Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2021 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Kuryłas

Protokolant: sekretarz sądowy Agata Rosa

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2021 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko: R. L.

o zapłatę

1.  oddala powództwo ,

2.  przyznaje kuratorowi P. T. kwotę 60 zł ( sześćdziesięciu złotych ) tytułem wynagrodzenia za reprezentowanie w niniejszym postępowaniu nieznanej z miejsca pobytu pozwanej .

Sędzia Agnieszka Kuryłas

Sygn. akt. I C 3181/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 czerwca 2018r. (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej R. L. kwoty 417,54 zł wraz z kosztami postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania powód wskazał, iż strony łączyła umowa E. z dnia 28 września 2005 roku , w ramach której prowadził na rzecz pozwanej rachunek bieżący.

W wyniku niewykonania zobowiązań przez pozwaną, powód wezwał ją do zapłaty zaległego świadczenia w trybie polubownym. Pomimo wezwania pozwana nie zareagowała na pismo powoda i nie zaproponowała sposobu spłaty zadłużenia.

W odpowiedzi na pozew , ustanowiony w sprawie kurator dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej , wniósł o oddalenie powództwa w całości , przyznanie kuratorowi wynagrodzenia oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej ewentualnych kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska kurator podniósł zarzut niewykazania istnienia roszczenia oraz zarzut braku jego wymagalności. Zdaniem kuratora powód nie wykazał nadto, aby pozwana miała jakąkolwiek zaległość wobec powodowego banku. Wreszcie zakwestionował moc dowodową przedłożonych dokumentów, w tym wyciągu z ksiąg Banku. Z ostrożności procesowej kurator podniósł również zarzut przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 28 września 2005 r. R. L. zawarła z (...) Spółką Akcyjną w W. Oddział w S. umowę (...) nr (...).

Na podstawie tej umowy Bank zobowiązał się do gromadzenia środków pieniężnych posiadacza (...) oraz przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych na otwartym i prowadzonym rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowym w złotych o numerze (...).

W dniu zawarcia umowy stawka oprocentowania (...) wynosiła (...) % w stosunku rocznym.

Umowa została zawarta na czas nieoznaczony.

W dniu 29 września 2005 roku strony zawarły umowę o kredyt i elektroniczną kartę płatniczą (...) nr (...), na podstawie której Bank udzielił pozwanej odnawialnego kredytu do wysokości limitu kredytowego wynoszącego 500 zł na cel konsumpcyjny.

Zgodnie z § 1 ust. 2 umowy posiadacz zobowiązany był do korzystania z kredytu na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty należnych bankowi opłat i prowizji.

Wedle §2 ust. 1 wykorzystanie kredytu następowało poprzez operacje dokonywane kartą płatniczą (...) . W ciężar kredytu rozliczane miały być prowizje i opłaty oraz odsetki.

Wedle §3 ust. 1 oprocentowanie kredytu wykorzystanego poprzez dokonanie operacji kartą było zmienne i wynosiło w dniu podpisania umowy 22,8 % w stosunku rocznym.

Rzeczywista , roczna stopa oprocentowania kredytu, przy założeniu , że limit kredytowy będzie wykorzystywany w pełnej wysokości przez cały rok, a spłaty dokonywane w wysokości minimalnej wynosiła w dniu podpisania umowy 40,28 %.

Według §11 ust. 1 Bank miał obowiązek wydać posiadaczowi elektroniczna kartę kredytową. Limit karty był równy limitowi kredytowemu. Posiadacz zaś ponosił odpowiedzialność finansową i prawną za operacje dokonane przy użyciu karty.

Wedle §16 ust. 1 umowy Bank miał prawo wypowiedzieć umowę w części dotyczącej kredytu, jeżeli posiadacz utracił zdolność kredytową i/lub nie otrzyma warunków umowy, a w szczególności gdy posiadacz nie spłaci w terminie określonym w umowie dwóch kolejnych spłat minimalnych w pełnej wysokości, po uprzednim wezwaniu posiadacza do spłaty zaległych należności w terminie dni od dnia otrzymania wezwania.

Zgodnie zaś §16 ust. 2 pkt. 1) i pkt. 3 Bank mógł wypowiedzieć umowę w części dotyczącej karty kredytowej w razie niewywiązania się przez posiadacza ze zobowiązań wynikających z umów zawartych z bankiem, zaś okres wypowiedzenia wynosił 45 dni od dnia doręczenia posiadaczowi wypowiedzenia umowy.

W dniu 16 marca 2010 roku pozwana złożyła u powoda dyspozycję do rachunku o zablokowaniu usługi (...).

W dniu 12 kwietnia 2010 roku pozwana złożyła dyspozycję wydania karty (...), zaś w dniu 24 czerwca 2010 roku dyspozycję o rezygnacji z dostarczania wyciągów w formie papierowej.

Dowód:

- umowa euro konta – k. 32 i 55;

- umowa o kredyt i elektroniczna kartę płatnicza (...) k. 56 – 57;

- dyspozycje do rachunku bankowego – k. 58 – 60.

W dniu 20 września 2017r. powodowy Bank skierował do R. L. pismo, w którym wezwał ją do zapłaty kwoty 582,72 zł tytułem przeterminowanego zadłużenia - w terminie 14 dni, pod rygorem wypowiedzenia umowy rachunku bankowego nr (...).

W dniu 25 października 2017 roku Bank skierował do R. L. pismo, w którym znajdowało się oświadczenie o wypowiedzeniu umowy rachunku bankowego nr (...).

W dniu 11 maja 2018 roku Bank skierował do pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty.

Dowód:

- ostateczne wezwanie przesądowe do zapłaty – k. 33 - 34;

- pisma na k. 108 – 11 verte;

- wykaz wyciągów z rachunku bankowego – k. 61 – 107.

W dniu 7 czerwca 2018 r. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych banku, w którym stwierdził, że na dzień 7 czerwca 2018 roku w księgach banku figurowało wymagalne zadłużenie dłużnika R. L. z tytułu opłat za prowadzenie rachunku bieżącego prowadzonego na podstawie umowy (...) nr (...) z dnia 28 września 2005 roku.

Na zobowiązanie dłużniczki składały się opłaty i prowizje w łącznej kwocie 417,54 zł.

Dowód:

- Wyciąg z ksiąg (...) S.A. – k. 35.

Sąd zważył, co następuje.

W ocenie Sądu Rejonowego , żądanie pozwu okazało się nieuzasadnione.

Powód roszczenie wywodził z umowy (...) nr (...) zawartej w dniu 28 września 2005 roku , na podstawie której Bank miał prowadzić na rzecz pozwanej rachunek bieżący. Według twierdzeń powodowego banku pozwana zalegała z opłatami i prowizjami za prowadzenie rachunku bieżącego w łącznej kwocie 417,54 zł.

Zgodnie z treścią 725 k.c. Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.

Istota umowy rachunku bankowego wyraża się w obowiązku banku, ograniczonym lub nieograniczonym w czasie, do przechowywania środków pieniężnych posiadacza rachunku. Aby zrealizować ten cel, bank powinien prowadzić w swoich księgach rachunek otwarty dla kontrahenta, dokonywać odpowiednich obliczeń oraz wpisów na tym rachunku. Obowiązek przeprowadzania rozliczeń pieniężnych może wynikać z postanowień umowy rachunku bankowego, nie należy on jednak do jej essentialia negotii, lecz do naturalia negotii tej umowy (L. Mazur, Prawo bankowe..., rozdz. 3, nt 49, 81).

Umowa rachunku bankowego ma charakter umowy konsensualnej, zobowiązującej oraz odpłatnej.

Umowa rachunku bankowego zgodnie z art. 52 ust. 2 ustawy Prawo Bankowe powinna określać w szczególności:

1) strony umowy;

2) rodzaj otwieranego rachunku;

3) walutę rachunku;

4) czas trwania umowy;

5) o ile strony zastrzegają oprocentowanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku - wysokość tego oprocentowania i przesłanki dopuszczalności jego zmiany przez bank, a także terminy wypłaty, postawienia do dyspozycji lub kapitalizacji należnych odsetek;

6) wysokość prowizji i opłat za czynności związane z wykonywaniem umowy oraz przesłanki i tryb ich zmiany przez bank;

7) formy i zakres rozliczeń pieniężnych dokonywanych na polecenie posiadacza rachunku oraz terminy ich realizacji;

8) przesłanki i tryb dokonywania zmian umowy;

9) przesłanki i tryb rozwiązania umowy rachunku bankowego;

10)zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku.

Zgodnie z ust. 2a. Umowa rachunku rodzinnego, oprócz elementów określonych w ust. 2, określa również numery rachunków bankowych jednostek wypłacających świadczenia niepodlegające egzekucji, z których dokonywane są wpłaty na rachunek rodzinny. Zaświadczenia o numerach tych rachunków, wydane przez jednostki wypłacające świadczenia niepodlegające egzekucji, stanowią załączniki do umowy rachunku rodzinnego.

Umowa zawarta na warunkach odpłatności zobowiązuje posiadacza rachunku do uiszczania bankowi odpowiednich opłat, zwykle w postaci tzw. opłat manipulacyjnych od poszczególnych czynności w wysokości stałej lub uzależnionej od wysokości kwoty będącej przedmiotem czynności. Każdy posiadacz rachunku bankowego, poza obowiązkiem przestrzegania postanowień umowy, ma obowiązek przestrzegania przepisów o rozliczeniach pieniężnych” (M. Sychowicz [w:] G. Bieniek i in., Komentarz... Zobowiązania, t. 2, 2011, kom. do art. 725, nt 10).

W niniejszej sprawie powód wykazał, że umowa (...) nr (...) z dnia 28 września 2005 roku została między stronami zawarta, jednakże materiał dowodowy przedstawiony w pozwie nie pozwalał na ustalenie tak daty wymagalności roszczenia, jak i jego wysokości. Kurator pozwanej w odpowiedzi na pozew podniósł m.in. zarzuty w tym właśnie zakresie.

Sąd rozważył w pierwszej kolejności zarzut braku wymagalności roszczenia. Wymagalność definiowana jest jako stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Termin wymagalności może być oznaczony w umowie, bądź wynikać z ustawy. Początek wymagalności roszczenia nie da się ująć
w jedną regułę, obowiązującą dla wszystkich stosunków prawnych, zależy on bowiem od charakteru zobowiązania oraz od jego właściwości ( Rudnicki Stanisław i Trzaskowski Roman. Art. 120. W: Kodeks cywilny. Komentarz. Księga pierwsza. Część Ogólna. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2014r.).

Przede wszystkim należy wskazać, że w umowie (...) z dnia 28 września 2005 roku łączącej strony nie ustalono możliwości i podstawy jej wcześniejszego wypowiedzenia. Wskazano jedynie, że umowa została zawarta na czas nieoznaczony. Zatem już w samej umowie brak jest informacji o trybie oraz przyczynach umożliwiających wcześniejsze rozwiązanie umowy.

O możliwości wcześniejszego rozwiązania umowy traktuje natomiast dołączona do sprawy umowa o kredyt i elektroniczną kartę płatniczą (...) z dnia 29 września 2005 roku, jednakże zarówno wezwanie do zapłaty z dnia 20 września 2017 roku , jak i wypowiedzenie umowy rachunku bankowego dotyczyło rozwiązania umowy (...) nr (...) z dnia 28 września 2005, nie zaś umowy o kredyt i elektroniczną kartę płatniczą (...) z dnia 29 września 2005 roku.

Po wtóre, kurator pozwanego zakwestionował, aby zaległość dochodzona pozwem postawiona została w stan wymagalności i w konsekwencji zaprzeczył skuteczność wypowiedzenia umowy.

Analizując zgromadzony w aktach materiał dowodowy Sąd doszedł do przekonania , że nie sposób zbadać zasadności twierdzeń pozwu w oparciu o zaoferowane przez powoda dokumenty, albowiem powód nie przedstawił przesądzających dowodów na okoliczność doręczenia pozwanej pisma z dnia 20 września 2017r., ani wypowiedzenia umowy z dnia 25 października 2017r. Przedłożył jedynie dokumenty , z których wynika fakt sporządzenia powyższych pism oraz fakt niepodjęcia bliżej nieokreślonych przesyłek nadanych odpowiednio w dniu 22 września 2017 roku oraz 27 października 2017 roku i skierowanych do pozwanej i przez nią nieodebranych. Celem wykazania skierowania do pozwanej tych konkretnych pism, powód winien dołączyć do akt sprawy niepodjęte przez pozwaną przesyłki w oryginale, nie zaś kserokopie kopert , nawet jeśli zostały one poświadczone przez występującego w sprawie pełnomocnika powodowego banku będącego radcą prawnym.

Nawet gdyby jednak uznać, że powód skutecznie wypowiedział pozwanej przedmiotową umowę, to i tak jego roszczenie nie zostało udowodnione co do wysokości.

Powodowy Bank nie dołączył bowiem do akt żadnego dokumentu, z którego wynikałoby , w jaki sposób wyliczył żądaną pozwem kwotę.

Zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu, to powód miał obowiązek (art. 6 k.c.) wykazać okoliczności uzasadniające stwierdzenie istnienia roszczenia względem pozwanej w wysokości dochodzonej pozwem, albowiem ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie. Natomiast, stosownie do treści przepisu art. 232 k.p.c., to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Rozkład ciężaru dowodu wynikający z art. 6 k.c. powoduje to, że strona, która chce dochodzić roszczeń wymagających dowodzenia, powinna liczyć się z koniecznością przedstawienia dowodów, gdyż w przeciwnym razie jej powództwo może zostać oddalone. Zatem ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (tak: Stanisław Dmowski, Stanisław Rudnicki "Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga pierwsza, część ogólna", Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis). Samo zaprzeczenie okolicznościom , dokonane przez stronę procesową , wywołuje ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione, zaś w razie ich nieudowodnienia, Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1975 r., III CRN 26/75, LEX nr 7692). Jeśli zatem strona nie przedstawia dowodów na poparcie swych twierdzeń kwestionowanych przez drugą stronę, uznać należy, że dany fakt nie został wykazany (udowodniony).

Powód przedstawił wyciąg z ksiąg bankowych z dnia 7 czerwca 2018 r., w którym wskazano, iż pozwaną obciąża obowiązek zapłaty kwoty 417,54 zł z tytułu opłat i prowizji za prowadzenie rachunku bieżącego prowadzonego na podstawie umowy (...) nr (...) z dnia 28 września 2005 roku.

W tym miejscu należy odnieść się do mocy dowodowej złożonego przez powoda wyciągu z ksiąg banku i wskazanej nim wysokości zadłużenia pozwanej.

Zgodnie z treścią art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1376 z późn. zm.) księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności, mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych. Jednakże, stosownie do ust. 1a powołanego wyżej przepisu, moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1 art. 95 ustawy Prawo bankowe, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie, w postępowaniu cywilnym.

W rezultacie, w postępowaniu cywilnym wyciąg z ksiąg bankowych stanowi jedynie dowód z dokumentu prywatnego. Nie stanowi natomiast dowodu na okoliczność istnienia i wysokości zadłużenia pozwanej. Powyższe oznacza, że przedłożony przez powoda dokument w postaci wyciągu z ksiąg bankowych z dnia 7 czerwca 2018 r., mający stanowić podstawę wykazania istnienia, wysokości oraz wymagalności dochodzonego przez powoda roszczenia, stanowiąc jedynie prywatny dokument, nie może stanowić dowodu na powołane okoliczności, skoro został zakwestionowany przez kuratora pozwanej.

Stosownie bowiem do treści art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód jedynie tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Moc dowodową dokumentów prywatnych określa art. 253 k.p.c., który stanowi że, jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić chyba, że dokument ten pochodzi od osoby innej niż strona zaprzeczająca. Wówczas bowiem prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego skorzystać .

Natomiast, powód będący profesjonalistą, prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie usług bankowych i w toku całego postępowania, będąc reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego nie przedstawił innych wiarygodnych dowodów wskazujących na ogólną sumę roszczenia objętego pozwem.

Strona powodowa nie wskazała nawet , jakie opłaty oraz jakie prowizje ( z jakiego tytułu, za jaki okres oraz na jakiej podstawie wyliczone) składają się na kwotę roszczenia dochodzonego pozwem.

Do akt sprawy nie złożono żadnych dokumentów źródłowych , w tym regulaminów czy wyciągu z „Taryfy prowizji i opłat bankowych dla klientów detalicznych”, z których wynikałoby, jakie opłaty i prowizje powodowy Bank mógłby pobierać w oparciu o łączący strony stosunek obligacyjny. W treści umowy (...) nr (...) z dnia 28 września 2005 roku brak jest jakiejkolwiek informacji na ten temat. W kontekście powyższego umowa ta odsyła do stosownych regulaminów oraz wspomnianej Taryfy prowizji i opłat bankowych dla klientów detalicznych, których powód nie dołączył do akt niniejszej sprawy.

Do akt sprawy załączono jedynie wyciągi z rachunku (...), z którego wynika jedynie , że na wskazanym rachunku bankowym dokonywane były bliżej nieokreślone transakcje.

Konkludując, zgromadzony w aktach materiał dowodowy nie pozwalał Sądowi na przeanalizowanie , w jaki sposób powodowy bank wyliczył kwotę dochodzoną pozwem z tytułu opłat i prowizji , i czy w ogóle był uprawniony do pobierania takich opłat, a jeśli tak - to za jakie czynności.

Brak aktywności powoda w tym zakresie, mimo podniesionych zarzutów przez kuratora pozwanej nie pozwalał na poczynienie ustaleń, w których możliwa byłoby ocena sposobu wyliczenia żądanej pozwem kwoty, zaś uwzględnienie żądania pozwu pomimo istnienia stanu niepewności, co do jego zasadności, nie jest możliwe.

Inicjatywa dowodowa zgodnie z ogólna regułą rozkładu ciężaru dowodu, spoczywała
na powodzie, który z tego tytułu wywodził określone skutki prawne ( art. 6 kc) .

Żaden z przedstawionych przez powoda dowodów nie uzasadniał żądania pozwu, w sposób pozwalający uznać jego twierdzenia za trafne i wykazane. W analizowanej sprawie okoliczności kwestionowane przez stronę pozwaną, a mające istotne znaczenie dla potwierdzenia żądania pozwu, nie zostały wykazane, co skutkowało oddaleniem powództwa. Stąd orzeczono , jak w punkcie 1 sentencji wyroku .

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów zaoferowanych przez powoda , których treść nie była kwestionowana .

Ponieważ pozwana była reprezentowana w niniejszej sprawie przez kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu strony, należało przyznać kuratorowi wynagrodzenie za pełnienie tej funkcji. Wysokość wynagrodzenia w kwocie 60 złotych uzasadnia przepis § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2013 r., poz. 1476) w związku z §2 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804) – zgodnie z którym stawki minimalne wynosiły przy wartości przedmiotu sprawy do 500 zł – 90 zł, przy czym Sąd uznał, że rodzaj sprawy, stopień jej zawiłości i nakład pracy kuratora uzasadnia przyznanie kuratorowi części stawki minimalnej tj. 40% stawki wynikającej z powyższego rozporządzenia, jednak nie mniej niż 60 zł, a więc w tym konkretnym przypadku kwoty 60 zł. Z uwagi na poyższe orzeczono jak w punkcie 2 sentencji wyroku .

Sędzia Sądu Rejonowego Agnieszka Kuryłas