Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2024 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział III Cywilny

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Anna Szarek

Protokolant – sekretarz sądowy Agnieszka Majewska

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2024 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze

przeciwko J. M.-G.

o zapłatę

I oddala powództwo;

II zasądza od powódki (...) Ltd. z siedzibą w L. na Cyprze na rzecz pozwanej kwotę 917 (dziewięćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt III C 216/24

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 października 2024 roku

/w postępowaniu zwykłym/

W dniu 20 października 2023 r. powód (...) Ltd. wniósł do tut. Sądu pozew przeciwko J. M.-G., wnosząc o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty:

- 2.143,58 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 30 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty;

- 777,24 zł tytułem prowizji naliczonej od wykorzystanego limitu kredytowego wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 30 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty;

- 4,57 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 30 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty;

- 241,15 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 30 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że podstawę dochodzonego roszczenia stanowi umowa zawarta w dniu 22 czerwca 2022 r. o Wirtualną Kartę Kredytową nr (...) pomiędzy (...) sp. z o.o. (dawniej (...) sp. z o.o.) a stroną pozwana. Wyjaśniono przy tym, że (...) sp. z o.o., udzielając limitu kredytowego działa jako kredytodawca w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim, ale nie jest instytucją pożyczkową w rozumieniu art. 5 ust. 2a ustawy.

Wskazana umowa została zawarta na okres 360 dni, liczonych od dnia uruchomienia Klientowi Limitu Kredytowego w rachunku karty. Warunkiem zawarcia umowy było zarejestrowanie przez stronę pozwaną konta w Portalu F. oraz dokonanie przez kredytodawcę pozytywnej weryfikacji tożsamości oraz zdolności kredytowej klienta. Na mocy zawartej umowy (...) sp. z o.o. udostępnił pozwanej środki pieniężne w postaci limitu kredytowego w rachunku karty kredytowej. Udostępnienie środków umożliwiło wykonywanie transakcji płatniczych w granicach przyznanego limitu. W związku z faktem, iż pozwana w dniu 24 stycznia 2023 r. złożyła drogą mailową oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, należność stała się wymagalna z dniem 26 lutego 2023 r. W przypadku rozwiązania umowy, klient zobowiązany był do spłaty całości wykorzystanego limitu kredytowego niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni od daty rozwiązania lub wygaśnięcia umowy.

W odpowiedzi na pozew J. G. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego. Pozwana podniosła zarzuty braku legitymacji czynnej do wystąpienia z powództwem, gdyż nie wykazano skutecznego nabycia wierzytelności oraz braku wykazania, by doszło do zbadania zdolności kredytowej pozwanej. Zaprzeczyła przy tym, ażeby zawierała z kredytodawcą umowę kredytu konsumenckiego na warunkach opisanych w wydruku umowy o wirtualną kartę kredytową nr (...) z dnia 22 czerwca 2022 r. oraz by wyrażała zgodę na zawiązanie stosunku cywilnego na odległość. Ponadto pozwana oświadczyła, że zaprzecza wszystkim okolicznościom przytoczonym w pozwie i kwestionuje swoją odpowiedzialność co do zasady i co do wysokości.

Strona pozwana w replice na odpowiedź na pozew wskazała, że żadne z twierdzeń oraz zarzutów nie zasługują na aprobatę Sądu. Zarzuty strony pozwanej sprowadzają się wyłącznie do forsowania własnej, korzystnej dla siebie oceny stanu faktycznego. Pozwany powinien wykazać okoliczności niweczące roszczenie strony powodowej, do czego jest procesowo zobowiązana na podstawie art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. Jednocześnie podtrzymano stanowisko wyrażone dotychczas.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Sporządzono wydruk umowy o wirtualną kartę kredytową (umowy o kredyt konsumencki) z 22 czerwca 2022 roku, która miała zostać zawarta pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. a J. M..

Z postanowień wyżej wymienionej umowy wynika, iż została zawarta za pośrednictwem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., działającej w charakterze pośrednika kredytowego w rozumieniu art. 5 pkt 3 UKK.

Warunkiem zawarcia tej umowy jest zawnioskowanie o nią przez klienta oraz dokonanie przez T. pozytywnej weryfikacji:

a)  tożsamości klienta – T. sprawdzi, czy dane przekazane we wniosku zgadzają się z tymi pozyskanymi z własnych i zewnętrznych źródeł, w tym z danymi z przelewu weryfikacyjnego lub weryfikacji w oparciu o dostęp do rachunku bankowego,

b)  zdolności kredytowej klienta – T. sprawdzi, czy klient jest zdolny do spłaty limitu kredytowego wraz z prowizją, innymi opłatami, odsetkami w terminach ustalonych w umowie i regulaminie.

Szczegółowe zasady dokonywania weryfikacji klienta przed zawarciem umowy zostały opisane w regulaminie, który jest integralną częścią umowy, podobnie jak taryfa.

Z treści regulaminu wynika, iż Użytkownik dokonuje rejestracji konta w Portalu T., podając następujące dane: numer telefonu, adres email oraz hasło zawierające co najmniej 8 znaków, w tym jedną wielką literę, cyfrę oraz znak specjalny i składa oświadczenia o zapoznaniu się i akceptacji postanowień Regulaminu. Użytkownik dokonuje weryfikacji podanego numeru telefonu poprzez wpisanie czterocyfrowego kodu weryfikacyjnego SMS wysłanego na podany przez niego numer telefonu. Po poprawnym wpisaniu właściwego kodu weryfikacyjnego SMS, Użytkownik otrzymuje potwierdzenie dokonania rejestracji konta w Portalu T. i uzyskania dostępu do Panelu Klienta.

Złożenie Wniosku odbywa się w Portalu T., poprzez moduł współadministrowany przez (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. Wniosek może złożyć jedynie zarejestrowany Użytkownik.

T. dokonuje weryfikacji tożsamości Użytkownika poprzez jedną z wybranych przez Użytkownika metodę:

a) Przelew Weryfikacyjny,

b) przelew natychmiastowy,

c) dostęp do historii rachunku Użytkownika we wskazanym przez niego banku (weryfikacja AIS).

W przypadku wyboru przelewu natychmiastowego lub AIS, weryfikacja dokonywana jest za pośrednictwem partnera Portalu T. - spółki (...) S.A. W takim przypadku Użytkownik zostaje automatycznie przekierowany do interfejsu (...) S.A. zintegrowanego z Portalem T. oraz interfejsem banku, w którym prowadzony jest Rachunek Użytkownika. Użytkownik wyraża zgodę na dokonanie weryfikacji wybranym sposobem na zasadach określonych w regulaminie świadczenia usług (...) S.A.

T. rozpatruje Wnioski i dokonuje weryfikacji Zdolności Kredytowej Użytkownika. W przypadku pozytywnej Zdolności Kredytowej Użytkownika, Wniosek uznaje się rozpatrzony, a Użytkownik otrzymuje ofertę zawarcia Umowy. W przypadku przyjęcia oferty, Użytkownik dokonuje weryfikacji podanego adresu email poprzez kliknięcie w link weryfikacyjny. Na tak zweryfikowany adres email Użytkownik otrzymuje: Umowę, Regulamin Karty, Formularz Informacyjny oraz Taryfę (Tabelę Opłat i Prowizji pobieranych przez T.).

Dniem zawarcia umowy jest data potwierdzenia przez klienta, iż zapoznał się i akceptuje umowę oraz regulamin poprzez kliknięcie w dedykowany link przesłany na adres mailowy klienta wskazany w panelu klienta.

Zgodnie z treścią § 16

Dowód:

- wydruk umowy o wirtualną kartę kredytową, k. 14-20,

- regulamin portalu (płyta CD), k. 58,

- regulamin karty (płyta CD), k. 58,

- taryfa (płyta CD), k. 58.

Sporządzono wydruk potwierdzenia wykonania transakcji płatniczej na kwotę 1950 zł. Przelewu środków dokonał (...) Sp. z o.o. na rzecz J. M. w dniu 22 czerwca 2022 r.

Dowód:

- wydruk potwierdzenia wykonania transakcji płatniczej, k. 21.

Sporządzono wydruk potwierdzenia wykonania transakcji płatniczej na kwotę 1 zł. Przelewu dokonała J. M. na rzecz (...) Sp. z o.o. w dniu 22 czerwca 2022 r.

Dowód:

- wydruk potwierdzenia wykonania transakcji płatniczej, k. 22.

W dniu 26 lipca 2022 r. dokonano wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym odnośnie zmiany nazwy firmy, pod którą działa spółka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dowód:

- wydruk z KRS, k. 46-46v.

W dniu 27 października 2022 r. pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (zwaną w treści umowy zbywcą) a (...) Ekonomi C. z siedzibą w L. na Cyprze, w imieniu której działa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (zwaną w treści umowy nabywcą lub serwiserem), została zawarta umowa ramowa przelewu wierzytelności. Przedmiotem tej umowy było ustalenie zasad, na których następować będzie przelew wierzytelności. Umowa ta jest jednocześnie umową zobowiązującą do przekazania bazy danych osobowych dotyczących dłużników wierzytelności objętych każdorazowym porozumieniem. Wzór porozumienia stanowi załącznik nr 5 do umowy. W przypadku zawarcia porozumienia zbywca zobowiązał się przekazać wszelkie prawa do bazy danych dotyczących wierzytelności, za wyjątkiem danych niebędących niezbędnymi do dochodzenia należności (wykaz wierzytelności), a nabywca zobowiązał się do ich przejęcia i zarejestrowania zbioru tych danych.

Przelew wierzytelności następuje z chwilą zapłaty przez nabywcę ceny określonej w porozumieniu (§ 1 ust. 3 umowy ramowej).

W wykonaniu umowy zbywca przedstawiać będzie nabywcy cyklicznie, nie rzadziej niż dwa razy w miesiącu, wykaz wierzytelności przeznaczonych do sprzedaży. Strony zgodnie ustaliły, iż z tytułu nabycia wierzytelności określonych w poszczególnym porozumieniu, nabywca zapłaci zbywcy cenę.

Dowód:

- umowa ramowa przelewu wierzytelności z 27 października 2022 r., k. 38-39.

Pismem datowanym na dzień 26 stycznia 2023 r. (...) sp. z o.o. wypowiedział J. M. umowę o wirtualną kartę kredytową.

Dowód:

- wypowiedzenie umowy o wirtualną kartę kredytową, k. 37.

W dniu 27 lutego 2023 r. zawarto Porozumienie nr 22 do umowy ramowej przelewu wierzytelności z dnia 27 października 2022 r. pomiędzy (...) sp. z o.o. (zbywcą) a (...) Ekonomi (...) (nabywcą). Zbywca oświadczył, że przysługują mu wymagalne i nieprzedawnione wierzytelności pieniężne wobec dłużników wskazane w załączniku nr 1 do niniejszego porozumienia z tytułu zawartych przez zbywcę z dłużnikami umów o wirtualną kartę kredytową.

W załączniku nr 1 do Porozumienia nr 22 z dnia 27 lutego 2023 r. wskazano pod pozycją 209 następujące dane:

a)  numer klienta (...),

b)  imię i nazwisko: J. M.,

c)  data zawarcia pierwotnej umowy: 22 czerwca 2022 r.,

d)  czas trwania umowy (...),

e)  kwota kredytu wykorzystana od dnia zawarcia umowy (...),

f)  całkowita naliczona prowizja za wykorzystanie limitu kredytowego (...),44,

g)  spłacona prowizja za wykorzystanie limitu kredytowego 1650,20,

h)  całkowite naliczone odsetki od zadłużenia przeterminowanego 4,57,

i)  kwota kredytu pozostała do spłaty (...),58,

j)  prowizja za wykorzystanie limitu kredytowego pozostała do spłaty 777,24,

k)  otwarte wymagalne odsetki od zadłużenia przeterminowanego 4,57,

l)  całkowita kwota zadłużenia (...),396.

Pełnomocnik firmy (...) sp. o.o. z siedzibą w W. pisemnie oświadczył, iż całkowita kwota została zapłacona przez cesjonariusza zgodnie z porozumieniem nr 22.

Dowód:

- porozumienie nr 22 do umowy ramowej przelewu wierzytelności z dnia 27 października 2022 r., k. 40,

- załącznik nr 1 do porozumienia nr 22 z dnia 27 lutego 2023 r., k. 41-43,

- oświadczenie z 2 marca 2023 r., k. 44.

Pismem datowanym na dzień 13 marca 2023 r. (...) Ekonomi (...) wezwał J. M. do zapłaty kwoty 2.952,84 zł płatne w terminie do dnia 21 marca 2023 r. Jednocześnie sporządzono zawiadomienie o przelewie wierzytelności.

Dowód:

- przedsądowe wezwanie do zapłaty, k. 50,

- zawiadomienie o przelewie wierzytelności, k. 51.

W dniu 23 września 2023 r. J. M. zmieniła nazwisko na (...).

Dowód:

- wydruk z systemu PESEL_SAD, k. 60.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Przedmiotowe roszczenie powód wywodził z umowy o wirtualną kartę kredytową (umowy o kredyt konsumencki) o numerze (...), zawartej pomiędzy pozwaną a pierwotnym wierzycielem – (...) sp. z o.o., a także z umowy ramowej przelewu wierzytelności z 27 października 2022 roku wraz z porozumieniem nr 22 do tej umowy, zawartych pomiędzy wierzycielem pierwotnym a powodem w niniejszej sprawie.

Stan faktyczny został ustalony przez Sąd na podstawie przedłożonych przez powoda dokumentów w zakresie, w jakim ten materiał dowodowy uznał za wiarygodny, mając na względzie, iż strona pozwana kwestionowała treść złożonych przez powoda dokumentów, w szczególności umowę ramową przelewu wierzytelności z dnia 27 października 2022 r.

Zatem w pierwszej kolejności należy się odnieść do zgłoszonego przez pozwaną zarzutu braku legitymacji czynnej z uwagi na to, że był to zarzut najdalej idący. W związku z tym Sąd wskazuje, że w procesie, w charakterze stron mogą występować tylko te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem tego procesu. W każdym procesie sąd powinien przede wszystkim rozstrzygnąć, czy strony procesowe są jednocześnie stronami spornego stosunku prawnego. Podkreślić należy, że posiadanie przez stronę powodową legitymacji czynnej, natomiast przez stronę pozwaną legitymacji biernej, jest kluczową przesłanką, od której uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa. Brak którejkolwiek z nich prowadzi do oddalenia powództwa już z samej tej przyczyny. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 12 grudnia 2012 r. (sygn. akt III CZP 83/12, Legalis 549473) legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa. Legitymacja procesowa to zatem uprawnienie konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna) wypływająca z prawa materialnego.

Natomiast zgodnie z treścią przepisu art. 509 § 1 k.c., zgodnie z którym wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2).

W niniejszej sprawie strona powodowa przedłożyła do akt umowę ramową przelewu wierzytelności z dnia 27 października 2022 r., zawartą pomiędzy (...) sp. z o.o. (zbywcą) a (...) Ekonomi (...) z siedzibą w L. (nabywcą) wraz z porozumieniem nr 22 do umowy ramowej przelewu wierzytelności zawartym pomiędzy tymi samymi stronami. Ponadto do porozumienia nr 22 dołączono wyciąg z załącznika nr 1, w którym szczegółowo opisano wierzytelność odnoszącą się wprost do pozwanej wraz z jej numerem PESEL oraz wskazano dane odnoszące się do umowy o numerze (...). Zdaniem Sądu zarzut strony pozwanej odnośnie braku legitymacji czynnej po stronie powoda był niesłuszny albowiem wskazany powyżej materiał dowodowy, przedłożony jako załączniki do pozwu, w pełni pozwolił na jednoznaczne ustalenie, że powód skutecznie nabył wierzytelność od wierzyciela pierwotnego. Nie ma przy tym znaczenia zanonimizowanie pozostałych wierzytelności, które były przedmiotem cesji, a oświadczenie o zapłacie ceny nie budzi wątpliwości sądu, iż doszło do zapłaty ceny.

Z przedłożonego przez powoda materiału dowodowego nie wynika, ażeby wierzyciel pierwotny skutecznie zawarł z pozwaną umowę o wirtualną kartę kredytową, z której powód wywodził swoje roszczenie.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przy czym na podstawie art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należało, że to na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że jego poprzednik prawny zawarł z pozwaną umowę o wirtualną kartę kredytową, z której powód wywodził swoje roszczenia oraz że wirtualna karta kredytowa została udostępniona do dyspozycji pozwanej. Art. 6 k.c. rozumiany być musi również w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06, Legalis 161055 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2007 r., II CSK 293/07, Legalis 162518). W niniejszej sprawie ciężar dowodu aktualizował się w pierwszej kolejności po stronie powodowej, która zobowiązana była wykazać fakt zawarcia umowy o wirtualną kartę kredytową, a następnie jej dokładną treść, w tym wysokość roszczenia i odsetek, ewentualnie innych opłat, a także, że wierzyciel pierwotny wydał pozwanej instrument płatniczy pozwalający na wykonywanie transakcji płatniczych do wysokości limitu kredytowego.

W ocenie Sądu powód nie wykazał zawarcia przez pozwaną z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowy z dnia 22 czerwca 2022 roku.

Zgodnie z art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Zgodnie zaś z art. 61 § 1 i § 2 oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej (§1). Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią (§2).

Artykuł 60 k.c. wyraża zasadę swobody formy, wedle której wola osoby skierowana na wywołanie zamierzonego skutku prawnego związanego z dokonywaną czynnością prawną, może być uzewnętrzniona w każdy dowolny sposób, ujawniający ją tak, że staje się dostatecznie zrozumiała dla adresata. W konsekwencji ujawnienie woli osoby dokonującej czynności prawnej może nastąpić także w sposób dorozumiany, przez jakiekolwiek zachowanie się, uzewnętrzniają ją w sposób obiektywnie zrozumiały, które wyraża wolę wywołania skutków prawnych, objętych treścią czynności prawnej. Złożenie oświadczenia może być zarówno jednostkową czynnością, jak i całym procesem zachowań podmiotu składającego to oświadczenie, o ile w oparciu o całokształt okoliczności można podmiotowi składającemu oświadczenie przypisać zamiar wywołania określonych skutków prawnych, czyli gdy zachowanie to niesie za sobą określony komunikat mający wywołać skutki prawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2017 r., sygn. akt IV CSK 179/16, Legalis 1587604). Aby jednak mówić, że doszło do czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, że doszło do złożenia dwóch zgodnych oświadczeń woli, a następnie, że oświadczenia te były skuteczne. O fakcie złożenia oświadczenia woli decydują w szczególności okoliczności, czy składający oświadczenie w ogóle wyraził swoją wolę – w zasadzie w dowolnej formie, o ile forma ta w wystarczający sposób wolę tę ujawniła oraz czy oświadczenie to doszło do adresata w rozumieniu art. 61 § 2 k.c. Natomiast o skuteczności złożonego oświadczenia decydują w szczególności takie okoliczności, jak zdolność do czynności prawnych, forma czy należyte umocowanie. Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Przy czym w przepisie tym nie określono skutków prawnych niedochowania formy pisemnej przy zawieraniu umowy o kredyt konsumencki, zatem przyjąć należy, że zastrzeżona ona została jedynie dla celów dowodowych. Niedochowanie tej formy przez jedną ze stron nie skutkuje nieważnością umowy, a tym samym nie uniemożliwia złożenia oświadczenia woli w sposób dorozumiany (w sposób konkludentny). Tylko zastrzeżenie wymogu zachowania określonej formy oświadczenia (pisemnej) ad solemnitatem wykluczałoby możliwość skutecznego złożenia oświadczenia w sposób konkludentny (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 1 lipca 2019 roku, sygn. akt V ACa 118/18).

W ocenie Sądu materiał dowodowy sprawy nie dawał podstaw do przyjęcia, aby pozwana złożyła oświadczenie woli w jakiejkolwiek formie, skutkujące zawarciem w dniu 22 czerwca 2022 r. umowy o wirtualną kartę kredytową, w tym takiej która byłaby oznaczona numerem (...). Brak było jakiegokolwiek dowodu świadczącego o tym, aby pozwana w ogóle wyraziła swoją wolę i aby oświadczenie to zostało złożone (...) sp. z o.o. albowiem z zaproponowanego przez powoda materiału dowodowego nie wynika, ażeby składała wniosek o zawarcie takiej umowy. Sąd podzielił w tym zakresie zarzut pozwanej, że w oparciu o zaproponowany przez powoda materiał dowodowy nie sposób ustalić, aby doszło do zawarcia tej konkretnej umowy o numerze (...), z której powód wywodził swoje roszczenie. Nie zostały przedłożone bowiem dowody wskazujące na to, aby pozwana wyraziła wolę zawarcia umowy z dnia 22 czerwca 2022 roku.

Dla wykazania roszczenia co do zasady i wysokości strona powodowa przedłożyła: wydruk umowy datowany na dzień 22 czerwca 2022 roku wraz z regulaminem i taryfą znajdującymi się na płycie CD, wydruk mający świadczyć o dokonaniu wypłaty pożyczki, a także wydruk mający potwierdzić wykonanie transakcji płatniczej przez pozwaną na kwotę 1 zł. Celem weryfikacji, czy doszło , że do zawarcia przedmiotowej umowy w formie elektronicznej koniecznym było w pierwszej kolejności dokonanie samodzielnej rejestracji na stronie internetowej, utworzenie i posiadanie aktywnego Panelu Klienta na stronie internetowej. Po utworzeniu Panelu Klienta na stronie internetowej, pożyczkobiorca celem weryfikacji danych oraz potwierdzenia numeru rachunku bankowego, zobowiązany był do dokonania jednorazowego przelewu w kwocie 1 zł tytułem opłaty rejestracyjnej.

Strona powodowa nie wykazała, że pozwana dokonała rejestracji na stronie internetowej i utworzyła Panel Klienta, który byłby aktywny w dniu rzekomego zawarcia umowy o wirtualną kartę kredytową, a także, że dokonała przelewu weryfikacyjnego na rzecz podmiotu, z którym miała być zawarta ta umowa. Powód przedłożył potwierdzenie wykonania transakcji płatniczej na kwotę 1 zł, gdzie płatnikiem była pozwana J. G. (wówczas J. M.), lecz odbiorcą tej transakcji był (...) sp. z o. o., a nie (...) sp. z o.o. Zważyć przy tym należy, że przedłożono wydruk z centralnej informacji krajowego rejestru sądowego, gdzie widnieje wpis o zmianie danych tj. nazwy z T. na F., ale zmiana ta nastąpiła dopiero 26 lipca 2022 r. Tymczasem powód dochodzi zapłaty roszczenia wynikającego z umowy z dnia 22 czerwca 2022 r.

Wskazać przy tym należy, że przedłożone przez stronę powodową wydruki potwierdzeń transakcji płatniczych (k. 21-22) mogą ewentualnie stanowić wyraz przekazania środków pieniężnych na konkretny numer rachunku bankowego, a nie stanowić dowód złożenia przez pozwaną oświadczenia woli określonej treści. Poza tym sam fakt spełnienia danego świadczenia pieniężnego i opatrzenia go tytułem „umowa numer (...)” nie dowodzi sam w sobie istnienia skutecznie zawartej między stronami umowy. Założenie odmienne prowadziłoby bowiem do wniosku, iż możliwe byłoby przekazanie komukolwiek dowolnej kwoty pieniędzy opatrzonej tytułem „umowa”, a następnie dochodzenie jej zwrotu wraz ze wskazywanymi roszczeniami o odsetki oraz prowizją, bez konieczności przedłożenia treści łączącej strony umowy. Istotne w tej sytuacji jest także to, iż na dostawcy usług płatniczych spoczywa jedynie obowiązek weryfikacji numeru rachunku, nie zaś danych posiadacza rachunku na którego rzecz ma nastąpić wpłata. Oznacza to, że w świetle obowiązujących przepisów żadnej instytucji płatniczej nie można zarzucić niedochowania należytej staranności poprzez niesprawdzenie personaliów adresata przelewu z danymi posiadacza rachunku (por. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 31 października 2014 roku, sygn. akt I ACa 607/14).

Powyższej oceny nie może zmienić również załączony wydruk wezwania do zapłaty, ponieważ także na podstawie tego dowodu nie sposób ustalić, aby pozwana wyraziła wolę zawarcia umowy pożyczki. Powód nie wykazał nawet, że takie wezwanie do zapłaty w ogóle zostało kiedykolwiek skierowane do pozwanej.

Jakkolwiek powód słusznie podniósł, że umowa pożyczki nie wymaga formy pisemnej, jednakże, jak już zostało wskazane, aby mówić, że doszło do czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, że doszło do złożenia dwóch zgodnych oświadczeń woli, a następnie, że oświadczenia te były skuteczne. Materiał dowodowy sprawy nie pozwalał na poczynienie takich ustaleń. Pomimo, że zawarcie umowy mogłoby przybrać postać elektroniczną, to powód nie wykazał, aby pozwana w jakikolwiek sposób złożyła oświadczenie, które wyrażałoby jej wolę. Nie przedłożono chociażby wniosku o zawarcie umowy o wirtualną kartę kredytową. Okoliczności tych nie zmieniał także fakt, iż wierzyciel pierwotny, a w konsekwencji następnie także powód, dysponowali danymi pozwanej. Samo dysponowanie danymi pozwanej nie jest dowodem zawarcia umowy pożyczki. W szczególności, że pomiędzy konkretnymi podmiotami może niejednokrotnie dochodzić do zwierania wielu umów takiego samego rodzaju.

Mając na uwadze powyższe Sąd zwraca również uwagę, że fakt sprzedaży wierzytelności nie może stawiać nabywcy wierzytelności w pozycji korzystniejszej niż posiadał dotychczasowy wierzyciel. Fakt zawarcia umowy cesji nie implikuje istnienia wierzytelności będącej przedmiotem umowy przelewu. Nie może być bowiem tak, że okoliczność zawarcia umowy cesji zwalnia powoda z obowiązku dowiedzenia istnienia źródła roszczenia, jego ukształtowania co do wysokości, wymagalności i stawia go w sytuacji bardziej korzystnej niż znajdowałby się pierwotny wierzyciel. W oparciu o przedłożone w tym zakresie dokumenty nie sposób jednak ustalić faktu istnienia konkretnej wierzytelności. Dokument oznaczony jako wykaz wierzytelności (załącznik nr 1 do porozumienia nr 22) jest to jedynie wydruk zawierający tabelkę, w której zamieszone są dane pozwanej i inne informacje. Wydruk ten nie potwierdza istnienia wierzytelności objętej umową cesji. Jest to dowód, że na rachunku poprzednika prawnego powódki odnotowana była określona wierzytelność, nie zaś, że wierzytelność ta istnieje co do zasady, jak i wysokości. Jeżeli strona ta dopuszcza się zaniedbań w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej oferując np. niepełny materiał dowodowy, musi liczyć się z tym, że jej roszczenie nie zostanie uwzględnione, szczególnie, gdy jest to podmiot którego działalność skupia się na skupowaniu i dochodzeniu wierzytelności. Umowa cesji potwierdza jedynie sam fakt zawarcia umowy przelewu wierzytelności. Nie stanowi ona jednak dowodu na skuteczność dokonanej cesji wierzytelności oraz istnienia i wysokości nabytej wierzytelności (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2013 roku, sygn. akt V CSK 329/12, Legalis 753911, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 15 października 2015 roku, sygn. akt I ACa 492/15, Legalis 1359131).

W ocenie Sądu słuszny był również zarzut stosowania przez pierwotnego wierzyciela w umowie o wirtualną kartę kredytowa klauzul niedozwolonych w zakresie określenia prowizji i innych należności pozaodsetkowych kosztów.

Zgodnie z przepisem art. 385 [1] § k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne), przy czym nie dotyczy to postanowień określających świadczenia główne stron, w tym ceny i wynagrodzenia, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Wskazany przepis ma zastosowane do umów obligacyjnych zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami z użyciem wzorca umowy lub też do umów zawieranych bez użycia takiego wzorca (wyrok SN z dnia 7 grudnia 2006 roku III CSK 266/06 lex 238949). Niewątpliwym jest, że przepis ten znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie, albowiem umowa z dnia 22 czerwca 2022 roku została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą, czyli (...) Sp. z o.o. a konsumentem, czyli pozwaną.

Klauzula generalna wskazana w cytowanym przepisie zawiera dwa kryteria oceny umowy, a mianowicie dobre obyczaje oraz interesy konsumenta. Uznanie konkretnej klauzuli umownej za niedozwolone postanowienie umowy wymaga stwierdzenia łącznego wystąpienia obu przesłanek, a więc sprzeczności z dobrymi obyczajami oraz rażącego naruszenia interesów konsumenta (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2013 roku, sygn. I CSK 660/12).

Dobre obyczaje to w zasadzie pojęcie równoważne dla zasad współżycia społecznego, czyli pozaprawnych reguł postępowania niesprzecznych z etyką, moralnością i aprobowanych społecznie. W szczególności sprzeczne są wszelkie postanowienia umowy, które naruszają uczciwość, zaufanie do kontrahenta, zmierzają do wykorzystania przymusowego położenia drugiej strony umowy, a tym samym naruszają równorzędność stron stosunku prawnego (Adam Olejniczak - komentarz do art. 385 [1] k.c.). Interesy konsumenta to pojęcie szerokie i należy przez nie rozumieć nie tylko interesy ekonomiczne. Z rażącym naruszeniem interesów konsumenta mamy do czynienia w przypadku, gdy postanowienia umowy znacząco odbiegają od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron, gdy dochodzi do jaskrawej, nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków stron umowy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, sygn. I CK 832/04).

Do naruszenia tej równowagi stron odnosi się także art. 3 ust. 2 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. (...).304.64), zawierający definicję nieuczciwych warunków umowy zawieranej z konsumentem.

Należy wskazać, że nie każde postanowienie umowy podlega ocenie pod kątem uznania go za niedozwoloną klauzulę. Z badania tego wyłączone są postanowienia umowy uzgodnione indywidualnie z konsumentem oraz postanowienia określające jednoznacznie główne świadczenia stron.

Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Z definicji umowy pożyczki (kredytu) nie wynika zatem, aby wysokość prowizji i innych opłat należały do głównych świadczeń stron umowy, albowiem do świadczeń tych należą jedynie udostępnienie kwoty pożyczki (kredytu) oraz zwrot kwoty pożyczki (kredytu). Tym samym postanowienia w zakresie ustalenia wysokości prowizji i innych pozaodsetkowych kosztów podlegają ocenie przy uwzględnieniu art. 385 [1] k.c. i mogą być uznane za niedozwolone klauzule umowne. Natomiast na podstawie art. 385 [1] § 3 k.c. stwierdzić należy, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu, w szczególności odnosi się do to wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

W ocenie Sądu umowa o wirtualną kartę kredytową z dnia 22 czerwca 2022 roku w części dotyczącej ustalenia wysokości pozaodsetkowych kosztów, a w szczególności dotyczących prowizji nie zostały uzgodnione z pozwaną indywidualnie, co więcej pozwana o wysokości tych kosztów zdaniem Sądu nie była dokładnie poinformowana, albowiem w dacie zawarcia umowy nie znała ich wysokości. Wysokość tych kosztów została określona w sposób skomplikowany i nieklarowny w umowie i regulaminie, który został jednostronnie i odgórnie opracowany przez pierwotnego wierzyciela.

Należy także dodać, że strona powodowa przy uwzględnieniu art. 385 [1] § 4 k.c. nie udowodniła, że te zapisy umowy zostały uzgodnione indywidualnie z pozwaną.

Zdaniem Sądu postanowienia umowy w zakresie ustalenia wysokości prowizji i kosztów pozaodsetkowych były niedozwolonymi postanowieniami umowy i zmierzały do obejścia przepisów dotyczących wysokości odsetek, rażąco naruszały prawa pozwanej jako konsumenta. Niewątpliwie w umowie nie zastrzeżono żadnych odsetek kapitałowych, ale w zamian zastrzeżono bardzo wysoką prowizję w wysokości 16% wskazanej udostępnionej kwoty, co w ocenie Sądu narusza przepisy dotyczące wysokości dopuszczalnych odsetek ustawowych za opóźnienie. Jednocześnie podkreślić należy, iż ustalone w niniejszej sprawie (...) w wysokości 356,5% jest również w zupełności nieadekwatne i wygórowane.

Niewątpliwym jest, że instytucjom udzielającym kredytów należy się wynagrodzenie za udzielenie tego kredytu w postaci np. prowizji, lecz mając na względzie obowiązek zważania na sytuację konsumenta, to koszty te nie mogą być wygórowane i muszą mieć swoje uzasadnienie zarówno w odniesieniu do wysokości samej kwoty kredytu, jaki i okresu spłaty kredytu oraz faktycznych czynności przedsiębiorcy podjętych przy udzieleniu pożyczki (kredytu), a wyliczenie ich wysokości musi być jasne i zrozumiałe.

Skoro ustalenie wysokości prowizji w przypadku umowy z dnia 22 czerwca 2022 roku było nieuzasadnione i rażąco wygórowane, a nadto zmierzało do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych i nie znajdowało uzasadnienia w czynnościach dokonanych przez pożyczkodawcę, to postanowienia umowne w tym zakresie należy uznać za nieważne.

Oceniając wysokość wskazanych dodatkowo opłat zastrzeżonych w umowie Sąd nie mógł pominąć rozwiązań przyjętych w ustawie z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, która uregulowała wysokość maksymalnych tzw. pozaodsetkowych kosztów, a także wskazała w przepisie art. 36a wzór na ich obliczenie. W ocenie Sądu uregulowanie zawarte we wskazanej ustawie o kredycie konsumenckim znajdzie zastosowanie dopiero wtedy, gdy zostanie ustalone w sposób nie budzący wątpliwości, że postanowienia umowy pożyczki w zakresie tzw. pozaodsetkowych kosztów, zostały ustalone z konsumentem indywidualnie. W przypadku, gdy wysokość tych opłat nie została ustalona indywidualnie, to takie postanowienie umowy jest nieważne i bez znaczenia jest to, że wysokość tych dodatkowych należności mieści się w wyliczeniu zawartym w umowie o kredycie konsumenckim.

Sąd stanął na stanowisku, iż powództwo podlegało oddaleniu również z uwagi na brak wymagalności roszczenia albowiem umowa o wirtualną kartę kredytowa nie zawierała konkretnych dat wymagalności roszczenia przed dniem wypowiedzenia umowy lub jej rozwiązaniem, a jedynie dość ogólnikowo określała zasady spłaty minimalnej. Zatem wymagalność roszczenia zdaniem Sądu należy wiązać z wypowiedzeniem umowy i wezwaniem do zapłaty, przy uwzględnieniu m.in. paragrafu 16 pkt 23 regulaminu oraz przepisu art. 455 k.p.c. Strona powodowa co prawda złożyła pismo z dnia 26 stycznia 2023 roku, ale bez dowodów ich doręczenia, a zatem nie wykazała, że doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy z dnia 22 czerwca 2022 roku zgodnie z pkt XI ppkt 4 i 5 umowy oraz skutecznego wezwania pozwanej do zapłaty zaległości zgodnie z pkt IX ppkt 18 i 19 umowy, a tym samym skutkuje to stwierdzeniem, iż umowa uległa automatycznemu przedłużeniu.

Mając na uwadze wszystkie wyżej wymienione argumenty sąd oddalił powództwo w całości.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. W niniejszej sprawie, wobec oddalenia powództwa, pozwana wygrała spór w całości. Na koszty postępowania poniesione przez pozwaną składało się: wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości stawki minimalnej – 900 zł (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł.

Natomiast zgodnie z treścią art. 98 § 1 ¹ od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.