Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, Wydział III Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Sebastian Otto

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2024 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko K. N.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 650 zł (sześćset pięćdziesiąt złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 marca 2024r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 342,12 zł (trzysta czterdzieści dwa złote dwanaście groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

IV.  nadaje wyrokowi w pkt I rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III C 841/23

UZASADNIENIE

wyroku zaocznego z 22.04.2024r.

W okresie trzech miesięcy od umorzenia postępowania w elektronicznym postępowaniu upominawczym, dnia 5 października 2023 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniosła przeciwko P. L. pozew o zapłatę kwoty 1155,04 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 21 k.c., a także złożyła wniosek o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że strona pozwana będąc konsumentem w myśl ustawy o kredycie konsumenckim zawarła z pożyczkodawcą (...) Sp. z o.o. umowę pożyczki na okres 30 dni, na mocy której udostępniona została kwota 650 zł. Z uwagi na upływ okresu, na jaki została zawarta umowa pożyczki roszczenie stało się wymagalne w dniu 7 lipca 2020 r. Na dochodzoną kwotę składają się:

- 750,75 złotych z tytułu sumy niespłaconego kapitału pożyczki oraz prowizji,

- 3,83 złotych z tytułu sumy niespłaconych odsetek kapitałowych,

- 400,46 złotych z tytułu sumy skapitalizowanych odsetek za opóźnienie.

Legitymację do wytoczenia powództwa strona powodowa wywodzi z umowy sprzedaży wierzytelności zawartej w dniu 26 stycznia 2023 r. z wierzycielem pierwotnym – (...) Sp. z o.o.

Pozwany złożył odpowiedź na pozew po terminie, co skutkowało zarządzeniem o zwrocie odpowiedzi na pozew.

Ustalenia faktyczne.

K. N. jako pożyczkobiorca zawarł w dniu 6 czerwca 2020 r. umowę pożyczki o numerze (...) z pożyczkodawcą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., dla którego usługi pośrednictwa świadczy (...) Sp. z o.o.

Zgodnie z danymi zawartymi w tabeli „Warunki pożyczki promocyjnej”: całkowita kwota pożyczki to 650 zł, prowizja – 100,75 zł, stopa oprocentowania pożyczki (stała, w stosunku rocznym) – 7,20%, odsetki – 3,83 zł, całkowity koszt pożyczki – 100,75 zł, całkowita kwota do zapłaty – 754,58 zł, (...) 517,25 %, dzień spłaty pożyczki – 6 lipca 2020 roku. Warunki te przestają obowiązywać automatycznie (bez konieczności składania oświadczeń przez którąkolwiek ze stron w przypadku jakiegokolwiek naruszenia przez pożyczkobiorcę warunków spłaty przyznanej pożyczki promocyjnej.

Dowód:

- umowa pożyczki nr (...), k. 21-24.

Pismem z datą 21 lipca 2020 r. (...) Sp. z o.o. wezwał K. N. do zapłaty zaległości z tytułu pożyczki nr (...). Zaległość na dzień wygenerowania pisma wynosi 758,04 zł.

Dowód :

- wezwanie do zapłaty, k. 25.

Dnia 26 stycznia 2023 r. zawarto umowę cesji wierzytelności pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (cedentem) a (...) Sp. z o.o. (cesjonariuszem). Cesja obejmowała roszczenia z umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 6 czerwca 2022 r., gdzie niespłacona suma pożyczki wynosi 650 złotych.

Dowód:

- umowa cesji wierzytelności z 26 stycznia 2023 r., k. 15-17,

- załącznik nr 3 do umowy cesji, k. 18.

Pismem z dnia 23 lutego 2023 r. zawiadomiono K. N. o umowie przelewu wierzytelności z 26 stycznia 2023 r. i wezwano do zapłaty kwoty 1072,39 zł.

Dowód:

- zawiadomienie o przelewie wierzytelności z dnia 23 lutego 2023 r., k. 30.

Rozważania.

W niniejszej sprawie strona powodowa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. dochodziła wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki nr (...) z dnia 6 czerwca 2020 roku, zawartej między pozwanym K. N. a pierwotnym wierzycielem (...) sp. z o. o.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii legitymacji czynnej strony powodowej. Zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Zgodnie z umową cesji z 26 stycznia 2023 r., (...) sp. z o.o. dokonała przelewu wierzytelności na (...) sp. z o.o. (§ 2 umowy). Z § 1 ust. 2 umowy wynika, że przedmiotem umowy są wierzytelności określone w Załączniku nr 2 do umowy. Pełnomocnik strony powodowej przedłożył rzeczony dokument (k. 18) i tym samym przedstawił materiał dowodowy pozwalający na stwierdzenie faktu przelewu wierzytelności stanowiącej roszczenie dochodzone pozwem.

Natomiast zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zaś stosownie do treści art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2018 r. poz. 993 z późn. zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności między innymi umowę pożyczki.

W niniejszej sprawie umowa pożyczki była umową zawieraną na odległość w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość to taka umowa, która spełnia warunki przewidziane w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2019 r. poz. 134 z późn. zm.). Jest to zatem umowa, którą kredytodawca zawiera z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

Przepis art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim określa wymogi formalne umowy o kredyt konsumencki. Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Oznacza to, że - przynajmniej prima facie - wymóg wprowadzony w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim może być odczytywany jako zastrzeżenie zwykłej formy pisemnej, rozumianej zgodnie z art. 78 k.c. W literaturze reprezentowane jest jednak stanowisko o konieczności interpretowania art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w sposób szerszy, niż wynikałoby to z tradycyjnego utożsamienia "formy pisemnej" z art. 78 k.c. Rozstrzygającym argumentem w tym zakresie pozostaje treść art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz.UE.L Nr 133 z 22 maja 2008 r., s. 66 z późn. zm.), zastrzegająca dla umowy kredytu, alternatywnie, zwykłą formę pisemną lub posłużenie się innym trwałym nośnikiem.

Biorąc pod uwagę całkowity charakter harmonizacji oraz brak pozostawienia ustawodawcy krajowemu opcji implementacyjnej, wykładnia art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim powinna być dokonywana zgodnie ze źródłową dla niej regulacją prawa unijnego, a w konsekwencji konieczne jest odczytanie zastrzeżonego w niej wymogu pisemności w sposób rozszerzający. Wymaganie, jakie wynika z art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, trzeba interpretować przede wszystkim jako nakaz - skierowany do kredytodawcy - sporządzenia dokumentu obejmującego treść oświadczeń woli złożonych przez kredytodawcę oraz konsumenta i utrwalenia tego dokumentu w odpowiedniej formie. Interpretacja art. 29 ust. 1 ww. ustawy według językowych dyrektyw wykładni sugeruje, że minimalną formą umowy o kredyt konsumencki jest forma pisemna, chyba że przepisy odrębne przewidują inną formę szczególną. Istotne argumenty przemawiają jednak za stanowiskiem, aby - oprócz formy pisemnej - dopuścić formę "trwałego nośnika" (zdefiniowanego w art. 5 pkt 17ww. ustawy) wskazane w ww. art. 10 ust. 1 dyrektywy.

Stanowisko to wspiera wykładnia celowościowa albowiem dla zapewnienia odpowiedniej ochrony interesów konsumenta nie jest konieczna wyłącznie forma pisemna. Do ochrony takiej wystarczy zastosowanie trwałego nośnika. Wykładnia ta uwzględnia aktualne uwarunkowania społeczno-gospodarcze, które wynikają z postępu technicznego oraz potrzeb gospodarki elektronicznej, w szczególności odnośnie do umów zawieranych na odległość.

W związku z powyższym uznać należało, że przedstawiony przez stronę powodową materiał dowodowy był wystarczający, by potwierdzić fakt zawarcia umowy pożyczki przez pozwanego w dniu 6 czerwca 2020 r.

Sąd nie doszedł także do stwierdzenia, by roszczenie uznać za przedawnione.

Jednakże z uwagi na to, że pozwany jest konsumentem, to Sąd miał obowiązek, by zweryfikować z urzędu, czy umowa o nr (...) nie zawiera klauzul abuzywnych. Należało bowiem mieć na względzie, że wierzyciel pierwotny to przedsiębiorca zajmujący się prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i przy zawieraniu umów posługuje się wzorcami umownymi. Sąd może, a nawet powinien dokonywać oceny postanowień zawartych umów, a także postanowień samych wzorców umów, co do ich zgodności z prawem w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ¹ § 1 k.c.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 3 września 2020 r. wydanym w połączonych sprawach C-84/19, C-222/19 i C-252/19 kompleksowo omówił zagadnienia związane z badaniem warunków umowy obejmujących pozaaodsetkowe koszty kredytu. Trybunał potwierdził stanowisko zaprezentowane we wcześniejszym, wyroku z dnia 26 marca 2020 r. wydanym w sprawie C-779/19, że fakt, iż ogólna kwota pozaodsetkowych kosztów kredytu mieści się w limicie wynikającym z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 126, poz. 715) nie wyklucza badania poszczególnych warunków umowy. Co istotne, Trybunał zwrócił uwagę, że wydaje się, że przepis art. 385 ¹ k.c. przewiduje szerszą ochroną konsumenta niż przepisy dyrektywy 93/13 gdyż jego brzmienie umożliwia badanie adekwatności ceny czy też wynagrodzenia, jeżeli nie dotyczą one świadczenia głównego. W motywach 69-78 Trybunał w sposób wyraźny wskazał, że świadczeniem głównym w przypadku umowy pożyczki jest co do zasady jej spłata z odsetkami. Pozostałe koszty mogą być uznane za świadczenie główne jeżeli sformułowane zostały w sposób jasny i przejrzysty, w tym w sposób umożliwiający konsumentowi zrozumienie różnic między nimi i ekonomicznego sensu ich wprowadzenia.

Podkreślić należy, że obciążenie pożyczkobiorcy prowizją i podobnymi opłatami jest oczywiście dopuszczalne na gruncie przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z art. 5 pkt 6 tej ustawy całkowity koszt kredytu - wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:

a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz

b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach, - z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Jednakże sama dopuszczalność obciążenia pożyczkobiorcy prowizją z udzielenie pożyczki nie oznacza jednak, że może ona zostać ustalona przez pożyczkodawcę w sposób dowolny, oderwany od rzeczywistych kosztów, jakie zostały przez niego poniesione w związku z udzieleniem pożyczki.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy stwierdzić, że zawarta przez pozwanego K. N. umowa pożyczki w części dotyczącej kosztów pożyczki była sprzeczna z dobrymi obyczajami (z uwagi na zastrzeżenie dla przedsiębiorcy kosztem konsumenta rażąco nieekwiwalentnych świadczeń), rzetelnością kupiecką i normalnym zyskiem uczciwie prowadzącego interes przedsiębiorcy. Zastrzeżenie obiektywnie za wysokiej prowizji jak i innych kosztów kredytu stanowi niedozwoloną klauzulę umowną i tym samym takie postanowienie nie wiąże stron.

Zdaniem Sądu dodatkowe opłaty wynikającego z zaciągniętej przez pozwanego-konsumenta pożyczki są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Brak związania konsumenta niedozwolonym postanowieniem, o którym mowa w art. 385 ¹ § 1 zd. 1 k.c., oznacza, że nie wywołuje ono skutków prawnych od samego początku i z mocy samego prawa, co sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie, sygn. I ACa 858/21).

Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

W związku z powyższym zasądzono kwotę stanowiącą niespłacony kapitał pożyczki w wysokości 650 zł, o czym orzeczono w punkcie I wyroku zaocznego.

Odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzono od dnia następującego po doręczeniu pozwanemu pozwu, ponieważ nie przedłożono do akt dowodu doręczenia przedsądowego wezwania do zapłaty (k. 25).

Natomiast w punkcie II wyroku zaocznego oddalono powództwo, ponieważ wszelkie opłaty dodatkowe w niniejszej sprawie uznać należało za sprzeczne z prawem konsumenckim.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Powód poniósł następujące koszty: 100 zł opłata sądowa od pozwu, 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 270 zł wynagrodzenie pełnomocnika. Razem koszty te wyniosły 1317 zł. Pozwany nie poniósł żadnych kosztów Powódka wygrała sprawę w 56,27 % , dlatego należy jej się zwrot od pozwanego kwoty 342,12 zł z tytułu poniesionych kosztów procesu.