Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie, w Wydziale III Cywilnym,

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SR Grzegorz Szacoń

Protokolant: Stażysta Aleksandra Cukrowska

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2017 r., w S.,

na rozprawie,

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej w W. (poprzednio: Bank (...) Spółka Akcyjna w G.),

przeciwko pozwanym L. Ś. (1) i M. D.,

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej w W. na rzecz pozwanego L. Ś. (1) kwotę 3.617 złotych (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych), tytułem kosztów procesu.

Sędzia SR Grzegorz Szacoń

Sygnatura akt III C 67/16

I.  U Z A S A D N I E N I E

Powód (...) Bank Spółka Akcyjna w W. (poprzednio: Bank (...) Spółka Akcyjna w G.) pozwem z dnia 27 marca 2014 roku wniósł o zasądzenie od L. Ś. (1) i M. D. solidarnie kwoty 16.068,04 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu Bank (...) Spółka Akcyjna w G. podniósł, że 11 kwietnia 2008 roku zawarł z C. Ś. umowę kredytu numer (...). Przed dokonaniem spłaty kredytu C. Ś. zmarła, a spadek po niej nabyli pozwani L. Ś. (2) i M. D.. Stosownie do treści przepisu art. 922 § 1 k.c. na spadkobierców przeszedł obowiązek spłacenia zaciągniętego przez C. Ś. kredytu, a ich zobowiązanie w tym zakresie jest, zgodnie z przepisem art. 1034 § 1 k.c., solidarne. Na wymagalne zadłużenie z tego tytułu składają się należności z następujących tytułów: kapitał w kwocie 7.982,42 złotych, odsetki kapitałowe w kwocie 2.369,61 złotych, odsetki za zwłokę naliczone od dnia 11 maja 2008 roku do dnia wystawienia wyciągu z ksiąg banku w kwocie 5.701,01 złotych oraz opłaty w kwocie 15 złotych. Pozwani, pomimo wezwania do zapłaty, nie zapłacili dochodzonej pozwem kwoty.

W dniu 4 lipca 2014 roku Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z treścią żądania pozwu (ówczesna sygn. akt III Nc 2702/14).

Pozwani – M. D. i L. Ś. (2) zaskarżyli nakaz zapłaty sprzeciwem, w którym wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska procesowego pozwani przyznali, że nabyli spadek po C. Ś., jednakże w ich ocenie żądanie pozwu nie zasługuje na uwzględnienie. Przedmiotowa umowa jest nieważna, ponieważ nie wynika z niej, aby mąż kredytobiorczyni – pozwany L. Ś. (2) wyraził zgodę na jej zawarcie, a dochodzone pozwem roszczenie, z uwagi na fakt, że C. Ś. zmarła w dniu 27 grudnia 2008 roku, uległo przedawnieniu. Pozwani wskazali również, że żądanie pozwu nie zostało wykazane co do wysokości, ponieważ z załączonych do pozwu dokumentów nie wynika, w jaki sposób została naliczona dochodzona pozwem kwota. Nadto pozwani wskazali, że zabezpieczeniem umowy było ubezpieczenie kredytobiorcy, a zatem powódka winna w pierwszej kolejności zaspokoić roszczenie poprzez realizację roszczeń z umowy ubezpieczenia. W związku z powyższym pozwani wnieśli o wezwanie ubezpieczyciela do udziału w sprawie.

W odpowiedzi na sprzeciw Bank (...) Spółka Akcyjna w G. podtrzymała żądanie pozwu, wskazując, że podniesiony w sprzeciwie zarzut nieważności umowy z powodu jej zawarcia bez zgody małżonka nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ przepis art. 41 § 2 k.r. i o. nie przewiduje sankcji nieważności w przypadku zaciągnięcia zobowiązania bez zgody drugiego małżonka, a jedynie ogranicza możliwość zaspokojenia się wierzyciela do określonych składników majątkowych. Pozwani zaś stali się podmiotem praw i obowiązków wynikających z tej umowy na skutek spadkobrania po C. Ś.. W ocenie strony powodowej nieuzasadniony jest również zarzut przedawnienia roszczenia. Przedmiotowa umowa wygasła z dniem 11 kwietnia 2012 roku i tego dnia niespłacone zadłużenie zostało postawione w stan wymagalności. Termin przedawnienia rozpoczął bieg od dnia następnego, tj. 12 kwietnia 2012 roku i upływa, zgodnie z przepisem art. 118 k.c., 12 kwietnia 2015 roku. Wniesienie pozwu przed tym dniem skutkowało przerwaniem biegu terminu przedawnienia. Faktu udzielenia C. Ś. kredytu gotówkowego na cele konsumpcyjne oraz faktu jego niespłacenia i powstania z tego tytułu zadłużenia w dochodzonej pozwem kwocie dowodzą dokumenty załączone do pozwu oraz tego pisma. Do dnia 16 grudnia 2008 roku na poczet spłaty kredytu dokonano wpłat w łącznej kwocie 2.091,60 złotych. Z uwagi na fakt, że pozwani nie wywiązywali się z obowiązku spłaty kredytu, kwota należności pozostałej do spłaty, powiększana była, zgodnie z postanowieniami umowy, o odsetki umowne oraz opłaty za czynności windykacyjne. Nadto w piśmie z dnia 7 listopada 2014 roku powódka wskazała, że decyzją z dnia 18 września 2009 roku ubezpieczyciel, który udzielał kredytobiorcy ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia na rzecz kredytobiorców i posiadaczy kart (...) w W. odmówił M. D. wypłaty świadczenia ubezpieczeniowego, ponieważ nie złożyła ona wymaganych przez ubezpieczyciela dokumentów. Powód, jako uposażony, nie otrzymał od ubezpieczyciela żadnego świadczenia, które podlegałoby zaliczeniu na poczet należności z tytułu umowy kredytu z dnia 8 kwietnia 2008 roku.

Na skutek prawidłowego wniesienia sprzeciwu, nakaz zapłaty stracił moc, zgodnie z przepisem art. 505 § 1 k.p.c. i sprawa została skierowana do rozpoznania na rozprawie.

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2014 roku Sąd oddalił powództwo i zasądził na rzecz pozwanego L. Ś. (1) koszty procesu w kwocie 2.417 złotych (sygn. akt III C 1282/14).

Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wniosła apelację od ww. wyroku. Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu Szczecin – Centrum w Szczecinie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej (sygn. akt II Ca 435/15).

Pismem z dnia 12 października 2015 roku pozwany L. Ś. (2) wniósł o zawiadomienie o toczącym się postępowaniu (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce z siedzibą w W. i umożliwienie mu wstąpienia do niego w charakterze interwenienta ubocznego.

W dniu 7 lutego 2017 roku zarządzono zawiadomienie o powyższym procesie A. (...) & L. P. w W., jako następcy prawnego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - Oddział w Polsce z siedziba w W., w celu rozważenia wzięcia udziału w sprawie w charakterze interwenienta ubocznego. A. (...) & L. P. w W. nie zgłosiła przystąpienia do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd ustalił – na podstawie niżej przedstawionych dowodów – następujący stan faktyczny:

W dniu 11 kwietnia 2008 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w G. zawarła z C. Ś. umowę kredytu gotówkowego numer (...), na podstawie której udzieliła C. Ś. kredytu gotówkowego w kwocie 9.125,81 złotych z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne kredytobiorcy oraz opłacenie: prowizji od udzielonego kredytu oraz kosztów ubezpieczenia z tytułu objęcia kredytobiorcy ochroną ubezpieczeniową w ramach umowy ubezpieczenia grupowego na rzecz kredytobiorców i posiadaczy kart.

Zgodnie z postanowieniem par. 3 ust. 2 umowy kredyt jest oprocentowany wg zmiennej stopy procentowej wyrażonej w stosunku rocznym. W dniu zawarcia umowy oprocentowanie wynosiło 15,90% w stosunku rocznym.

Zgodnie z postanowieniem par. 3 ust. 9 umowy kredytodawca uprawniony był do pobierania opłat i prowizji wg zasad i stawek określonych w umowie oraz w taryfie opłat i prowizji (...) Banku Spółki Akcyjnej w zakresie udzielania kredytów gotówkowych, zwanej dalej taryfą opłat i prowizji. Zgodnie z postanowieniem par. 3 ust. 10 umowy kredytodawca zastrzegł sobie prawo do zmiany opłat i prowizji w przypadku zmian warunków w otoczeniu rynkowym Banku, zmian przepisów prawnych, zmian wskaźników ekonomicznych, zmian w technologii, organizacji, zakresie i sposobie świadczenia usług mających wpływ na zmianę wysokości kosztów ponoszonych przez Bank.

Zgodnie z postanowienie par. 3 ust. 11 i 13 umowy całkowity koszt kredytu wynosił 4.443,63 złotych i obejmował należności z następujących tytułów:

- prowizja od udzielonego kredytu w kwocie 290,16 złotych,

- koszty ubezpieczenia z tytułu objęcia kredytobiorcy ochroną ubezpieczeniową w ramach umowy ubezpieczenia grupowego na rzecz kredytobiorców i posiadaczy kart w kwocie 835,65 złotych,

- należne za cały okres kredytowania odsetki w kwocie 3.317,82 złotych.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu wynosi 26,37%. Odsetki umowne naliczane były w wysokości nie przekraczającej czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

Zgodnie z postanowieniem par. 4 ust. 1 umowy kredytobiorca zobowiązany był do spłaty rat kredytu i odsetek w wysokościach i terminach wskazanych w Załączniku nr 1 – kalendarzu spłat stanowiącym integralną część umowy, przelewem na wskazany rachunek bankowy. Zgodnie z kalendarzem spłat kredytobiorca zobowiązany był do spłaty kredytu w 48 ratach o równej wysokości, począwszy od dnia 11 maja 2008 roku. Termin płatności ostatniej raty przypadał na dzień 11 kwietnia 2012 roku.

Dowód:

⚫

wniosek o udzielenie kredytu gotówkowego – k. 76;

⚫

oświadczenie o dochodach – k. 77;

⚫

umowa kredytu gotówkowego z dnia 08.04.2008 r. – k. 14 – 17 i k. 71 - 75;

⚫

kalendarz do umowy kredytowej - k. 78 - 79;

⚫

kalendarz spłat – k. 81;

⚫

zeznanie pozwanego L. Ś. (1) - k. 276 - 280;

⚫

zeznanie pozwanej M. D. - k. 280.

Zgodnie z postanowieniem par. 7 ust. 1 umowy prawne zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiło ubezpieczenie kredytobiorcy. C. Ś., zgodnie z wnioskiem, została objęta ubezpieczeniem w zakresie Opcji 1: zgon lub trwała niezdolność do pracy oraz czasowa niezdolność do pracy spowodowana leczeniem szpitalnym (...). Ochrony ubezpieczeniowej udzielono na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA, poprzednikiem prawnym Banku (...) Spółki Akcyjnej w G., a (...) oraz (...) Company (...). Kredytobiorca wyraził zgodę, aby w razie zajścia zdarzenia objętego ubezpieczeniem, przysługujące mu świadczenia zostały wypłacone Bankowi i zaliczone na poczet zadłużenia z tytułu umowy, a po jej rozwiązaniu osobom określonym wg warunków ubezpieczenia.

Zgodnie z postanowieniem par. 8 ust. 1 umowy niespłaconą w terminie kwotę kredytu Bank od dnia następnego traktuje jako zadłużenie przeterminowane. Od zadłużenia przeterminowanego Bank pobiera odsetki karne wg zmiennej stopy procentowej określonej jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

W przypadku niewykonania przez kredytobiorcę zobowiązań wynikających z umowy, Bank może obciążyć kredytobiorcę ponoszonymi w związku z tym kosztami, w tym kosztami upomnień i wezwań do zapłaty w wysokości określonej w taryfie opłaty i prowizji. (par. 8 ust. 5 umowy).

Dowód:

⚫

wniosek o udzielenie kredytu gotówkowego – k. 76;

⚫

oświadczenie o dochodach – k. 77;

⚫

umowa kredytu gotówkowego z dnia 08.04.2008 r. – k. 14 – 17 i k. 71 - 75;

⚫

kalendarz do umowy kredytowej - k. 78 - 79;

⚫

kalendarz spłat – k. 81;

⚫

zeznanie pozwanego L. Ś. (1) - k. 276 - 280;

⚫

zeznanie pozwanej M. D. - k. 280.

L. Ś. (2) i M. D. wiedzieli o zawarciu przez C. Ś. ww. umowy.

Dowód:

⚫

zeznanie pozwanego L. Ś. (1) - k. 276 - 280;

⚫

zeznanie pozwanej M. D. - k. 280.

W okresie od dnia 11 maja 2008 roku do dnia 16 grudnia 2008 roku C. Ś. zapłaciła na poczet spłaty kredytu 9 rat w łącznej kwocie 2.091,60 złotych.

Dowód:

⚫

zestawienie wpłat – k. 80.

C. Ś. zmarła w dniu 27 grudnia 2008 roku w S..

Niesporne.

Dnia 16 lutego 2009 roku M. D. zgłosiła ubezpieczycielowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce z siedzibą w W. roszczenie z tytułu zgonu C. Ś.. Pismem z dnia 17 lipca 2009 roku (...) w W., ubezpieczyciel, który udzielał C. Ś. ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia na rzecz kredytobiorców i posiadaczy kart, zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA, a L. life (...) Company (...) oraz (...) Company (...), w związku ze zgłoszeniem roszczenia z tytułu zgonu C. Ś., poinformował M. D., że do ustalenia zasadności zgłoszonego roszczenia konieczne jest uzupełnienie dokumentacji o:

- zaświadczenie o przyczynie zgonu ubezpieczonego wystawione przez lekarza lub właściwe władze,

- historię choroby ubezpieczonego, jeżeli w jej wyniku nastąpił zgon (dokumentacja medyczna z przychodni lekarskiej/szpitali, gdzie ubezpieczony korzystał z opieki medycznej),

- podanie nazw i adresów placówek medycznych, w których ubezpieczony był leczony - w terminie do dnia 17 sierpnia 2009 roku.

Do czasu otrzymania dokumentacji wstrzymano proces rozpatrywania roszczenia. Ostatecznie ubezpieczyciel odmówił wypłaty świadczenia.

Dowód:

⚫

pismo z dnia 17.07.2009 r. – k. 91;

⚫

pismo z dnia 14.06.2017 r. – k. 263.

Postanowieniem z dnia 25 października 2012 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w sprawie o sygn. akt II Ns 2107/10 stwierdził, że spadek po C. Ś. nabyli, na podstawie ustawy: mąż L. Ś. (2), córka D. D., córka M. D. oraz syn K. Ś. każdy w ¼ części.

Spadkobiercy nie dokonali działu spadku.

Dowód:

⚫

postanowienie SR Szczecin-Centrum w S. z dnia 25.10.2012 r. w sprawie II Ns 2107/10 - k. 13;

⚫

zeznanie pozwanego L. Ś. (1) - k. 276 - 280;

⚫

zeznanie pozwanej M. D. - k. 280.

Pismem z dnia 8 lutego 2014 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w G. wezwała L. Ś. (1), jako spadkobiercę C. Ś., do zapłaty zadłużenia z tytułu umowy kredytu z dnia 11 kwietnia 2008 roku, którego wysokość na dzień 7 lutego 2014 roku wynosi 3.511,18 złotych, na którą to kwotę składają się należności z następujących tytułów:

- kapitał w kwocie 3.161,74 złotych,

- odsetki umowne w kwocie 103,20 złotych,

- opłaty w kwocie 231 złotych,

- składka ubezpieczeniowa w kwocie 15,24 złotych.

Wezwanie do zapłaty doręczono L. Ś. (1) w dniu 13 lutego 2014 roku.

Pismem z dnia 8 lutego 2014 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w G. wezwała M. D., jako spadkobierczynię C. Ś., do zapłaty zadłużenia z tytułu umowy kredytu z dnia 11 kwietnia 2008 roku, którego wysokość na dzień 7 lutego 2014 roku wynosi 3.511,18 złotych, na którą to kwotę składają się należności z następujących tytułów:

- kapitał w kwocie 3.161,74 złotych,

- odsetki umowne w kwocie 103,20 złotych,

- opłaty w kwocie 231 złotych,

- składka ubezpieczeniowa w kwocie 15,24 złotych.

Wezwanie do zapłaty doręczono M. D. w dniu 13 lutego 2014 roku.

Dowód:

⚫

wezwanie do zapłaty z dnia 08.02.2014 r. skierowane do L. Ś. (1) ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru - k. 9 i 11;

⚫

wezwanie do zapłaty z dnia 08.02.2014 r. skierowane do M. D. ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru - k. 10 i 12.

W dniu 24 marca 2014 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w G. wystawiła wyciąg z ksiąg banku, w którym stwierdzono, że w księgach Banku (...) Spółki Akcyjnej w G. figuruje wymagalne zadłużenie L. Ś. (1) i M. D. z tytułu kredytu zaciągniętego przez C. Ś. na podstawie umowy numer (...) z dnia 11 kwietnia 2008 roku w łącznej kwocie 16.068,04 złotych na która składają się należności z następujących tytułów:

- niespłacony kredyt w kwocie 7.982,42 złotych,

- odsetki umowne naliczone za okres od dnia 12 grudnia 2008 roku do dnia 11 kwietnia 2012 roku w kwocie 2.369,61 złotych,

- odsetki karne naliczone za okres od dnia 11 maja 2008 roku do dnia 24 marca 2014 roku w kwocie 5.701,01 złotych,

- opłaty w kwocie 15 złotych.

Dowód:

⚫

wyciąg z ksiąg banku z dnia 24.03.2014 r. - k. 7.

W dniu 4 listopada 2016 roku, na podstawie uchwały Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) Banku Spółki Akcyjnej w W. z dnia 29 lipca 2016 roku oraz uchwały Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku (...) Spółki Akcyjnej w G. z dnia 28 września 2016 roku nastąpiło przeniesienie wydzielonej części (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w G. na (...) Bank Spółkę Akcyjną w W. w trybie przepisu art. 529 § 1 Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z postanowieniami planu podziału (...) Bank Spółka Akcyjna przejęła zorganizowaną część przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej w G. związaną z wykonywaniem działalności (...) Spółki Akcyjnej w G. z wyłączeniem działalności hipotecznej.

Niesporne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest niezasadne.

Jako podstawę prawną żądania należy wskazać przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 roku, poz. 1876) Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zgodnie z przepisem art. 922 § 1 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Zgodnie natomiast z przepisem art. 1034 § 1 k.c. do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów.

Stan faktyczny w sprawie – w głównym nurcie – nie miał charakteru spornego, natomiast na jego podstawie obydwie strony przedstawiły odmienne wnioski. Sąd nie podzielił jednak zapatrywań powodowego banku w sferze odpowiedzialności pozwanych.

I.  Zarzut nieważności umowy

Przepis art. 37 k.r. i o. stanowi, że zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:

1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków;

2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal;

3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa;

4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.

§ 2 wskazanego artykułu stanowi, że ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka. Druga strona może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.

Przepis art. 41 § 2 k.r. i o. wskazuje, że jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

Wskazane unormowania prowadzą do wniosku, że zawarta umowa była ważna i przedstawiony przez pozwanych zarzut nie jest trafny, ani nie przesądza wstępnie o niezasadności powództwa.

II.  Brak przedawnienia roszczenia

Przepis art. 118 k.c. stanowi, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Zgodnie z art. 120 § 1 k.c. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Wymagalność określa najwcześniejsza chwila, w której wierzyciel jest uprawniony do żądania spełnienia świadczenia, a dłużnik ma obowiązek je spełnić. Termin wymagalności świadczenia z umowy kredytu gotówkowego należy wiązać z wynikającą z umowy datą ostatecznej spłaty zadłużenia.

Przedmiotowy dla procesu kredyt miał być spłacony do dnia 11 kwietnia 2012 roku i od tej daty rozpoczyna bieg termin przedawnienia – upływał on w dniu 11 kwietnia 2015 roku. Przed tą datą wytoczono powództwo o zapłatę, co skutkowało, zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. przerwaniem biegu przedawnienia.

III.  Zarzut niewykazania zasadności żądania pozwu.

Pozwani mają słuszność, iż strona powodowa nie wykazała zasadności skonkretyzowanego kwotowo żądania. Umowa kredytu przewidywała obowiązek zwrotu rat kredytu i należnych odsetek w wysokościach i terminach wskazanych w kalendarzu spłat (par. 4). Dodatkowo oprocentowanie kredytu było zmienne - a w dacie zawarcia umowy wynosiło 15,90% (par. 3 pkt 2). Powyższe wymagało przedstawienia określonej kalkulacji prowadzącej do naliczenia zawartej w żądaniu kwoty.

Nie do zaakceptowania jest objęcie w niej odsetek karnych od zadłużenia przeterminowanego (par. 8). Brak spłaty kredytu nastąpił z powodu zgonu kredytobiorcy, stąd zupełnie niezrozumiałe jest dołożenie do spłaty odsetek o charakterze karnym. Nawet jeśli mogłoby to wynikać z umowy nie jest racjonalne sankcjonowanie takiej okoliczności i tego powodu braku spłaty kredytu jakimikolwiek odsetkami karnymi.

Z porównania tytułów składowych kwot wynika, że żądanie pozwu obejmuje kapitał w kwocie 7.982,42 zł. Kwota kapitału 9.125,81 zł (k. 79) została pomniejszona o 1.143,39 zł wpłaty (k. 80), co daje 7.982,42 zł.

Odsetki kapitałowe w kwocie 3.317,82 zł (k. 79) zostały pomniejszone o 948,21 zł wpłaty (k. 80), co daje 2.369,61 zł.

Jak wskazano nietrafnie skalkulowano odsetki karne w kwocie 5.701,01 zł, liczone od dnia 11 maja 2008 roku do dnia 24 marca 2014 roku. Zgodnie z umową powinny być liczone od pozostałego do spłaty kapitału od dnia następnego po upływie terminu spłaty raty. Nie wiadomo od jakich kwot zostały naliczone, co uniemożliwia weryfikację prawidłowości naliczenia. Do tego dochodzi kwota opłaty 15 zł złotych – choć nie wiadomo z jakiego tytułu została dodana do żądania pozwu.

Występuje także niespójność żądania do zapłaty skierowanego do obojga pozwanych w lutym 2014 roku z treścią wyciągu z ksiąg bankowych wystawionego miesiąc później. Pierwotnie ustalona kwota kapitału i poszczególnych składników jest dwukrotnie niższa, w stosunku do danych zawartych w przedmiotowym wyciągu.

IV.  Możliwość zaspokojenia banku ze świadczenia z umowy ubezpieczenia kredytu

Niezasadność żądania pozwu wynika przede wszystkim z okoliczności zabezpieczenia spłaty kredytu przez świadczenie, jakie mógłby uzyskać bank z umowy jego ubezpieczenia. Zgodnie z postanowieniem par. 7 uposażonym z umowy ubezpieczenia był bank, a świadczenie miało być zaliczone na poczet zadłużenia z umowy.

Zgodnie z przepisem art. 805 § 1 i § 2 pkt 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Przepis art. 808 § 1 i 3 k.c. stanowi, że ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia (§ 1). Ubezpieczony jest uprawniony do żądania należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela, chyba że strony uzgodniły inaczej; jednakże uzgodnienie takie nie może zostać dokonane, jeżeli wypadek już zaszedł (§ 3).

Opłacenie przez zmarłą kredytobiorczynię składki ubezpieczeniowej oznaczało uprawnienie banku do zaspokojenia się z sumy ubezpieczenia. Skoro tak, to wystarczającą przesłanką do przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, zakończonego wypłatą określonej kwoty, było ustalenie faktu zgonu kredytobiorczyni. Dnia 16 lutego 2009 roku M. D. zgłosiła ubezpieczycielowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce z siedzibą w W. roszczenie z tytułu zgonu C. Ś.. Tymczasem pismem z dnia 17 lipca 2009 roku ubezpieczyciel, który udzielał ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia na rzecz kredytobiorców i posiadaczy kart poinformował M. D., że do ustalenia zasadności zgłoszonego roszczenia konieczne jest zaświadczenie o przyczynie zgonu ubezpieczonego wystawione przez lekarza lub właściwe władze, historia choroby ubezpieczonego, jeżeli w jej wyniku nastąpił zgon oraz podanie nazw i adresów placówek medycznych, w których ubezpieczony był leczony.

Takie działanie jest niezrozumiałe, a samo postępowanie likwidacyjne nie może być uznane za faktycznie przeprowadzone. Ubezpieczenie kredytu oznaczało, że ubezpieczyciel godził się z określonym ryzykiem i przyjął świadczenie za udzielenie ochrony ubezpieczeniowej. Potrzeba analizowania w tym kontekście jakiejś dokumentacji medycznej wydaje się próbą niezasadnego sformalizowania i utrudnienia tego postępowania. Wydaje się także, że nałożenie obowiązków przedstawiania jakiejkolwiek dokumentacji na pozwaną jest niezasadne w kontekście kształtu umowy ubezpieczenia. Zgodnie z postanowieniem par. 7 ust. 1 umowy kredytu zawartej przez C. Ś. prawne zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiło ubezpieczenie kredytobiorcy. C. Ś. była objęta ubezpieczeniem w zakresie opcji zgonu lub trwałej niezdolności do pracy oraz czasowej niezdolności do pracy spowodowanej leczeniem szpitalnym. Ochrony ubezpieczeniowej udzielono na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia, zawartej pomiędzy (...) Bankiem SA (poprzednikiem prawnym Banku (...) Spółki Akcyjnej w G.), a ubezpieczycielem. Skoro stroną umowy ubezpieczeniowej był bank, to wszelkie wątpliwości co do przesłanek wypłaty ubezpieczenia powinny powodować skierowanie do niego określonych żądań i zobowiązań. Tymczasem na podstawie umowy bank – ubezpieczyciel skutki poszukiwania określonej dokumentacji przez ubezpieczyciela (o braku celowości w jej uzyskaniu była mowa powyżej) niezasadnie obciążyły spadkobiercę kredytobiorczyni.

Należy uznać, że przyjęty sposób zabezpieczenia kredytu w sposób skuteczny wyprzedza świadczenie, do jakiego byliby zobowiązani na zasadach ogólnych spadkobiercy C. Ś.. Gdyby przyjąć inny tok rozumowania samo ubezpieczenie kredytu okupione wysoką składką okazało by się bezcelowe lub fikcyjne. Skoro kredytobiorczyni zdecydowała się dołożyć do kosztów kredytu wysoką składkę ubezpieczeniową, to z pewnością oczekiwała, że świadczenie z ubezpieczenia zdejmie ze spadkobierców obowiązek pokrycia zobowiązania, jakie mogłoby wejść w skład spadku. Przyjęcie na siebie przez ubezpieczyciela ryzyka ubezpieczeniowego prowadzić powinno do jego odpowiedzialności i określonego świadczenia z tytułu niespłaconego kredytu. Samą przesłanką faktyczną świadczenia powinno oczywiście niesporne ustalenie faktu i daty zgonu kredytobiorczyni. Tylko szczególne względy faktyczne mogłyby stanowić przesłankę do odmowy świadczenia ze strony ubezpieczyciela. Ten nie wskazał na takie względy i nie odniósł ich ani do umowy, ani do ogólnych warunków ubezpieczenia. Nie określił także w jakim celu oczekuje na dokumentację medyczną i szczegółowe informacje dotyczące placówek, w których leczeniu podlegała C. Ś., a także jakie w związku z potrzebą ich uzyskania ma podejrzenia, czy wątpliwości dotyczące swojego obowiązku świadczenia. Takie zobowiązanie jest tym bardziej niezasadne, że spadkobierca nie musi mieć wiedzy o procesie leczenia spadkodawcy. Są to dane wrażliwe, często ukrywane nawet przed osobami bliskimi. Pozyskiwanie takiego zasobu wiedzy i zobowiązywanie kogokolwiek (poza kredytobiorcą za jego życia) do przedstawiania takiej dokumentacji musi wynikać z określonych potrzeb ustalenia stanu faktycznego rzutującego na możliwość odmowy wypłaty świadczenia ubezpieczeniowego. Ubezpieczyciel nie wykazał takiej potrzeby oraz przesłanek odmowy wypłaty świadczenia, ani w toku postępowania likwidacyjnego, ani w niniejszym procesie. Zawiadomiony o przedmiotowym postępowaniu nie zgłosił woli udziału w charakterze interwenienta ubocznego. Przedstawione przez niego wyjaśnienie odnośnie toku postępowania likwidacyjnego jest ogólnikowe i nie zostało oparte na żadnej dokumentacji źródłowej z tego postępowania. Zatem sposób realizacji uprawnienia banku z zabezpieczenia kredytu nie może obciążać pozwanych.

Powyżej przytoczona analiza oraz względy faktyczne i prawne prowadzą do oddalenia powództwa w całości.

O kosztach Sąd orzekł na zasadzie art. 98 par. 1 k.p.c. w zw. z art. 108 par. 1 k.p.c. Obydwie strony mogły zgłosić do rozliczenia koszty celowe – niezbędne do przeprowadzenia w procesie swoich roszczeń i zarzutów. Powód przegrał proces w całości, stąd jego wniosek o zasądzenie kosztów procesu jest niezasadny.

Pozwani zgłosili koszty procesu obejmujące wynagrodzenie pełnomocnika procesowego za pierwszą instancję (2.400 zł) i za instancję odwoławczą - przy pierwszym uchyleniu orzeczenia (1.200 zł) - oraz opłatę od pełnomocnictwa procesowego.

Wobec powyższego orzeczono jak w formule sentencji przedmiotowego wyroku.

SSR Grzegorz Szacoń