Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2025 r.

Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie – Wydział III Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Janik-Białek

Protokolant: sekretarz sądowy Alicja Kacała

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2025 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Gminie M. S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda (...) Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz pozwanej Gminy M. S. kwotę 90 (dziewięćdziesięciu) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

III.  nakazuje pobrać od powoda (...) Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 30 (trzydziestu) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sędzia Małgorzata Janik- Białek

Sygn. akt III C 925/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 kwietnia 2024 r. (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wniosła o zasądzenie od Gminy M. S. kwoty 409,97 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym i kosztami procesu według norm przepisanych, z uwzględnieniem kosztów poniesionych w elektronicznym postępowaniu upominawczym w sprawie Nc – e (...).

W uzasadnieniu żądania pozwu powódka podniosła, że na podstawie umowy z dnia 31 marca 2020 r. numer (...) udzieliła R. S. kredytu na zakup towarów/usług. R. S. zmarł w dniu 22 lipca 2020 r., a spadek po nim nabyła Gmina M. S.. W księgach banku widnieje wymagalne zobowiązanie obciążające spadkobiercę kredytobiorcy z tytułu ww. umowy w łącznej kwocie 409,97 zł. Roszczenie to stało się wymagalne w dniu 22 lipca 2020 r.

W dniu 28 grudnia 2023 r. powód wniósł pozew przeciwko Gminie M. S. w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2024 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty.

W dniu 8 października 2024 r. referendarz sądowy w tutejszym Sądzie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z treścią żądania pozwu (ówczesna sygn. akt III Nc 999/24).

Gmina M. S. zaskarżyła nakaz zapłaty sprzeciwem, w którym wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia przez R. S. umowy kredytu na zakup towarów/usług, podniosła natomiast, że dochodzone pozwem roszczenie jest przedawnione, ponieważ wniesienie pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie mogło wywołać skutku prawnego w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia.

Prawidłowa wykładnia przepisu art. 505 ³⁷ par. 2 k.p.c. wymaga uznania, że przepis ten może mieć zastosowanie tylko wówczas, gdy roszczenie co do zasady nadaje się do rozpoznania w elektronicznym postępowaniu upominawczym, a następnie zostaje wydane postanowienie o umorzeniu postępowania. W przeciwnym wypadku, tj. w sytuacji kiedy wydanie nakazu zapłaty w tym postępowaniu jest niemożliwe, nie można mówić o skutecznym wniesieniu pozwu skutkującym przerwaniem biegu terminu przedawnienia. Tym samym pozew ten nie wywołuje skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z dokonaniem tej czynności, w tym nie powoduje przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia. Zgodnie z przepisem art. 505 ^29a k.p.c. w elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu. Jak wynika z uzasadnienia pozwu, będące przedmiotem niniejszego sporu roszczenie stało się wymagalne w dniu 22 lipca 2020 r., a pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym został wniesiony w dniu 28 grudnia 2023 r., a zatem po upływie trzech lat od dnia, kiedy roszczenie stało się wymagalne. Pozew wniesiony w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie wywołał zatem skutku prawnego, a datą wniesienia pozwu jest data jego wniesienia w trybie zwykłym, tj. 18 kwietnia 2024 r. Zważywszy, że dochodzone pozwem roszczenie stało się wymagalne w dniu 22 lipca 2020 r., uległo przedawnieniu w dniu 31 grudnia 2023 r.

Pozwana podniosła nadto, że zgodnie z postanowieniem par. 7 ust. 3 umowy w przypadku, gdy zobowiązania z tytułu kredytu zostaną postawione w stan wymagalności na skutek śmierci kredytobiorcy, wprawdzie zobowiązania będą traktowane jako zadłużenie przeterminowane, jednakże w takim przypadku nie będą naliczane odsetki od zadłużenia przeterminowanego. Stąd też żądanie zapłaty odsetek za opóźnienie jest nieuzasadnione.

Pozwana podniosła nadto, że jej odpowiedzialność za zobowiązania R. S. z tytułu umowy kredytu na zakup towarów/usług ograniczona jest do stanu czynnego spadku po nim nie tylko w zakresie należności głównej ale również i kosztów procesu.

Na skutek prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty stracił moc i sprawa została skierowana do rozpoznania na rozprawie w postępowaniu uproszczonym.

W piśmie przygotowawczym z dnia 27 marca 2025 r. powódka podtrzymała żądanie pozwu podnosząc, że wbrew stanowisku strony pozwanej, wniesienie pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym skutkuje przerwaniem biegu terminu przedawnienia, a zatem dochodzone pozwem roszczenie nie jest przedawnione.

Na rozprawie w dniu 16 maja 2025 r. pozwana zakwestionowała nadto istnienie dochodzonej pozwem wierzytelności podnosząc, że fakty ujawnione w innym postępowaniu sądowym wskazują, że osoby trzecie miały dostęp do rachunku bankowego R. S. i być może to nie on zawarł sporną umowę kredytu.

Pozwana wniosła o zezwolenie na złożenia pisma przygotowawczego, w którym zawarto szczegółowe twierdzenia w powyższym zakresie.

Przewodniczący zarządził oddalić wniosek o wyrażenie zgody na złożenie pisma przygotowawczego z dnia 15 maja 2025 r. i zwrócił to pismo ( protokół rozprawy z dnia 16 maja (...). k. 59).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 31 marca 2020 r. między R. S. a (...) Bankiem Spółką Akcyjną w W. została zawarta umowa na zakup towarów/usług numer (...), na podstawie której bank udzielił kredytu w kwocie 409,97 zł.

Kredytobiorca zobowiązany był do zwrotu udzielonego kredytu w 30 ratach w kwotach po 13,67 zł każda, począwszy od 30 września 2020 r.

Zgodnie z postanowieniem par. 7 ust. 3 umowy w przypadku, gdy zobowiązania z tytułu kredytu zostaną postawione w stan wymagalności na skutek śmierci kredytobiorcy, wprawdzie zobowiązania będą traktowane jako zadłużenie przeterminowane, jednakże w takim przypadku nie będą naliczane odsetki od zadłużenia przeterminowanego.

Dowód:

- formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumpcyjnego k. 19 – 20,

- umowa kredytu k. 13 – 18.

R. S. zmarł w dniu 22 lipca 2020 r. Spadek po nim nabyła na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza w całości Gmina M. S..

Dowód:

- wydruk postanowienia SR Szczecin – P. i Zachód w S. w sprawie I Ns 286/22 k. 21.

W księgach (...) Banku Spółki Akcyjnej w W. widnieje wymagalne zadłużenie po zmarłym R. S. z tytułu umowy z dnia 31 marca 2020 r. na zakup towarów/usług numer (...) w wysokości 409,97 zł. W wyciągu z ksiąg banku wskazano, że od dnia 25 marca 2024 r. bankowi należne są dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie, o których mowa w art. 481 par. 2 k.p.c., naliczane od zadłużenia przeterminowanego, tj. kwoty z tytułu niespłaconego zadłużenia w wysokości 409,97 zł.

Dowód:

- wyciąg z ksiąg bankowych k. 7,

- pełnomocnictwo k. 8.

Pismem z dnia 28 grudnia 2023 r. (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wezwała Gminę M. S. do zapłaty kwoty 409,97 zł tytułem zwrotu kredytu udzielonego R. S. na podstawie umowy z dnia 31 marca 2020 r. na zakup towarów/usług numer (...).

Gmina M. S. poinformowała, że ustosunkuje się do wezwania do zapłaty po zakończeniu postepowania o spis inwentarza po R. S., prowadzonego przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w sprawie Kmn 217/23.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k. 24,

- pismo z dnia 16.01.2024 r. k. 45.

W dniu 28 grudnia 2023 r. A. Bank wniósł przeciwko Gminie M. S. pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w którym domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 409,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zwrotu kredytu udzielonego R. S. na podstawie umowy z dnia 31 marca 2020 r. na zakup towarów/usług numer (...). Jako datę wymagalności dochodzonego roszczenia powód wskazał dzień 22 lipca 2020 r.

Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2024 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie, wobec stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, umorzył postępowanie w sprawie.

Dowód:

- wydruk pozwu w sprawie Nc – e (...) k. 9 – 10,

- wydruk postanowienia z dnia 25.01.2024 r. k. 11.

Pozew w niniejszej sprawie wpłynął do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie w dniu 18 kwietnia 2024 r.

Niesporne.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów i wydruków co do prawdziwości i wiarygodności których strony nie wnosiły zastrzeżeń.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2024 r., poz. 1646), który stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Przedmiotem sporu jest roszczenie wynikające z umowy z dnia 31 marca 2020 r. na zakup towarów/usług numer (...) zawartej z powodem przez R. S.. R. S. zmarł w dniu 22 lipca 2020 r., a spadek po nim nabyła na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza w całości Gmina M. S., co zostało stwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w sprawie I Ns 286/22.

Przepis art. 922 par. 1 i 2 k.c. stanowi, że prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, a spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, o czym stanowią art. 924 i 925 k.c. Zgodnie natomiast z art. 1031 par. 2 k.c. w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana Gmina M. S. nie przeczyła istnieniu dochodzonej pozwem wierzytelności, podniosła natomiast, jej odpowiedzialność za zobowiązania R. S. wynikające z umowy z dnia 31 marca 2020 r. ograniczona jest do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku, a roszczenie uległo przedawnieniu.

Zarzut przedawnienia roszczenia okazał się uzasadniony.

Materialnoprawnym skutkiem podniesienia zarzutu przedawnienia jest możność odmowy spełnienia świadczenia przez dłużnika. Przedawnione roszczenie nie wygasa, lecz przekształca się w roszczenie naturalne, co oznacza w tym wypadku pozbawienie tego roszczenia ochrony sądowej. Skutek ten następuje z chwilą skutecznego (następującego po upływie terminu przedawnienia) podniesienia zarzutu przedawnienia, nie zaś z upływem samego terminu przedawnienia. Skuteczne zaś podniesienie zarzutu przedawnienia jest wystarczającą podstawą dla oddalenia powództwa, bez potrzeby ustalania, czy zachodzą wszystkie przesłanki materialnoprawne, uzasadniające jego uwzględnienie, a badanie tych przesłanek, w takiej sytuacji jest zbędne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia z dnia 31 marca 2016 roku, I ACa 1110/15).

Zważywszy na powyższe Sąd ograniczył rozpoznanie sprawy do oceny zasadności tego zarzutu, ponieważ z uwagi na fakt, że już samo skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia roszczenia skutkuje oddaleniem powództwa, prowadzenie postępowania dowodowego na fakty związane z istnieniem dochodzonej pozwem wierzytelności czy też zasadności żądania zapłaty odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, powodowałoby nieuzasadnione przedłużenie postępowania. Dlatego też Przewodniczący oddalił wniosek strony pozwanej o zezwolenie na złożenie pisma przygotowawczego z dnia 15 maja 2025 r., w którym strona pozwana podniosła szereg twierdzeń i zarzutów oraz zgłosiła obszerne wnioski dowodowe na powyższe fakty i pismo to Przewodniczący zwrócił jako złożone bez zarządzenia.

Przepis art. 117 par. 1 – 2 ¹ k.c. stanowi, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.

Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Stosownie natomiast do treści art. 120 par. 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Termin przedawnienia roszczenia banku z umowy kredytu, jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, wynosi trzy lata od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Terminy przedawnienia roszczeń są określone w przepisach bezwzględnie obowiązujących i nie mogą być skracane ani wydłużane przez czynność prawną. Przepis art. 117 k.c., wprowadzając instytucję przedawnienia roszczeń majątkowych w celu zapewnienia pewności w obrocie prawnym, pozwala na uchylenie się zobowiązanego od zaspokojenia roszczenia po upływie określonego terminu od powstania zobowiązania. Korzystanie z zarzutu przedawnienia jest więc zagwarantowane prawem i może być uznane za nadużycie prawa tylko wówczas, gdy w ogólnym odczuciu postępowania takiego nie można pogodzić z powszechnie respektowanymi normami współżycia społecznego.

Dochodzone pozwem roszczenie stało się wymagalne, stosownie do postanowienia par. 7 ust. 3 umowy kredytu, z dniem śmierci kredytobiorcy R. S., tj. 22 lipca 2020 r. Termin przedawnienia roszczenia o zwrot kwoty kredytu rozpoczął zatem bieg 22 lipca 2020 r. i upłynął 31 grudnia 2023 r. Przed tym dniem strona powodowa nie podjęła skutecznej czynności, która skutkowałaby przerwaniem biegu terminu przedawnienia.

Przepis art. 123 par. 1 k.c. stanowi, że bieg przedawnienia przerywa się:

1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

Zgodzić się należy ze stanowiskiem strony powodowej, że wytoczenie powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym zakończonym umorzeniem postępowania na podstawie art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. przerywa bieg terminu przedawnienia. Skutek ten następuje jednakże jedynie wtedy, gdy czynność ta jest przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Przepis art. 123 par. 1 pkt 1 k.c. nie określa w sposób szczegółowy, jakie warunki powinna spełniać czynność prawna, aby doszło do skutecznego przerwania biegu terminu przedawnienia. Wskazuje się jednak, że musi być to czynność prawna podjęta przez stronę stosunku prawnego, stanowiącego podstawę dochodzonego roszczenia w celu bezpośredniego zaspokojenia roszczenia. Do przerwania biegu przedawnienia w świetle art. 123 par. 1 pkt 1 k.c. nie wystarczy zatem jedynie identyczność wierzytelności, niezbędna jest jeszcze identyczność osób na rzecz których/przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana. Przerwanie biegu przedawnienia następuje w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela: dotyczy tego roszczenia, które jest zabezpieczone, dochodzone, ustalane lub egzekwowane, jest skuteczne przeciwko osobie, wobec której kieruje się czynność i z korzyścią na rzecz osoby dokonującej czynności.

Sąd Najwyższy, odnosząc się do skutków złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, wyraził pogląd, że w każdym przypadku sąd jest zobowiązany do badania czy zachodzą przesłanki określone w art. 123 par. 1 pkt 1 k.c., a więc również badania, czy jest to czynność, która potencjalnie może doprowadzić do realizacji roszczenia oraz badania, jaki jest jej rzeczywisty cel. Ocena celu podejmowanej czynności uzasadniona jest zawartym w art. 123 par. 1 pkt 1 k.c. zastrzeżeniem, że skutek przewidziany w tym przepisie wywiera jedynie czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia oznaczonego roszczenia. Nie jest natomiast tym celem podważenie jednostronną czynnością instytucji przedawnienia roszczenia, służącej ograniczeniu w czasie uprawnień wierzyciela. Utrwalony jest także pogląd, iż wykorzystanie zawezwania do zawarcia ugody w celu wyłącznie przerwania biegu przedawnienia, a nie w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, nie przerywa biegu przedawnienia. Nie można więc uznać, że wierzyciel może mieć możliwość swobodnego przedłużania terminu przedawnienia swoją jednostronną czynnością. Sąd powinien zatem zawsze oceniać czy wniosek rzeczywiście zmierza do dochodzenia roszczenia, czy też jego rzeczywisty cel jest inny ( postanowienie SN z dnia 31 stycznia 2023 r., I CSK 2437/22; wyrok SA w Lublinie z dnia 18 czerwca 2024 r. I AGa 199/23).

Czynność procesowa przerwie bieg przedawnienia tylko wówczas gdy można uznać ją za „przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia”. Przy czym, w świetle przesłanek art. 123 par. 1 pkt 1 k.c. bez znaczenia pozostaje to, czy dana czynność procesowa podjęta „bezpośrednio w celu” realizacji roszczenia wywołuje procesowy skutek taki jak wytoczenie powództwa, czy tylko zarzutu procesowego. Nie ma także znaczenia, czy sąd orzeknie w wyroku o zgłoszonym roszczeniu, gdyż konieczne jest jedynie to, by podjęcie przez wierzyciela określonej czynności procesowej obiektywnie mogło doprowadzić do skutku określonego w art. 123 par. 1 pkt 1 k.c. i by m.in. w tym celu czynność ta została przez wierzyciela podjęta. Istotne jest zatem tylko zgłoszenie roszczenia w określonym celu przed właściwym organem, w prawem przewidzianej formie, a także obiektywna skuteczność tej czynności, tj. jej zdolność do wywołania skutku w postaci realizacji roszczenia. W konsekwencji, przy ocenie czy dana czynność przerywa bieg terminu przedawnienia badać należy czy spełnia ona przywołane wyżej kryteria, a więc warunek bezpośredniego podjęcia jej w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub też zabezpieczenia roszczenia i czy wierzyciel (lub osoba go reprezentująca) wystąpił do właściwego podmiotu ( por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 7 kwietnia 2022 r., I AGa 102/21).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że wniesienie pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie mogło wywołać skutku prawnego w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia.

Zgodnie z art. 505 ³⁷ par. 2 k.p.c. jeżeli w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego powód wniesie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż elektroniczne postępowanie upominawcze, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Na żądanie stron sąd, rozpoznając sprawę, uwzględni koszty poniesione przez strony w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Powyższe brzmienie powołanego przepisu zostało ukształtowane ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1469), która weszła w życie 7 lutego 2020 r. Wprowadzenie przez ustawodawcę przesłanek utrzymania w mocy skutków prawnych wytoczenia powództwa należy rozumieć w ten sposób, że w braku spełnienia tych przesłanek wspomniane skutki należy uznać za nieistniejące. Dotyczy to również przerwania biegu przedawnienia.

Przepis art. 505 ^29a k.p.c. stanowi, że w elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu. Przepis te ustanawia ograniczenie przedmiotowego zakresu elektronicznego postępowania upominawczego, które polega na tym, że postępowanie to nie ma zastosowania do pewnej kategorii roszczeń pieniężnych, tj. roszczeń, których wymagalność przypadła wcześniej niż trzy lata przed dniem wniesienia pozwu. Elektroniczne postępowanie upominawcze obejmuje zatem tylko takie roszczenia pieniężne, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed skierowaniem sprawy do sądu. Innymi słowy w postępowaniu tym nie jest możliwe dochodzenie roszczeń, które stały się wymagalne w okresie wcześniejszym niż trzy lata przed dniem wniesienia pozwu. Jeżeli pozew kierowany w elektronicznym postępowaniu upominawczym dotyczy roszczenia, które powstało dawniej niż 3 lata przed datą wniesienia pozwu, zachodzi brak podstaw do wydania nakazu zapłaty, skutkujący obecnie – po wejściu w życie zmiany art. 505 ³³ wprowadzonej na mocy nowelizacji z 4 lipca 2019 r. – obligatoryjnym umorzeniem postępowania

Pojęcie wymagalności roszczenia nie zostało zdefiniowane przez żaden przepis kodeksu cywilnego, jednakże – jak podnosi się w doktrynie – pozostaje ono w związku z przepisami kodeksu cywilnego o zobowiązaniach. Mając na uwadze treść art. 455 k.c., uznać należy, że roszczenie jest wymagalne w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione przez dłużnika na rzecz wierzyciela, a jednocześnie, że jest to dzień, w którym wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia od dłużnika.

Dochodzone pozwem roszczenie stało się wymagalne w dniu 22 lipca 2020 r., a zatem mogło być skutecznie dochodzone w elektronicznym postępowaniu upominawczym na podstawie pozwu wniesionego do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie do dnia 22 lipca 2023 r. Po tym dniu roszczenie to nie kwalifikowało się do dochodzenia w tym postępowaniu. Stąd też wniesienie pozwu po tej dacie w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie może być uznane za czynność przed sądem przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Wierzyciel nie mógł bowiem, z powodu ograniczenia wynikającego z art. 505 ^29a k.p.c., uzyskać ochrony prawnej w tym postępowaniu i to nawet wówczas, gdyby roszczenie było uzasadnione z punktu widzenia prawa materialnego.

Zważywszy na powyższe przyjąć należało, że skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, nie nastąpiły z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, lecz dopiero z dniem wniesienia pozwu w niniejszej sprawie, tj. 18 kwietnia 2024 r.

Jak już wyżej wskazano, roszczenie stało się wymagalne w dniu 22 lipca 2020 r. i uległo przedawnieniu w dniu 31 grudnia 2023 r. Pozew wniesiony w dniu 18 kwietnia 2024 r. złożony został zatem już po upływie terminu przedawnienia dochodzonego nim roszczenia. Na skutek podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu, roszczenie - jako przedawnione - uległo oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w pkt. I sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z wyrażonymi w art. 98 par. 1 k.p.c. zasadami odpowiedzialności za wynik procesu i zwrotu kosztów celowych. Powódka, która sprawę przegrała, zobowiązana jest zatem zwrócić pozwanej koszty procesu, które stosownie do treści art. 98 par. 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 98 par. ¹ k.p.c. , obejmują wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w osobie radcy prawnego w kwocie 90 zł oraz odsetki ustawowe liczone od tej kwoty w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika wynika z par. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2022 r. , poz. 2725 ze zm.).

W punkcie III wyroku Sąd nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 30 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu. Skoro ustalono w toku procesu, że pozew wniesiony w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie wywołał skutku prawnego, o którym mowa w art. 505 ³⁷ par. 2 k.p.c. , w sprawie nie znajdzie zastosowania przepis art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazujący zaliczenie na poczet opłaty od pozwu wniesionego w niniejszej sprawie, uiszczonej opłatę od pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Dlatego też stosownie do treści art. 113 ust. 1 tej ustawy, powódka winna ponieść tą opłatę.

Z powyższych względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Sędzia Małgorzata Janik-Białek