyzję konsumenta co do tego, czy zwróci pożyczkę w terminie, czy też terminowi temu uchybi. Nie bez znaczenia jest tutaj i fakt, że pozwana miała pełną wiedzę co do tego, jak kształtują się warunki umowy zarówno w przypadku, gdy spłaci pożyczkę w terminie jak i wtedy, gdy terminowi temu uchybi. Informacje w tym zakresie znajdują się bowiem w samej treści umowy i są sformułowane w sposób nie budzący wątpliwości.

Reasumując powyższe rozważania wskazać należy, że okoliczności faktyczne sprawy nie wskazują, aby zastrzeżenie obowiązku zapłaty odsetek umownych w maksymalnej wysokości oraz prowizji w wysokości wynikającej z umowy, a także odsetek maksymalnych za opóźnienie zmierzało do obejścia prawa, czy też było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Pozwana bowiem miała realny wpływ na wysokość kwot, które zobowiązana będzie spłacić – ich wysokość uzależniona była bowiem tylko i wyłącznie od tego, czy pożyczka zostanie spłacona w terminie, czy też pozwana terminowi temu uchybi.

Uznanie na podstawie art. 385 ¹ par. 1 k.c. danego postanowienia umownego za abuzywne nie oznacza, że jest ono nieważne, ani tym bardziej nie oznacza, że sankcją nieważności dotknięta jest cała umowa. W powołanym przepisie przewidziany został szczególny rodzaj sankcji, który należy odróżnić od nieważności, wzruszalności oraz bezskuteczności względnej i zawieszonej, a jest to sankcja bezskuteczności częściowej ex lege, która znajduje zastosowanie z mocy ustawy i działa ex tunc ( por. wyroki Sądu Najwyższego: z 30 czerwca 2021 r., I NSNc 191/21; z 1 września 2021 r., I NSNc 338/21; z 29 września 2021 r., I NSNc 333/21). Wyeliminowanie z umowy zawartej przez przedsiębiorcę z konsumentem postanowień niedozwolonych otwiera wprawdzie drogę do rozważań, czy umowa w pozostałym zakresie jest możliwa do utrzymania, jednak wynik tych rozważań nie poddaje się żadnemu automatyzmowi.

Materiał dowodowy sprawy nie dał również podstaw do ustalenia, aby omawiane powyżej postanowienia umowy miały charakter abuzywny.

Zgodnie z treścią przepisu art. 385 ¹ par. 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z par. 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (par. 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (par. 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (par. 4).

Klauzulą niedozwoloną w rozumieniu cytowanego przepisu art. 385 ¹ k.c. jest zatem takie postanowienie umowy zawartej z konsumentem, które spełnia łącznie wszystkie przesłanki określone w przepisie art. 385 ¹ k.c., tj.:

1)  nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie,

2)  nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron,

3)  kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

W rozpoznawanej sprawie między stronami nie było sporne, że będąca przedmiotem sporu umowa została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą (poprzednik prawny strony powodowej) a konsumentem (pozwana). Nie zostało również udowodnione, aby postanowienia o wysokości zastrzeżonych w umowie odsetek umownych i odsetek za opóźnienie oraz o wysokości prowizji były indywidualnie uzgodnione. Sporne postanowienia umowne niewątpliwie nie stanowiły świadczenia głównego z umowy pożyczki. Takiego charakteru nie ma bowiem prowizja stanowiąca wynagrodzenie instytucji pożyczkowej za ryzyko gospodarcze związane z udzielaniem pożyczek.

Materiał dowodowy sprawy nie dał natomiast podstaw do ustalenia, aby postanowienia te kształtowały prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

W rozumieniu art. 385 ¹ par. 1 k.c. „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez kontrahenta konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Pojęcia te mają charakter niedookreślony i ocenny; wymagają dokonania ich wykładni w każdej sprawie indywidualnie, z uwzględnieniem celu umowy, charakteru stosunku zobowiązaniowego, jak również zwyczajów i norm przyjętych w konkretnej dziedzinie aktywności gospodarczej (jest to szczególnie istotne w takich dziedzinach, które wytworzyły własne wzorce etyczne postępowania wobec konsumentów – takich jak bankowość, działalność ubezpieczeniowa itp.). Podstawowym elementem przyjętych w obrocie gospodarczym dobrych obyczajów jest zasada lojalności, uczciwości i szacunku wobec kontrahenta. Sprzeczne z dobrymi obyczajami będą więc takie działania, które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta, wprowadzenia go w błąd co do realnych obciążeń i ryzyka związanego z umową oraz co do tego, jakie świadczenia na swoją rzecz zastrzegł przedsiębiorca. Jeśli chodzi o pojęcie „interesu konsumenta”, to obejmuje ono elementy ekonomiczne (przede wszystkim związane z zachowaniem ekwiwalentności świadczeń stron oraz proporcjonalności obciążeń nałożonych na konsumenta do realnych kosztów związanych z umową i wartości świadczeń uzyskanych przez konsumenta), ale również pozaekonomiczne, takie jak pewność obrotu, zaufanie, czas poświęcony na realizację swoich uprawnień, przekonanie o rzetelnym potraktowaniu przez drugą stronę umowy. Ustawodawca wymaga, by naruszenie interesów konsumenta przez klauzulę niedozwoloną nastąpiło w stopniu „rażącym”, a zatem musi być to naruszenie znaczne, polegające na drastycznym odejściu od zasad uczciwego obrotu, lojalności, szacunku dla drugiej strony umowy. Działanie wbrew „dobrym obyczajom” w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2012 roku, sygn. VI ACa 461/12). Rażące naruszenie interesów konsumentów polega w tym kontekście na nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, sygn. I CK 832/04).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że w okolicznościach faktycznych sprawy nie zachodzi dysproporcja praw i obowiązków stron spornej umowy pożyczki skutkująca rażącym naruszeniem praw konsumenta – pozwanej ani zakłóceniem równowagi kontraktowej stron. Pozwana, w wykonaniu umowy pożyczki otrzymała kwotę 5 000 zł na okres 30 dni. Z umowy nie wynika, aby wykonanie umowy przez pozwaną, tj. zwrot pożyczonej kwoty był w jakikolwiek sposób zabezpieczony (np. weksel, poręczenie). Za korzystanie z tej kwoty przez okres 30 dni zobowiązana była zapłacić odsetki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie w kwocie 82,19 zł oraz prowizję – wynagrodzenie za ryzyko związane z udzieleniem pożyczki w wysokości stanowiącej 21,02% pożyczonej kwoty, a przypadku uchybienia terminowi zwrotu pożyczki – w wysokości 27,35% pożyczonej kwoty. Łączne obciążenie pozwanej w przypadku terminowej spłaty pożyczki wynosiło zatem 22,50% pożyczonej kwoty (1 125 zł). Nałożenie na konsumenta obowiązku zwrotu poza kapitałem pożyczki kwoty 1 125 zł tytułem wynagrodzenia (bo taki charakter mają również zastrzeżone odsetki umowne) było uzasadnione faktem udzielenia pożyczki bez żadnego zabezpieczenia – i w obowiązującym wówczas stanie prawnym – po dokonaniu oceny zdolności kredytowej konsumenta jedynie na podstawie informacji udzielonych przez niego. Ryzyko braku wykonania umowy przez konsumenta było zatem znacznie wyższe niż w przypadku, gdyby zwrot pożyczki był w jakikolwiek sposób zabezpieczony. Zważywszy na wysokość udzielonej pożyczki (5 000 zł), obowiązek zwrotu pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości stanowiącej 21,02% lub 27,35% pożyczonej kwoty (w przypadku nieterminowej spłaty) nie skutkuje rażącym naruszeniem praw konsumenta. Wzrost obciążenia konsumenta – obowiązek zapłaty prowizji wyższej o 316,78 zł oraz zapłaty odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego - wiązał się tylko i wyłącznie z niewykonaniem przez konsumenta wynikającego z umowy obowiązku zwrotu pożyczonej kwoty. Obowiązek zapłaty wyższej prowizji oraz odsetek za opóźnienie powstawał zatem tylko i wyłącznie wtedy, gdy konsument nie wywiązał się z umowy. Żądanie w takiej sytuacji wyższej prowizji (ale mieszczącej się w granicach wynikających z art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim i nie skutkującej rażącym naruszeniem praw konsumenta) oraz odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie jest usprawiedliwione. Ziściło się bowiem ryzyko, które wynagrodzić maiła prowizja. Pozwana miała zwrócić pożyczoną kwotę do dnia 9 listopada 2022 r. Pożyczkodawca, udzielając pożyczki, miał pełne prawo oczekiwać nie tylko wynagrodzenia za czas, na jaki pożyczka została udzielona, ale również i terminowego jej zwrotu, tak aby od dnia 10 listopada 2022 r., mógł korzystać ze zwróconej kwoty 5 000 zł. Tymczasem pozwana kwoty tej zwróciła i tym samym pozbawiła poprzednika prawnego powoda możliwości korzystania z tej kwoty i osiągania korzyści, jaką mógłby osiągnąć gdyby kwotę tą zainwestował. Z tego tytułu powód może domagać się wynagrodzenia w postaci odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Wysokość zaś tego wynagrodzenia zależy nie tylko od zastrzeżonej w umowie wysokości odsetek ale również i od liczby dni opóźnienia w zapłacie. Od umówionego terminu zwrotu pożyczki do dnia wyrokowania w sprawie upłynęło ponad półtora roku. Pozwana nie wykazała, aby w tym okresie dokonała spłaty chociażby kapitału pożyczki w kwocie 5 000 zł. Zwrot kwoty 5 000 zł powodowałby ten skutek, że ustałoby prawo powoda do naliczania odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od tej kwoty za czas od dnia następnie do dniu dokonania zapłaty i tym samym zmniejszeniem zakresu obciążenia pozwanej.

Nie sposób również uznać, aby pożyczkodawca nie dochował obowiązku poinformowania pozwanej o warunkach spłaty pożyczki, czy też aby zataił jakiekolwiek informacje w tym zakresie. Umowa wskazuje zarówno kwotę udzielonej pożyczki, kwotę prowizji (kwotę pobieraną z tego tytułu) i wysokość oprocentowania umownego i oprocentowania tzw. „karnego” (stopę procentową na dzień zawarcia umowy, podstawę prawną, z której wynika wysokość oprocentowania, wysokość odsetek w stosunku dziennym). (...) tych udzielono osobno w odniesieniu do warunków umowy w przypadku terminowej spłaty pożyczki oraz w odniesieniu do warunków, w przypadku uchybienia terminowi płatności.

Pozwana miała pełną wiedzę co do tego, jak kształtują się warunki umowy zarówno w przypadku, gdy spłaci pożyczkę w terminie jak i wtedy, gdy terminowi temu uchybi. Wiedziała zatem jakie kwoty będzie zmuszona zapłacić i z jakiego tytułu.

Nadto wskazać należy, że przewidziany art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim mechanizm ograniczenia kosztów umowy pożyczki, jakie miałby ponosić konsument, miał na celu także przywrócenie owej równowagi kontraktowej. Jeżeli zatem wysokość kosztów danej umowy pożyczki, pomimo zastosowania mechanizmu ograniczającego ich wysokość, określonego w tym przepisie nadal miałaby świadczyć o naruszeniu interesów konsumenta (z uwagi na relację wysokości udzielonej pożyczki do tych zredukowanych kosztów), to z całą pewnością naruszenie to nie będzie już miało charakteru „rażącego”, jak tego wymaga art. 385 ¹ par. 1 k.c. (por. postanowienie SN z dnia 28 kwietnia 2022 r., I NSNc 275/21).

Strona pozwana, na której spoczywał ciężar dowodu co do faktu spełnienia dochodzonego pozwem roszczenia, nie wykazała, aby spłaciła będącą przedmiotem sporu pożyczkę w jakimkolwiek zakresie.

Zgodnie z treścią umowy pozwana zobowiązana była do spłaty pożyczki w terminie do dnia 9 listopada 2022 r. przelewem na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na numer rachunku bankowego: (...); tytuł przelewu: spłata pożyczki (...).

Pozwana złożyła do akt potwierdzenia dokonania trzech przelewów:

- z 9 listopada 2022 r. - kwoty 981 zł tytułem (...): (...)” na rachunek bankowy odbiorcy (...) S.A. o numerze: (...),

- z 9 grudnia 2022 r. - kwoty 981 zł tytułem (...): (...)” na rachunek bankowy odbiorcy (...) S.A. o numerze: (...),

- z 30 stycznia 2023 r. - kwoty 30 zł tytułem częściowej spłaty kapitału na podstawie par. 450 k.c. na rachunek bankowy odbiorcy (...) Spółki z o.o. o numerze: (...).

Powódka przyznała fakt zapłaty ww. kwot, wskazała natomiast, że nie dotyczą one spłaty będącej przedmiotem sporu pożyczki numer (...), lecz innego zobowiązania pozwanej i zostały zarachowane na poczet tego innego zobowiązania. Zważywszy na fakt, że wpłaty zostały dokonane na rzecz innego podmiotu (wpłata z 9 listopada i 9 grudnia 2022 r.) oraz na inne rachunki bankowe niż przeznaczony do spłaty spornej pożyczki, nie sposób uznać, aby dotyczyły one pożyczki numer (...). Nie sposób zatem uznać, że złożone potwierdzenia przelewu dotyczą spornej umowy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uwzględnił powództwo i w punkcie I wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 6 450 zł wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonych w stosunku rocznym, od kwoty 5 000 zł do dnia zapłaty.

Roszczenie o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. 359 par. 1 k.c., art. 481 par. 1 k.c. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 par. 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02).

Strona pozwana zobligowana była do zwrotu pożyczki w terminie do dnia 9 listopada 2022 r. Skoro tego nie uczyniła, od dnia następnego, tj. 10 listopada 2022 r., pozostaje w opóźnieniu, co uzasadnia żądanie zapłaty odsetek z tego tytułu od dnia wskazanego w żądaniu pozwu, tj. 10 stycznia 2023 r. Wysokość żądanych z tego tytułu odsetek wynika z umowy stron i co zasadności ich żądania Sąd wypowiedział się powyżej.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z wyrażona w art. 98 par. 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania oraz zasadą zwrotu kosztów celowych. Stroną, która przegrała niniejszy proces jest pozwana, a zatem winna ona zwrócić powodowi poniesione koszty procesu, które zgodnie z art. 98 par. 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. obejmują: opłatę od pozwu w kwocie 400 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w osobie radcy prawnego w kwocie 1 800 zł (par. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz opłatę skarbową od złożonego dokumentu pełnomocnictwa procesowego.

W punkcie II wyroku Sąd zasądził zatem od pozwanej na rzecz powoda koszty procesu w kwocie 2 217 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie a art. 98 par. 1 ¹ k.p.c.

Sędzia Małgorzata Janik-Białek