Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2024 roku

Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie – Wydział III Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Janik-Białek

Protokolant: sekretarz sądowy Wioleta Fortuna-Krzyżyk

po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2024 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko Towarzystwu (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 1.207,86 złotych ( tysiąca dwustu siedmiu złotych osiemdziesięciu sześciu groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 6 lutego 2018 r. roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.137 złotych (tysiąca stu trzydziestu siedmiu złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie kwotę 839,16 złotych (ośmiuset trzydziestu dziewięciu złotych szesnastu groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sędzia Małgorzata Janik- Białek

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 29 grudnia 2021 roku powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 1.207,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 8 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty oraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu powyższego żądania powód wskazał, że w dniu 17 września 2017 roku doszło do uszkodzenia pojazdu marki K. (...) o nr rej. (...), będącego przedmiotem współwłasności J. K. i B. K.. Odpowiedzialnym za szkodę był kierowca, który w dacie szkody legitymował się umową obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwanym. Poszkodowany wypożyczył pojazd zastępczy w przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. Strony umowy ustaliły stawkę najmu na poziomie 144 zł netto za dobę. Najem trwał 8 dni i z tego tytułu została wystawiona faktura VAT o nr (...) na kwotę 1.416,96 zł brutto. Umową cesji z dnia 9 października 2017 roku poszkodowani przenieśli na rzecz B. (...) Sp. z o.o. prawo dochodzenia wszelkich roszczeń związanych ze zwrotem kosztów pojazdu zastępczego. Pismem z dnia 5 stycznia 2018 roku (...) Sp. z o.o. zwrócił się o zapłatę kwoty wynikającej z faktury. (...) S.A. z siedzibą w W., działając w ramach bezpośredniej likwidacji szkody, wypłacił odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w wysokości 209,10 zł. Na skutek umowy sprzedaży wierzytelności pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. a (...) S.A. z siedzibą w G., (...) S.A. nabyła wierzytelność objętą pozwem. W dalszej kolejności strona powodowa wskazała, że na mocy porozumienia z dnia 15 stycznia 2021 roku w sprawie określenia warunków wykupu obligacji serii (...) emitowanych przez (...) S.A. z siedzibą w G. pomiędzy (...) S.A. z siedzibą w G., a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G., powód nabył wierzytelność objętą przedmiotowym pozwem.

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska procesowego pozwany zakwestionował legitymację procesową czynną powoda wskazując, że z uwagi na załączenie nieczytelnego zestawienia szkód nie sposób uznać, że powód był uprawniony do dochodzenia odszkodowania stanowiącego zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego. Zdaniem strony pozwanej z załączonych dokumentów nie wynika, że na powodową spółkę została przeniesiona wierzytelność z tytułu szkody z dnia 17 września 2017 roku. Dodatkowo nie sposób uznać, że zawarcie porozumienia w sprawie określenia warunków wykupu obligacji serii (...) emitowanych przez (...) S.A. niesie za sobą skutek przeniesienia na rzecz powoda wierzytelności przysługujących (...) S.A. Pozwana spółka wskazała także, że powód opiera swoje twierdzenia na przedłożonej niepoświadczonej kserokopii, która nie jest dokumentem, a zatem sąd nie może z niej przeprowadzić dowodu. W dalszej kolejności pozwany wskazał, że (...) S.A. z siedzibą w W. po przeanalizowaniu dokumentacji przyznał i wypłacił w ramach (...) odszkodowanie stanowiące zwrot roszczeń dotyczących pojazdu zastępczego w łącznej kwocie 209,10 zł. Pozwany podkreślił, że (...) S.A. z siedzibą w W. uznał za zasadny i pozostający w związku ze szkodą z dnia 17 września 2017 roku najem pojazdu zastępczego przez okres wyłącznie 2 dni. Strona pozwana podkreśliła, że uszkodzony pojazd po szkodzie był jezdny, dopuszczony do ruchu po drogach publicznych, zatem do momentu skompletowania części do naprawy jak i rozpoczęcia samej naprawy, poszkodowany miał możliwość użytkowania swojego pojazdu tak, aby pojazd ten został wyłączony z użytku wyłącznie na czas faktycznej naprawy. Ponadto pozwany zauważył, że (...) S.A. z siedzibą w W. uznał koszt najmu pojazdu zastępczego w kwocie odpowiadającej, w jego ocenie, średnim stawkom stosowanym przez firmy zawodowo zajmujące się wynajmem pojazdów, tj. w wysokości 85 złotych netto za dobę. Jednocześnie pozwany dodał, że zgodnie z przekazaną informacją wynajem pojazdu zastępczego w klasie adekwatnej do pojazdu uszkodzonego był możliwy do zorganizowania za pośrednictwem (...) S.A. z siedzibą w W. za stawkę akceptowaną przez towarzystwo ubezpieczeń, o czym (...) S.A. z siedzibą w W. informowało poszkodowanego w piśmie dotyczącym zasad wynajmu pojazdu zastępczego wysłanym po zgłoszeniu szkody. W konsekwencji strona pozwana uznała pozostały koszt związany z najmem pojazdu zastępczego za bezzasadny i niemieszczący się w definicji normalnego następstwa szkody w rozumieniu art. 361 § 1 i 2 k.c.

W toku procesu strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 września 2017 roku doszło do uszkodzenia pojazdu marki K. (...) o nr. rej. (...), który należał do J. K. oraz B. K.. Sprawca kolizji posiadał umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwanym Towarzystwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W..

W dniu 20 września 2017 roku poszkodowany zgłosił szkodę (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. w ramach Bezpośredniej Likwidacji S.. Podczas rozmowy telefonicznej konsultantka (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. poinformowała poszkodowanego, że przysługuje mu pojazd zastępczy z OC sprawcy oraz o wysokości akceptowalnych dobowych stawek najmu, gdyby zdecydował się na najem pojazdu zastępczego we własnym zakresie. Szkoda została zarejestrowana pod numerem: (...).

Po zdarzeniu uszkodzony pojazd był jezdny – można było poruszać się nim po drogach publicznych, a powstałe uszkodzenia nie zagrażały bezpieczeństwu w ruchu drogowym.

Z powyższego powodu poszkodowany podczas rozmowy telefonicznej stwierdził, że na ten moment nie potrzebuje pojazdu zastępczego. Poszkodowani poruszali się uszkodzonym pojazdem do dnia oddania pojazdu do warsztatu naprawczego.

Dowód:

- sprawdzenie ubezpieczenia sprawcy wypadku (...), k. 41,

- oświadczenie o zdarzeniu drogowym, k. 42,

- druk zgłoszenia szkody, k. 84-85,

- dokumenty zgromadzone w aktach szkody na płycie CD, w tym rozmowa telefoniczna z konsultantką ubezpieczyciela, płyta CD, k. 89,

- opinia główna biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej M. M. z załącznikiem k. 191-200.

Pismem z dnia 22 września 2017 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. poinformowała J. K., że w ramach (...) S.A. z siedzibą w W. pomaga w organizacji wynajmu pojazdu zastępczego, informując jednocześnie, że w przypadku samodzielnie zorganizowanego wynajmu udokumentowane koszty mogą zostać uznane w takiej wysokości, w jakiej (...) S.A. z siedzibą w W. poniósłby je, gdyby wynajem był organizowany przy pomocy zakładu ubezpieczeń. Zgodnie z załączonym cennikiem, przy segmencie pojazdu (...) i najmie przez okres od 4 do 7 dni, dobowa stawka wynosiła 80 złotych netto, zaś przez okres od 8-14 dni dobowa stawka wynosiła 75 złotych netto.

Dowód:

- pismo (...) S.A. z siedzibą w W. z dnia 22 września 2017 roku, k. 86-88.

Ze względu na to, że uszkodzony pojazd był nowy, poszkodowanym zależało na naprawie bezgotówkowej. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wskazał poszkodowanemu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S..

W dniu 25 września 2017 roku do serwisu naprawczego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. dostarczono protokół z oględzin. W dniu 9 października 2017 roku uszkodzony pojazd został przyjęty do naprawy, która zakończyła się w dniu 14 października 2017 roku. Odbiór pojazdu nastąpił w dniu 16 października 2017 roku.

Uszkodzony pojazd został naprawiony zgodnie z kalkulacją naprawy nr (...) z dnia 27 września 2017 roku na kwotę 1.928,85 złotych brutto. Za likwidację szkody odpowiedzialny był (...) S.A. z siedzibą w W.. Koszt naprawy wyniósł kwotę 1.928,85 złotych brutto.

Dowód:

- protokół naprawy pojazdu, k. 52,

- dokumenty zgromadzone w aktach szkody na płycie CD k. 89,

- zeznania świadka J. K., k. 113v. – 114,

- pismo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. z dnia 5 grudnia 2022 roku, k. 120,

- faktura VAT nr (...), k. 121,

- kalkulacja naprawy nr (...) z dnia 27 września 2017 roku, k. 53 -54, k. 122-125.

W dniu 9 października 2017 roku poszkodowany J. K. działając także jako pełnomocnik B. K., zawarł z (...) Sp. z o.o. umowę najmu samochodu zastępczego, na mocy której wynajął pojazd zastępczy marki F. (...) nr rej. (...). Stawka dobowa najmu pojazdu została określona na kwotę 144 zł netto (177,12 zł brutto). Poszkodowani korzystali z wynajętego samochodu w okresie od dnia 9 października 2017 roku do dnia 16 października 2017 roku (8 dni). Koszt wynajmu pojazdu za cały okres wyniósł 1.152,00 zł netto (1.416,96 zł brutto).

Poszkodowani wykorzystywali uszkodzony pojazd do celów prywatnych, dojazdów do pracy, na działkę, a także załatwiania spraw osobistych.

J. K. pozostawał przeświadczeniu, iż najem pojazdu zastępczego odbywa się w ramach ubezpieczenia OC sprawcy zdarzenia szkodowego. J. K. nie poszukiwał samodzielnie wypożyczalni pojazdów zastępczych. Działał w przekonaniu, że najem został mu zaoferowany przez warsztat naprawczy lub ubezpieczyciela. Najem pojazdu był monitorowany przez (...) S.A, które ustalało z warsztatem stan zawansowania prac naprawczych i wiadomościami SMS informowało J. K. o przedłużeniu najmu.

Dowód:

- umowa najmu pojazdu zastępczego wraz z kwestionariuszem klienta do umowy najmu, k. 44, 46,

- protokół zdawczo-odbiorczy, k. 47,

- ceny za wynajem samochodu, k. 48,

- faktura VAT Nr (...), k. 49,

- oświadczenie najemcy, k. 55,

- zeznania świadka J. K., k. 113v. – 114,

- zeznania świadka B. K., k. 114.

Załącznikiem do umowy najmu pojazdu zastępczego była umowa cesji wierzytelności zawarta w S. w dniu 3 października 2017 roku między B. K. i J. K., zwanymi dalej (...), a B. (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., zwaną dalej (...). W umowie tej wskazano, iż cedent, na warunkach określonych w niniejszej umowie, przelewa na cesjonariusza swoją wierzytelność – prawo do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 17 września 2017 roku zarejestrowaną przez (...) S.A. z siedzibą w W. pod numerem (...).

Dowód:

- załącznik do umowy najmu – umowa cesji wierzytelności, k. 45.

Pismem z dnia 5 stycznia 2018 roku B. (...) Sp. z o.o. poinformował Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. o nabyciu wierzytelności od poszkodowanych B. K. i J. K. oraz wniósł o zapłatę kwoty 1.416,96 zł z tytułu refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Decyzją dnia 12 stycznia 2018 roku (...) S.A. z siedzibą w W., w ramach Bezpośredniej Likwidacji S., przyznał odszkodowanie w wysokości 209,10 złotych tytułem refundacji kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego. (...) S.A. z siedzibą w W. poinformował, że uznano za zasadny 2-dniowy okres najmu (technologiczny czas naprawy) oraz dobową stawkę najmu w wysokości 85,00 zł netto.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 5 stycznia 2018 r., k. 50,

- decyzja (...) S.A. z siedzibą w W. z dnia 12 stycznia 2018 r., k. 51.

W dniu 27 czerwca 2018 roku (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarła z (...) S.A. z siedzibą w G. umowę sprzedaży wierzytelności, której przedmiotem były wierzytelności przysługujące sprzedawcy z tytułu zawartych uprzednio umów cesji z klientami zakładów ubezpieczeń dotyczących roszczeń z obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, szczegółowo opisanych na liście wierzytelności stanowiącej załącznik nr 1 do umowy.

W załączniku nr 1 do umowy – Lista wierzytelności wskazano m.in. wierzytelność na kwotę 1.207,86 złotych wynikającą z faktury VAT Nr (...) z dnia 23 listopada 2017 roku z zakreślonym terminem płatności na dzień 7 grudnia 2017 roku. (...) sp. z o.o. reprezentowana była przy tej czynności prawnej przez Prezesa Zarządu A. M. oraz Wiceprezesa Zarządu W. H..

Dowód:

- umowa sprzedaży wierzytelności z dnia 27 czerwca 2018 roku wraz z załącznikami, k. 7-17.

W dniu 15 stycznia 2021 roku (...) S.A. z siedzibą w G. zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. porozumienie, którego przedmiotem było uzgodnienie zasad przedterminowej spłaty obligacji, w tym określenie obszarów wymagających zmiany Warunków Emisji, co nastąpi, zgodnie z art. 7 ust. 1 zd. 2 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 roku o obligacjach na mocy odrębnego porozumienia.

Strony postanowiły, że obligacje o wartości nominalnej 300.000 złotych zostaną wykupione za środki pieniężne uzyskane przez spółkę z windykacji wierzytelności składających się na zbiór A o wartości księgowej na dzień podpisania porozumienia wynoszącej 507.153,36 zł (§ 2 ust. 1). Pozostałe 46 obligacji o wartości nominalnej 4.600.000 złotych może zostać wykupione przed terminem, zgodnie z Warunkami Emisji Obligacji, zmienionymi zgodnie z postanowieniami porozumienia, przez przeniesienie na (...) Sp. z o.o. całości lub części wierzytelności składających się na zbiór B o wartości księgowej na dzień podpisania porozumienia 4.902.049,22 zł, a także ze zweryfikowanego zbioru C, stosownie do postanowień porozumienia (§ 2 ust. 2). Przeniesienie wierzytelności ze zbioru B i C miało następować transzami określonymi jako „Zbiór praw”, oznaczony kolejnym numerem porządkowym w uzgodnionych przez strony terminach przedterminowego wykupu obligacji, co miało zostać każdorazowo potwierdzone podpisaniem przez strony protokołu przekazania sporządzonego w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami (protokół przekazania; § 2 ust. 3).

Sporządzono załącznik nr 6 do porozumienia – projekt protokołu przekazania.

Do porozumienia załączono wydruk portfela wierzytelności nabytych przez (...) S.A. ze środków emisji obligacji objętych przez (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. wg stanu na 31 grudnia 2020 roku – zbiór A wierzytelności dochodzone na drodze postępowań sądowych.

Do porozumienia załączono wydruk portfela wierzytelności nabytych przez (...) S.A. ze środków emisji obligacji objętych przez (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. – zbiór B podzbiór B1 – wierzytelności wymagające działań procesowych.

Do porozumienia załączono wydruk portfela wierzytelności nabytych przez (...) S.A. ze środków emisji obligacji objętych przez (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. – zbiór B podzbiór B2 – wierzytelności wymagające działań procesowych. W wykazie znajduje się wierzytelność na kwotę 1.207,86 złotych przysługująca wobec Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. z tytułu szkody o numerze (...) – faktura VAT Nr (...) z dnia 23 listopada 2017 roku z zakreślonym terminem płatności na dzień 7 grudnia 2017 roku.

Do porozumienia załączono wydruk portfela wierzytelności nabytych przez (...) S.A. ze środków emisji obligacji objętych przez (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. – zbiór C – wierzytelności wymagające działań procesowych.

Dowód:

- porozumienie z dnia 15 stycznia 2021 roku z notarialnym poświadczeniem podpisów wraz z załącznikami z , k. 18-20, k. 32;

- portfel wierzytelności nabytych przez (...) S.A. ze środków emisji obligacji objętych przez (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. wg stanu na 31 grudnia 2020 roku – zbiór A wierzytelności dochodzone na drodze postępowań sądowych, k. 21;

- portfel wierzytelności nabytych przez (...) S.A. ze środków emisji obligacji objętych przez (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. – zbiór B podzbiór B1 – wierzytelności wymagające działań procesowych, k. 22-23;

- portfel wierzytelności nabytych przez (...) S.A. ze środków emisji obligacji objętych przez (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. – zbiór B podzbiór B2 – wierzytelności wymagające działań procesowych, k. 24-30;

- portfel wierzytelności nabytych przez (...) S.A. ze środków emisji obligacji objętych przez (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. – zbiór C – wierzytelności wymagające działań procesowych, k. 31.

W dniu 9 lipca 2021 roku (...) S.A. z siedzibą w G. (dalej jako (...)), będąca emitentem 39 obligacji imiennych zwykłych serii (...) o wartości nominalnej 100 tysięcy złotych (dalej (...)) oświadczyła, że:

- wykonuje prawo wynikające z Opcji C. opisane w punkcie 5 części VIII. Wykup Obligacji warunków emisji obligacji serii (...) (dalej (...)) oraz wzywa (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. do wykupu 5 obligacji;

- na podstawie punktu 4 Części VIII. Wykup Obligacji Warunków Emisji wnioskuje o wyrażenie zgody na zapłatę kwoty wykupu 5 Obligacji przez przeniesienie tytułu prawnego do części wierzytelności objętych zastawem rejestrowym na zbiorze praw z dnia 23 lipca 2018 roku ustanowionym na rzecz obligatariusza (Zbioru Praw) oraz na pozostałych zasadach wynikających z postanowień Warunków Emisji.

W dniu 9 lipca 2021 roku sporządzono protokół przekazania wierzytelności do oświadczenia o wykonaniu Opcji C. z dnia 9 lipca 2021 roku, w którym wskazano, że spółka przenosi na obligatariusza prawo do wierzytelności wskazanych poniżej w załączniku do niniejszego protokołu przekazania z dnia 9 lipca 2021 roku, potwierdzając niniejszym, że przysługują one spółce i nie wymagają zgody dłużnika na przeniesienie, nie są przedawnione, są wolne od praw osób trzecich, z wyjątkiem zastawu na rzecz administratora zastawu, który niniejszym wyraża zgodę na ich przeniesienie na rzecz obligatariusza. Obligatariusz potwierdza, że wyraża zgodę na przedmiotowe rozliczenie w kwotach wskazanych w treści niniejszego protokołu. Protokół podpisali: za emitenta – A. K., Prezes Zarządu, za Obligatariusza – D. B., Prezes Zarządu, za Administratora Z. – J. S., wspólnik spółki będącej Administratorem Z..

Sporządzono załącznik do protokołu przekazania wierzytelności do oświadczeń o wykonaniu Opcji C. z dnia 9 lipca 2021 roku, w treści którego pod pozycją nr 21 znalazła się wierzytelność na kwotę 1.207,86 złotych przysługująca wobec Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. z tytułu szkody o numerze (...) – faktura VAT Nr (...) z dnia 23 listopada 2017 roku z zakreślonym terminem płatności na dzień 7 grudnia 2017 roku.

Dowód:

- oświadczenie emitenta o wykonaniu Opcji C., k. 33;

- protokół przekazania z dnia 9 lipca 2021 rokuz notarialnym poświadczeniem podpisów, k. 34;

- załącznik do protokołu przekazania wierzytelności do oświadczeń o wykonaniu Opcji C. z dnia 9 lipca 2021 roku, k. 38-40.

Okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu marki K. (...) o nr. rej (...) wynosił 5 dni roboczych (1 dzień – przyjęcie pojazdu do naprawy, 1 dzień – wykonanie naprawy blacharskiej, 2 dni – prace lakiernicze, 1 dzień – prace porządkowe i administracyjne). Technologiczny czas naprawy wyniósł 3 dni robocze. Serwis naprawczy zakończył naprawę w dniu 14 października 2017 roku (sobota), poszkodowany odebrał pojazd w dniu 16 października 2017 roku, zatem zasadny okres najmu pojazdu zastępczego wynosił 8 dni.

Średnia dobowa stawka wynajmu pojazdu porównywalnego do wynajętego z segmentu (...) (F. (...)), w opcjach bez limitu kilometrów, z wykupionym udziałem własnym w szkodach, przy umowie na czas nieokreślony i z uwzględnieniem stawki ubezpieczycieli, wynosiła w IV kwartale 271,11 złotych netto.

Średnia dobowa stawka wynajmu pojazdu z segmentu (...) (K. (...)), w opcjach bez limitu kilometrów, z wykupionym udziałem własnym w szkodach, przy umowie na czas nieokreślony, wynosiła w IV kwartale 163,33 złotych netto.

Uszkodzenia pojazdu po szkodzie z dnia 17 września 2017 roku umożliwiały jego dalszą eksplantację.

Dowód:

- opinia główna biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej M. M. z załącznikiem, k. 191-200;

- opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej M. M., k. 231-232.

(...) S.A. z siedzibą w W. złożyła wniosek o zawezwanie Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. do próby ugodowej. Do zawarcia ugody nie doszło.

Dowód:

- wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, k. 56-57;

- zarządzenie z dnia 1 kwietnia 2021 roku, k. 59.

Pismem z dnia 14 września 2022 roku (...) S.A. z siedzibą w W. poinformowała, że jeżeli poszkodowany podejmie decyzję o zorganizowaniu dla niego najmu pojazdu zastępczego, to (...) Pomoc S.A. z siedzibą w W. podejmuje negocjacje z wypożyczalnią w celu ustalenia warunków wynajmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- pismo (...) S.A. z siedzibą w W. z 14 września 2022 roku, k. 103.

W dniu 8 stycznia 2008 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarła z S. R. umowę, której przedmiotem była m.in. organizacja wynajmu pojazdów zastępczych. Zgodnie z treścią umowy, liczba posiadanych przez S. R. pojazdów segmentu (...) wyniosła 1.

W dniu 3 marca 2014 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę, której przedmiotem była m.in. organizacja wynajmu pojazdów zastępczych. W załączniku do umowy wskazano, że koszt udziału własnego w przypadku pojazdów kategorii B wynosi 1500 zł oraz że udział własny pokrywa klient lub (...) S.A. w zależności do rodzaju zamówienia. Opłata za podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego ustalona została na 2 zł za 1 km. Opłata za odbiór lub wydanie pojazdu oraz za zwrot pojazdu poza wyznaczonym miejscem wynosiła 49 zł. Opłatę za wynajem pojazdu w jednym oddziale i zdanie w innym ustalono na kwotę 200 zł. Opłatę za brakujące paliwo w zdawanym samochodzie ustalono na 8 zł za km. Przebieg klientów był nielimitowany.

Dowód:

- umowy, k. 128-182.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2).

Dla przyjęcia odpowiedzialności pozwanego konieczne jest zaistnienie przesłanek odpowiedzialności, a więc zdarzenia oraz powstania szkody, jak również związku przyczynowego między zdarzeniem sprawczym a faktem, z którego szkoda wynika, przy czym zgodnie z art. 361 k.c. powinien to być adekwatny związek przyczynowy.

W rozpoznawanej sprawie niesporny był fakt zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę, za które odpowiadała strona pozwana oraz zasada odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela.

W pierwszej kolejności należy jednak odnieść się do zarzutu strony pozwanej kwestionującego legitymację procesową czynną. Zarzut ten okazał się nietrafny.

Zgodnie z treścią art. 509 k.c. przelew wierzytelności należy do czynności prawnych rozporządzających, albowiem przenosi na nabywcę wierzytelność przysługującą zbywcy, tj. prawo podmiotowe wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia. Dlatego też warunkiem skutecznej cesji wierzytelności jest istnienie tego prawa. Należy również podkreślić, że aby wierzytelność mogła być przedmiotem przelewu, musi być w dostateczny sposób zindywidualizowana poprzez dokładne określenie stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika. Oznaczenie wierzytelności to wskazanie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Zatem elementy te w momencie zawierania umowy przelewu powinny być oznaczone lub przynajmniej oznaczalne. Natomiast do chwili przejścia wierzytelności z majątku zbywcy do majątku nabywcy winno nastąpić dokładne sprecyzowanie pozostałych elementów stosunku zobowiązaniowego, w ramach którego istnieje zbywana wierzytelność (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1999 roku, sygn. akt III CKN 423/99).

Istotnym jest również, że aby dany podmiot mógł wystąpić w procesie w charakterze strony, musi być podmiotem do tego właściwym, tzn. musi posiadać szczególną kwalifikację pozwalającą na wystąpienie z danym powództwem właśnie przez niego (czynna legitymacja procesowa) bądź przeciwko niemu (bierna legitymacja procesowa). Sprawa dotycząca określonego stosunku prawnego nie może być bowiem, z jednej strony wszczęta przez jakikolwiek podmiot, lecz wyłącznie przez podmiot określony, któremu służy do tego uprawnienie. Z drugiej zaś, powództwo musi być również skierowane wobec podmiotu właściwego. O istnieniu czy braku legitymacji procesowej decyduje prawo materialne na podstawie podanego w pozwie stanu faktycznego.

Posiadanie przez strony legitymacji czynnej i biernej w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo.

Legitymacja procesowa jest to uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie. Przy czym legitymacja czynna zawsze jest ściśle związana ze stroną powodową i oznacza jej uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu, natomiast legitymacja bierna uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Z powyższego wynika zatem, że legitymacja procesowa to uprawnienie konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna) wypływająca z prawa materialnego. Ponadto, zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego do wytoczenia powództwa stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje, co do zasady oddaleniem powództwa (uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2012 roku, sygn. akt III CZP 83/12). Dlatego też rolą Sądu w procesie jest dokonanie oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania, a w wypadku stwierdzenia braku legitymacji procesowej (zarówno czynnej, jak i biernej), wydanie wyroku oddalającego powództwo.

W niniejszej sprawie strona powodowa wykazała, że poszkodowani przelali na (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wierzytelność – prawo do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 17 września 2017 roku zarejestrowaną przez (...) S.A. z siedzibą w W. pod numerem (...), za którą odpowiedzialność ponosi Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.. Z kolei (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. przelała rzeczoną wierzytelność na (...) S.A. z siedzibą w G..

Powodowa spółka wykazała również, że (...) S.A. z siedzibą w G. przelała na nią przedmiotową wierzytelność.

Jak wynika z załączonego porozumienia z dnia 15 stycznia 2021 roku zawartego między (...) S.A. z siedzibą w G., a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. w sprawie określenia warunków wykupu obligacji serii (...) emitowanych przez (...) S.A., przedmiotem porozumienia było uzgodnienie zasad przedterminowej spłaty obligacji. (...) S.A. z siedzibą w G. było wykorzystanie środków pochodzących z emisji obligacji na zakup portfela wierzytelności przysługujących od towarzystw ubezpieczeniowych powstałych z tytułu roszczeń odszkodowawczych osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych. Zgodnie z zawartym porozumieniem część wierzytelności jest już dochodzona na drodze postępowań sądowych w następstwie pozwów wniesionych przez spółkę (zbiór A), zaś pozostałe (zbiór B i C) wymagają dalszych działań procesowych (preambuła). W dalszej kolejności strony postanowiły, że obligacje o wartości nominalnej 300.000 złotych zostaną wykupione za środki pieniężne uzyskane przez spółkę z windykacji wierzytelności składających się na zbiór A o wartości księgowej na dzień podpisania porozumienia wynoszącej 507.153,36 zł (§ 2 ust. 1). Pozostałe 46 obligacji o wartości nominalnej 4.600.000 złotych mogło zostać wykupionych przed terminem, zgodnie z Warunkami Emisji Obligacji, zmienionymi postanowieniami rzeczonego porozumienia, przez przeniesienie na (...) Sp. z o.o. całości lub części wierzytelności składających się na zbiór B o wartości księgowej na dzień podpisania porozumienia 4.902.049,22 zł, a także ze zweryfikowanego zbioru C, stosownie do postanowień porozumienia (§ 2 ust. 2). Jednocześnie do porozumienia załączono wydruk portfela wierzytelności nabytych przez (...) S.A. ze środków emisji obligacji objętych przez (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. – zbiór B podzbiór B2 – wierzytelności wymagające działań procesowych. W wykazie znajduje się wierzytelność na kwotę 1.207,86 złotych przysługująca wobec Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. z tytułu szkody o numerze (...).

W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie z § 2 ust. 3 porozumienia z dnia 15 stycznia 2021 roku, przeniesienie wierzytelności ze zbioru B i C miało następować transzami określonymi jako „Zbiór praw”, oznaczony kolejnym numerem porządkowym w uzgodnionych przez strony terminach przedterminowego wykupu obligacji. Powyższe miało zostać każdorazowo potwierdzone podpisaniem przez strony protokołu przekazania sporządzonego w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami (protokół przekazania).

Strona powodowa przedłożyła oświadczenie emitenta o wykonaniu opcji call z dnia 9 lipca 2021 roku, zgodnie z którym (...) S.A. z siedzibą w G. będąca emitentem 39 obligacji imiennych zwykłych serii (...) o wartości nominalnej 100 tysięcy złotych (dalej (...)) oświadczyła, że wykonuje prawo wynikające z Opcji C. opisane w punkcie 5 części VIII. Wykup Obligacji warunków emisji obligacji serii (...) oraz wzywa (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. do wykupu 5 obligacji oraz na podstawie punktu 4 Części VIII. Wykup Obligacji Warunków Emisji wnioskuje o wyrażenie zgody na zapłatę kwoty wykupu 5 Obligacji przez przeniesienie tytułu prawnego do części wierzytelności objętych zastawem rejestrowym na zbiorze praw z dnia 23 lipca 2018 roku ustanowionym na rzecz obligatariusza oraz na pozostałych zasadach wynikających z postanowień Warunków Emisji.

W dniu 9 lipca 2021 roku sporządzono protokół przekazania wierzytelności do oświadczenia o wykonaniu Opcji C. z dnia 9 lipca 2021 roku, w którym wskazano, że spółka przenosi na obligatariusza prawo do wierzytelności wskazanych poniżej/w załączniku do niniejszego protokołu przekazania z dnia 9 lipca 2021 roku, potwierdzając niniejszym, że przysługują one spółce i nie wymagają zgody dłużnika na przeniesienie, nie są przedawnione, są wolne od praw osób trzecich, z wyjątkiem zastawu na rzecz administratora zastawu, który niniejszym wyraża zgodę na ich przeniesienie na rzecz obligatariusza. Obligatariusz potwierdza, że wyraża zgodę na przedmiotowe rozliczenie w kwotach wskazanych w treści niniejszego protokoły. Protokół podpisali: za emitenta – A. K., Prezes Zarządu, za Obligatariusza – D. B., Prezes Zarządu, za Administratora Z. – J. S., wspólnik spółki będącej Administratorem Z..

Strona powodowa przedłożyła również załącznik do protokołu przekazania wierzytelności do oświadczeń o wykonaniu Opcji C. z dnia 9 lipca 2021 roku, w treści którego pod pozycją 21 znalazła się wierzytelność na kwotę 1.207,86 złotych przysługująca wobec Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. z tytułu szkody o numerze (...) – faktura VAT Nr (...) z dnia 23 listopada 2017 roku z zakreślonym terminem płatności na dzień 7 grudnia 2017 roku.

Tym samym strona powodowa wykazała fakt nabycia wierzytelności dochodzonej w niniejszym postępowaniu. Zarzuty strony pozwanej, mianowicie, że przedłożone dokumenty zawierające zestawienie szkód są nieczytelne, okazały się nietrafne. Załączniki do umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 27 czerwca 2018 roku, porozumienia z dnia 15 stycznia 2021 roku oraz protokołu przekazania wierzytelności do oświadczeń o wykonaniu Opcji C. z dnia 9 lipca 2021 roku sporządzone zostały co prawda małą czcionką, ale w sposób umożliwiający odczytanie ich treści. Chybiony okazał się również zarzut, że strona powodowa twierdzenia opiera na przedłożonych kserokopiach, albowiem w przedmiotowej sprawie występujący po stronie powodowej adwokat poświadczył dołączone do akt sprawy kopie za zgodność z oryginałem. Taka forma poświadczenia potwierdza istnienie dokumentu źródłowego tj. oryginału dokumentu.

Należy również mieć na uwadze treść art. 308 k.p.c., który stanowi, że dowody z innych dokumentów niż wymienione w art. 243 ¹ k.p.c., w szczególności zawierających zapis obrazu, dźwięku albo obrazu i dźwięku, sąd przeprowadza, stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z oględzin oraz o dowodzie z dokumentów, a także że w oparciu o ten przepis kserokopia bywa w orzecznictwie uznawana za zapis obrazu (wyglądu) dokumentu, podobnie jak np. fotografia dokumentu (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22 lutego 2019 roku, sygn. akt I AGa 367/18). Zatem kserokopie mogą być wiarygodnym innym środkiem dowodowym z uwagi na treść art. 308 k.p.c. i 309 k.p.c.

Przechodząc do dalszej części rozważań wskazać należy, że umowa tzw. bezpośredniej likwidacji szkody nie ma zatem żadnego wpływu na ustalenie odpowiedzialności za zdarzenie drogowe. Przyjmuje się w orzecznictwie sądów powszechnych w zasadzie jednolicie, że w przypadku bezpośredniej likwidacji szkody na podstawie umowy łączącej poszkodowanego z ubezpieczycielem, w dalszym ciągu zobowiązanym do naprawienia szkody wobec poszkodowanego pozostaje sprawca kolizji (w ramach odpowiedzialności deliktowej) oraz jego ubezpieczyciel od odpowiedzialności cywilnej w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej za szkodę, który jako jedyny posiada legitymację bierną w procesie opartym na podstawie prawnej z art. 805 k.c. i art. 822 k.c. (tak m.in. Sąd Rejonowy w Gdyni w wyroku z dnia 4 marca 2020 roku w sprawie o sygn. akt VI GC 374/19, Sąd Okręgowy w Suwałkach w wyroku z dnia 15 października 2018 roku w sprawie o sygn. akt I Ca 374/18, Sąd Okręgowy w Łomży w wyroku z dnia 3 listopada 2016 roku w sprawie o sygn. akt I Ca 340/16 oraz Sąd Okręgowy w Sieradzu w wyroku z dnia 25 stycznia 2017 roku w sprawie o sygn. akt I Ca 520/16).

Kwestię sporną w niniejszej sprawie stanowiła zasadność najmu pojazdu zastępczego w okresie ponad 2 dni oraz wysokość stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego w wysokości 144,00 zł netto (177,12 zł brutto).

Zgodnie z treścią art. 822 k.c. zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za te szkody ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem, które Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, dla ustalenia pojęcia szkody ubezpieczeniowej należy sięgać do odpowiednich regulacji zawartych w kodeksie cywilnym, albowiem nie ma różnicy w pojęciu szkody w rozumieniu przepisów prawa cywilnego i prawa ubezpieczeniowego. W obu przypadkach chodzi bowiem o utratę lub zmniejszenie aktywów bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej (uchwała z dnia 18 marca 1994 roku w sprawie III CZP 25/94 i z dnia 15 listopada 2001 roku w sprawie III CZP 68/01).

Pojęcie szkody rozumianej jako uszczerbek majątkowy może mieć dwojaką postać – szkody rzeczywistej oraz utraty korzyści. W doktrynie i orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że koszty i wydatki poniesione w związku ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę wchodzą w skład takiej szkody. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż pojęcie szkody ubezpieczeniowej, gdy podstawą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest umowa odpowiedzialności cywilnej, jest tożsame z pojęciem szkody zawartym w art. 361 k.c. Przepis ten stanowi, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (§ 1). W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2). Zgodnie zaś z treścią art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody winno nastąpić - według wyboru poszkodowanego - bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Istotnym jest, że przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z treści art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. W istocie jednak naprawienie szkody przez ubezpieczyciela polega na zapłaceniu kwoty pieniężnej koniecznej do przywrócenia samochodu do stanu poprzedniego. Pod względem ekonomicznym (wartości świadczenia) występuje w takiej sytuacji ekwiwalentność obu postaci świadczeń odszkodowawczych przewidzianych w art. 363 § 1 k.c. Można zatem przyjąć, że poszkodowanemu przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego także wobec ubezpieczyciela, ale ze względu na charakter świadczenia ubezpieczeniowego roszczenie to przybiera postać żądania restytucji pieniężnej umożliwiającej definitywne przywrócenie stanu poprzedniego.

Na gruncie prawa cywilnego reprezentatywne jest stanowisko w przedmiocie ustalania szkody zgodnie z zasadą, że szkodę stanowi różnica między stanem majątku poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia sprawczego, a stanem, który by istniał bez tego zdarzenia. Zasadę te zastosować należy również na gruncie roszczeń związanych z najmem pojazdu zastępczego. Zagadnienie to było przedmiotem uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku w sprawie o sygn. akt III CZP 5/11, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela. Sąd Najwyższy wskazał, że dochodzenie odszkodowania w zakresie tej szkody możliwe jest w sytuacji, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu. Sąd Najwyższy wskazał nadto, że są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które nie powstałyby bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 k.c.). Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. Normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest bardzo często niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego, nie tylko w sytuacji jego zniszczenia, ale również uszkodzenia. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne, na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Za szkodę można uznać tylko koszty niezbędne, rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego, którego obciąża ciężar dowodu wysokości szkody.

Co do zasady nie budzi zatem obecnie wątpliwości możliwość refundacji wydatków za najem pojazdu zastępczego poniesionych zarówno przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą jak i przez osobę fizyczną nieprowadzącą takiej działalności. Za celowe i ekonomicznie uzasadnione mogą być – co do zasady – uznane wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu (uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, sygn. akt III CZP 5/11).

W ocenie Sądu powód w toku niniejszego procesu wykazał, że wydatki z tytułu najmu pojazdu zastępczego w wysokości dochodzonej pozwem były ekonomicznie uzasadnione.

W przedmiotowej sprawie kluczowym dowodem była opinia główna biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego M. M. z dnia 5 czerwca 2023 roku oraz opinia uzupełniająca z dnia 17 września 2023 roku.

Biegły sądowy ustalił, że zasadny okres najmu pojazdu zastępczego winien wynieść 8 dni. Z treści opinii biegłego sądowego wynika, że realny technologiczny czas naprawy pojazdu wynosił 3 dni robocze (1 dzień na wykonanie naprawy blacharskiej, 2 dni na prace lakiernicze). Do tego okresu należy doliczyć 1 dzień na przyjęcie pojazdu do naprawy i 1 dzień na prace porządkowe i administracyjne przy wydaniu pojazdu. Trzeba przy tym zauważyć, że serwis zakończył naprawę w dniu 14 października 2017 roku, tj. w sobotę. Poszkodowany odebrał pojazd 16 października 2017 roku, mianowicie w poniedziałek. Tym samym zasadny okres najmu pojazdu zastępczego obejmował również weekend 14-15 października 2017 roku. W opinii uzupełniającej biegły odniósł się do zarzutów pełnomocnika strony pozwanej wyrażonych w piśmie procesowym z dnia 13 lipca 2023 roku. Należy podkreślić, że w niniejszej sprawie kwestią niesporną był fakt, że pojazd po zdarzeniu szkodowym był jezdny, a zatem mógł być eksploatowany (jak słusznie zauważyła strona pozwana, i co zresztą miało miejsce, o czym świadczą zeznania poszkodowanego). Nie można jednak zgodzić się z twierdzeniem strony pozwanej, że w tej sytuacji czas najmu winien być równy technologicznemu okresowi naprawy uszkodzonego pojazdu. Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu najmu pojazdu zastępczego zmierza do wyeliminowania negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia pojazdu i obejmuje rzeczywisty okres pozbawienia poszkodowanego możliwości korzystania ze swojego pojazdu uzasadniony koniecznym i niezbędnym w okolicznościach danej sprawy okresem jego naprawy. Nie ogranicza się do czasu technologicznej naprawy lecz obejmuje wszystkie obiektywne czynniki wpływające na proces naprawy np. możliwości organizacyjne warsztatu naprawczego, obłożenie zamówieniami, dni wolne od pracy, oczekiwanie na części, przekazanie pojazdu do naprawy i jego odbiór, czynności ubezpieczyciela w toku likwidacji szkody (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, sygn. akt III CZP 5/11, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 roku, sygn. akt III CZP 76/13, z dnia 30 listopada 2016 roku, sygn. akt III CZP 74/16, z dnia 24 sierpnia 2017 roku, sygn. akt III CZP 20/17). Biorąc pod uwagę powyższe, w niniejszej sprawie należało uwzględnić również 1 dzień na przyjęcie pojazdu do naprawy i 1 dzień na prace porządkowe i administracyjne przy wydaniu pojazdu. Ze względu na to, że naprawa pojazdu zakończyła się w sobotę, pojazd mógł zostać wydany dopiero w poniedziałek, tj. 16 października 2017 roku.

Biegły sądowy określił również wysokość dobowej stawki wynajmu pojazdu zastępczego odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego w IV kwartale 2017 roku (segmentu (...), w opcjach bez limitu kilometrów, z wykupionym udziałem własnym w szkodach i przy umowie na czas nieokreślony) wyniosła kwotę 163,33 złotych netto. Dobowa stawka najmu dochodzona w niniejszym postępowaniu przez powódkę, tj. w wysokości 144 złotych netto za dobę była więc stawką niższą od średnich stawek stosowanych na lokalnym rynku. Dobowa stawka najmu ustalona przez biegłego nie była kontestowana przez stronę pozwaną.

Sąd dał wiarę opiniom głównej i uzupełniającej biegłego sądowego M. M., albowiem nie budzą one żadnych zastrzeżeń, a co więcej zostały sporządzone w sposób rzetelny, prawidłowy i wyczerpujący, a nadto zgodnie z postawioną tezą dowodową. Należy również zauważyć, że biegły sądowy sporządzając opinie, wykorzystał zebrany w sprawie materiał dowodowy, informacje wypożyczalni samochodów oraz własną wiedzę i doświadczenie zawodowe.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd uznał, że poszkodowani dążyli do zmniejszenia rozmiarów szkody, skoro pojazd zastępczy został wynajęty dopiero w dniu oddania uszkodzonego pojazdu do warsztatu naprawczego, a dobowa stawka najmu była niższa od średnich stawek stosowanych na lokalnym rynku. Poszkodowani po zaistnieniu i zgłoszeniu szkody zdecydowali się na bezgotówkową metodę likwidacji szkody ze względu na to, że uszkodzony pojazd był nowy. Istotą tego sposobu rozliczenia jest to, że poszkodowany oddaje pojazd do warsztatu naprawczego, a warsztat na mocy cesji wierzytelności (lub udzielonego pełnomocnictwa) kontaktuje się bezpośrednio z ubezpieczycielem na etapie likwidacji szkody i dochodzi od niego należnych kosztów naprawy. Jak wynika z zeznań J. K. złożonych na rozprawie w dniu 18 listopada 2022 roku taki sposób rozliczenia szkody miał miejsce w niniejszej sprawie. W takim przypadku rozliczenie może nastąpić na podstawie kosztorysu bądź na podstawie faktur wystawionych przez warsztat. Jak wynika z pisma (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. z dnia 5 grudnia 2022 roku naprawa została wykonana zgodnie z kosztorysem naprawy zaakceptowanym przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W.. Z kolei jak wynika z zeznań poszkodowanego, (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na bieżąco monitorował proces naprawy uszkodzonego pojazdu, który z kolei miał wpływ na okres najmu pojazdu zastępczego. W przypadku przedłużającej się naprawy uszkodzonego pojazdu poszkodowany otrzymywał wiadomość tekstową SMS z informacją o przedłużeniu okresu najmu. Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, że poszkodowany nie miał realnej możliwości przyczynienia się do zwiększenia rozmiarów szkody, skoro czas naprawy pojazdu, od którego był zależny również okres najmu pojazdu zastępczego, był całkowicie niezależny od poszkodowanych.

Należy również zauważyć, że z protokołu naprawy pojazdu (k. 52) wynika, iż to zakład naprawczy zaoferował poszkodowanym usługę najmu pojazdu zastępczego, o czym świadczy widniejąca w prawym górnym rogu nazwa firmy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz pieczęć o treści (...) w miejscu przeznaczonym na pieczątkę serwisu i podpis osoby upoważnionej. W tym miejscu uwypuklić należy, że poszkodowany nie poszukiwał samodzielnie wypożyczalni pojazdów zastępczych, lecz najem został mu zaoferowany przez warsztat naprawczy. Co ważne, poszkodowany pozostawał w przeświadczeniu, iż jest to najem pojazdu zastępczego w ramach ubezpieczenia OC sprawcy zdarzenia szkodowego.

W kwestii podważanej przez stronę pozwaną stawki za najem ponad kwotę 85,00 zł netto za dobę należy zaaprobować pogląd, że poszkodowany co do zasady ma możliwość wyboru dowolnej oferty spośród takich, w których stawka czynszu najmu pozwanego nie przekracza rażąco cen rynkowych (oferowanych na rynku lokalnym) i braku obowiązku poszukiwania oferty najtańszej. W orzecznictwie za ugruntowany należy uznać pogląd, zgodnie z którym odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej pojazdu mechanicznego obejmuje ekonomicznie uzasadnione koszty likwidacji szkody, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku, przy czym kosztami „ekonomicznie uzasadnionymi” są koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego warsztat. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają (są wyższe) od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku (uchwała Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2003 roku, sygn. akt III CZP 32/03). Poszkodowany co do zasady nie ma bowiem obowiązku poszukiwania sprzedawcy oferującego najtańsze usługi, ubezpieczyciel powinien zatem pokryć koszty stosowane przez wybrany przez poszkodowanego podmiot, niezależnie od tego, że mogą być one wyższe od cen przeciętnych (wyrok Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2002 roku, sygn. akt I CKN 1466/99).

Wprawdzie cytowane wyżej orzeczenia dotyczą kosztów naprawy pojazdu, niemniej, w ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, należy je również odnieść do cen stosowanych na lokalnym rynku przez wypożyczalnie samochodów zastępczych. Niewątpliwie, zgodnie z dyspozycją art. 361 § 1 i 2 k.c., poszkodowany ma prawo do pełnej rekompensaty poniesionej szkody, z drugiej zaś strony ciąży na nim obowiązek współpracy z ubezpieczycielem poprzez przeciwdziałanie zwiększeniu szkody i minimalizowanie jej skutków (art. 354 § 2 k.c.). Obowiązek ten nie może jednak, w ocenie Sądu, być w związku z tym poczytywany za równoznaczny z obligacją do poszukiwania najtańszej oferty najmu samochodu zastępczego. Przypisanie poszkodowanemu naruszenia obowiązku współpracy z ubezpieczycielem jest bowiem możliwe jedynie wtedy, gdy świadomie lub przez niedbalstwo skorzystał on z usług droższych, np. w sytuacji, kiedy zostanie wykazane, że poszkodowany, znając podmiot wynajmujący pojazdy po cenach niższych, wynajął pojazd zastępczy tam, gdzie wynajmowano je drożej. Zarzut uchybienia obowiązkowi z art. 354 § 2 k.c. mógłby zatem wchodzić w grę tylko w razie wykazania świadomości i niedbalstwa poszkodowanego przy skorzystaniu z podmiotu stosującego stawki wygórowane (i to rażąco).

Jeśli zaś chodzi o przedstawioną poszkodowanemu przez konsultantkę (...) S.A. z siedzibą w W., bezpośrednio po zgłoszeniu szkody, informację o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego należy zauważyć, że poszkodowany wówczas nie potrzebował pojazdu zastępczego, skoro uszkodzony pojazd był jezdny i poruszał się nim do dnia jego naprawy.

Co prawda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. przedstawił dwie umowy z podmiotami specjalizującymi się w wynajmie pojazdów zastępczych, które w przekonaniu pozwanej spółki mogły zorganizować pojazd zastępczy poszkodowanemu w ramach szkody zarejestrowanej pod numerem (...), jednak jak wynika z umowy o współpracy zawartej między (...) S.A. z siedzibą w W., a S. R., liczba posiadanych pojazdów segmentu (...) wyniosła 1 (k. 151 verte), natomiast z umowy o współpracy zawartej między (...) S.A. z siedzibą w W., a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wynika, że przewidywano koszt udziału własnego w przypadku pojazdów kategorii B w kwocie 1500 zł oraz że udział własny pokrywa klient lub (...) S.A. w zależności do rodzaju zamówienia. Opłata za podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego ustalona została na 2 zł za 1 km. Opłata za odbiór lub wydanie pojazdu oraz za zwrot pojazdu poza wyznaczonym miejscem wynosiła 49 zł. Opłatę za wynajem pojazdu w jednym oddziale i zdanie w innym ustalono na kwotę 200 zł. Opłatę za brakujące paliwo w zdawanym samochodzie ustalono na 8 zł za km. Strona pozwana nie wykazała przy tym, aby ten właśnie jeden pojazd z segmentu B, będący w posiadaniu S. R., był dostępny w czasie, kiedy odbywała się naprawa pojazdu poszkodowanych, jak też aby oferta M. była korzystniejsza od oferty, z której poszkodowany ostatecznie skorzystał.

Co również istotne, pismem z dnia 14 września 2022 roku (...) S.A. z siedzibą w W. poinformowała, że jeżeli poszkodowany podejmie decyzję o zorganizowaniu dla niego najmu pojazdu zastępczego, to (...) Pomoc S.A. z siedzibą w W. prowadzi negocjacje z wypożyczalnią w celu ustalenia warunków wynajmu pojazdu zastępczego. W rzeczywistości więc poszkodowany, przed podjęciem decyzji o najmie, nie znał warunków najmu pojazdu zastępczego, które miały dopiero podlegać negocjacjom. Złożona oferta nie miała zatem realnego charakteru, a stanowisko ubezpieczyciela stawiało poszkodowanego w sytuacji, w której bez znajomości warunków najmu, miałby związać się stosunkiem zobowiązaniowym ze wskazaną przez ubezpieczyciela wypożyczalnią samochodów. W ocenie Sądu nieuprawnione jest oczekiwanie przez ubezpieczyciela, że poszkodowany nawiąże stosunek obligacyjny z podmiotem, którego sam nie miał możliwości wybrać, jak też na warunkach, których nie zna. Brak możliwości oceny warunków najmu powoduje, że rezygnacji z propozycji ubezpieczyciela nie sposób zarzucić bezpodstawności.

W ocenie Sądu zatem, w okolicznościach faktycznych sprawy, nie zachodzą przesłanki do ustalenia, że poszkodowani, wynajmując pojazd zastępczy od innego podmiotu, uchybili obowiązkowi współdziałania w zakresie minimalizowania rozmiaru szkody.

Zatem, skoro pozwany zakład ubezpieczeń w toku postępowania likwidacyjnego tytułem refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego wypłacił odszkodowanie w wysokości 209,10 złotych (2 dni x 104,55 zł brutto), natomiast w toku niniejszego procesu powodowa spółka wykazała zarówno zasadność, jaki wysokość dochodzonego roszczenia, a mianowicie uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego przez okres 8 dni i dobową stawkę najmu wynoszącą kwotę 177,12 złotych brutto, to Sąd uwzględnił roszczenie strony powodowej w zakresie kwoty 1.207,86 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 6 lutego 2018 roku do dnia zapłaty (1.416,96 zł – 209,10 zł), o czym orzekł w punkcie I. sentencji wyroku.

Sąd nie uwzględnił roszczenia strony powodowej w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 8 grudnia 2017 roku, albowiem zgłoszenie szkody z tytułu refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego nastąpiło w dniu 5 stycznia 2018 roku (k. 50). Zgodnie natomiast z treścią art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Stosownie zaś do ust. 2 cytowanego artykułu w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.

Dlatego też Sąd uznał, że brak jest podstaw aby roszczenie w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie uwzględnione zostało od dnia 8 grudnia 2017 roku. W tym zatem zakresie powództwo podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł w punkcie II. sentencji wyroku.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dowodów z dokumentów. Żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości, a w ocenie Sądu nie budziły one wątpliwości co do ich autentyczności. Sąd ustalając stan faktyczny w sprawie oparł się także na opiniach biegłego sądowego, głównej oraz uzupełniającej, a także zeznaniach świadków J. K. oraz B. K.. W ocenie Sądu opinia biegłego została sporządzona przez osobę, która posiada fachową wiedzę i niezbędne doświadczenie w materii objętej jej przedmiotem oraz jest jasna, logiczna, a wnioski w niej zawarte konkretnie sformułowane. Z kolei zeznania świadków były spójne i korespondowały z pozostałym zebranym materiałem dowodowym.

O kosztach procesu Sąd orzekł stosownie do treści art. 98 § 1, § 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c. W przedmiotowej sprawie strona powodowa uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania, dlatego Sąd włożył na stronę pozwaną obowiązek zwrotu wszystkich kosztów procesu. Koszty procesu po stronie powodowej obejmują opłatę stałą od pozwu w wysokości 100,00 złotych, opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 złotych, zaliczkę na wynagrodzenie biegłego sądowego w wysokości 750,00 złotych oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika osobie adwokata w wysokości 270,00 złotych, zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie III. sentencji wyroku.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na mocy art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 113 cytowanej ustawy.

Sąd miał na uwadze, że łączne koszty opinii biegłego sądowego wyniosły kwotę 1.589,16 złotych. W toku niniejszego procesu strona powodowa uiściła zaliczkę na koszty opinii biegłego sądowego w wysokości 750,00 złotych. Zaliczka powoda została w całości wykorzystana na wynagrodzenie biegłego sądowego, zatem skoro wynagrodzenie biegłego sądowego w zakresie kwoty 839,16 złotych zostało pokryte ze środków pochodzących od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie, a pozwany jest stroną przegrywająca proces, to winien on uiścić na rzecz Skarbu Państwa kwotę 839,16 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Sędzia Małgorzata Janik – Białek