Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2020 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Rawska-Szklarz

Protokolant: sekretarz sądowy Edyta Maślany

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2020 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. N.

przeciwko Hurtowni (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

o wydanie

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powódki M. N. na rzecz pozwanej Hurtowni (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. kwotę 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1451/19

UZASADNIENIE

W dniu 29 października 2019 roku M. N. wniosła o nakazanie pozwanej Hurtowni (...) sp. z o. o. z siedzibą w S. wydania zakupionych na podstawie faktury VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2003 roku materiałów budowlanych w postaci: 6.250 sztuk bloczka betonowego, 262,89 kg prętu gładkiego 6 mm, 216 kg prętu gładkiego 10 mm, 160 kg prętu gładkiego 12 mm, 949,53 kg prętu żebro 12 mm, 700 sztuk S. (120-600) i 5.040 sztuk S. (240-600). Jednocześnie powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, iż zakup przedmiotowych materiałów budowlanych był związany z planowaną przez nią inwestycją - budową domu jednorodzinnego. Na poczet umowy sprzedaży powódka zapłaciła pozwanej zaliczkę w wysokości 70.000 złotych, zaś pozwana wystawiła powódce ww. fakturę, opiewającą na całą kwotę 98.508,42 złotych. Z uwagi na odmowę udzielenia kredytu przez bank, powódka zmuszona była zrezygnować ze swoich planów budowlanych. W związku z powyższym, strony doszły do porozumienia co do rozliczenia wpłaconej przez powódkę zaliczki. I tak, częściowo wierzytelność powódki została za jej zgodą skompensowana z wierzytelnością pozwanej względem (...) sp. z o.o., reprezentowanej przez partnera życiowego powódki W. D., wynoszącą 23.392,36 złotych. W pozostałej zaś części, tj. co do kwoty 46.607,64 złotych umowa sprzedaży nie została rozliczona do chwili obecnej. Powódka wskazała, iż w postępowaniu prowadzonym pod sygn. akt (...) domagała się od pozwanej zwrotu pozostałej części uiszczonej przez nią zaliczki, stojąc na stanowisku, że skutecznie odstąpiła od umowy wiążącej ją z pozwaną. W prawomocnym wyroku wydanym w ww. sprawie w dniu 30 kwietnia 2010 roku tutejszy Sąd uznał jednak, że umowa stron obowiązuje, ponieważ nie odstąpiono od niej skutecznie. W związku z powyższym stronom przysługują roszczenia pierwotnie wynikające z umowy sprzedaży, w przypadku powódki – roszczenie o wydanie zakupionego od pozwanej towaru. Powódka podkreśliła przy tym, iż jej roszczenie nie jest przedawnione, albowiem zawała umowę jako konsumentka, więc termin przedawnienia roszczenia o wydanie przedmiotu sprzedaży wynosi sześć lat. W międzyczasie powódka wezwała pozwaną do próby ugodowej w sprawie o sygn. (...), jednak na posiedzeniu pojednawczym w dniu 30 października 2013 roku nie doszło do zawarcia ugody.

W odpowiedzi na pozew pozwana Hurtownia (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów procesu.

W uzasadnieniu pisma pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. Wskazała, iż złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej nie przerwało biegu przedawnienia roszczenia, albowiem nie było czynnością zmierzającą do dochodzenia roszczenia, a jedynie do przerwania biegu przedawnienia. Powódka pomimo upływu lat nie dopłaciła brakującej kwoty z faktury i nie odebrała zamówienia, przez co pozwana regularnie ponosiła koszty związane ze składowaniem materiałów budowlanych powódki. Pozwana podniosła, iż nie posiada już rzeczy wymienionych w pozwie, albowiem z uwagi na upływ czasu uległy one zniszczeniu lub przeterminowaniu. Nie ma zatem możliwości wydania ich powódce po 16 latach od zawarcia umowy. W tym stanie rzeczy pozwana stwierdziła, iż nie jest dłużnikiem powódki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 grudnia 2003 roku M. N. zawarła z Hurtownią (...) sp. z o. o. z siedzibą w S. umowę sprzedaży materiałów budowlanych. Na mocy tej umowy pozwana jako sprzedawca zobowiązała się do przeniesienia na rzecz powódki jako kupującej wyszczególnionych materiałów budowlanych, zaś powódka zobowiązała się do zapłaty ceny w wysokości 98.508,42 złotych.

Na poczet ceny sprzedaży z przedmiotowej umowy powódka wpłaciła pozwanej zaliczkę w kwocie 70.000 złotych w kilku ratach, płatnych w dniach 17, 18 i 19 lutego 2004 roku. Pozostałą część ceny powódka miała wpłacić na rzecz pozwanej w późniejszym terminie. Po dokonaniu pierwszej wpłaty, pozwana wystawiła powódce fakturę VAT nr (...) na całą wartość zamówienia – 98.508,42 złotych i rozpoczęła gromadzenie materiałów budowlanych stanowiących przedmiot świadczenia. Na początku 2004 roku pozwana postawiła zakupiony towar do dyspozycji powódki, oczekując na jego odebranie i dopłatę brakującej ceny sprzedaży.

Bezsporne, a nadto dowód:

- pokwitowania, k. 5;

- faktura VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2003 roku, k. 6-7;

(...) budowlane będące przedmiotem świadczenia pozwanej powódka zakupiła w celu ich użycia do budowy domu jednorodzinnego. Powódce zależało na zawarciu umowy sprzedaży jeszcze w 2003 roku i wystawieniu faktury w tym roku, gdyż chciała skorzystać z ulgi budowlanej. Powódka zamierzała sfinansować inwestycję środkami pochodzącymi z kredytu bankowego, o który się ubiegała. Po wpłaceniu przez powódkę kwoty 70.000 złotych na poczet ceny sprzedaży i zgromadzeniu przez pozwaną materiałów budowlanych, powódka uzyskała jednak decyzję odmowną odnośnie udzielenia kredytu przez bank. Z uwagi na to powódka była zmuszona zrezygnować ze swoich planów budowlanych i straciła zainteresowanie odbiorem zamówionych materiałów budowlanych.

Powódka nie zapłaciła pozwanej reszty ceny sprzedaży ani nie poinformowała jej, że nie zamierza odebrać materiałów budowlanych.

Bezsporne, a nadto dowód:

- dokumenty zgromadzone w aktach sprawy o sygn. akt (...);

- zeznania powódki M. N., k. 34-35;

- zeznania przesłuchiwanego za stronę pozwaną M. Z., k. 35-36;

Powódka nie regulowała zadłużenia i nie odbierała materiałów budowlanych wynikających z ww. faktury przez wiele miesięcy. Przez cały ten czas pozwana ponosiła koszt ich składowania na odpłatnie dzierżawionym przez siebie placu. W końcu pismem z dnia 15 października 2004 roku pozwana wezwała powódkę do uregulowania kwestii zakupu objętego fakturą VAT nr (...), wskazując, iż na jej placu zalega materiał, którym nie może dysponować, ponosząc jednocześnie koszty jego składowania. Pozwana wezwała powódkę do pilnego uregulowania kwestii z zagrożeniem przerzucenia na powódkę kosztów magazynowania.

Po tym wezwaniu, powódka udzieliła pełnomocnictwa do uregulowania ww. sprawy swojemu partnerowi życiowemu W. D., który jednocześnie pozostawał prezesem zarządu spółki (...) sp. z o. o. Pełnomocnik powódki poinformował pozwaną, iż powódka nie odbierze zakupionych materiałów budowlanych, gdyż nie otrzymała kredytu na budowę domu. Strony nie mogły dojść do porozumienia. Ustaliły jednak, iż W. D. w ramach rozliczenia umowy sprzedaży pomiędzy powódką a pozwaną pobierze od pozwanej na rzecz (...) sp. z o. o. materiały budowlane.

Na podstawie tego porozumienia partner powódki pobrał od pozwanej materiały budowlane o łącznej wartości 23.392,36 złotych. Pozwana nie wyraziła zgody na dalsze przekazywanie (...) sp. z o. o. materiałów budowlanych w ramach rozliczeń z powódką.

Bezsporne, a nadto dowód:

- dokumenty zgromadzone w aktach sprawy o sygn. akt (...);

- zeznania powódki M. N., k. 34-35;

- zeznania przesłuchiwanego za stronę pozwaną M. Z., k. 35-36;

Pismem z dnia 2 stycznia 2007 roku powódka wezwała pozwaną do zwrotu zaliczki w kwocie 70.000 złotych, pomniejszonej o należności firmy (...) sp. z o.o. na kwotę 23.392,36 złotych, w terminie 7 dni, tj. do dnia 9 stycznia 2007 roku. Pismem z dnia 15 marca 2007 roku powódka ponowiła wezwanie do zapłaty. Pozwana nie uczyniła zadość wezwaniom powódki.

Wobec powyższego, w dniu 28 lipca 2009 roku przed tutejszym Sądem powódka zainicjowała postępowanie prowadzone pod sygn. akt (...), w którym domagała się od pozwanej hurtowni zwrotu pozostałej części uiszczonej przez nią zaliczki w kwocie 46.607,64 złotych, stojąc na stanowisku, że skutecznie odstąpiła od umowy wiążącej ją z pozwaną.

W prawomocnym wyroku wydanym w ww. sprawie w dniu 30 kwietnia 2010 roku tutejszy Sąd oddalił powództwo w całości uznając, że umowa stron obowiązuje, ponieważ zgromadzony materiał dowodowy nie pozwalał na ustalenie, aby powódka złożyła pozwanej oświadczenie o odstąpieniu od umowy, a nawet jeśli, to należałoby je uznać za bezskuteczne, jako pozbawione podstawy prawnej. Powódka nie złożyła apelacji od ww. wyroku.

Bezsporne, a nadto dowód:

- dokumenty zgromadzone w aktach sprawy o sygn. akt (...);

Ostatecznie powódka nie odebrała materiałów budowlanych wynikających z ww. faktury przez wiele lat. W międzyczasie część materiałów została zutylizowana z uwagi na upływ terminu przydatności, pozostała zaś uległa zniszczeniu.

Pozwana nie posiada obecnie na stanie żadnych materiałów budowlanych, zamówionych przez powódkę na podstawie ww. faktury.

Bezsporne, a nadto dowód:

- zeznania przesłuchiwanego za stronę pozwaną M. Z., k. 35-36;

Wnioskiem z dnia 3 lipca 2013 roku złożonym w tutejszym Sądzie powódka zawezwała pozwaną do próby ugodowej w sprawie o sygn. (...), jednak na posiedzeniu pojednawczym w dniu 30 października 2013 roku nie doszło do zawarcia ugody.

Przedmiotowe postępowanie pojednawcze dotyczyło żądania wydania powódce przez pozwaną reszty zakupionych od pozwanej w dniu 31 grudnia 2003 roku na podstawie faktury VAT nr (...) materiałów budowlanych w postaci: 5.310 sztuk bloczka betonowego, 262,89 kg prętu gładkiego 6 mm, 216 kg prętu gładkiego 10 mm, 160 kg prętu gładkiego 12 mm, 949,53 kg prętu żebro 12 mm, 700 sztuk S. (120-600) i 5.040 sztuk S. (240-600).

Bezsporne, a nadto dowód:

- dokumenty zgromadzone w aktach sprawy o sygn. akt (...).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się niezasadne i podlegało oddaleniu.

W niniejszej sprawie powódka M. N. domagała się wydania przez pozwaną Hurtownię (...) sp. z o. o. z siedzibą w S. zakupionych na podstawie umowy sprzedaży i faktury VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2003 roku materiałów budowlanych, szczegółowo wymienionych w pozwie.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowił art. 535 k.c., zgodnie z którym przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

W przedmiotowej sprawie bezsporna była treść zawartej przez strony umowy i sposób jej wykonania. Pozwana nie kwestionowała okoliczności faktycznych przywołanych w pozwie. Wskazywała, iż pomimo wezwania powódki do odbioru towaru w 2004 roku, M. N. nie dopłaciła brakującej kwoty z faktury i nie odebrała zamówienia, przez co pozwana regularnie ponosiła koszty związane ze składowaniem jej materiałów budowlanych. Pozwana podniosła przy tym, iż na chwilę obecną – po upływie 16 lat od zawarcia umowy – nie ma już możliwości wydania powódce rzeczy wymienionych w pozwie, gdyż już ich nie posiada, albowiem z uwagi na upływ czasu uległy zniszczeniu lub zostały zutylizowane. Podniosła również zarzut przedawnienia roszczenia zgłoszonego w pozwie.

W niniejszym stanie faktycznym Sąd uznał roszczenie zgłoszone przez powódkę za nieuzasadnione, zaś zarzuty podniesione przez stronę pozwaną za słuszne.

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 535 k.c. i art. 551 k.c. odebranie rzeczy jest jednym z zobowiązań kupującego (obok zapłaty ceny), które składa się na essentialia negotii umowy sprzedaży. Odbiór rzeczy stanowi zobowiązanie, którego samo istnienie uzależnione jest od istnienia zobowiązania sprzedawcy do wydania rzeczy. Wykonanie przez sprzedawcę jego zobowiązania do wydania rzeczy następuje przy jednoczesnym roszczeniu sprzedawcy do kupującego o odbiór rzeczy. W wypadku, w którym kupujący dopuszcza się zwłoki z uczynieniem zadość temu roszczeniu, przepisy art. 551 § 1 i 2 przyznają sprzedawcy uprawnienia do oddania rzeczy na przechowanie (art. 835) na koszt i niebezpieczeństwo kupującego oraz do sprzedaży rzeczy na rachunek kupującego. Uprawnienia te wynikają wprost z ustawy (ich powstanie nie zależy od samego zawarcia umowy sprzedaży, ale także od wystąpienia zwłoki kupującego). Obydwa z tych uprawnień powstają jednocześnie w momencie zwłoki kupującego z odebraniem rzeczy.

W ocenie Sądu orzekającego powódka niewykonała swojego zobowiązania w zakresie odbioru rzeczy od pozwanej. Podkreślenia wymaga bowiem, iż na początku 2004 roku pozwana zgromadziła i przygotowała materiały budowlane zamówione przez powódkę, a także przedstawiła je powódce do odbioru we właściwy sposób. Pozwana była przygotowana na ich odbiór przez powódkę, jednak ta - z uwagi na zaniechanie inwestycji budowlanej - nie była w dalszym ciągu zainteresowana ich odebraniem i pomimo wezwania z dnia 15 października 2004 roku nie zdecydowała się na ich odbiór. Zaniechanie powódki doprowadziło do konieczności wieloletniego składowania materiałów budowlanych przez pozwaną na odpłatnie dzierżawionym przez nią placu. Zwłoka powódki w odbiorze towaru była zaś tak daleka, iż ostatecznie doprowadziła do konieczności jego zutylizowania z uwagi na upływ terminu przydatności lub zniszczenie. W chwili obecnej, po upływie 16 lat od dnia zawarcia umowy, trudno jest oczekiwać od pozwanej, że będzie dysponowała towarem zamówionym przez powódkę. W okolicznościach niniejszej sprawy nie jest więc uzasadnione obciążenie pozwanej odpowiedzialnością za opóźnienie powódki w odbiorze materiałów budowlanych. Wraz z wydaniem towaru to na powódkę jako kupującą przeszły bowiem - zgodnie z art. 548 k.c. – korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo jej przypadkowej utraty lub uszkodzenia. Należy bowiem pamiętać, iż oddanie rzeczy na przechowanie przez sprzedawcę wywołuje takie same skutki jak jej wydanie kupującemu. Stąd też roszczenie powódki o wydanie rzeczy jawi się jako nieuzasadnione.

Podkreślenia wymaga również, iż powódka nie była w stanie samodzielnie wskazać, które dokładnie materiały budowalne z faktury VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2003 roku zostały przez nią i jej partnera faktycznie odebrane, a które nie. Zarówno pozew w niniejszej sprawie, jak i wcześniejszy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, zostały bowiem sporządzone w oparciu o wybrane przez powódkę w sposób samodzielny i dowolny pozycje z przedmiotowej faktury, które łącznie dają kwotę najbardziej zbliżoną do kwoty 46.607,64 złotych. Powódka nie wykazała, przy tym przy pomocy zaoferowanych dowodów, aby dochodzone wcześniej w postępowaniu pojednawczym oraz obecnie rzeczy wymienione w pozwie, stanowiły towar, który faktycznie nie został przez nią odebrany. Pozwana, z uwagi na upływ i zniszczenie dokumentów firmowych z tamtego okresu, również nie była w stanie tego ustalić. Na podstawie zawnioskowanych dowodów Sąd nie miał zatem możliwości jednoznacznego stwierdzenia, czy rzeczy, których wydania żąda powódka w niniejszym postępowaniu w rzeczywistości nie zostały przez nią (lub jej pełnomocnika) odebrane. Sąd nie mógłby przy tym orzec wydania materiałów budowlanych, które już uprzednio zostały przez powódkę odebrane.

Idąc dalej wskazać należy, iż nawet gdyby roszczenie powódki okazało się wykazane i uzasadnione co do zasady i wysokości to zdaniem Sądu orzekającego trafny okazał się również zarzut pozwanej w zakresie przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem. Powódka powoływała się na przerwanie biegu przedawnienia, z uwagi na uprzednie złożenie wniosku o zawezwanie pozwanej do próby ugodowej w sprawie o sygn. akt (...). Sąd nie podzielił jednak jej stanowiska w tym zakresie.

W tym miejscu zauważyć po pierwsze należy, iż wniosek o zawezwanie do próby ugodowej obejmował materiały budowlane w postaci m.in. 5.310 sztuk bloczka betonowego, zaś niniejszym pozwem powódka dochodzi już od pozwanej wydania 6.250 sztuk tegoż bloczka, toteż uznać należy, iż roszczenie w zakresie 940 sztuk bloczka z całą pewnością uległo przedawnieniu, na podstawie sześcioletniego terminu przedawnienia określonego w art. 118 k.c.

Dalej podkreślić należy, iż zdaniem Sądu orzekającego uprzednie złożenie przez powódkę wniosku o zawezwanie do próby ugodowej nie mogło wywołać skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia, albowiem nie było czynnością zmierzającą do dochodzenia roszczenia, tylko i wyłącznie do przerwania biegu przedawnienia. O powyższym świadczą okoliczności towarzyszące składanym przez powódkę powództwom i wnioskom. I tak, wskazać należy, iż pierwotnie powódka żądała od pozwanej zwrotu pozostałej kwoty z faktury VAT, twierdząc, iż skutecznie odstąpiła od umowy sprzedaży zawartej z pozwaną. Po negatywnym dla niej rozstrzygnięciu (którego nawet nie zaskarżyła), powódka wystąpiła z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej niemal w 10 lat po zawarciu umowy i w 3 lata po przegraniu pierwszego procesu. Od stwierdzenia przez Sąd, iż do ugody nie doszło w 2013 roku powódka nie podjęła jednak żadnych czynności, aby wykonać swoje zobowiązanie i odebrać od pozwanej pozostawione u niej materiały budowlane. Dopiero po upływie dalszych 6 lat powódka wytoczyła kolejne powództwo, tym razem o wydanie rzeczy. Powyższe działania powódki spowodowały wydłużenie terminu przedawnienia de facto do 16 lat, co w ocenie Sądu stanowi nadużycie prawa procesowego i nie zasługuje na udzielenie jej ochrony prawnej. Strony postępowań sądowych mają bowiem obowiązek podejmować czynności procesowe zgodnie z dobrymi obyczajami i nie mogą nadużywać uprawnień przyznanych im przez ustawodawcę. Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej złożony bez woli zawarcia ugody nie stanowi zaś czynności podjętej bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.), tylko w celu przedłużenia możliwości jego dochodzenia. Nie spełnia on więc wymogów przewidzianych dla przerwania przedawnienia.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, iż podjęte przez powódkę czynności w postaci złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej zostały przez nią podjęte tylko w celu przerwania biegu terminu przedawnienia, w związku z tym nie mogą zostać uznane za skuteczne. Działanie powódki narusza pewność obrotu prawnego i powoduje zawinione przez nią trudności postępowania dowodowego, albowiem po tak długim czasie pozwana miała prawo zgodnie z przepisami odpowiednimi dla podmiotów gospodarczych zniszczyć dokumenty dotyczące tak starych transakcji, przez co nie miała możliwości dokładnego odniesienia się do twierdzeń powódki i zawnioskowania w tym celu dowodów ze swoich dokumentów.

W świetle powyższych argumentów Sąd oddalił powództwo w całości, o czym orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W niniejszej sprawie pozwana wygrała sprawę w całości, a zatem powódka winna zwrócić jej poniesione przez nią koszty procesu.

Do niezbędnych do celowego dochodzenia praw kosztów strony pozwanej należało zaliczyć koszty zastępstwa procesowego obliczone na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie od wskazanej w pozwie wartości przedmiotu sporu w wysokości 3.600 złotych oraz opłatę skarbową od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych, co łącznie dało kwotę 3.617 złotych, którą Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanej w punkcie II wyroku.

Szczecin, dnia 4 czerwca 2020 roku

Sędzia Joanna Rawska-Szklarz