Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Piotr Szarek

Protokolant – stażysta M. S.

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej A. Z. (1) reprezentowanej przez ojca M. Z.

przeciwko A. G.

o podwyższenie alimentów

I  zasądza od pozwanej A. G. na rzecz małoletniej powódki A. Z. (1) alimenty w kwotach po 200 zł (dwieście złotych) miesięcznie, płatne z góry do dnia 10. każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 19 grudnia 2018 r., w miejsce alimentów ustalonych na kwotę 100 zł (stu złotych) miesięcznie w ugodzie sądowej z dnia 5 października 2016 r., zawartej przed Sądem Okręgowym w Szczecinie w sprawie o sygnaturze akt X RCa 214/16, prowadzonej na skutek apelacji wniesionej przez M. Z. od wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 15 marca 2016 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt III RC 428/15;

II  oddala powództwo w pozostałej części;

III  odstępuje od obciążania małoletniej powódki A. Z. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej A. G.;

IV  odstępuje od obciążania pozwanej A. G. obowiązkiem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie;

V  wyrokowi w zakresie punktu I (pierwszego) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII RC 370/18

UZASADNIENIE

Małoletnia powódka A. Z. (1), reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego w osobie ojca M. Z., wniosła pozew przeciwko swojej matce A. G. o podwyższenie alimentów z kwot po 100 zł miesięcznie do kwot po 1 000 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu m.in. podniesiono, że: koszty utrzymania małoletniej powódki wynoszą ok. 2 250 zł miesięcznie; pozwana ma stałą pracę w Niemczech i jest w stanie łożyć alimenty w podwyższonej wysokości.

W odpowiedzi na pozew pozwana A. G., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata, wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew m.in. wskazano, że: możliwości zarobkowe i majątkowe uniemożliwiają pozwanej łożenie alimentów na wyższym poziomie niż dotychczas ustalone; pozwana w miarę możliwości zakupuje córce m.in. odzież, kosmetyki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia A. Z. (1), urodzona w dniu (...), pochodzi ze związku małżeńskiego A. Z. (2) (obecnie G.) i M. Z.. Rodzice małoletniej są rozwiedzeni i zamieszkują oddzielnie.

Postanowieniem z dnia 15 września 2016 r., wydanym w sprawie o sygnaturze akt VIII Nsm 463/16, Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie ustalił miejsce pobytu małoletniej A. Z. (1) przy M. Z..

Niesporne.

Na mocy punktu 2 ugodowej sądowej z dnia 5 października 2016 r., zawartej przed Sądem Okręgowym w Szczecinie w sprawie o sygnaturze akt X RCa 214/16, prowadzonej na skutek apelacji wniesionej przez M. Z. od wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 15 marca 2016 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt III RC 428/15, A. G. zobowiązała się łożyć alimenty na rzecz małoletniej A. Z. (1) w kwotach po 100 zł miesięcznie.

W 2016 r.:

-

małoletnia A. Z. (1) miała ukończone 15 lat, a miesięczne koszty związane z jej utrzymaniem opiewały na kwotę ok. 1 500 zł;

-

A. G. miała ukończone 44 lata; była osobą z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności; zajmowała się pośrednictwem w sprzedaży nieruchomościami, a jej wynagrodzenie miało charakter prowizyjny – do kwoty 600 zł miesięcznie; korzystała ze świadczeń z pomocy społecznej;

-

M. Z. prowadził działalność gospodarczą, z której uzyskiwał dochód ok. 14 000 zł netto miesięcznie.

Dowody:

-

zeznania pozwanej A. G., k. 80;

-

uzasadnienie wyroku, k. 211 – 216 w aktach sprawy III RC 428/15;

-

ugoda sądowa z dnia 5 października 2016 r., k. 256 w aktach sprawy III RC 428/15.

Obecnie M. Z.: ma ukończone 50 lat; nadal prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest sprzedaż części do ciągników rolniczych i z której to działalności średniomiesięcznie uzyskuje dochód na poziomie ok. 14 000 zł netto.

M. Z.: poza małoletnią A. Z. (1) nie ma innych osób na utrzymaniu; możliwości zarobkowe i majątkowe umożliwiają mu samodzielne utrzymaniem małoletniej A. Z. (1); zamieszkuje wraz ze swoją matką oraz córką A. Z. (1); na utrzymanie mieszkania przekazuje swojej matce kwoty pomiędzy 400 zł a 600 zł miesięcznie; ponadto jest właścicielem dwóch mieszkań zakupionych na kredyt, które są wynajmowane, a czynsz najmu pokrywa koszt rat kredytowych.

Dowód:

-

zeznania przedstawiciela ustawowego M. Z., k. 51 – 52,

-

podsumowanie księgi przychodów i rozchodów, k. 8.

Obecnie A. G.: ma ukończone 47; legitymuje się średnim wykształceniem rolniczym; posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności; choruje m.in. na pourazową chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego prawego, ostrogę piętową – schorzenia te uniemożliwiają A. G. dłuższe przebywanie zarówno w pozycji siedzącej, jak i stojącej; ma przeciwwskazanie do całkowitego dźwigania ciężarów w pracy do końca życia; od poniedziałku do piątku mieszka i pracuje w B. jako sprzątaczka i z tego tytułu uzyskuje średniomiesięcznie wynagrodzenie netto w kwocie ok. 600 – 650 euro, z której to kwoty wydatkuje: na wyżywienie w B. ok. 120 euro miesięcznie; na paliwo do samochodu równowartość ok. 150 euro miesięcznie; na utrzymanie telefonu komórkowego 99 zł miesięcznie; 800 zł rocznie na ubezpieczenie samochodu; 250 zł rocznie za przegląd rejestracyjny pojazdu; w czasie weekendów, gdy przebywa w S. na wyżywienie wydatkuje każdorazowo ok. 60 zł; na chemię gospodarczą, kosmetyki wydatkuje ok. 25 euro miesięcznie; na zakup maści w związku ze schorzeniem nogi wydaje ok. 80 zł miesięcznie; korzysta z odpłatnych wizyt u ginekologa oraz u endokrynologa – jedna wizyta u ginekologa kosztuje ją 80 zł, a w ciągu roku miała 5 – 6 takich wizyt, a jedna wizyta u endokrynologa kosztuje ją 150 zł i w ciągu roku miała dwie takie wizyty.

W B. A. G. nie ponosi kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, wynajęcia pokoju, albowiem ma zapewnione mieszkanie w zamian za sprzątanie.

W listopadzie 2018 r. A. G. poniosła wydatek w kwocie 150 euro na leczenie kanałowe zęba i ma odłożoną tożsamą kwotę na leczenie kolejnego zęba. Poza tym nie posada innych oszczędności i środki uzyskiwane za pracę przeznacza na bieżące utrzymanie.

A. G.: jest właścicielką samochodu N. (...) z 2001 r., który jest jej konieczny do pracy oraz jest właścicielką mieszkania w S., w którym zamieszkuje wraz z partnerem oraz pełnoletnim synem. Koszty związane z utrzymaniem przedmiotowego mieszkania kształtują się następująco: opłata eksploatacyjna ok. 170 zł miesięcznie; energia elektryczna ok. 300 zł, płatne co dwa miesiące; ogrzewanie mieszkanie i podgrzewanie wody ok. 200 zł średniomiesięcznie (tj. ok. 70 zł miesięcznie w okresie letnim oraz ok. 400 zł miesięcznie w okresie zimowym).

Dowód:

-

zeznania pozwanej A. G., k. 52 – 54, 79 – 80,

-

umowa o pracę wraz z tłumaczeniem, k. 29 – 36,

-

zaświadczenia lekarskie dotyczące zakazu dźwigania, k. 74,

-

dokumentacja medyczna, k. 68 – 73, 75, 77,

-

orzeczenie o niepełnosprawności, k. 76,

-

rachunki za leczenie zęba, k. 78v,

-

faktury za media w mieszkaniu, k. 65 – 67.

A. G. widuje się z córką A. Z. (1), gdy przebywa w Polsce i wówczas przekazuje jej kosmetyki oraz odzież. A. G. dwukrotnie zaprosiła córkę na weekend do B..

Dowód:

-

zeznania przedstawiciela ustawowego M. Z., k. 51 – 52,

-

zeznania pozwanej A. G., k. 52 – 54, 79 – 80.

Obecnie małoletnia A. Z. (1): ma ukończone 16 lat; nie choruje na nic przewlekle; nie posiada własnego majątku; uczęszcza do Technikum Informatycznego w S.; korzysta z nieodpłatnej komunikacji publicznej.

Alimenty, które łoży A. G. są przekazywane małoletniej A. Z. (1) przez M. Z. jako kieszonkowe.

Usprawiedliwione średniomiesięczne koszty związane z utrzymaniem małoletniej A. Z. (1) wynoszą ok. 1 850 zł i w szczególności w wymiarze średniomiesięcznym przedstawiają się następująco:

-

ok. 200 zł tytułem udziału przypadającego na małoletnią w kosztach utrzymania mieszkania (1/2 z 400 zł, który M. Z. przekazuje swojej matce na utrzymanie mieszkania);

-

500 zł tytułem kosztów wyżywienia;

-

150 zł koszty zakupu wyprawki szkolnej, munduru, pomocy naukowych, podręczników;

-

100 zł tytułem kosztów zakupu kosmetyków, środków czystości;

-

200 zł tytułem kosztów opłacenia zajęć dodatkowych (nauka języków obcych, zajęcia jujutsu);

-

300 zł tytułem kosztów zakupu odzieży, obuwia, bielizny;

-

400 zł tytułem kosztów organizacji wypoczynku, wyjazdów na szkolenia, obozy.

Dowód:

-

zeznania przedstawiciela ustawowego M. Z., k. 51 – 52,

-

potwierdzenia wykonania przelewów bankowych, k. 20 – 21, 43, 78,

-

paragony, faktury k. 18 – 19, 22, 44.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo małoletniej A. Z. (1) o podwyższenie alimentów okazało się zasadne jedynie w niewielkiej części.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach spraw III RC 428/15 oraz V. N. 463/16, albowiem strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści tychże dokumentów i jednocześnie Sąd nie powziął wątpliwości, co do wiarygodności przedmiotowych dokumentów.

Ponadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania przedstawiciela ustawowego małoletniej powódki oraz pozwanego, albowiem w zakresie istotnym z punktu widzenia rozstrzygnięcia przedmiotu niniejszego postępowania korespondowały one z dokumentami zgromadzonymi w sprawie – której z wyżej podanych względów zostały uznane przez niniejszy Sąd za wiarygodne – a nadto w części dotyczącej poszczególnych wydatków znajdowały odzwierciedlenie w zasadach doświadczenia życiowego i zawodowego obrazujących koszty związane z zakupem danych dóbr i usług.

Powództwo małoletniej A. Z. (1) o podwyższenie alimentów zostało oparte o art. 138 k.r.o. Zgodnie z powołanym unormowaniem, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, wskutek czego ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania przez stosowne zmniejszenie albo zwiększenie wysokości świadczeń alimentacyjnych (Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. prof. dr hab. Krzysztofa Pietrzykowskiego, 2. wydanie, Wydawnictwo C.H. Beck, s. 1123).

W ocenie Sądu, przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że od ostatniego orzekania o alimentach niewielkiej poprawie uległa sytuacja zarobkowa pozwanej, a tym samym wymagana była zmiana wysokości alimentów należnych od pozwanej na rzecz małoletniej A. Z. (1).

W ocenie Sądu, wszystkie wydatki wyszczególnione w stanie faktycznym niniejszego uzasadnienia, jako koszty związane z utrzymaniem małoletniej powódki i we wskazanej tam wysokości, są wydatkami usprawiedliwionymi w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o., a więc wydatkami, które powinny być pokrywane w pierwszej kolejności przez rodziców/rodzica dziecka. Podkreślenia wymaga przy tym fakt, iż przedmiotowe wydatki (oraz ich wysokość) – oceniana przez pryzmat zasad doświadczenia życiowego i zawodowego – są adekwatne do potrzeb małoletniej powódki przy uwzględnieniu jej wieku, dotychczasowego poziomu życia, możliwości zarobkowych i majątkowych ojca dziecka, potrzeb rozwojowych, emocjonalnych, społecznych dziecka, potrzeby stymulowania jej rozwoju, a także przy uwzględnieniu cen dóbr i usług jakie wiążą się z zaspokajaniem poszczególnych potrzeb. W konsekwencji, wysokość przedmiotowych wydatków nie może być poczytana za zbyt wygórowaną.

Podkreślenia wymaga przy tym kolejny raz okoliczność, że wysokość przedmiotowych wydatków jest adekwatna do możliwości zarobkowych i majątkowych ojca dziecka, zaś wysokość należnych od pozwanej świadczeń alimentacyjnych została dostosowana do jej możliwości zarobkowych i majątkowych.

Przechodząc do dalszej części rozważań należy wskazać, iż zgodnie z art. 135 § 2 k.r.o. wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Przekładając powyższe ustalenia na grunt niniejszej sprawy nie można tracić z pola widzenia okoliczności, że pozwana częściowo zwalnia się z obowiązku alimentacyjnego poprzez osobistą pieczę nad córką, albowiem widuję się z nią podczas pobytów w Polsce. Okoliczność, że małoletnia powódka ma już blisko 17 lat powoduje, iż również jej ojciec w niewielkim zakresie sprawuje nad nią osobistą pieczą, albowiem małoletnia dużo czasu spędza w szkole, zajęciach dodatkowych, wyjazdach, a po szkole często przebywa w pokoju, który wynajął dla niej ojciec w pobliżu szkoły.

W odniesieniu do kwestii możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanej należy wskazać, że uzyskuje ona dochód na poziomie ok. 600 – 650 euro netto miesięcznie, a wielość wydatków związanych z zaspokajaniem jej podstawowych potrzeb życiowych – w tym związanych z korzystaniem z opieki medycznej – powoduje, że nie jest w stanie partycypować w kosztach utrzymania dziecka na wyższym poziomie niż ustalony przez Sąd w wyroku z dnia 19 grudnia 2018 r. Nie ulega wątpliwości Sądu, że możliwości zarobkowej pozwanej są nader mocno ograniczone z uwagi na stan zdrowia, który potwierdza dokumentacja medyczna zgromadzona w sprawie, czy też orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Pozwana nie jest zobligowana do pracy w Niemczech i gdyby na polskim rynku pracy oceniać, jakie dochody mogłoby uzyskiwać, to należałoby uznać, że jej wykształcenie, doświadczenie zawodowe oraz stan zdrowia pozwoliłyby jej na uzyskiwanie wynagrodzenia na poziomie minimalnego wynagrodzenia za prace, a jednocześnie dalece wątpliwym jest, czy z uwagi na stan zdrowia byłaby w stanie pracować na pełen etat (w Niemczech nie świadczy pracy na cały etat). Uwzględniając jednak okoliczność, że pozwana pracuje w Niemczech i uzyskuje wyższe dochody niż mogłaby uzyskać w Polsce, to Sąd musiał rozważyć, czy i jakie wydatki pozwanej nie są zasadne i z których powinna zrezygnować, aby w szerszym zakresie niż dotychczas partycypować w kosztach utrzymania dziecka. Dokonując przedmiotowej analizy Sąd doszedł do wniosku, że nie sposób uznać, iż wydatki ponoszone przez pozwaną, a które naprowadziła podczas swoich zeznań nie służą zaspokojeniu jej podstawowych potrzeb życiowych, a tym samym, że kosztem ograniczenia swoich wydatków musi partycypować w kosztach utrzymania córki na żądanym przez stronę powodową poziomie. W ocenie Sądu, zasądzanie wyższych świadczeń alimentacyjnych uniemożliwiłoby pozwanej dokonywanie na rzecz córki zakupów odzieży, kosmetyków, a przekazywanie tych prezentów przez pozwaną córce, przy okazji ich spotkań stanowi – co oczywiste – dla dziecka sygnał, że rodzicowi zależy na dziecku, że myśli o nim, a są to korzyści niewymierne, które przede wszystkim służą dobru dziecka poprzez budowanie w nim poczucia, że jest ważne i że się o nim pamięta.

Nie sposób również przejść do porządku dziennego nad tym, że ojciec małoletniej powódki, kiedy w jej imieniu w 2016 r. zawierał ugodę sądową – regulującą wysokość świadczeń alimentacyjnych pozwanej – wiedział, że możliwości zarobkowe (nie rzeczywiste dochody matki dziecka) są nader mocno ograniczone z uwagi na stan zdrowia A. G.. Zdaniem Sądu, w sprawie nie zostały przedstawione żadne dowody, które by wskazywały, że od ostatniego orzekania o alimentach możliwości zarobkowe i majątkowe matki dziecka uległy znaczącemu zwiększeniu z uwagi na poprawę stanu zdrowia. Tym samym nie było nawet możliwości zbliżenia się do poziomu alimentów żądanych w niniejszej sprawie przez stronę powodową.

Przed zamknięciem rozprawy ojciec dziecka wskazywał, że bez alimentów od pozwanej poradzi sobie z utrzymaniem dziecka (k. 81), ale to oczywiście nie był argument dla Sądu, aby zasadniczy ciężar związany z zaspokajaniem potrzeb małoletniej A. Z. (1) przerzucić na M. Z.. Kluczowa była kwestia, jakie są możliwości zarobkowe i majątkowej matki dziecka, a te – jak już Sąd wskazywał – są nader mocno ograniczone. Podkreślenia wymaga w tym miejscu jeszcze okoliczność, że świadczenia alimentacyjne nie mają charakteru zadośćuczynienia, a więc nie mają rekompensować małoletniej powódce rzekomego nieprawidłowego wywiązywanie się przez pozwaną z obowiązków rodzicielskich, co podnosił ojciec dziecka. Alimenty mają na celu zaspokajanie potrzeb osoby uprawnionej do alimentów, przy uwzględnieniu możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców dziecka. Nie można również tracić z pola widzenia okoliczności, że sytuacja majątkowa M. Z. jest na tyle dobra, że nie musi on rezygnować z zaspokajania własnych potrzeb w celu zaspokojenia potrzeb dziecka, a tym samym nie sposób uznać, że przerzucenie większej części kosztów związanych z utrzymaniem małoletniej A. Z. (1) na jej matkę byłoby zgodne z normą prawną wyrażona w art. 135 § 1 k.r.o.

Z uwagi na to, że kwestia rozstrzygnięcia, czy i w jakim zakresie alimenty należy podwyższyć wymagała przeprowadzenia całego postępowania dowodowego w sprawie, to Sąd podwyższył świadczenia alimentacyjne od chwili wyrokowania, albowiem nie sposób skutecznie zarzucić pozwanej, że już od chwili doręczenia odpisu pozwu winna była partycypować w kosztach utrzymania dziecka na wyższym poziomie niż dotychczas.

W zakresie przewyższającym kwotę 200 zł miesięcznie tytułem alimentów na rzecz małoletniej powódki oraz za okres sprzed wyrokowania powództwo – jako bezzasadne – podlegało oddaleniu.

Mając na względzie całokształt powyższych ustaleń orzeczono, jak w punkach I i II wyroku.

Rozstrzygnięcia zawarte w punktach III i IV wyroku zostały oparte o art. 102 k.p.c., który stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sąd nie znalazł podstaw do zasądzania od małoletniej powódki obowiązku zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej z uwagi na to, że małoletnia nie ma posiada majątku, który by przynosił jej dochód oraz nie ma własnego dochodu z pracy. W odniesieniu zaś do pozwanej, to Sąd uznał, że nie powinna zwracać nieuiszczonych kosztów sądowych, albowiem w świetle jej sytuacji materialnej naraziłoby to ją na niemożność zaspokajania jej podstawowych potrzeb życiowych.

Mając na względzie całokształt powyższych ustaleń orzeczono, jak w punktach III i IV wyroku.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c., sąd z urzędu nadał wyrokowi, przy jego wydaniu, rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza alimenty – co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące.

Z tych też względów, orzeczono jak w punkcie V wyroku.