Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie, w Wydziale III Cywilnym,

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SR Grzegorz Szacoń

Protokolant: Sekr. sądowy Agnieszka Majewska

po rozpoznaniu w dniu 1 lutego 2024 r., w S.,

na rozprawie,

sprawy z powództwa G. G.,

przeciwko pozwanej Gminie M. S.,

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej Gminy M. S. na rzecz powoda G. G. kwotę 1 złoty (jeden złoty) wraz z liczonymi w stosunku rocznym odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 listopada 2021 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej Gminy M. S. na rzecz powoda G. G. kwotę 30 złotych (trzydzieści złotych), tytułem kosztów procesu wraz z liczonymi w stosunku rocznym odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia SR Grzegorz Szacoń

Sygn. akt III C 511/23

UZASADNIENIE

wyroku w postępowaniu uproszczonym

Pozwem z dnia 10 lutego 2023 roku powód – G. G. wniósł o zapłatę przez pozwaną Gminę M. S. kwoty 1 złoty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 listopada 2021 r.

Powód wskazał w uzasadnieniu, że w dniu 31 maja 2016 roku około godziny 10:06 zaparkował pojazd marki C. (...) o numerze rej. (...) na ul. (...), na odcinku pomiędzy ul. (...) a pl. (...) w S. i wykupił bilet postojowy nr (...) w parkomacie nr 242. Ponieważ miejsca, w którym zatrzymał pojazd nie było oznakowane znakami poziomymi, jak też nie było w nich wydzielonych konstrukcyjnie miejsc parkingowych (indywidualne miejsca postojowe, itp.), domniemał, że w tym miescach nie jest zobowiązany wnosić opłaty za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania. Brak jakiegokolwiek oznakowania poziomego, potwierdziła także pozwana przekazując w drodze dostępu do informacji publicznej w zakresie projektu organizacji ruchu, plan sytuacyjny stałej organizacji ruchu w ciągu ul. (...) ukazujący rodzaj zastosowanego oznakowania. Domniemanie opierał na treści znowelizowanej w 2003 roku Ustawy o Drogach publicznych w której dodano art. 13b mówiący o płatnym postoju w strefie płatnego parkowania w miejscach wyznaczonych, a także na Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa, i (...) Morskiej z dnia 23 września 2013 roku Dz.U poz 1326 określające sposób oznaczania i wyznaczania płatnych miejsc postojowych w strefie płatnego parkowania. Ponadto powód wskazał, że z doświadczenia życiowego wie że, nie bacząc na obowiązujące przepisy prawa administrator strefy płatnego parkowania - firma (...) jak i kontrolerzy kontrolujący prawidłowość wniesionych opłat, nie zwracają uwagi na prawidłowość oznakowania zarówno pionowego jak i poziomego i wystawiają zawiadomienia o nieopłaconym postoju w każdym możliwym miejscu zaparkowania pojazdu, a nadto nawet do marca 2017 roku przekazywali informacje jakoby mieli prawo pobierania opłat poza miejscami wyznaczonymi znakami poziomymi, twierdząc jednocześnie, że miejsca postojowe wyznacza się znakami pionowymi D-44 (początek strefy płatnego parkowania) i D-45 (koniec strefy płatnego parkowania). Więc z daleko posuniętej ostrożności wykupił bilet postojowy. Stosownie do treści pisma nr (...).V.3150. (...). (...).2015.HM.BN z 24 sierpnia 2015 r., skierowanego przez Prezydenta Miasta S. dokumentem potwierdzającym wniesienie opłaty za parkowonie jest oryginał ważnego biletu postojowego. Przedkładając więc oryginał biletu postojowego dowodzi, iż wniósł opłatę za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania i że uczynił to wyłącznie w celu uniknięcia przymusu wniesienia opłaty dodatkowej. Bilety parkingowe nie są imienne, a zatem ten, kto jest posiadaczem biletu, może zasadnie wywodzić roszczenia, wynikające z faktu dokonania tym biletem opłaty. Otrzymanie nienależnego świadczenia jest szczególnym przypadkiem bezpodstawnego wzbogacenia. Już sam fakt spełnienia nienależnego świadczenia uzasadnia powstanie roszczenia o jego zwrot. Uzyskanie nienależnego świadczenia wypełnia przesłankę powstania wzbogacenia, a spełnienie tego świadczenia przesłankę zubożenia. Z chwilą spełnienia świadczenia nienależnego powstaje roszczenie kondykcyjne, którego treścią jest obowiązek dokonania czynności faktycznej lub prawnej stanowiącej świadczenie przeciwne do spełnionego. Przepis art. 13 ust. 1 ustawy o drogach publicznych stanowi, że korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. Natomiast zgodnie z przepisem art. 13 b ust. 1 tej ustawy, opłatę, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, pobiera się za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo, co oznacza, że utworzenie strefy płatnego parkowania wiąże się z obowiązkiem wyznaczania w tej strefie miejsc do parkowania pojazdów, a opłaty pobiera się wyłącznie za postój w miejscu do tego wyznaczonych. W sprawie sporne jest rozumienie użytego w art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych określenia "wyznaczone miejsce”. Precyzyjną wykładnię wyjaśniającą przepisy prawa przedstawił Naczelny Sąd Administracyjny w uchwałe siedmiu sędziów w dniu 09.10.2017 r. sygn. akt II GPS 2/17, przychylając się do tego stanowiska prezentowanego w orzecznictwie sądów administracyjnych, które głosi, że opłatę za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania pobiera się wyłącznie za postój w wyznaczonym do tego miejscu. W świetle omawianych przepisów prawnych miejsca płatnego postoju wyznaczone w strefie płatnego parkowania to, co do zasady, miejsca podwójnie oznakowane: znakami pionowymi D-18 i znakami poziomymi typu P-18. Jednocześnie uzasadniając twierdzenie że miejsca postojowe wyznaczone iedynie znakami poziomymi nie spełniaią wymagania mieisca wyznaczonego w rozumieniu art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych znakom pionowym przypisał pierwszeństwo w wyznaczaniu miejsc postojowych lecz nie wyłączność. Zgodnie z punktem 5.2.50. Załącznika nr 1 do rozporządzenia wykonawczego, na wszystkich drogach doprowadzających do strefa płatnego parkowania, umieszcza się znak pionowy D-44, a miejsca do postoju wyznacza się znakami pionowymi, określonymi w załączniku nr 1 w pkt 5.2.18 (znak D-18, oraz znakami poziomymi, określonymi w załączniku nr 2 pkt 5.2.4, pkt 5.2.5, pkt 5.2.6 i pkt 5.2.9.2, czyli za pomocą znaków P-18, P-19, P-20 oraz P-24, które stosuje się w celu wyznaczenia miejsc postojowych na części jezdni i chodnika oraz wydzielonych parkingach bez ustalonych konstrukcyjnie stanowisk. Powyższa regulacja ma istotne znaczenie, gdyż nie można odmówić przepisowi art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych znaczenia normatywnego, a obowiązek wnoszenia opłaty za postój wywodzić jedynie na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 1 tego aktu (czyli w całej strefie płatnego parkowania). W związku z powyższym, pobieranie opłat za postój jego pojazdu samochodowego na ulicy (...) na wskazanym jej odcinku, wykraczało poza umocowanie zawarte w przepisach ustawy o drogach publicznych, gdyż jak dowodzi materiał dowodowy z miejsca zaparkowania pojazdu, organ zarządzający ruchem nie dokonał tam wymaganego wyznaczenia miejsc postojowych, ani w sposób konstrukcyjny, ani poprzez zastosowanie wymaganego oznakowania poziomego. Z uwagi na to, na podstawie art. 405 kc w zw. z art. 411 kc, wniósł o zasądzenie od pozwanej kwoty 1 zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie, tytułem zwrotu nienaležnie pobranej opłaty, a tym samym bezpodstawnego wzbogacenia. Wniósł również o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów postępowania procesowego w wysokości 30 zł, a nadto kosztó dojazdu do Sadu samochodem prywatnym.

Pozwana – Gmina M. S. w oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego w sprawie wg norm przepisanych.

Pozwany wskazał, że z powodu nie wniesienia przez pozwanego opłaty dodatkowej został wystawiony tytuł wykonawczy. Postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2018 roku Samorządowe Kolegium Orzekające utrzymało w mocy postanowienie o odmowie umorzenia postępowania egzekucyjnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny nie zmienił orzeczenia tego organu.

Pozwana ponadto wskazała, że powód nie zgłosił się do Spółki (...) z opłaconym biletem celem anulowania opłaty dodatkowej, jak to miał w zwyczaju, natomiast wezwanie do zwrotu nienależnie pobranej opłaty przesłał do tut. Wydziału dopiero w dniu 30.10.2021 r. Z dokumentacji fotograficznej wynika, że pojazd został zaparkowany w miejscu gdzie jest zatoczka / wcięcie chodnika a miejsca parkingowe wyznaczone są czarną kostką, co również wskazało SKO, a następnie WSA. Zdaniem pozwanej przedstawiony w pozwie stan faktyczny nie został przez powoda dość szczegółowo opisany i nie obejmuje w swoim zakresie wszystkich zaistniałych zdarzeń mających znaczenie dla istoty sprawy a jedynie te fakty, które mogą działać na korzyść powoda. Pozwany powinien wykupiony bilet parkingowy pozostawić w widocznym miejscu za przednią szybą pojazdu, czego nie uczynił.

Powód nie wykazał aby miejsce, w którym parkował w terminie objętym pozwem było niewłaściwie oznakowane. Co więcej w przedmiotowej sprawie SKO uznało, iż miejsce parkowania powoda było prawidłowo oznakowane. Powództwo podlega oddaleniu także z uwagi na następujące kwestie dotyczące istoty świadczeń nienależnych. Bowiem powód wywodzi swoje roszczenie z art. 405 KC w zw. z 410 KC. Oczywiście dalsze konstatacje miałyby zastosowanie jedynie w sytuacji gdyby powód wykazał, że parkował w miejscu nieprawidłowo oznakowanym, czego jednak nie dokonał. Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany był do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Jak stanowi art. 410 par. 1, przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Zgodnie z par. 2 świadczenie jest nienależne, jeżeli ten kto je spełnił nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. W niniejszej sprawie, należałoby uznać, że świadczenie spełnione przez powoda było świadczeniem nienależnym. Jednakże zgodnie z art. 411 k.c. nie można żądać zwrotu świadczenia: jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej; jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego; jeżeli świadczenie zostało spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu; jeżeli świadczenie zostało spełnione, zanim wierzytelność stała się wymagalna. W przedmiotowej sprawie, gdyby przyznać rację stanowisku powoda, bezsprzeczne jest, że w momencie spełniania świadczenia miał on pełną świadomość, iż nie jest do niego zobowiązany. Powód uiszczając opłatę za parkowanie w strefie płatnego parkowania, uznaje, że na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa nie miał takiego obowiązku, to zakładając, że faktycznie takiego obowiązku nie miał, nie może on żądać zwrotu świadczenia nienależnego, gdyż znając przepisy prawa, a z pewnością mając możliwość zapoznania się z nimi, wiedział, iż do świadczenia nie był zobowiązany. Nie sposób także uznać, że powód spełniając świadczenie działał w celu uniknięcia przymusu. Bowiem w momencie dokonania świadczenia nienależnego nie można było z pełną pewnością stwierdzić, iż jakakolwiek opłata dodatkowa zostałaby na powoda nałożona. Można byłoby mówić, iż powód działał celem uniknięcie przymusu w momencie, w którym uiściłby on opłatę dodatkową nałożoną z uwagi na brak ważnego biletu postojowego wtedy działałby celem uniknięcia przymusu wszczęcia egzekucji w administracji. Niemniej jednak związek pomiędzy uiszczeniem opłaty za parkowanie a ewentualną egzekucją opłaty dodatkowej jest na tyle odległy oraz hipotetyczny, iż w przedmiotowym stanie faktycznym nie może być mowy o działaniu celem uniknięcia przymusu. Powód mógł lecz nie musiał kupować biletu postojowego. W przypadku braku zakupu biletu postojowego na powoda zostałaby nałożona opłata dodatkowa (gdyby kontroler stwierdził, iż w miejscu parkowania przez powoda istniał obowiązek uiszczenia opłaty za parkowanie) - jednak nałożenie opłaty dodatkowej nie stanowi żadnego przymusu. Nie powoduje to, iż powód znajduje się w jakiejkolwiek niekorzystnej dla niego sytuacji. Należy zauważyć, iż obowiązek uiszczenia opłaty dodatkowej powstaje z mocy prawa, dlatego też zawiadomienie, które wystawia kontroler powoduje jedynie stwierdzenie wystąpienia takie obowiązku. (...) Płatnego Parkowania w S. przewiduje możliwość złożenia reklamacji na skutek której nienależnie pobrana opłata zostanie anulowana. Tym samym sama możliwość ustalenia opłaty dodatkowej (na moment zakupu biletu — jedynie hipotetyczna) nie może być uznana za jakikolwiek przymus skoro może zostać na skutek działania powoda anulowana. Sam brak zakupu biletu postojowego nie prowadzi bezpośrednio do egzekucji. Najpierw powstaje obowiązek uiszczenia opłaty dodatkowej. Następnie później zgodnie przepisami o egzekucji w administracji konieczne jest wysłanie upomnienia. Dopiero później może zostać wszczęte postępowanie egzekucyjne. Inaczej sytuacja wyglądałaby gdyby powód dostał upomnienie wzywające do zapłaty opłaty dodatkowej. W sytuacji gdyby uiściłby on opłatę dodatkową (w jego opinii nienależną) to można byłoby mówić o bezpośrednim działaniu celem uniknięcia przymusu. Tym samym związek pomiędzy uiszczeniem opłaty za parkowanie a ewentualną egzekucją jest zbyt odległy aby mówić, iż powód działał celem uniknięcia tegoż przymusu.

Pozwana podniosła także, że powód musi działać w celu uniknięcia przymusu. Cel jest definiowany jako «to, do czego się dąży» czy też «to, czemu coś ma służyć». W przedmiotowym stanie faktycznym nie sposób mówić aby to właśnie taki cel przyświecał powodowi. Okoliczności sprawy prowadzą do wniosku, iż celem uiszczenia opłaty było sprowokowanie sytuacji, w której będzie mógł dochodzić na drodze postępowania sądowego zwrotu nienależnie pobranej opłaty. Do takich wniosków prowadzi fakt, iż powód w zorganizowany i powtarzalny sposób doprowadza do sytuacji, które stanowią podstawę faktyczną jego powództw. Sądowi powinny być z urzędu znane sprawy, w których powód pozywa pozwaną w oparciu o stan faktyczny zbliżony do zaprezentowanego w niniejszej sprawie - sprawy te w sposób umożliwiający ich weryfikację wskazał sam powód w swoim pozwie. Nadto kolejną okolicznością, która pozwala zrekonstruować zamiar powoda jest fakt, iż zakupionego biletu nie umieszczał w widocznym miejscu. Oczywiście przepisy nie wymagają aby bilet ten był umieszczony w widocznym miejscu — wymagane jest jedynie jego posiadanie. Niemniej jednak okoliczność ta pozwala na ustalenie celu w jakim działał powód. Bowiem kierując się zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego można stwierdzić, iż przeciętna rozsądna osoba, która kupiłaby bilet z chęci uniknięcia przymusu w postaci egzekucji wysokich opłat, umieściłaby taki bilet za przednią szybą samochodu. Takie działanie chociaż nie jest wymagane przepisami prawa ułatwiłoby realizacją celu. W taki też sposób postępuje zdecydowana większość osób. Powód może twierdzić, iż śpieszył się i niecelowym było wracanie do samochodu - jednakże mnogość wytoczonych przez powoda spraw prowadzi do wniosku, iż sposób jego postępowania jest powtarzalny oraz celowy. Na marginesie należy zauważyć, że istnieje także możliwość dokonywania opłat w sposób elektroniczny za pomocą np. aplikacji S., która umożliwiłaby powodowi dokonania opłaty bez konieczności powrotu do pojazdu celem jej uwidaczniania. Reasumując — nie wystarczy samo wystąpienie przymusu oraz dokonanie świadczenia nienależnego. Konieczna jest korelacja tych dwóch okoliczności oparta na związku przyczynowo skutkowym. Bowiem przymus musi mieć wpływ na podjęcie konkretnego działania zaś szerszy kontekst przedstawiony w niniejszym piśmie wykazuje, iż to nie przymus był powodem spełnienia świadczenia.

Pozwana przedstawiła także, że powód wykazał, iż parkował na ul. (...) o godzinie wskazanej na wezwaniu do zapłaty opłaty dodatkowej. Zaś bilet upoważniał do parkowania od godziny 10:44 do godziny 10:28 (w strefie A). Zgodnie z par. 6 ust. 8 zd. 1 uchwały w sprawie ustalenia strefy płatnego parkowania, opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych Miasta S. oraz sposobu ich pobierania na podstawie biletu wykupionego w urządzeniu kasującym można parkować w całym obszarze strefy.

Sąd ustalił – na podstawie niżej wskazanych dowodów - następujący stan faktyczny:

G. G. w dniu 31 maja 2016 roku, około godziny 10:06 zaparkował pojazd marki C. (...) o numerze rej. (...) na ul. (...), na odcinku pomiędzy ul. (...), a pl. (...) w S.. Pomimo domniemania, że nie musi opłacać biletu postojowego, G. G. i wykupił bilet postojowy nr (...) w parkomacie nr 243. Opłacił bilet kwotą 1 złoty.

Nie umieścił biletu za szybą pojazdu, co doprowadziło do wystawienia przez kontrolera (...) zawiadomienia o nieopłaconym postoju.

Dowód:



wydruk biletu parkingowego i zawiadomienia – k. 7;



wydruk fotografii – k. 8.

Prezydent Miasta S. wystawił tytuł wykonawczy na kwotę nieuiszczonej opłaty dodatkowej w wysokości 50 złotych.

Postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2018 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. utrzymało w mocy postanowienie Prezydenta Miasta S. z dnia 23 listopada 2017 roku o uznaniu za nieuzasadnione zarzutów nieistnienia obowiązku w postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym na podstawie tytułu wykonawczego (...)/8 153/20.

Dowód:



postanowienie SKO – k. 26 – 31;



postanowienie Prezydenta Miasta S. – k. 32 – 36;



wyrok WSA – k. 37;



pisma – k. 9 – 10 i k. 38 – 41.

Miejsce w jakim G. G. zaparkował samochód w dniu 31 maja 2016 roku nie było wyznaczone znakami poziomymi, ani konstrukcyjnie z obrębu jezdni.

Dowód:



wydruki fotografii – k. 43 – 49.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Podstawę prawną powództwa stanowią normy art. 405 i następnych k.c., które wprowadzają obowiązek zwrotu przysporzenia majątkowego uzyskanego bezpodstawnie. Normy te określają obowiązek nałożony na tego, kto uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby. Jest on zobowiązany do wydania takiej korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe - do zwrotu jej wartości.

Ustalone okoliczności wskazują na zasadność powództwa. Decydujące w sprawie znaczenie ma okoliczność, iż miejsce zaparkowania pojazdu przez powoda nie było w sposób właściwy wyznaczone oznakowaniem poziomym. Załączone do akt wydruki fotografii nie obrazują także, aby miejsce to kontrukcyjnie odróżniało się od pozostałej części jezdni. Podkreślenia wymaga, że każda sprawa ma charakter indywidualny, a przedmiotowe uwarunkowania faktyczne nie dają podstaw do uznania trafności oceny faktów zawartej w orzeczeniu SKO. Konkretnie wskazane miejsce nie daje się odróżnić od jezdni, a jeśli w danym dniu było inaczej, pozwany winien to wykazać. Przedłożone wydruki fotografii nie dają podstaw do oceny powielonej przez pozwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Wobec powyższego wniesiona przez powoda opłata stanowi niezasadnie przekazane świadczenie na rzecz organizatora strefy płatnego parkowania.

Sąd rozstrzyga o kosztach postępowania w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie (art. 108 § 1 k.p.c.). O kosztach niniejszego procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Przepis art. 98 § 1 k.p.c. stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty te, zgodnie z treścią art. 98 § 3 k.p.c., składa się w niniejszej sprawie opłata od pozwu i koszty stanowiące jej równowartość Sąd zasądził na rzecz powoda. Powód wnosił o zwrot kosztów dojazdu do Sądu na podstawie spisu kosztów użycia pojazdu prywatnego. W ocenie Sądu nie ma podstaw do powiększenia kosztów procesu o ten składnik. Pomiędzy P. i S. funkcjonuje dogodna komunikacja publiczna. Zwrot kosztów dojazdu należałby się powodowi do wysokości ceny biletu tej komunikacji. Powiększanie kosztów procesu o dojazd samochodem prywatnym jest niezasadne. Powód nie przedstawił żadnych wskazań dlaczego nie mógłby skorzystać z publicznego środka transportu.

Z tych względów orzeczono jak w formule sentencji przedmiotowego wyroku.

SSR Grzegorz Szacoń